Właściwe zasoby środków trwałych są niezbędne do prawidłowego rozwoju przedsiębiorstw. Środki trwałe stopniowo zużywają się pod względem zarówno fizycznym, jak i ekonomicznym. Zakres procesu odtwarzania środków trwałych zależy od wielkości nakładów inwestycyjnych oraz od postępu technicznego i technologicznego. Środki trwałe niezbędne do funkcjonowania i rozwoju firm mogą być nabyte w drodze kupna, wytworzenia we własnym zakresie, darowizny czy leasingu. Mogą być też nabyte w formie wymiany między firmami.
W momencie wprowadzenia środka trwałego do ewidencji należy ustalić jego wartość początkową. Wartość początkowa środka trwałego to cena nabycia lub koszt wytworzenia.
Tabela 1. Cena nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego
UWAGA
Koszty dające się bezpośrednio przyporządkować to:
• koszty świadczeń pracowniczych poniesione wyłącznie w związku z wytworzeniem lub nabyciem pozycji rzeczowych aktywów trwałych,
• koszt przygotowania miejsca,
• koszty początkowej dostawy oraz koszty załadunku i rozładunku,
• koszty instalacji i montażu,
• koszty sprawdzenia, czy składnik aktywów działa poprawnie, pomniejszone o przychody netto ze sprzedaży wyrobów wytworzonych w trakcie dostosowania składnika aktywów do miejsca i warunków,
• honoraria za profesjonalne usługi (§ 17 MSR nr 16).
Cena nabycia i koszt wytworzenia środków trwałych w budowie obejmuje ogół ich kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia, do dnia bilansowego lub przyjęcia do używania, w tym również niepodlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy oraz koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe
Koszt wytworzenia składnika aktywów przez jednostkę gospodarczą we własnym zakresie ustala się przy użyciu tych samych zasad jak w przypadku składnika aktywów, który został nabyty - czytamy w MSR nr 16.
Według ustawy podatkowej ustalenie wartości początkowej zależy od sposobu nabycia danego środka trwałego.
Otrzymanie środka trwałego w formie darowizny
Przed ujęciem w ewidencji środka trwałego otrzymanego w formie darowizny należy ustalić jego wartość początkową. Jeśli jest to nowy środek trwały, jego wartość można określić na podstawie cen sprzedaży podobnych środków. Określając wartość środka używanego, należy ustalić jego wartość rynkową na podstawie cen sprzedaży podobnych składników. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, a w szczególności przyjętego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny - jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu.
Według updop w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób środek trwały należy wyceniać w wartości rynkowej z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości.
Spółka otrzymała w drodze darowizny samochód. W jaki sposób dokonać wyceny, skoro jest to używany środek trwały? Czy można go zamortyzować jednorazowo?
Rada
Wyceniając otrzymany w drodze darowizny środek trwały, należy wziąć pod uwagę jego wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny określa tę wartość w niższej wysokości. To, czy środek trwały zostanie zamortyzowany jednorazowo, zależy m.in. od jego wartości i od zapisów w polityce rachunkowości.
uzasadnienie
Zgodnie z ustawą o rachunkowości otrzymane w drodze darowizny środki trwałe, środki trwałe w budowie oraz wartości niematerialne i prawne zaliczamy do rozliczeń międzyokresowych przychodów:
Wn "Środki trwałe", "Środki trwałe w budowie", "Wartości niematerialne i prawne",
Ma "Rozliczenia międzyokresowe przychodów".
Wyceniając otrzymany w drodze darowizny środek trwały, bierzemy pod uwagę jego wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny określa tę wartość w niższej wysokości.
Jeżeli wartość otrzymanego w drodze darowizny środka trwałego jest niska, można dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. Ustawa o rachunkowości nie określa dolnej granicy wartości środków trwałych. Odpowiednie zapisy można znaleźć jedynie w ustawach o podatkach dochodowych, które określają tę granicę na poziomie 3500 zł. Istotne w tym zakresie są również zapisy zawarte w polityce rachunkowości spółki. Jeżeli jednostka podejmie decyzję, że wartość otrzymanego samochodu jest na tyle niska, iż można ją odnieść w koszty poprzez jednorazowy odpis amortyzacyjny, to odpis ten powinien obciążać koszty amortyzacji w miesiącu oddania środka trwałego do używania.
Przykład
Spółka otrzymała w drodze darowizny samochód osobowy. Jego wartość rynkową określono na poziomie 15 000 zł.
Ewidencja księgowa
1. Wprowadzenie do ewidencji otrzymanego nieodpłatnie samochodu:
Wn "Środki trwałe" 15 000
Ma "Rozliczenia międzyokresowe przychodów" 15 000
2. Ustalenie miesięcznego odpisu amortyzacyjnego:
15 000 zł × 20% = 3000 zł
3000 zł : 12 miesięcy = 250 zł
Wn "Amortyzacja" 250
Ma "Umorzenie" 250
3. Zarachowanie części przychodów przypadających na bieżący miesiąc - równolegle do odpisów amortyzacyjnych:
Wn "Rozliczenia międzyokresowe przychodów" 250
Ma "Pozostałe przychody operacyjne" 250
Wniesienie w formie aportu
Środki trwałe mogą stanowić element kapitałów wnoszonych przez udziałowców w formie rzeczowej. Rzeczowy udział w spółce nosi nazwę aportu. Wycena środka trwałego w tym przypadku odbywa się na podstawie faktury - jeśli jest to nowy środek trwały, lub w drodze wyceny według wartości rynkowej ustalonej na dzień wniesienia wkładu.
Zgodnie z updop w razie nabycia środka trwałego w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki kapitałowej, a także udziału w spółdzielni - za wartość początkową uważa się ustaloną przez podatnika na dzień wniesienia wkładu lub udziału wartość poszczególnych środków trwałych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej.
Wytworzenie we własnym zakresie
Środki trwałe, szczególnie nieruchomości, mogą być wytwarzane we własnym zakresie. W tym przypadku wartość początkową tworzą wszystkie koszty dotyczące budowy, szczególnie koszty materiałów i robocizny, ale także koszty demontażu i usunięcia innego, starego składnika aktywów. Koszty budowy podwyższają także koszty kredytu inwestycyjnego (do momentu ukończenia inwestycji).
INFOR.pl - prawo, podatki, kodeksy
Kanonka77