Polacy i Parlament Europejski. Postawy PolakĂłw wobec polskich i europejskich instytucji demokratycznych (2001).pdf

POLACY I PARLAMENT EUROPEJSKI

Postawy Polaków wobec polskich i europejskich instytucji

demokratycznych

Wyniki badań Instytutu Spraw Publicznych

Po wejściu Polski do Unii Europejskiej Polacy będą musieli odnaleźć się w otoczeniu

wyznaczonym nie tylko przez polskie, ale również europejskie instytucje. Zmienia się też

kontekst i odniesienie dla oceny polskiego ładu instytucjonalnego. Projekt Instytutu

Spraw Publicznych „Polacy i Parlament Europejski” poświęcony ocenie polskich i

europejskich instytucji demokratycznych przez Polaków, miał na celu próbę odpowiedzi

na następujące pytania:

• Jak Polacy odnajdą się w europejskiej demokracji, jakie jest ich nastawienie

do europejskich instytucji demokratycznych?

• Czy istnieje związek pomiędzy oceną polskiego ładu instytucjonalnego a

akceptacją lub odrzuceniem instytucji europejskich?

• Czy postawy wobec polskich i europejskich instytucji demokratycznych

wpłyną na sposób głosowania w referendum unijnym?

• Jaki jest stopień wiedzy i zaufania do Parlamentu Europejskiego w polskim

społeczeństwie oraz deklarowane zainteresowanie przyszłorocznymi

wyborami do Parlamentu?

Projekt został sfinansowany ze środków Parlamentu Europejskiego oraz z programu

PHARE 2001 „Teraz integracja”. Konferencja odbywa się z pomocą Sejmu RP. Badanie

opinii publicznej zostało zrealizowane w terenie przez CBOS w dniach 27 luty – 4 marca

na reprezentatywnej próbie 1620 dorosłych mieszkańców Polski.

OCENA ŁADU INSTYTUCJONALNEGO W POLSCE

Trwałość ładu demokratycznego opiera się na właściwym funkcjonowaniu instytucji

publicznych. Jednak wraz z upływem czasu ład instytucjonalny w postkomunistycznej

Polsce, zamiast ulegać konsolidacji, cieszy się coraz mniejszym zaufaniem. Zaufanie do

Sejmu spadło z poziomu około 50% do 12%, odsetek osób dobrze oceniających obecny

rząd od początku kadencji spadł z 38% do 12%. Krystalizacji uległy opinie Polaków na

temat motywów uprawiania polityki - istotnie wzrósł odsetek respondentów

przekonanych, że do uprawiania polityki motywuje chęć posiadania władzy i zdobycia

pieniędzy. W 1993 roku 22% badanych sądziło, że zostaje się politykiem, bo chce się

zrobić coś dla innych – obecnie twierdzi tak jedynie 6%. Bardzo silne jest przekonanie o

skorumpowaniu polityków, w tym aparatu państwowego. Upolitycznienie instytucji

publicznych, niska ich legitymizacja oraz przekonanie o wszechobecności korupcji

posiada szereg negatywnych konsekwencji, daleko wybiegających poza samo

funkcjonowanie tych organizacji. Podkopuje wiarę w wartości systemu demokratycznego

oraz rynkowego. Ponad dwie trzecie Polaków (67%) nie jest zadowolona, ze sposobu, w

jaki funkcjonuje polska demokracja.

Oceny funkcjonowania Sejmu, rządu i prezydenta w ciągu ostatniego roku

Wskazania respondentów według terminów badań

Oceny*

III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV

2002

2003

Sejm

dobra

16 19 23 20 22 23 25 30 21 17 25 21 16 12

Zła

67 62 61 66 62 58 58 52 64 67 60 63 66 76

Rząd

dobra

33 31 27 27 26 31 34 35 24 32 26 24 12

Zła

45 46 51 56 53 48 47 47 56 47 54 61 71

Prezydent

dobra 75 72 75 75 73 76 77 78 78 78 81 79 77 69

Zła 18 18 17 17 18 15 15 15 14 15 10 15 17 20

* Pominięto „trudno powiedzieć”

Źródło: CBOS

OCENA EUROPEJSKICH I MIĘDZYNARODOWYCH ORGANIZACJI

Polacy deklarują zaufanie do instytucji europejskich i innych organizacji

międzynarodowych. Przy tym ankietowani deklarujący zaufanie do jednych instytucji

raczej ufają także innym instytucjom międzynarodowym.

Zaufanie do Unii Europejskiej deklaruje nieznacznie mniej respondentów (56%) niż do

ONZ (63%) i NATO (62%). Deklarowana nieufność wobec UE (15%) jest wyższa niż w

przypadku ONZ (o 8 punktów procentowych) i NATO (o 6 punktów procentowych).

