Instalowanie oprogramowania na stacjach klienckich
Wstęp
Proces instalacji programów na stacjach klienckich jest procesem dość czasochłonnym i żmudnym. Wymaga on, przy instalowaniu programów w sposób tradycyjny podejścia do każdej stacji klienckiej, zalogowanie się jako administrator, a następnie zainstalowania żądanego programu. Oczywiście proces ten musi być powtórzony tyle razy, ile posiadamy stacji klienckich.
Sprawą administratora oraz sieci jest ułatwienie oraz skrócenie procesu instalowania oraz zarządzania oprogramowaniem. W dokumencie tym przedstawię kilka metod automatycznej instalacji programów na stacjach klienckich w pracowniach wyposażonych w serwery Small Bussiness Server 2000 oraz 2003.
Rodzaje oprogramowania
Na potrzeby naszych rozważań podzielę oprogramowanie na proste oraz skomplikowane. Oprogramowanie proste to takie programy, które nie korzystają z ustawień lokalnych rejestrów stacji, na której zostały zainstalowane. Prościej mówiąc są to takie programy, które można już po zainstalowaniu bez problemów przenieść na inny komputer i tam będą z powodzeniem działać. Programem takim jest na przykład program Total Commander. Programem takim może być także prezentacja multimedialna, jeżeli uda się ją uruchomić bez udziału płyty CD.
Oprogramowanie skomplikowane to takie programy, które muszą być zainstalowane na każdej stacji i korzystają z lokalnych rejestrów tej stacji. Nie mogą być więc przenoszone miedzy stacjami.
Najprostszą metodą rozpoznania czy program jest porosty czy skomplikowany jest zainstalowanie go na jednej ze stacji klienckich, następnie przeniesienie folderu, w którym zainstalowaliśmy dany program (najczęściej c:\Program Files\nazwa programu) na inny komputer i próba uruchomienia programu na tym komputerze. Jeżeli uda nam się to znaczy, że program jest programem prostym.
Instalowanie programów prostych
Procedura instalacji programów prostych wygląda następująco:
1. Utworzyć na dysku o: serwera folder o nazwie, na przykład Programy.
2. Udostępnić ten folder pod nazwą udziału Programy$ (umieszczenie znaku $ na końcu nazwy udostępniania ukryje ten udział w otoczeniu sieciowym). Uprawnienia udostępniania zostają standardowe – Wszyscy tylko Odczyt.
3. Zainstalować żądany program. Program może być zainstalowany na serwerze, ale także na jednej ze stacji klienckich.
4. Uruchomić program i sprawdzić czy działa.
5. Przenieść cały folder z zainstalowanym programem do folderu o:\Programy na serwerze. Jeżeli program instalowaliśmy na stacji klienckiej można skorzystać z zasobów administracyjnych \\sbs2004\o$.
UWAGA!
Należy przenieść folder zawierający już zainstalowane dane dotyczące programu (najczęściej z folderu c:\Program Files), a nie pliki instalacyjne programu.
6. Teraz należy stworzyć skrót, który będzie używany przez klientów do uruchamiania programu. W tym celu należy odszukać plik uruchomieniowy programu (najczęściej posiada on najładniejszą ikonę i rozszerzenie .exe) wyświetlić jego menu kontekstowe i wybrać w nim opcję Utwórz skrót. Skrót zostanie stworzony w tym samym folderze.
7. Należy teraz odnaleźć utworzony skrót (będzie on miał nazwę Skrót do…nazwa pliku), a następnie wyświetlić jego właściwości.
8. We właściwościach skrótu należy zmienić dwie ścieżki. Pierwsza to ścieżka Element docelowy – musi to być ścieżka sieciowa wskazująca na wcześniej utworzony i udostępniony folder czyli \\sbs2004\Programy$\Nazwa programu\Nazwa pliku.exe, na przykład \\sbs2004\Programy$\Totalcmd\Totalcmd.exe.Druga to ścieżka Rozpocznij w – tak jak poprzednio musi zawierać ścieżkę sieciową, czyli \\sbs2004\Programy$\nazwa folderu, na przykład \\sbs2004\Programy$\Totalcmd
9. Następnie należy zatwierdzić dokonane zmiany. Jeżeli pojawia się komunikat, że ścieżka sieciowa nie może być odnaleziona znaczy to, że: albo źle wpisano jedną ze ścieżek albo nie udostępniono folderu – patrz krok 2.
10. Można jeszcze zmienić nazwę stworzonego skrótu, aby dobrze się prezentowała u klientów, czyli na przykład zamiast Skrót do totalcmd.exe wpisać Total Commander.
11. Ostatnim krokiem będzie przeniesienie tak utworzonego skrótu do folderu zawierającego dane Menu Start w konkretnym poziomie. Ogólnie na dysku o:\ serwera jest folderu menus, a w nim foldery z nazwami poszczególnych poziomów PoziomA, PoziomB, PoziomC, PoziomD oraz Nauczyciele. Skrót należy umieścić w folderze Programy dla danego poziomu, którego użytkownicy będą mieli prawo używania instalowanego programu, na przykład dla poziomuc będzie to ścieżka o:\menus\PoziomC\Programy.
12. Zostaje nam tylko zalogować się na jednej ze stacji klienckich na użytkownika z poziomu, dla którego dołożyliśmy skrót i sprawdzić czy program działa.
Instalowanie programów skomplikowanych – metoda I
Metoda ta jest bardzo prosta i opiera się na ręcznej instalacji programu na każdej stacji klienckiej. Zaletami tej metody są łatwa instalacja oraz to, że nie potrzebujemy dodatkowych programów. Wadami jest spora czasochłonność oraz nietrwałość tej instalacji – każde uszkodzenie programu lub uszkodzenie całej stacji niesie za sobą konieczność ponownej instalacji.
Przy tej metodzie należy także pamiętać o tym, że po zainstalowaniu programu na stacji należy przegrać skróty do tego programu na serwer. W innym przypadku program będzie zainstalowany na stacji ale, użytkownicy nie będą mieli skrótów, które go uruchamiają. Można w tym celu skorzystać z zasobów administracyjnych na przykład dla poziomuc wyglądało by to tak: \\sbs2004\o$\menus\PoziomC\Programy.
Instalowanie programów skomplikowanych – metoda II
Ta metoda opiera się o automatyczne instalowanie oprogramowania na stacjach klienckich za pomocą specjalnych funkcji oferowanych przez zasady grup. Jednak, aby można było skorzystać z instalacji automatycznej musimy posiadać specjalnie w tym celu przygotowane pakiety instalacyjne – tak zwane pakiety MSI. Pakiety takie są standardowo dołączane do większości produktów firmy Microsoft, ale niestety nie są dołączane do większości programów innych firm. Nie jest to jednak duża przeszkoda, ponieważ takie pakiety można stworzyć samemu za pomocą specjalnego oprogramowania.
Jednym z takich programów jest bezpłatny program Wininstall LE 2003 firmy Ondemand Software (www.ondemandsoftware.com). Program ten działa na zasadzie różnicowego porównania. Uruchamia się go dwa razy – pierwszy przed zainstalowaniem żądanego programu, a drugi po zainstalowaniu. Program ten na podstawie danych z tych dwóch uruchomień potrafi wychwycić różnice w plikach i rejestrach systemowych i na podstawie tej różnicy stworzyć pakiet MSI.
Po ściągnięciu i zainstalowaniu na serwerze tego programu konieczne będą następujące kroki w celu wykonania pakietu:
1. Udostępnienie lub sprawdzenie udostępnienia folderu z tym programem. Standardowo program instaluje się w ścieżce c:\Program Files\OnDemand\WinINSTALL. Standardowo folder wininstall powinien być udostępnionych jako udział wininstall$ z prawem odczytu dla wszystkich. Jeśli tak się nie stało należy to udostępnienie wykonać.
2. Na serwerze także należy stworzy folder, w którym będziemy przechowywać stworzone pakiety, na przykład o:\pakiety.
3. Powyższy folder powinien być także udostępniony z prawem odczytu dla wszystkich pod nazwą, na przykład pakiety$.
UWAGA!!
Następne czynności należy wykonać na stacji klienckiej. Najlepiej by było, aby stacja ta była zainstalowana od początku i nieużywana przez klientów.
4. Logujemy się na stacji jako administrator lub użytkownik z prawami administratora.
5. Na dysku c:\ stacji tworzy folder, który będzie służył do lokalnego przechowywania tworzonego pakietu, na przykład c:\pakiet.
