OSPA ŚWIŃ – Variola suilla
· w przenoszeniu choroby pośredniczą wszy (Haematopinus suis) i muchy
· zakażenie przez kontakt oraz przez przewód pokarmowy
· względnie łagodny przebieg, ale u bardzo młodych / starych / osłabionych – śmiertelność może być duża
· pewne rozpoznanie daje tylko badanie histopatologiczne lub wirusologiczne
· właściwa ospa świń
o swoisty wirus ospy świń
o enzootycznie
o okresowe wahania w nasileniu zmian chorobowych
o trwa długo: 6-7 tygodni i dotyczy główne prosiąt i warchlaków
o świnie starsze – wyjątkowe objawy – osutka u podstawy uszu i na gr. mlecznych u karmiących macior
· ospa świń wywoływana przez wirus krowianki
o P. officinale
o sporadycznie
o okres inkubacji to 2 dni
o w ciągu kilku dni obejmuje całe stado i dotyczy świń w każdym wieku
· diagnostyka różnicowa
o należy wykluczyć ospowe wykwity związane z grypą, pomorem i nieżytem żołądka i jelit
Zmiany anatomopatologiczne
Ø osutka na całym ciele
Ø stadium różyczki → grudki → pęcherzyka → krosty → strupów → pigmentowane blizny
Ø w grubej skórze grzbietu nie dochodzi do powstania pęcherzyków i krost
Ø grudki ulegają martwicy w centrum i na powierzchni → strupy
Ø cytplazmatyczne ciałka wtrętowe + rozjaśnienia jąder kom. warstwy kolczystej w naskórku – tylko ospa właściwa świń
CHOROBA PCHERZYKOWA ŚWIŃ – SWINE VESICULAR DISEASE (SVD) – Morbus vesicularis suum
· picornawirus – SVDV
· źródłem zakażenia są świnie chore i ozdrowieńcy, zakażenie poprzez kontakt bezpośredni lub pośredni
· okres inkubacji: 2-7 dni
· zachorowalność: 20-90%
· czas trwania zależy od kilku do kilkunastu dni (zależnie od wtórnych komplikacji) – kończy się wyzdrowieniem
· po przebyciu choroby wytwarza się trwająca do 7 miesięcy odporność
· apatia, zmniejszenie apetytu i gorączka
Ø 1-3 cm pęcherze, niekiedy wielokomorowych, wypełnionych surowiczym płynem
(pęcherze mają tu grubsze ściany w porównaniu z pęcherzami pryszczycowymi)
o tarcza ryjowa, bł. śluzowa j. ustnej, język, szpara międzyraciczna, brzeg koronki
o pęcherze i powstające nadżerki ciężko odróżnić od zmian pryszczycowych
Ø u prosiąt i warchlaków niepowikłany przebieg prowadzi do szybkiego wyleczenia i wygojenia ran
Ø wtórne zakażenia bakteryjne:
o spadanie racic / zanokcica
o ropne zapalenia skóry w postaci ropni
o ropne zapalenia stawów, pochewek stawowych i kaletek maziowych – obrzęk i bolesność stawów, kulawizny
o ciężkie przypadki – świnie czołgają się na nadgarstkach
Ø u ciężarnych macior – ronienia + zapalenia OUN (jak u tuczników)
o podniecenie, ruchy maneżowe, parcie na przeszkody, gryzienie koryt, porażenia
o po kilku godzinach – śmierć zwierzęcia
o u chorych karmiących macior – bezmleczność – śmierć prosiąt
CHOROBA CIESZYŃSKA – ENTEROWIRUSOWE ZAP. MÓZGU I RDZENIA – Polioencephalomyelitis enzootica suum
· enterowirus z rodziny Picornaviridae
· świnie chore i ozdrowieńce źródłem zakażenia
· inkubacja choroby: od kilku dni do kilku tygodni
· wirus rozprzestrzenia się w organizmie drogą krwionośną i nerwową
· zakażenie świń drogą donosową
o opuszka węchowa, namnażanie → OUN
· zakażenie przez przewód pokarmowy
o migdałki i węzły chłonne → krew, narządy wewnętrzne i układ nerwowy
· zarazek atakuje głównie motoryczne ośrodki nerwowe w rdzeniu
· śmierć wskutek porażenia ośrodka oddechowego lub mięśni oddechowych
· klinicznie wyróżniamy:
o stadium wstępne (prodromalne)
§ od kilku godzin do kilku dni
§ posmutnienie, brak apetytu, wymioty, niezborność ruchowa
§ 42˚C
o stadium podniecenia (postać mózgowo-rdzeniowa)
§ 1-3 dni
§ skurcze toniczno-kliniczn wraca do norye, ślinotok, wygięcie kręgosłupa, wiosłowe ruchy kończynami
§ temperatur
o stadium porażenia (postać rdzeniowa)
§ porażenia wiotkie, świnie przyjmują postać siedzącego psa
