grabowski_podgl_03.pdf

Leszek Grabowski

Podglądanie starego Krakowa

Część III. Wawel i jego okolice, Stradom

i Kazimierz.

Kwiecień 2009 – sierpień 2011

Kraków 2013

Leszek Grabowski

Podglądanie starego Krakowa

Część III. Wawel i jego okolice, Stradom

i Kazimierz.

Kwiecień 2009 – sierpień 2011

Kraków 15.07.2013

Na prawach rękopisu

Kraków 2013

Spis Treści

0. Wstęp 4 9

I. Wawel i jego okolice 10 33

II. Stradom 34 39

III. Kazimierz 40 79

Załącznik. Moje opracowania dostępne na forum MBC i artykuły

opublikowane na łamach Głosu Wielickiego. 80 91

Fot. nr 1. Z Kropką na bulwarze wiślanym podczas Marszu Azylanta. 18.05.13

0. Wstęp

III część z cyklu „Podglądanie starego Krakowa” swym zasięgiem

terytorialnym obejmuje: Wawel i jego przedpole, Stradom i Kazimierz.

Prezentowane fotografie powstały między kwietniem 2009, a sierpniem

2011.

W przypadku Wawelu (rozdział I) zbiór zawiera jego panoramy

i widoki, jakie rozpościerają się z różnych punktów miasta, często te same

wykonane w różnych porach roku, bez wnikania do wnętrza wzgórza, poza

kurtynę fortyfikacji (fot. B). By lepiej spoglądać na te fotografie może

przyda się krótkie wprowadzenie

Wzgórze Wawelskie zawsze, już od czasów wiślańskich, a więc od

drugiej połowy IXgo wieku, tworzyło odrębny twór terytorialny

w stosunku miasta i było od niego oddzielone własnym systemem

fortyfikacji, który przez wieki był systematycznie rozbudowywany

i umacniany za panowania królów i książąt, nawet jeszcze w czasach

kościuszkowskich pod koniec XVIIIgo wieku i dotrwał w oryginalnym

stanie do połowy XIXgo wieku, kiedy Wawel stał się centralną cytadelą

Twierdzy Kraków i z tego tytułu uległ znaczącym przeobrażeniom. Ten

romantyczny obraz wzgórza m.in. uwiecznił na swoim obrazie Jan

Nepomucen Głowacki. Wówczas wyburzone zostało całe miasteczko

rycerskie, wraz z kościółkami św. Jerzego i Michała, a w ich miejscu

powstał plac apelowy, średniowieczne mury obronne, na odcinku między

Basztą Senatorską, do Baszty Sandomierskiej, a następnie do Baszty

Złodziejskiej i dalej po zabudowania katedralne, zostały rozebrane, a w ich

miejscu Austriacy wybudowali trzy szpitale wojskowe, z których jeden

(między basztami: Złodziejską i Sandomierską) przetrwał do dzisiaj, a na

przedpolu wzgórza powstały nowe, ceglane obwarowania kleszczowe,

zwieńczone krenelażem i wzmocnione potężnym bastionem u wylotu ulicy

Kanoniczej, wreszcie w miejsce stożkowego dachu Baszta Senatorska

otrzymała krenelaż (fot. A).

Kolejne zmiany w wyglądzie wzgórza zostały też przeprowadzone

podczas hitlerowskiej okupacji, kiedy za czasów Generalnej Guberni

i Hansa Franka przebudowano skrzydło dawnych kuchni królewskich

(fot. A), któremu dawny wygląd przywrócono dopiero w XXI wieku. Ale też

w tym czasie dokonano oczyszczenia przedpola Wawelu z wielu kamienic

czynszowych, wybudowanych w czasach galicyjskich od strony ulic:

Grodzkiej i Podzamcze i widocznych na wielu archiwalnych zdjęciach,

co wydatnie poprawiło wygląd jego sylwety.

Nawet w XX wieku, od roku 1906 po rok 1948, Wzgórze Wawelskie

tworzyło osobną dzielnicę katastralną o numerze II, kiedy po reorganizacji

struktury organizacyjnej Krakowa weszło w obręb nowej dzielnicy: Stare

Miasto, jednej z wówczas pięciu.

Przypominam, że dobrym uzupełnieniem prezentowanego cyklu

moje są dwa wcześniejsze albumy: „Kraków i jego okolice w fotografii

z lat 19871992” www.mbc.malopolska.pl/publication/14924 , z czarno

białymi jeszcze zdjęciami wykonanymi ćwierć wieku temu (m.in. fot.:

B, C i D), a także: „Kraków i Małopolska w fotografii z końca XXgo wieku”

www.mbc.malopolska.pl/publication/15759 – m.in. fot. A (patrz też

załącznik na końcu opracowania), które posiadają już duże walory

archiwalne Panoramy Wzgórza Wawelskiego, uchwycone z różnych

punktów widokowych na obrzeżach Krakowa, są też prezentowane

w innym moim cyklu: „Krakowskie panoramy i widoki”, dostępnym

na MBC.

Fot. A. Widok od Bramy Herbowej na Basztę Senatorską, jeszcze z krenelażem

z czasów Twierdzy Kraków i północne skrzydło dawnych kuchni Zamku Wawelskiego,

jeszcze w dawnej, poniemieckiej szacie (1996).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: