Historia_sztuki_dla_bystrzakow_hisztu.pdf

(288 KB) Pobierz
Historia sztuki dla bystrzaków
Autor: Jesse Bryant Wilder
T³umaczenie: Marcin Machnik, Katarzyna Sapeta
ISBN: 978-83-246-1855-2
Format: 180x235, stron: 512
Sama sztuka, ¿adnych sztuczek
Czy wiesz, ¿e gwa³towny charakter Carravagia kosztowa³ go ¿ycie? Czy s³ysza³eœ
o tym, ¿e za póŸne rzeŸby Augusta Rodina oskar¿ano o pornografiê? ¯ycie wielkich
artystów, wci¹gniête w wir historii, odcisnê³o trwa³e piêtno na ich sztuce. Sztuka jest
wszêdzie wokó³ nas. Nawet wroc³awski dworzec têtni histori¹ — jego g³ówna fasada
zbudowana jest w stylu angielskiego neogotyku. Ile¿ tajemnic kryj¹ te obrazy, rzeŸby
i budowle…
Jednych fascynuj¹ naskalne malowid³a sprzed tysiêcy lat, innych religijna sztuka
œredniowiecza; s¹ i tacy, których poruszaj¹ wy³¹cznie wspó³czeœni artyœci, operuj¹cy
nowoczesnymi technologiami. Sztuka to nieprzebrane Ÿród³o wiedzy o nas samych
i historii rodzaju ludzkiego, zaklête w piêknych przedmiotach. A Ty, czego w niej
szukasz dla siebie?
• G³ówne okresy i nurty w historii sztuki.
• Tajemnice staro¿ytnych mistrzów.
• Twarde œredniowieczne kanony.
• Wp³yw rewolucji przemys³owej.
• Sztuka XX wieku i nowe perspektywy.
Ponadto znajdziesz tu dekalogi: 10 muzeów, które musisz odwiedziæ, 10 wspania³ych
ksi¹¿ek napisanych przez s³ynnych artystów, 10 sposobów malowania,
które zmieni³y œwiat.
DODATEK SPECJALNY: Chronologia historii sztuki
1110255137.001.png 1110255137.002.png 1110255137.003.png
Spis treci
O autorze ........................................................................................................................... 17
Podzikowania od autora .................................................................................................. 19
Wstp ................................................................................................................................ 21
O ksice ................................................................................................................................ 22
Konwencje zastosowane w ksice ....................................................................................... 22
Czego nie czyta .................................................................................................................... 22
Naiwne zaoenia .................................................................................................................. 23
Jak podzielona jest ksika ....................................................................................................23
Cz I: Historia ludzkoci w zwierciadle — wstp do historii sztuki .......................... 23
Cz II: Z jaskini do Koloseum — sztuka staroytna ................................................... 24
Cz III: Sztuka po upadku Rzymu — lata 500 – 1760 n.e. ......................................... 24
Cz IV: Rewolucja przemysowa i degradacja sztuki — lata 1760 – 1900 .................... 24
Cz V: Sztuka XX wieku i nowe perspektywy ............................................................. 25
Cz VI: Dekalogi ............................................................................................................ 25
Dodatek ............................................................................................................................. 26
Ikony uyte w ksice ........................................................................................................... 26
Co dalej .................................................................................................................................. 27
Cz I: Historia ludzkoci w zwierciadle
— wstp do historii sztuki .............................29
Rozdzia 1: Artystyczna podró w czasie ........................................................................... 31
Dlaczego warto wraca do starych dziejów? ........................................................................ 32
Czy upadek Rzymu pogry sztuk, czy tylko zmieni jej kierunek? ............................... 32
Co napdzao machin sztuki w dobie rewolucji przemysowej? ...................................... 33
wiat wspóczesny w rozbitym zwierciadle ......................................................................... 35
Rozdzia 2: Cel i znaczenie sztuki ...................................................................................... 37
Co artysta mia na myli .......................................................................................................37
Religia, rytua i mitologia ................................................................................................. 38
Polityka i propaganda ........................................................................................................ 38
Mecenat, czyli malowanie na danie .............................................................................. 39
Wasne wizje ...................................................................................................................... 39
1110255137.004.png
6 Historia sztuki dla bystrzaków
Jak analizowa kompozycj ................................................................................................... 40
Ukad ................................................................................................................................. 40
Rytm ................................................................................................................................... 40
Równowaga ....................................................................................................................... 40
Kontrast .............................................................................................................................. 41
Emfaza (nacisk) ................................................................................................................. 41
Jak rozszyfrowa znaczenie ................................................................................................... 42
