kinezyterapia - biofeedback.doc

(744 KB) Pobierz

Bartosz Jerzy Mitkowski gr6

Michał Saganowski gr.6

Bartosz Mitkowski gr.6

Fizjoterapia I rok , stacjonarne I stopnia

Biofeedback

( biologiczne sprzężenie zwrotne)

Historia

Już w latach 60. XX wieku N. Miller udowodnił, że funkcje układu autonomicznego można modyfikować za sprawą tzw. warunkowania instrumentalnego. Rewolucja informatyczna lat 90-tych pozwoliła na dokładniejsze pomiary wskaźników fizjologicznych. Tym samym rozszerzono możliwości stosowania Biofeedback'u, dodając elementy wizualne jako informację zwrotną (zamiast pierwotnie stosowanego dźwięku).

Biofeedback został wynaleziony w stanach zjednoczonych . metodę stworzyli naukowcy Ośrodka Treningowego dla Astronautów (NASA). Obecnie staje się coraz bardziej popularnym narzędziem o szerokim zastosowaniu.

Wiele chorób zakłóca czynności ruchowe wyłączając normalny mechanizm regulujący te czynności (na różnych jego poziomach), lub zaburzając jego działanie . w zamkniętym obwodzie sterowania ruchami zasadniczą rolę odgrywa nieustanny dopływ informacji o aktualnej sytuacji na obwodzie , dzięki której możliwe jest dokonywanie niezbędnych korekt dotyczących przebiegu i szybkości ruchu, pozycji. Patologia w przepływie informacji wywołana chorobą doprowadza do przekazywania nieprawidłowych informacji, konsekwencją tego jest nieprawidłowe sterowanie ruchami.

a) b) c)

A- sytuacja normalna (ruch wykonywany)

B –patologia (ruch niewykonywany)

C-biofeedback

Działanie biofeedback’u to ciągły odbiór różnych informacji poprzez odpowiednie narzędzia o zmianach stanu fizjologicznego, czyli o tym co dzieje się aktualnie z organizmem i jakie zmiany fizjologiczne w nim zachodzą, niezbędne do sterowania rozmaitymi aktami fizjologicznymi i przekazywania tych informacji do ośrodkowego układu nerwowego (na ogół za pośrednictwem receptora wzrokowego lub słuchowego (inna droga niż normalna) Dzięki temu można nauczyć się świadomie kontrolować i modyfikować funkcje, które normalnie nie są zależne od naszej woli (m.in. fale mózgowe,napięcie mięśni). Osiągalne są tylko wówczas, gdy mamy do czynienia z precyzyjnym pomiarem, właściwą jego prezentacją i możliwością postrzegania postępów w dążeniu do docelowego stanu.

Metoda ta wykorzystywana jest między innymi w psychologii, w medycynie, ale także w sporcie czy biznesie a także w życiu codziennym.

Biofeedback jest alternatywną formą terapii w stosunku do farmakoterapii. W niektórych schorzeniach ją zastępuje, w innych uzupełnia. Przewagą biofeedbacku jest to, że jest to metoda całkowicie bezpieczna, bez skutków ubocznych. Motorem skuteczności terapii jest silna wola i motywacja pacjenta.

Wskazania i metodyka

1. Zmniejszona siła mięśniowa, która wynosi o-1+

W przypadku jeśli pacjent nie odczuwa napięcia mięśni a napięcie występuje , należy mu ten fakt uzmysłowić wzrokowo i słuchowo. W końcowej fazie Skórczu możemy wzmocnić Skórcz za pomocą symulacji przy aktywnym udziale pacjenta , przy wzmocnieniu mięśnia na 2 odstawiamy stymulator.

2. Nie w pełni drożne szlaki nerwowe łuków odruchowych (zachowana łączność pomiędzy nerwami) należy uruchomić jak najwięcej dróg bocznych (wzrokowych i słuchowych) po poprawie funkcjonowania czynności trzeba utrudniać zadania czynnościowe ,poprzez wydłużenie czasu ich wykonywania , utrudnianie koordynacyjne .

3. Zaburzenia równowagi typu błędnikowego można zamienić na poczucie równowagi pod kontrolą wzrokową

4. Do korekcji wad postawy ciała w celu utrzymywania poprawnej postawy ciała poprzez długotrwała pracę mięśni posturalnych (m. brzucha, m. grzbietu, m. pośladkowe, m. obręczy lędźwiowej)

Zabiegi z wykorzystaniem biofeeback’u powinny być wykonywane 3 - 5 razy w dziennie przez 5 min z przerwami na odpoczynek.

Rodzaje biofeedbacku

Pierwowzorem do tego typu ćwiczeń były ćwiczenia przed lustrem, ułatwiające poprawne wykonanie ruchu. Ich wadą był niedostatek dodatkowych informacji. Ćwicząc przed lustrem nie mamy np. informacji o układzie naszego ciała z tyłu czy z boku, ani też o pracy określonych mięśni. Widzimy tylko efekt ruchowy przez co możliwość ingerencji w trakcie niepoprawnie przebiegającego aktu ruchowego jest mniejsza.