Czy ... budzi w Pan(i) zaufanie, czy też nie?

Organizacja

Narodów

Zjednoczonych

NATO

Unia

Europejska

Bank Światowy

Zaufanie

Obojętność

Nieufność

Nieznajomość

Trudno

powiedzieć

Dane: ISP

Najwięcej osób nieufnych wobec UE jest wśród rolników i mieszkańców wsi (24%). Ta

grupa społeczna i zawodowa w swym emocjonalnym stosunku do UE wydaje się być

dokładnie podzielona między uprzedzeniami (24%), obojętnością (26%), niewiedzą

(24%), a zaufaniem (25%).

Portret Polaka ufającego Unii Europejskiej to: młody mężczyzna, mieszkaniec dużego

miasta, interesujący się polityką, zamierzający wziąć udział w referendum akcesyjnym

oraz w wyborach parlamentarnych i raczej optymistycznie patrzący w przyszłość (wśród

osób twierdzących, że w ciągu najbliższego roku sytuacja w Polsce się poprawi, odsetek

osób deklarujących zaufanie do UE jest znacznie wyższy).

Zaufanie zależy od poziomu znajomości instytucji UE – osoby deklarujące wiedzę na

temat Parlamentu Europejskiego i Komisji, w większym stopniu ufają Unii. Niewiedza

jednak tylko w niewielkim stopniu zwiększa nieufność.

Zaufanie do UE jest jedną z głównych zmiennych wpływających na poparcie dla

integracji. Spośród osób deklarujących głosowanie w referendum za wejściem Polski do

Unii, 80% deklaruje zaufanie do UE. Deklarowane zaufanie (nie tylko do Unii, ale

również do innych organizacji międzynarodowych) wpływa również na akceptację

silniejszych związków między krajami członkowskimi Unii i zgodę na ewolucję UE w

kierunku modelu wspólnotowego.

Także konkretne instytucje Unii Europejskiej postrzegane są korzystniej niż polskie.

Ponad połowa ankietowanych, którzy wiedzą coś na ten temat, pozytywnie oceniła

działalność Parlamentu Europejskiego (57%). Podobny odsetek badanych, mających

jakieś poczucie kompetencji, pozytywnie ocenił Komisję Europejską (56%). Oceny

negatywne obu tych instytucji są bardzo niewielkie.

Proszę powiedzieć jak ogólnie rzecz biorąc ocenił(a)by Pan(i) działalność....?

(Odpowiedzi osób, które słyszały o odpowiednich instytucjach)

Parlamentu Europejskiego

Komisji Europejskiej

Dobrze

Źle

Trudno

powiedzieć

Dane: ISP

OCENY FUNKCJONOWANIA POLSKICH I EUROPEJSKICH INSTYTUCJI

PUBLICZNYCH

Polacy bardzo krytycznie wypowiadają się o funkcjonowaniu polskich instytucji zarówno

pod względem ich efektywności (jedynie 7% uważa, że działają sprawnie), jak i w

wymiarze moralnym (78% uważa, że są skorumpowane, 89% że dbają przede wszystkim

o interesy urzędników, a nie obywateli).

Funkcjonowanie instytucji UE w obu wymiarach postrzegane jest o wiele lepiej.

Instytucje unijne postrzegane są jako bliższe obywatelom, uczciwsze i sprawniej

działające niż polskie instytucje państwowe.

Czy według Pana/i instytucje państwowe w Polsce / instytucje Unii Europejskiej....

POLSKIE INSTYTUCJE

PAŃSTWOWE

INSTYTUCJE UNII

EUROPEJSKIEJ

dbają przede wszystkim o interesy

zwykłych obywateli

Komentarz:

dbają przede wszystkim o interesy

rządzących i urzędników

działają sprawnie

nie działają sprawnie

działają na ogół uczciwie

są raczej skorumpowane

na ogół zajmują się sprawami

ważnymi

na ogół zajmują się sprawami

mało ważnymi

Dane: ISP , Pominięto odpowiedzi „trudno powiedzieć”

Polacy nie postrzegają jednak instytucji krajowych i unijnych na zasadzie opozycji. Złe

oceny instytucji polskich nie przekładają się na lepsze oceny instytucje unijnych, lepsze

oceny jednych oznaczają także lepsze oceny drugich, niezadowolenie z instytucji

polskich oznacza także mniejszą akceptację dla instytucji w Unii. Pozytywne oceny

Parlamentu Europejskiego łączą się z nieco bardziej pozytywnymi przekonaniami na

temat funkcjonowania polskich instytucji, zaś większy krytycyzm wobec PE oznacza

także zdecydowany krytycyzm wobec krajowych instytucji. Oznacza to, że istnieje

pewne uogólnione nastawienie wobec ładu instytucjonalnego

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: