Klacz ciężarna - atlas chorob zrebiat - rozdzial 1.pdf - Choroby zakaźne koni - magilla7

RoZdZiał 1

Klacz ciężarna

Walter Zent DVM and Lucas Pantaleon MV, MS, DACVIM

Wprowadzenie

Poronienia wywołane wirusem zapalenia tętnic koni

Zapalenie łożyska

Poronienia wywołane przez leptospirozę

Puchlina omoczni

Poronienia wywołane przez salmonellę

Przepukliny dolnej części brzucha oraz pęknięcie ścięgna

przedłonowego

inne przyczyny poronień

Skręt pępowiny

Skręt macicy

Uraz

Poronienia wywołane czynnikami zakaźnymi

Nieprawidłowości rozwojowe płodu

Poronienia wywołane herpeswirusem koni

Bliźniaki

Poronienia wywołane wirusem niedokrwistości zakaźnej

koni

Monitorowanie płodu

Przewidywanie terminu porodu

Wprowadzenie

wiące zagrożenie dla życia klaczy, które mogą pojawić się w późnej ciąży,

takie jak przepukliny dolnej ściany brzucha, skręty macicy czy puchlina

błon płodowych. W przypadkach przepuklin dolnej części ściany brzu-

cha czy skrętów macicy, prawidłowa diagnoza i interwencja we właści-

wym momencie, może nie tylko uratować życie klaczy, ale również źre-

baka. W tym rozdziale omówione zostaną niektóre zaburzenia późnej

ciąży oraz przyczyny poronień u klaczy.

W procesie hodowlanym klaczy za pełny sukces powinno się uznać nie

tyle możliwość jej zaźrebienia, ile urodzenie przez nią żywego i zdrowe-

go źrebaka. Postęp w naukach o rozrodzie pozwolił na uzyskiwanie wy-

sokiego odsetka zaźrebień, a rozwój neonatologii przyczynił się do wzro-

stu przeżywalności źrebiąt. Niektóre procesy chorobowe mogą jednak

rozpocząć się jeszcze w życiu płodowym w macicy i w momencie ich

ujawnienia się u noworodka są dalece zaawansowane. Wczesne zdiagno-

zowanie tego typu problemu (w okresie przed porodem) umożliwia szyb-

ką interwencję i wdrożenie właściwego leczenia. W rezultacie przynosi

to zyski w postaci zmniejszenia śmiertelności okołoporodowej, stano-

wiącej znaczny odsetek zgonów wśród źrebiąt. Wzrastająca wiedza na

temat prawidłowych warunków dla rozwoju płodu i ich wpływu na ży-

wotność przyszłego noworodka, stała się impulsem do ściślejszego mo-

nitorowania klaczy w okresie okołoporodowym oraz udoskonalenia

technik pozwalających na kontrolę stanu płodu.

Zapalenie łożyska (ryc. 1.1–1.20)

Etiologia

•

Zapalenie łożyska to jedna z istotnych przyczyn poronień, urodzenia

martwych płodów oraz śmiertelności okołoporodowej u koni. Wśród

różnych czynników etiologicznych odpowiedzialnych za występowa-

nie omawianego schorzenia, znajdują się: wirusy (wirus zapalenia tęt-

nic koni, herpeswirus koni 1), bakterie ( Streptococcus β-hemolityczny,

Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae, Lep-

tospira spp., Crossiella equi ) oraz grzyby ( Aspergillus spp. i Mucor

spp.).

W zależności od rodzaju czynnika etiologicznego do zapalenia będzie

Zaburzenia późnej ciąży

Śmiertelność zarodków lub płodów w trakcie całej ciąży u klaczy sięga

10–15%. Do większości tych strat dochodzi podczas pierwszych 40 dni

ciąży, kiedy to pierwotne ciałko żółte jest jedynym źródłem progestero-

nu. Z tego względu, potwierdzenie ciąży po 45–60 dniu, pozwala z du-

żym prawdopodobieństwem oczekiwać, że będzie ona donoszona do

terminu porodu. Poronienia, występujące w ostatnim trymestrze ciąży,

są z tego względu szczególnie stresujące dla właściciela klaczy, który ma

poczucie, że zmarnowało się wiele czasu oraz nakładów i równocześnie,

tak niewiele zabrakło do osiągnięcia sukcesu. Powino się wykorzystać

wszelkie dostępne środki w celu ustalenia przyczyny poronienia, ponie-

waż w przypadku takich czynników chorobotwórczych, jak np. herpes-

wirusy (występujące w postaci szybko rozprzestrzeniających się zacho-

rowań), możemy w celu ograniczenia dalszych strat zastosować odpo-

wiednie środki zapobiegawcze.

