Miejsce leczenia zimnem w fizjoterapii (krioterapia)
Historia
2500 r.p.n. e. Egipt – zimno wywiera efekt przeciwzapalny i uśmierzający ból w miejscach urazu
W V wieku Hipokrates
-D.J. Lorrey, napoleoński chirurg
- w 1845 J. Arnott zapoczątkował analgezję poprzez oziębienie w leczeniu neuralgii, reumatyzmu, bólu u pacjentów z terminalna postacią choroby nowotworowej
- 1847 P.Flourens we Francji -> chlorek etylu
- 1883 po raz pierwszy polscy fizycy Karol Olszewski, Zygmunt Wróblewski dokonali skroplenia azotu
- 1907 Whitehouse skonstruował urządzenie uwalniające ciekły azot stosowany wówczas do niszczenia powierzchownych nowotworów i leczenia niektórych chorób dermatologicznych
- 1978 T. Yamauchi w Japonii – krioterapi a ogólnoustrojowa w leczeniu chorych z RZS
- 1982 R. Fricke w Niemczech – krioterapia ogólnoustrojowa w leczeniu zmienionych chorobowo stawów
PL
- dr Szefer – Marcinkowska stosował ciekły azot
-1983 Z. Zagrobelny AWF Wrocław krioterapia miejscowa
- 1989 polska kriokomora ( 2 w UE, 3 na świecie) mgr inz ZbigniewRankowski
Leczenie z zastosowaniem zimna obejmuje:
1) Kriochirurgię (kriodestrukcję) ok. -196°C: przerywanie ciągłości tkanek wskutek zamrażania celem ich usunięcia lub zniszczenia
2) Krioterapia (kriostymulacja)
· Ogólną
· Miejscową
Kriochirurgia:
· Choroby skóry i błon śluzowych
· Onkologia
· Żylaki kkd
· Krwawienia z przewodu pokarmowego
Żylaki kończyn dolnych: do ok. -80°C Sondę usuwa się wraz z żyłą. Można również zamrozić całą żyłę bez usuwania-dochodzi do obkurczania i uszkodzenia jej warstwy wewnętrznej – zarastanie żył.
Kriochirurgia obejmuje także:
· Schorzenia laryngologiczne
· Schorzenia okulistyczne
· Schorzenia ginekologiczne
· Chirurgia szczękowo-twarzowa
· Dermatologia
· Ginekologia
· Medycyna estatyczna
Na poziomie komórki-> krystalizacja wody wewnątrz i zewnątrzkomórkowej, odwodnienie komórki, zwiększenie stężenia elektrolitu.
Na poziomie tkanki ->Zwężenie tętnic i żył, zwiększenie przepuszczalnośi …(?), lepkości krwi …..
Efekty kriochirurgii:
- pełne zniszczenie wyznaczonej tkanki
- ognisko powstałej martwicy wywołuje …?
Biologiczne efekty
- przeciwbólowy
-nerwowo-mięsniowy (??)
- przeciwobrzękowy
Krioterapia
Bodźcowe, stymulacyjne powierzchniowe stosowanie temperatur kriogenicznych to jest poniżej -100°C, w krótkim czasie 2-3 minut w celu wywołania i wykorzystanie fizjologicznych reakcji na zimno
Masaż nadciśnieniowy
Krioterapia miejscowa:
1) Krótkotrwała 30 sekund do kilku minut
2) Przerywana ( kilkuminutowa powtarzana kilkunastokrotnie??)
3) Długotrwała 42-72h
è Krioterapia z wykorzystaniem par azotu
è Krioterapia z wykorzystaniem CO2
Czas trwania zabiegu od 30 sekund do 3 minut
Kilka miejsc:
-łączny czas zabiegu nie więcej niż 12 minut,
- nie więcej niż 5 stawów
- odległość ok. 15 cm
Okłady plastykowymi workami wypełnionymi kostkami lodu.
Wykorzystywana w:
è Schorzeniach układu kostno-stawowego
è Urazach
è Przewlekłych bólach tkanek miękkich na różnym tle, zwłaszcza w chondrokalcynozach
Krioterapia ogólnoustrojowa
Kriokomory-kriosauny
Metodyka:
Konsultacja lekarska à Pomiar ciśnieniaà Instruktarz odnośnie zachowania w komorzeà Wejście do komory à Przedsionek 15-30 sekund, temp -60°Càkomora 60-180 sekund, temperatura -110°C do -160°Càkariokineza-kinezyterapia
Termoreceptoryà impulsy nerwoweàpodwzgórzeßàfunkcje: 1) wegetatywne 2) komórkowe èènarządy klatki piersiowej, jamy brzusznej, czaszki, krew zachowuje stałą temperaturę
Prawo Dastre-Morata
-Efekt przeciwbólowy( wzrost β endorfin, ukł nerwowy etc)
-Efekt przeciwzapalny
-Efekt nerwowo-mięsniowy
-Efekt przeciwobrzękowy (zwiększona filtracja włośniczkowa)
-układ odpornościowy (wzrost odporności humoralnej i komórkowej, zmniejszenie prostaglandyn i cytokin
Układ krążenia:
-mikrokrążenie
-makrokrążenie
àprzyspieszenie gojenia się ran pooparzeniowych
àZespół Sudecka – poprawa uwapnienia kości
Krioterapia ogólnoustrojowa nie wpływa na wskaźniki wentylacji płuc VC, FVC, FEV1
Zwiększone stężenie hemoglobiny, płytek(?), glukozy(?)
Choroby o podłożu Psychogennym:
è Nerwice
è Zespoły depresyjne
è Hipochondria
Wskazania:
I. Schorzenia układu ruchu
II. Schorzenia neurologiczne
III. Ochrona …(?) zmęczonych i przeciążonych mięśni
IV. Nerwice bezsenności
Literatura: Zastosowanie zimna w medycynie kriochirurgia i krioterapia. Cieślar, Sieroń α –press medica
slamfizjo