EEG – feedback jest jednym ze sposobów ułatwiania relaksacji, gdyż elektroencelofalogram może być jednym ze wskaźników rozluźnienia ogólnego. Wiadomo bowiem, że fale alfa występują podczas czuwania (przy zamkniętych oczach) i zanikają podczas snu. Zmiany wiec w zakresie tego rytmu są wykorzystywane zatem jako miernik relaksacji. Biopotencjały mózgowe, odprowadzone przy użyciu elektrod powierzchniowych (ułożonych w okolicy czołowej i potylicznej), zostają tu doprowadzone do urządzenia, które wyodrębnia rytm alfa i sygnalizuje wszelkie zmiany w tym względzie(poprzez zmianę częstotliwości dźwięku). W ten sposób ułatwiona jest więc nauka dowolnego rozluźniania.

EMG – feedback jest techniką ukierunkowaną na stan mięśni. Elektromiografia jest bowiem kolejnym sposobem dostarczania dodatkowych (zastępczych) informacji o bierzącym stanie mięśni. Informacje te dotyczą pojedynczych mięśni lub grup mięśniowych. Wiadomo że w spoczynku nie występuje żadna aktywność bioelektryczna, a amplituda i częstotliwość biopotencjałów zarejestrowanych w trakcie zapisu EMG odzwierciedla stopień aktywności mięśnia. Tak więc podstawowe parametry biopotencjałów mięśniowych mogą służyć jako miernik relaksacji bądź aktywności określonych mięśni. Biopotencjały te odprowadzane są przy użyciu elektrod powierzchownych i doprowadzane do urządzenia ukazującego je w różnej postaci. Jest kilka możliwości, prawie zawsze powtarzającym się sposobem jest przetworzenie tych potencjałów na fale dźwiękowe, dzięki czemu głośnik urządzenia informuje pacjenta o stanie rozluźnienia(cisza) lub aktywności ćwiczonych mięśni. Ćwiczący ma za zadanie zwiększyć lub zmniejszyć aktywność bioelektryczną określonych mięśni co najłatwiej pokazać mu na ekranie oscyloskopu w postaci zapisu EMG. Pacjent musi zatem dokonać analizy obserwowanych zapisów (pod względem amplitudy i częstotliwości) i wprowadzać korekty – poprzez napinanie bądź rozluźnianie mięśni. Lepszy i łatwiejszy efekt daje obserwacja zapisu w postaci diagramów, którą to możliwość mają niestety tylko niektóre elektromiografy. Ćwiczący ma za zadanie wtedy nie przekraczać określonych wartości wysokości świecenia wskaźnika kolumnowego.

GSR (Galvanic Skin Response) lub BSR (Basal Skin Response) – feedback mierzy elektryczne przewodzenie skóry, które zmienia się w zależności od ogólnego pobudzenia współczulnego układu nerwowego. Elektrody montuje się na opuszkach palców. Biofeedback GSR najlepiej wykrywa zależności między stanem somatycznym i psychicznym człowieka, dlatego wykorzystywany jest w wykrywaczach kłamstw. Wykres GSR ma największy zasięg i jest najbardziej czułym pomiarem ze wszystkich rodzajów biofeedbacku. W medycynie służy do monitorowania przebiegu hipno- i psychoterapii, leczenia nadciśnienia, dychawicy oskrzelowej, nadmiernego pocenia się. Jest również polecany osobom zdrowym dla poprawy koncentracji, panowania nad emocjami i relaksacji.

Inne pomoce audio-wizualne dostarczają na ogół informacji z przetworzonych mechanicznych parametrów ruchu, choć niekiedy musi być też informacja zastępcza o przyjętym układzie ciała (np. w reedukacji posturalnej).Dość często są tego typu pomoce są wykorzystywane do ćwiczeń bardziej złożonych czynności ruchowych, zwłaszcza manualnych. Można tu wykorzystać specjalne pomoce optyczne (pryzmat) ale najczęściej stosuje się telewizję przewodową. Na ogół ćwiczący nie widzi bezpośrednio ćwiczonego odcinka ciała, lecz obserwuje go na monitorze. Przy tym sposobie istnieją dodatkowe możliwości techniczne, polegające na odwracaniu obrazu w jednej osi albo w obu osiach łącznie (z góry na dół, lewo – prawo). Inne spośród stosowanych sposobów ćwiczeń wspomaganych zastępczym sprzężeniem zwrotnym pozwalają na uwidocznienie czasu i siły nacisku na podłoże podczas chodu, uwidocznienie kątowych wartości ustawień w określonych stawach (z sygnalizacją przekroczenia wartości pożądanej lub nie osiągnięcia jej wcale).