Oprócz strat w wyniku poronienia płodu, dochodzą sytuacje stano-

•

dochodziło różnymi drogami:

Często obserwowane zakażenie wstępujące, w wyniku którego do-

◆

chodzi do separacji łożyska w okolicy ujścia wewnętrznego macicy.

Opisywana jest również hematogenna droga zakażenia błon płodo-

◆

wych. Typowym przykładem jest zakażenie bakteriami z grupy Lep-

tospira spp., prowadzące do rozsianego lub wieloogniskowego zapa-

lenia łożyska. Drogą hematogenną mogą również przedostawać się

wirusy.

Przyczyną rzadkiej formy zapalenia łożyska jest bakteria

◆

Crossiella

equi (nokardioza łożyska). Uważa się, że bakteria dostaje się do ma-

cicy klaczy podczas zapłodnienia i pozostaje w postaci utajonej do

okresu późniejszej ciąży. Charakterystyczne zmiany wywołane tym

drobnoustrojem umiejscowione są w trzonie macicy.

1. Klacz ciężarna

Rycina 1.1: Wstępujące zapalenie łożyska, widok od strony omoczni. W części łoży-

ska przylegającej do ujścia wewnętrznego macicy, widoczne zgrubienie ściany oraz

zmiana zabarwienia.

Rycina 1.2: Wstępujące zapalenie łożyska, to samo, które pokazano na ryc. 1.1, wi-

doczne od strony kosmówki. Należy zwrócić uwagę na brak kosmków oraz obec-

ność wysięku na zakażonej powierzchni.

Rycina 1.4: Zapalenie łożyska wywołane przez grzyby. Widoczna pogrubiała, skó-

rzasta ściana.

Rycina 1.3: Wstępujące zapalenie łożyska z obfitym wysiękiem (udostępnione przez

Irish Equine Center – IEC).

Rycina 1.5: (a) i (b) Zapalenie łożyska wywołane przez grzyby. Widoczne naloty grzybicze zarówno na omoczniowej, jak i kosmówkowej powierzchni łożyska. Łożysko pochodzi

z poronienia świeżego płodu w 5 miesiącu ciąży.

1. Klacz ciężarna

Rycina 1.7: Przewlekłe rozsiane zapalenie łożyska z wyraźnymi obszarami jego po-

grubienia (udostępnione przez IEC).

Rycina 1.6: Wzrost na pożywce Aspergillus spp., wyizolowanego z łożyska przedsta-

wionego na ryc. 1.4.

Rycina 1.8: Poroniony w 10 miesiącu ciąży płód (łożysko przedstawione na ryc. 1.7).

Należy zwrócić uwagę na widoczne odwodnienie płodu. Źrebięta pochodzące od

klaczy z chronicznym zapaleniem łożyska, po urodzeniu lub poronieniu często tak

wyglądają.

Rycina 1.9: Zapalenie łożyska wywołane przez Crossiella equi (nokardioza łożyska).

Należy zwrócić uwagę na obszary martwicze łożyska w okolicy połączenia jego rogu

i trzonu (udostępnione przez IEC).

Rycina 1.10: Zapalenie łożyska wywołane przez Crosiella equi (nokardioza łożyska).

To samo łożysko, które widoczne jest na ryc. 1.9, przedstawione od strony omoczni

(udostępnione przez IEC).

Rycina 1.11: Przedwczesna laktacja u klaczy z wstępującym zapaleniem łożyska.

1. Klacz ciężarna

Rycina 1.12: Wyciek pochodzący z czopu śluzowego szyjki macicy w 9 miesiącu

ciąży u klaczy z wstępującym zapaleniem łożyska.

Rycina 1.14: Sródmaciczne zahamowanie wzrostu płodu w macicy u źrebięcia uro-

dzonego przez klacz z zapaleniem łożyska wywołanym przez Crossiella equi (nokar-

dioza łożyska).

Rozpoznanie różnicowe

Inne przyczyny poronień, urodzeń martwych noworodków i porodów

przedwczesnych. Zmiany w łożysku mogą być trudne do zauważenia

i z tego względu w przypadku każdego poronienia, powinno przeprowa-

dzić się badanie sekcyjne. Wskazane jest, aby obejmiwało ocenę histopa-

tologiczną pobranych próbek łożyska oraz odpowiednich organów we-

wnętrznych płodu.