6. Korzystając z menu Uruchom w Menu Start uruchamiamy program do tworzenia pakietów - \\sbs2004\wininstall$\Disco32.exe
7. Program powinien się uruchomić należy przejść dalej – przycisk Next.
8. W następnym kroku programu należy podać nazwę programu, z którego chcemy tworzyć pakiet – pole Specify the name of the application, nazwa ta powinna być pełną nazwą programu, na przykład WinRAR 3.11 PL oraz podać ścieżkę przechowywania tworzonego pakietu – pole Specify the path and filename for the package, na przykład c:\pakiet\winrar.msi
9. W następnym kroku należy określić literę dysku jaki ma być użyty w celu przechowywania pliku tymczasowych. Potwierdzamy literę c:\.
10. W tym kroku należy wyznaczyć te dyski, które mają być zeskanowane w poszukiwaniu zmian. Należy z panelu po lewej stronie przenieść dysk c:\ do panelu po prawej stronie. W tym celu używany przycisku Add.
11. Kolejne dwa kroki to określenie, które pliki oraz klucze rejestrów będą wykluczone ze skanowania. Zatwierdzamy ustawienia standardowe.
12. Kończymy pracę programu i rozpoczynamy skanowanie – przycisk Finish
13. Po pomyślnym zakończeniu procesu skanowania należy zainstalować żądany program, czyli program z którego będzie tworzony pakiet. Po zainstalowaniu programu należy sprawdzić jego działanie oraz skonfigurować niezbędne opcje.
14. Po zainstalowaniu programu należy ponownie uruchomić program Wininstall i przeprowadzić ponowne skanowanie – kliknąć przycisk Next. Po ponownym zeskanowaniu w lokalizacji wskazanej we wcześniejszej konfiguracji programu, w naszym przypadku c:\pakiet zostaną umieszczone pliki zawierające pakiet MSI. W folderze tym zawsze powinny się znajdować pliki z rozszerzeniem .msi, .nai, .reg, oraz folder zawierający pliki programu, na przykład Program Files. Opcjonalnie mogą się pojawić foldery Windows oraz Documents and Settings.
15. Jeśli w folderze znajdują się poprawne pliki należy je przenieść na serwer do wcześniej stworzonego folderu. Można to wykonać za pomocą ścieżki sieciowej \\sbs2004\o$\pakiety\WinRAR.
UWAGA!Jeżeli jednak w folderze nie znajdują się prawidłowe pliki pakietu to należy cały proces tworzenia pakietu rozpocząć od początku na innym komputerze.
Powyższa czynność kończy proces tworzenia pakietu MSI. W dalszej kolejności tak stworzony pakiet należy udostępnić. Pakiety mogą być udostępniane w dwojaki sposób – publikowane lub przypisywane. Pakiet może być przypisany zarówno do komputera, jaki i użytkownika. Przypisany pakiet zostaje automatycznie zainstalowany użytkownikowi w trakcie logowania lub komputerowi w trakcie uruchamiania. Drugą możliwością jest opublikowanie pakietu. Pakiet może być opublikowany tylko użytkownikom i jest on przez nich instalowany ręcznie, korzystając z apletu Dodaj/usuń programy z Panelu sterowania. Obie metody udostępnienia pakietu wykonuje się za pomocą tego samego narzędzia, z tą tylko różnicą, że wybiera się inne miejsce udostępnia oraz inny sposób udostępnienia. W celu udostępnienia pakietów użyjemy Zasad grup.
1. Otwieramy konsole zarządzania zasadami grup – Group Policy Management.
2. Szukamy odpowiednich jednostek organizacyjnych – w celu przypisania pakietów komputerom będzie to jednostka Komputery, w celu przypisania lub opublikowania pakietów użytkownikom będzie to jedna z jednostek PoziomA do PoziomD.
3. Otwieramy odpowiednią zasadę do edycji – klikamy prawym klawiszem myszy na wybranej zasadzie i z menu kontekstowego wybieramy Edit.
4. W otwartej zasadzie grup szukamy gałęzi Ustawienia oprogramowania, a w niej Instalacja oprogramowania. Po znalezieniu klikamy prawym klawiszem myszy i z menu kontekstowego wybieramy opcję Nowy -> Pakiet.
5. W tym miejscu należy podać lokalizację pakietu. Musi to być zawsze ścieżka sieciowa, na przykład według naszego przykładu \\sbs2004\pakiety$\winrar\winrar.msi
6. W następnym kroku należy wybrać typ udostępnienia programu, czyli albo Opublikowany albo Przypisany.
W celu przetestowania działania pakietu w pierwszej kolejności należałoby pakiet opublikować dla dowolnej grupy użytkowników, sprawdzić czy działa, a następnie dopiero pakiet przypisać do komputerów.
margo_jar