PARFLECHE MARKA CICHOMSKIEGO.docx

Aa - Al | Ał - Az | B | Ca - Ce | Ch - Ci | Cl - Cz | D | E | F | G | H | I | J | Ka - Ko | Kr - Ky | L | Ł

Ma - Mc | Me | Mę - Mż | N | O | Pa - Ph | Pi | Pl - Py | Q | R | Sa - Sy | Sz - Ś | Ta | Tc - Tz | U | V - W | X - Y | Z - Ż

MOJE PARFLECHE 19

Copyright by Marek Cichomski

Początek formularza

Me

Means, Bill - 10 grudnia 1992 roku odbyła się w sali Zgromadzenia Ogólnego w Nowym Jorku inauguracja obchodów Międzynarodowego Roku Tubylczych Ludów Świata. Dużym wydarzeniem było wtedy wystąpienie Billa Meansa z IITC, który oświadczył, że przez szereg lat ludy tubylcze były "tajemniczą mniejszością narodową" porozrzucaną po wielu narodach świata, zapomnianą dopóty, dopóki komuś nie przyszło do głowy eksploatowanie ich bogactw naturalnych, co wiązało się nieuchronnie z utratą ziemi. "Jesteśmy Palestyńczykami Zachodniej Półkuli" - powiedział Bill Means zdobywając aplauz tubylczych delegacji zgromadzonych na galerii. Jego przemówienie przerywano oklaskami bądź salwami śmiechu.

Means, Russell - W listopadzie 1970 roku, będąc przywódcą AIM inicjuje indiańską tradycję przez zajęcie "Mayflower II" i niepokojenie rodzin wywodzących się od przodków przybyłych do Ameryki na tym statku w Dniu Dziękczynienia. W maju 1971 roku wraz z Clyde Bellecourtem, Mitchellem Zephier oraz Sylvestrem Smellsem zostaje aresztowani za odbywanie modlitewnego czuwania na szczycie Mount Rushmore w Czarnych Wzgórzach.
22 września 1971 roku Russell i Ted Meansowie przewodzą sześćdziesięciu Indianom z AIM i NIYC w krótkiej, szorstko zlikwidowanej, próbie okupacji urzędu Johna Crowa, zastępcy komisarza do Spraw Indian, w Waszyngtonie. W lutym 1972 roku, tysiąc trzystu Indian prowadzonych przez Russella Meansa i Dennisa Banksa zajmuje Gordon w Nebrasce, protestując przeciwko upokorzeniom i zamordowaniu Raymonda Yellow Thunder. 6 lutego 1973 roku Means i Dennis Banks protestują w Custer, w Dakocie Południowej, przeciwko zabiciu Wesleya Bad Heart Bull. Wybucha walka, a Indianie podpalają trzy budynki i niszczą dwa policyjne samochody.
Na początku 1986 polski indianista, Krzysztof Janiak, otrzymał od Russella list z wiadomością, że 10 grudnia 1985 roku sędzia O'Briev powziął decyzję w sprawie Yellow Thunder Camp.

mech - (Mescus); niewielka roślina zarodnikowa. Rośnie gromadnie tworząc darnie. Rozprzestrzeniony we wszystkich strefach kuli ziemskiej. Indianie Cheyenne mech rosnący na sośnie (white pine) suszyli i składowali. Przed użyciem "wkładano go do wody by odświeżał" a po tym gotowano i dodawano do rybnego, lub mięsnego rosołu. Ponoć było to bardzo pożywne.

mech islandzki islandzki porost

Meco - Indianie meksykańscy.

medicine man - Przekładając na język polski wszystkie teksty dotyczące Indian amerykańskich często napotyka się określenie "medicine man". W sposób prosty i bezpośredni można przetłumaczyć to na język polski jako "człowiek lekarstwo", "lekarz", "leczniczy człowiek". Większość tłumaczy przekłada to określenie jako lekarz lub szaman. Żaden jednak z tych terminów nie jest dokładnym i jednoznacznym tłumaczeniem pojęcia "medicine man".
W ogóle rzecz biorąc szaman to człowiek, który mógł leczyć ludzi poprzez nawiązywanie bezpośredniego kontaktu z duchami. "Medicine man" nie musiał do tego celu nawiązywać kontaktu z duchami, a i sam w sobie był już lekarstwem. Według moich przemyśleń musiały to być osoby zwane dziś bioenergoterapeutami. Biorąc zaś pod uwagę fakt, że sami Indianie nie mają sprecyzowanej definicji określenia "medicine man" a w różnych plemionach zakres działalności takich ludzi nie był dokładnie taki sam oraz, że współcześni Indianie unikają używania określenia "szaman", będę określenie "medicine man" tłumaczył jako "leczniczy człowiek", mając na myśli to, że osoby te nie tylko leczyły przy pomocy środków farmaceutycznych, ale i same w sobie były już lekarstwem. I pod hasłem "leczniczy człowiek" należy szukać rozwinięcie opisu pojęcia "medicine man".
Definicja określania "szaman" jest również opisana osobno i różni się od definicji określenia "medicine man".