ABC narracji wizualnej ..................................................................................................... 42
Zrozumie symbol ............................................................................................................ 43
Rozdzia 3: Gówne okresy i nurty w historii sztuki ..........................................................45
Rónica pomidzy okresem a nurtem w sztuce .................................................................. 45
Nurty w sztuce .................................................................................................................. 45
Okresy w sztuce ................................................................................................................46
Przegld gównych okresów w historii sztuki ..................................................................... 46
Sztuka prehistoryczna (35 000 r. p.n.e. – 2500 r. p.n.e.) ................................................. 47
Sztuka staroytnej Mezopotamii (3500 r. p.n.e. – 500 r. p.n.e.) ..................................... 47
Sztuka staroytnego Egiptu (3100 r. p.n.e. – 500 r. p.n.e.) ............................................. 48
Sztuka minojska, staroytnej Grecji i hellenistyczna ...................................................... 48
Sztuka etruska i rzymska ................................................................................................... 49
Sztuka bizantyjska i sztuka islamu .................................................................................... 49
Sztuka redniowieczna (500 r. n.e. – 1400 r. n.e.) ........................................................... 50
Sztuka renesansu ...............................................................................................................50
Sztuka baroku i rokoko ..................................................................................................... 51
Neoklasycyzm i romantyzm ............................................................................................. 52
Przegld gównych nurtów w historii sztuki ....................................................................... 52
Realizm (lata 40. XIX wieku – lata 80. XIX wieku) ......................................................... 53
Prerafaelici (1848 – lata 90. XIX wieku) i Arts and Crafts Movement
(lata 50. XIX wieku – lata 30. XX wieku) ........................................................................ 53
Impresjonizm (1869 – póne lata 80. XIX wieku) .......................................................... 53
Postimpresjonizm (1886 – 1892) ..................................................................................... 53
Fowizm i ekspresjonizm ................................................................................................... 54
Kubizm i futuryzm ............................................................................................................ 54
Dadaizm i surrealizm ........................................................................................................ 55
Suprematyzm, konstruktywizm i De Stijl — abstrakcjonizm ........................................ 55
Ekspresjonizm abstrakcyjny (1946 – lata 50. XX wieku) ................................................ 56
Pop art (lata 60. XX wieku) ............................................................................................... 56
Sztuka konceptualna, performance i sztuka feministyczna
(póne lata 60. XX wieku – lata 70. XX wieku) ............................................................ 57
Postmodernizm (1970 – ) ................................................................................................. 57
Spis treci 7
Cz II: Z jaskini do Koloseum
— sztuka staroytna ...................................59
Rozdzia 4: Magiczne sztuczki myliwych i halucynacje artystów .................................... 61
Sekretne malowanie w zaciszu jaskini ................................................................................. 62
Polowanie na cianie ......................................................................................................... 62
Szalestwa szamana z pdzlem w rku ............................................................................ 63
Flirt z bogini podnoci ....................................................................................................... 65
O Stonehenge, menhirach i architekturze neolitu .............................................................. 66
Çatal Höyük i Skara Brae, czyli jak mieszkano w neolicie ............................................. 66
Tajemnica megalitów i menhirów ................................................................................... 67
Rozdzia 5: Zmienni bogowie, sztuka wojenna i narodziny pisma
— sztuka staroytnej Mezopotamii .................................................................... 69
Pnc si ku niebu — architektura sumeryjska ..................................................................... 71
Zygzakiem do nieba — ziggurat ...................................................................................... 71
Wiea Babel ....................................................................................................................... 72
Rzut oka na rzebiarstwo sumeryjskie ................................................................................. 72
Oddawanie czci wyrzebionym postaciom ..................................................................... 73
Zapatrzeni w boga — poski w wityni Abu ................................................................ 73
Grajc na lirze damy Puabi ................................................................................................... 74
Sztandar z Ur ........................................................................................................................ 76
ladami kamiennych wojowników — sztuka akadyjska ..................................................... 78