§ temperatura spada poniżej normy
Ø zmiany sekcyjne mało charakterystyczne
o obrzęk i przekrwienie opon i mózgu
o zapalenie płuc
o nieżyt przewodu pokarmowego
o wybroczyny w narządach
Ø zmiany mikroskopowe w OUN
o istota szara mózgu i móżdżku, podstawy mózgu oraz rdzenia kręgowego
(szczególnie rogi brzuszne odcinka lędźwiowego i szyjnego)
o największe zmiany – jądra opuszki węchowej, zakręt hipokampa, most i rdzeń przedłużony
Ø zwyrodnienie kom. zwojowych + rozrost gleju + nacieki komórkowe → rozsiany charakter zmian
Ø często zmiany prowadzą nieodwracalnie do śmierci zwierzęcia
Ø rozmieszczenie zmian w układzie nerwowym ma charakter rozsiany
PĘCHERZYKOWE ZAPALENIE JAMY USTNEJ – Stomatitis vesicularis – Rabdowirus
v było omawiane przy chorobach bydła (występuje u ludzi, świń, bydła, koni, mułów i owiec)
INFLUENZA ŚWIŃ – GRYPA ŚWIŃ – Influenza suum
· Myxovirus influenzae A suis + Haemophilus suis
· inkubacja: 2-7 dni
· atakuje świnie w każdym wieku, w ciągu 1-2 dni obejmuje całe stado
· zachorowaniom świń sprzyjają niekorzystne warunki środowiskowe
· źródłem chore świnie wydalające zarazek z układu oddechowego
· zakażenie drogą kropelkową lub przenoszony przez larwy pasożytów płucnych (rezerwuary zarazka)
· komórki górnych dróg oddechowych, namnażanie → nabłonek oskrzeli i pęcherzyków płucnych
· 2-3 dni po zarażeniu – wakuolizacja nabłonków
· gorączka, apatia, brak apetytu, kaszel, duszności, wyciek z nosa
· brak powikłań → łagodny przebieg, po 2-5 dniach wyleczenie → śmiertelność zaledwie 1-4%
Ø nieżytowe zapalenie bł. śluzowych górnych dróg oddechowych, przekrwienie bł. śluzowej gardła i krtani,
ostre śródmiąższowe zapalenie płuc
Ø płuca → głównie w płatach doczaszkowych i środkowych
→ bezpowietrzne, zwątrobiałe ogniska zapalne, otoczone zrazikową rozedmą i niedodmą
→ niedodma spowodowana zaczopowaniem oskrzelików złuszczonymi nabłonkami
Ø w cięższych przypadkach choroby
o zależne od drobnoustroju który „dołączy się” do zakażenia
o ropne zapalenie płuc (ropnie)
o obrzęk płuc, włóknikowe zapalenie opłucnej, surowiczo-włóknikowe zapalenie osierdzia
POMÓR KLASYCZNY ŚWIŃ – Pestis suum
· Togawirus
· w ostrej postaci jako posocznica krwotoczna, w podostrej/przewlekłej ze zmianami w prz. pokarmowym i w płucach
· zarażają chore świnie i ozdrowieńcy – zakażenie drogą przewodu pokarmowego, oddechowego, przez spojówki i skórę
· brama wejścia → migdałki
· inkubacja: 4-6 dni (z odchyleniami 2-20 dni)
· limforetikularna tk. migdałków i ww. chłonnych, namnażanie → (po 24h) krew → śledziona i ww chłonne, namnażanie
· najwyższe stężenie wirusa we krwi w 6-8 dniu po zakażeniu
· już w pierwszym dniu po zakażeniu mocz oraz wydzielina z oczu może być zaraźliwa (i utrzymuje się aż do śmierci)
· 3 fazy reakcji morfologicznej
o pierwsza faza → zmiany proliferacyjne i wsteczne tk. limforetikularnej ww. chłonnych i śledziony
o druga faza → uszkodzenia i zaburzenia w krążeniu krwi
→ obrzęk śródbłonków i bł. wewnętrznej, nacieczenie ścian naczyń, nekrobioza naczyń
o trzecia faza → rozległe zmiany zapalne w różnych narządach (głównie przewód pokarmowy i płuca)
Postać ostra pomoru
Ø 40,5-41˚C, apatia, brak apetytu, zaburzenia świadomości i ruchu, skurcze mięśni, zaburzenia w krążeniu (wybroczyny), ogniskowe martwice skóry, wymioty, biegunka (niekiedy na przemian z zaparciem)
Ø ostry nieżyt żołądka i jelit oraz wybroczynowość w różnych narządach
Ø nerki → punkcikowate wybroczyny na tle bladego, niedokrwionego miąższu
→ liczne wybroczyny w bł. śluzowej miedniczek nerkowych – czasami niczym ciemnoczerwony worek
Ø węzły chłonne → marmurkowatość (gromadzenie się krwi w zatokach)
→ głównie węzły głowy, szyi,...
magilla7