mediolobiwia - (Mediolobivia Bckbg.); małe kaktusy z północnej Argentyny (Salta, Jujuly). Dotychczas opisano 20 gatunków tego rodzaju.

medycyna - Rozumienie pojęcia "medycyna" było dla Indian całkiem odmienne od tego, które jest przyjęte w społeczności białych. Dla większości Indian, medycyna oznacza raczej szereg idei i pojęć aniżeli tylko leki i leczenie. George Bird Grinnel, który był spokrewniony z północnymi plemionami Równin, napisał:
"Wszystkie te rzeczy, które przy omawianej przeze mnie medycynie Indian nazywany tajemnymi, odnoszą się do tych spraw, które oni nie potrafią wytłumaczyć... Słyszymy, że Indianin nazywa whisky 'leczniczą wodą'. W rzeczywistości myśli on o niej jako o 'tajemniczej wodzie' - czyli o wodzie, która wywołuje skutki, których on nie może zrozumieć. Według tej samej zasady niektóre plemiona nazywają konia 'leczniczym psem'; pistolet 'leczniczym żelazem', myśląc o tym jako o tajemniczym psie i tajemniczym żelazie. Ten, którego nazywamy leczniczym człowiekiem może być lekarzem leczącym z chorób lub (jeśli jest on kuglarzem, mającym do czynienia z magią) jest on tajemniczym człowiekiem. Wszystkie języki indiańskie mają słowa, które są odpowiednikiem słowa medycyna w pojęciu leczniczym, ale przykład indiańskiego określenia 'medycyna' dotyczącego magii lub czegoś nadprzyrodzonego, można tłumaczyć jako tajemniczy, niewytłumaczalny, niezrozumiały."
John James Audubon, malarz, zaobserwował, że Indianie z doliny Missouri nazywali parowiec "wielką medycyną". Spoglądając nawet na mapę, można zauważyć różne przykłady stosowanego przez Indian określenia "medycyna": Medicine Lake, Montana; Medicine Bow, Wyoming; Medicine Hat, Alberta; Medicine Lodge, Kansas; Medicine Park, Oklahoma. Istnieją też pewne rzeczy określane w ten sposób przez Indian: lecznicza laska, lecznicza fajka, leczniczy bęben i lecznicza wojna.
"Podczas gdy myślimy iż w prawidłowym funkcjonowaniu ciała pomagają środki farmakologiczne - pisze Robert F. Greenlee - Indianie Seminole myślą, że pomocą taką może być jedynie leczniczy człowiek".
Człowiek pełniący taką funkcję sam wierzy w to, że może skutecznie leczyć tylko wtedy, gdy wypowie specjalną formułkę, wypełni niezbędne rytuały i zaaplikuje leki w określony sposób. Jego lecznicza teoria każe mu rozumieć, że " może on kontrolować siły natury, a więc choroba ustępuje pod wpływem czynionych przez niego zabiegów". W myśl tego, zastosowane czynniki leczące są rzeczywiście "lecznicze", lecz wyłącznie w powiązaniu z leczniczymi rytuałami.
Greenle pisze dalej, że lecznicza koncepcja Indian Seminole to diagnoza i leczenie chorób cielesnych oraz tajemniczych chorób umysłowych. Leczniczy człowiek związany jest z ceremoniami dotyczącymi narodzin i śmierci, ceremoniami magicznymi i ceremoniami podtrzymującymi nieprzerwany bieg plemiennej wiedzy. Był on też częstym pośrednikiem swojej grupy w stosunkach między Indianami a białymi. Maddox twierdzi, że medycyna dzikich to "jasnowidztwo, ekstaza, spirytyzm, przepowiednia, demonologia, proroctwo, nekromancja i wszelkie inne niezrozumiałe rzeczy.
Tak więc leczniczy człowiek to nie tylko lekarz, ale jest to też kapłan, zaklinacz deszczu, duchowny, wykrywacz prawdy i prorok, a mając przy tym inne funkcje, może być wodzem czy też królem". Faktycznie, niektórzy bardziej znani "wodzowie" indiańscy byli w rzeczywistości leczniczymi ludźmi: Cornplanter, Gall, Sitting Bull, Joseph, Geronimo, Cochise i inni. Atrybutem siły leczniczej jest często fetysz lub zdolność rzucania czarów, co uwidacznia ducha opiekuńczego lub też tajemniczego opiekuna oraz obrazuje siłę "leczenia". Lecznictwo powiązane jest też z magicznymi liczbami, jak to ma miejsce też i wśród białych ("szczęśliwa siódemka", "pechowa trzynastka").
Tajemniczą liczbą używaną przez Indian jest czwórka, co oznacza główne kierunki, a niekiedy jest nią też szóstka - gdy doda się kierunek górny i dolny. Lecznicze przepisy mogą czasami dokładnie określić na przykład ile należy podać leków, przez ile dni, jak długo mają być zbierane oraz w ilu miejscach należy je zbierać. Indiańscy lekarze wypatrywali omenów, które mogły oznaczać prawdopodobny wynik leczenia lub przepowiedzieć przyszłe wydarzenia. Praktyki takie były dobrze rozwinięte w Ameryce Środkowej i Południowej, ale istniały też wśród plemion Ameryki Północnej. Czyniono tak też wśród białej ludności. Ruth Landes zanotowała, że jej informator również szuka omenów idąc na wojnę czy też zawierając małżeństwo, przy czym dodał, że "białe społeczeństwo również szuka omenów przepowiadając z kart, cieni i włosów, a także prosząc indiańskich szamanów o leki miłosne".

Meghty - Indianie teksańscy o których wspominał Joutel. Być może byli identyczni z Indianami Emet.

Meherrin Susquehannock

Mehinacu - Indianie brazylijscy.

Mehow - Plemię saliszańskie ze wschodniej części stanu Washington. Dziś Indianie ci żyją w rezerwacie Colville.

Meibenocre Mecubengocre

Mejepure Maipure

mekhauzje błyszczyki

Mekka - Indianie kolumbijscy.

Mekragnoti - Indianie z Brazylii (stan Para).

melafir - Zasadowa, magmowa skała wylewna. Składa się głównie z plagioklazów, piroksenów, oliwinu, rud i pumeksu. Może być czarny, czerwonobrunatny, szaro-zielony i inny.

Melchora - Indianie nikaraguańscy.

melilit - Melilit był niegdyś traktowany jako pojedynczy minerał. Obecnie pod tą nazwą rozumie się szereg izomorficzny - grupę podobnych do siebie minerałów, liczącą ponad 600 przedstawicieli. Melilit może być zupełnie bezbarwny lub zabarwiony na brunatno, choć najładniejsze okazy wykazują złocistożółtą barwę. Występuje w niektórych skałach magmowych i wulkanicznych. Tworzy kryształy o pokroju piramidy i występuje w postaci skupień ziarnistych, względnie zbitych. Spotyka się go także w skałach metamorficznych, utworzonych na kontakcie gorącej magmy z otaczającymi ją wapieniami.
Znaleźć go można m.in. w Beaver Creek (Kolorado) i na Hawajach. W Polsce występuje w niektórych bazaltach dolnośląskich.

Mella - Indianie z Wenezueli i Kolumbii.

melokaktus - (Melocactus Lk. et O.); ten rodzaj kaktusów wzbudził zainteresowanie pierwszych odkrywców Ameryki. Rośnie w Meksyku, Gwatemali, na Małych i Wielkich Antylach oraz w Brazylii, Wenezueli i Peru. Kaktusy te zasługują na uwagę ze względu na szczególny twór, zwany cefalium. W pewnym wieku pęd kaktusa tego rodzaju przestaje rosnąć, a na wierzchołku jego zaczyna powstawać filcowaty, półkulisty twór - cefalium, pozbawiony cierni, wytwarzający tylko małe kwiaty i owoce.

melon - Indianie Cheyenne nazywali go mâhoo'o a Indianie Shawnee - usketomake.

melonowiec - (Carica papaya), zwany również papają. Pochodzi z Ameryki Północnej i Południowej. W tropikalnych warunkach rośnie szybko i owocuje nawet tego samego roku, kiedy się je sadzi. Owoc, zwany również papają, jest niskokaloryczny, posiada dużo witaminy A, C, żelaza oraz enzym, który wspomaga trawienie białek. Owoce spożywa się na surowo. Obrane i pokrojone dodaje się do wieprzowiny, drobiu, marynat oraz sałatek i lodów.

Melungenowie - Plemię żyjące pierwotnie w Północnej Karolinie, a dziś we wschodniej części Tennessee, jako mieszanina ludności murzyńskiej, indiańskiej i białej.

Mendica - Nazwa plemienia indiańskiego, wymieniona przez Alvara Nunez Cabez de Vaca podczas jego ekspedycji odkrywczej w Teksasie w 1527 roku. Żyli oni "na tyłach", czyli w głębi kraju. Nic więcej o nich nie wiadomo. Mogła to być grupa nie istniejących już dziś Indian Karankawa.

meneghinit - Meneghinit jest miękkim minerałem nie mającym jakiegokolwiek zastosowania w przemyśle. Nigdy nie został odkryty w dużych ilościach. Odnaleźć go można m.in. w okręgu Frontenec (Ontario, Kanada) oraz w pewnych wapiennych jaskiniach okręgu Santa Cruz, Kalifornia (USA).

Menekka...