Wyryte w kamieniu — Kodeks Hammurabiego ................................................................. 78
Odkrywanie sekretów sztuki asyryjskiej .............................................................................. 80
Dziecko Babilonu — pastwo nowobabiloskie ................................................................ 81
Rozdzia 6: Jedn nog w grobowcu — sztuka staroytnego Egiptu ............................... 83
Staroytny Egipt w piguce ................................................................................................... 84
Paleta Narmera i zjednoczenie Egiptu ................................................................................. 85
Styl egipski ............................................................................................................................. 89
Architektura okresu Starego Pastwa .................................................................................. 89
Okres przejciowy i realizm redniego Pastwa ................................................................. 93
Sztuka Nowego Pastwa ...................................................................................................... 94
Echnaton i egipskie wartoci rodzinne ............................................................................ 95
Skarby z grobowca Tutanchamona .................................................................................. 96
Podziwiajc najpikniejsz na wiecie martw kobiet ................................................... 97
Czytajc Ksig Umarych ............................................................................................... 97
Rzeba zbyt wielka, eby o niej zapomnie ..................................................................... 99
8 Historia sztuki dla bystrzaków
Rozdzia 7: Sztuka grecka, olimpijskie ego i wynalazcy nowoczesnoci ........................101
Minojczycy, czyli boginie o ciele wa, minotaury i akrobacje z bykami ........................ 102
Rzeba grecka — od surowej symetrii do delikatnej równowagi ..................................... 105
Od kurosów do posgu efeba duta Kritiosa .................................................................. 105
Rzebiarze staroytni okresu klasycznego: Poliklet, Myron i Fidiasz .............................. 108
Rzeba z IV wieku p.n.e. ................................................................................................. 111
Greckie malarstwo wazowe ................................................................................................ 112
Uproszczone przedstawianie postaci — styl geometryczny ......................................... 112
Styl czarnofigurowy i czerwonofigurowy ...................................................................... 113
Bdzc wród ruin — architektura staroytnej Grecji ..................................................... 114
Grecja bez granic — hellenizm .......................................................................................... 116
Rozdzia 8: Sztuka etruska i rzymska — powtórka z Grecji ............................................121
Tajemniczy Etruskowie ...................................................................................................... 121
Kiedy witynia staje si grobowcem — wpywy greckie ............................................. 122
Umiech wyryty w skale, czyli wiecznie szczliwi Etruskowie .................................. 122
Upadek Republiki Rzymskiej ............................................................................................. 123
Sztuka jako zwierciado — rzymski realizm i rzebione portrety republikanów ........ 125
Realizm w malarstwie ..................................................................................................... 128
Mozaika rzymska ............................................................................................................. 130
Architektura rzymska — poczenie stylu greckiego i etruskiego .................................... 131
Cz III: Sztuka po upadku Rzymu
— lata 500 – 1760 n.e. .......................... 137
Rozdzia 9: Kult obrazów a sztuka wczesnochrzecijaska, bizantyjska i islamska .......139
Powstanie Konstantynopola ................................................................................................ 139
Chrystianizacja Rzymu ................................................................................................... 140
Po upadku — podziay i rozamy ................................................................................... 140
Sztuka wczesnochrzecijaska na Zachodzie ..................................................................... 141
Sztuka bizantyjska osiga wietno godn cesarstwa ........................................................ 143
Architektura czasów Justyniana Pierwszego i wczesnobizantyjska .............................. 144
Niezwyke mozaiki — sztuka ukadania ........................................................................ 146
Ikony i ikonoklazm ......................................................................................................... 150
Sztuka islamu — przez architektur do Boga .................................................................... 153
Wielki Meczet w Kordowie ............................................................................................ 154
Olniewajca Alhambra ................................................................................................... 155
witynia mioci — Tad Mahal .................................................................................. 157
Rozdzia 10: Mistycy, rabusie i rkopisy — sztuka redniowiecza ................................159
Irlandzki promie wiata — iluminowane rkopisy ........................................................ 160
Ksiga z Kells, Ewangeliarz z Lindisfarne i inne rkopisy ............................................ 161
Drolleries — zabawny styl .............................................................................................. 162
Zgłoś jeśli naruszono regulamin