Rozpoznanie

•

Objawy kliniczne. Każdą klacz, u której pojawi się przedwczesny roz-

•

wój gruczołu mlekowego lub wypływ z pochwy, powinno się trakto-

wać jako potencjalnie dotkniętą zapaleniem łożyska, chyba że znaj-

dzie się inną przyczynę tego stanu.

Prawidłowe wyniki badania hematologicznego i poziomu fibrynoge-

•

nu.

Próbki wypływu z pochwy lub szyjki macicy należy poddać badaniu

bakteriologicznemu i cytologicznemu.

W celu kontroli wyglądu łożyska w okolicy ujścia wewnętrznego ma-

•

Rycina 1.13: Wyciek z pochwy u klaczy z zapaleniem części łożyska przylegającej

do szyjki macicy.

cicy, powinno się przeprowadzić badanie ultrasonograficzne przez

prostnicę. Badanie to może uwidocznić wzrost łącznej grubości ściany

macicy wraz z łożyskiem, obrzęk omoczniokosmówki oraz separację

łożyska od macicy. Łączną grubość ściany macicy i łożyska powinno

się mierzyć w brzusznej części trzonu macicy, ponieważ łożysko w czę-

ści grzbietowej jest zwykle grubsze i obrzęk tej jego części jest często

obserwowany w ostatnim miesiącu ciąży u zdrowych klaczy. Prawid-

łowe wartości łącznej grubości ściany macicy i łożyska w zależności od

wieku ciąży, wynoszą odpowiednio:

objawy kliniczne

•

Objawy kliniczne zapalenia łożyska mogą objawiać się przedwczesnym

<5 mm

< 270 dni

powiększeniem się gruczołu mlekowego klaczy i wystąpieniem lakta-

cji, zwiotczeniem szyjki macicy, obecnością wypływu z pochwy, poro-

nieniem, urodzeniem martwego płodu oraz porodem przedwczes-

nym.

U większości klaczy z zapaleniem łożyska nie występują objawy ogól-

<8 mm

271–300 dni

<10 mm

310–330 dni

<12 mm 330+ dni

Badanie ultrasonograficzne, przeprowadzane poprzez powłoki brzusz-

•

ne, a ich wyniki badań hematologicznych nie przekraczają norm.

Rezultatem zapalenia łożyska może być również urodzenie niedojrzałych

lub nieprzygotowanych do życia źrebiąt, osobników zbyt małych oraz

noworodków z zakażeniem ogólnoustrojowym.

ne, jest przydatne w określaniu stanu łożyska na obszarze trzonu ma-

cicy w przypadkach jego zapalenia wywołanego przez nokardiozy.

Łączna grubość ściany macicy i łożyska, mierzona podczas badania

ultrasonograficznego wykonywanego przez powłoki brzuszne, powin-

1. Klacz ciężarna

Rycina 1.15: Obraz ultrasonograficzny zespolenia łożyska z macicą w okolicy ujścia

wewnętrznego macicy, uwidaczniający zgrubienie łożyska i obszar jego odklejenia

się ( strzałka ).

Rycina 1.16: Obraz ultrasonograficzny zespolenia łożyska z macicą w okolicy ujścia

wewnętrznego macicy, uwidaczniający zgrubienie łożyska i obszar jego odklejenia

się (strzałka). Trzeba zwrócić uwagę na wysięk, znajdujący się w obszarze położonym

z tyłu, za łożyskiem.

Rycina 1.17: Ta sama klacz, przedstawiona na ryc. 1.16, po 3 tygodniach leczenia.

Widoczne zmniejszenie się ilości wysięku pozałożyskowego.

Rycina 1.18: Obraz ultrasonograficzny części łożyska, położonej w okolicy ujścia

wewnętrznego macicy, przedstawiający odklejanie się łożyska oraz pozałożyskowy

wysięk. W dolnym prawym rogu ultrasonogramu widoczny płód.

Rycina 1.19: Obraz uzyskany podczas ultrasonograficznego badania połączenia

macicy z łożyskiem, przeprowadzonego przez powłoki brzuszne. Widoczna separa-

cja łożyska od macicy oraz pozałożyskowy wysięk. Zaznaczono wyniki następują-

cych pomiarów: 1 = grubość ściany łożyska, 2 = grubość warstwy wysięku, 3 = łącz-

na grubość macicy z łożyskiem oraz warstwą wysięku.

Rycina 1.20: Obraz uzyskany podczas ultrasonograficznego badania połączenia

macicy z łożyskiem, przeprowadzonego przez powłoki brzuszne, demonstrujący od-

klejone i pofałdowane łożysko ( strzałki ).

Klacz ciężarna - atlas chorob zrebiat - rozdzial 1.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: