Akunin Boris-Kryminał prowincjonalny 3-Pelagia i czerwony kogut.pdf

BORYS AKUNIN

PELAGIA

I CZERWONY

KOGUT

Przełożył Hen-

ryk Chłystowski

NOIR SUR BLANC

Opracowanie redakcyjne: Mirosław Grabowski

Korekta: Maciej Korbasiński Ewa Sobków

Projekt okładki: Tomasz Lec

Tytuł oryginału: Tle/iazua u Kpacnuu nemyx

Noir sur Blanc, Warszawa

ISBN 83-7392-O78-1

Prawdziwy realista, jeśli nie jest człowiekiem

wierzącym, zawsze znajdzie w sobie moc i zdol-

ność niewiary w cud...

Fiodor Dostojewski, Bracia Karamazow w

przekładzie Adama Pomorskiego

Część pierwsza TUTAJ

NA „JESIOTRZE"

O Bochniaczku

Bochniaczek przedostał się na parowiec „Je-

siotr" łatwiutko i bez hałasu. Odczekał, aż

przystań ogarnie gęsty kłąb mgły, skulił się

cały, skurczył, tak że sam przypominał szary

obłoczek. Smyrgnął na brzeg i wskoczył na że-

liwny pal cumowniczy. Przedreptał do burty po

naprężonej jak struna linie (dla Bochniaczka to

żaden wyczyn — pewnego razu, a poszło o

zakład, sparodiował damę tańczącą na sznurze),

ani się ktokolwiek obejrzał. Powitajcie, ko-

chani, nowego pasażera.

Rzecz jasna, na bilet pokładowy też by się nie

wykosztował. Jeśli do następnej przystani, do

Ust-Swijażska, to wszystkiego ledwie

trzydzieści pięć kopiejek. Jednakże kupowanie

biletów to dla „razyńców" brak szacunku dla

własnego rzemiosła. Niechaj bilety kupują

„gęsiaki" i „karasie".

Przezwisko „Bochniaczek" wzięło się stąd,

że jest on nieduży, zręczny, chodzi drobnymi

kroczkami, sprężyście, zupełnie jakby się toczył.

No i łebek ma okrągły, krótko ostrzyżony, a po

bokach uszy niczym łopatki, malutkie, ale niez-

wykle wyczulone.

Co o „razyńcach" wiadomo? To taki rzeczny

ludek, nic nadzwyczajnego, ale bez niego Rzeka

nie byłaby Rzeką, jak bagno bez komarów. Na

brzegu też znajdą się fachowcy od opróżniania

cudzych kieszeni, tych nazywa się „skubaczami",

ale to publika byle jaka, oberwańcy, przeważnie

przybłędy, i dlatego nie zażywają wielkiego

miru, „razyńcy" zaś tak, bo trudzą się od niepa-

miętnych czasów.

O tym, skąd wzięło się to słowo, mówi się

różnie. Oni sami uważają, że od Stieńki Razina,

który na Rzece karmicielce też

oskubywał tłuste „gęsiaki". Miejscowi są in-

nego zdania — dlatego niby „razyńcy", że raz,

raz i każda gapa czy niedojda jest oporządzona.

Sama robota była dobra, Bochniaczkowi

wyjątkowo odpowiadała.

Wsiadasz na parowiec, tak żeby nikt cię nie

widział, pokręcisz się między pasażerami i na

następnej przystani wysiadasz. Coś wziął — to

twoje, czego nie mogłeś — niechaj płynie sobie

dalej.

Jakie masz tu przewagi?

Na Rzece oddychasz pełną piersią i jaka

korzyść dla zdrowia! To po pierwsze. A znowuż

jakich rozmaitych ludzi widujesz: czasami tak

ciekawie zaczną opowiadać, że i o robocie za-

pomnisz. To po drugie. Ale najważniejsze —

nie czeka cię tu ani więzienie, ani katorga.

Bochniaczek pracował na Rzece od dwudziestu

lat, a co to takiego więzienie, nawet nie wiedz-

iał, nie miał zielonego pojęcia. Spróbuj no zła-

pać go z fantami. Jakby co — to buch, i kamień

w wodę. Nawiasem mówiąc, to o nich, o „ra-

zyńcach", wymyślono to powiedzonko, tyle że

większość ludzi o tym nie wie. „Kamieniami"

nazywają oni swoją zdobycz. Woda zaś tuż obok

— pluszcze za burtą. W razie przypału wrzucasz

„kamienie" w wodę i niczego ci nie udowodnią,

Rzeka dobrodziejka wszystko ukryje. No cóż,

przyłożą ci, to pewne, bez tego się nie obejdzie.

Tyle że przyłożą ci nie za mocno, bo parowcami

pływa publiczność coraz bardziej kulturalna,

delikatna, nie to co w nadrzecznych wsiach.

Tam z dzikości i ciemnoty ch ł opi mogą bez

żadnych ceregieli złodzieja ukatrupić.

„Razyńcy" nazywają siebie jeszcze „szczu-

pakami", pasażerów zaś „gęsiakami" albo

„karasiami". Oprócz „kamienia w wodę" jest i

inne powiedzenie, które wszyscy powtarzają,

nie rozumiejąc jego prawdziwego znaczenia:

„Po to szczupak w rzece, żeby karaś czuwał".

Pierwszy wiosenny parowiec to dla „ra-

zyńca" największe święto, ważniejsze niż jakik-

olwiek odpust. Przez zimę człek robi się ociężały

bez roboty, a bywa, że i się przegłodzi. Przesia-

dujesz i przeklinasz zimę dręczycielkę, wyc-

zekujesz wiosny pięknotki. Upragniona,

czasami długo się kryguje, ruch pa-

rowców wstrzymywany jest niemal do czerwca.

W tym roku jednak wiosna zawitała do Bochni-

aczka jako młodziutka dziewczyna i ani trochę

się nie boczyła. Tak gorąco przymilna, tak życ-

zliwa — nie do wiary! Dopiero pierwszy kwiet-

nia, a już cały lód spłynął i otwarto nawigację.

Rzeka rozlała się szeroko, ledwie było widać

brzegi, „Jesiotr" jednak trzymał się dokładnie

farwateru i szedł bardzo wolno. Z powodu mgły

kapitan zachowywał wielką ostrożność i co

dwie minuty dawał ochrypły sygnał: „U-duuu!

Ja tu-uuu!"

Mgła to dla kapitana kłopot, ale dla Bochni-

aczka to najwierniejsza towarzyszka. Gdyby

mogli się dogadać, oddawałby jej połowę „śmi-

etany", byle tylko słała się jak najgęściej.

Dzisiaj nie było się co skarżyć, mgła posta-

rała się jak nigdy. Najmocniej rozpościerała się

tuż nad wodą; dolny pokład, tam gdzie kajuty,

otuliła całkowicie; botdek zaś, tam gdzie

szalupy i gdzie wzdłuż burt rozsiada się roz-

maite tała-tajstwo, to odkrywała, to przykry-

wała; zupełnie jak w jakiejś bajce — są ludzie i

nagle wszyscy znikają, pozostaje tylko mleko.

Ponad mgłę wystawały jedynie czarny wysoki

komin i mostek. Kapitanowi, tam na górze,

pewnie wydaje się, że nie jest kapitanem, ale

samym Panem Bogiem, i że nie płynie „Je-

siotrem", tylko szybuje w obłokach.

Wszystkie statki flotylli rzecznej

Towarzystwa „Nord" wzięły nazwy od jakichś

ryb — tak to sobie wykoncypował właściciel.

Od statku flagowego, trójpokładowej „Bieługi",

gdzie kajuty pierwszej klasy są po dziesięć ru-

bli, aż do naj-marniejszej holowniczej pyrkotki,

jakiegoś „Kiełbika" albo „Uklejki".

„Jesiotr" nie należał na linii do największych,

ale był to parowiec solidny, dochodowy. Chodził

od Moskwy do Carycy-na. Pasażerowie płynęli

przeważnie daleko: do Ziemi Świętej albo nawet

do Ameryki. Wielu z ulgową szyfkartą

Towarzystwa Palestyńskiego. Bochniaczek sam

po morzach nie pływał, bo i po co, ale rozezna-

wał się we wszystkim doskonale.

Z szyfkartą Towarzystwa „Nord" po-

dróżowało się tak: z Moskwy Oką do Niżniego,

później Rzeką do Carycyna, stamtąd pociągiem

do Taganrogu, dalej znowu parowcem, tyle że

już morskim, gdzie komu sądzone. Jeśli płynąć

Ziemi Świętej trzecią klasą, to wyniesie to rap-

tem czterdzieści sześć rubli i pięćdziesiąt kopie-

jek. Jeśli do Ameryki, to, rzecz jasna, drożej.

Bochniaczek na razie nikogo nie skubał,

trzymał ręce w kieszeniach, pracowały tylko

oczy i uszy. No i nogi, oczywista. Ledwie

zgęstnieje mgła — szur-szur na wojłokowych

podeszwach od jednych do drugich, z przepa-

trywaniem i nasłuchiwaniem. Coście za ludzie?

Czy dobrze się pilnujecie?

Tak trzeba: najpierw wszystko wypatrzyć,

wywiedzieć się, a potem, bliżej przystani, pójść

na pewniaka. I najważniejsze — wyniuchać

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: