MOUT.pdf

(686 KB) Pobierz
315231829 UNPDF
 
Strona główna
GRUPA BAT Łódź
Oddziały w BAT Łódź
Artykuły
Airsoft
Survival
MOUT ­ Military Operation on Urbanized Terrain 
 
MOUT (Military Operation on Urbanized Terrain)  ­ zaplanowane i przeprowadzane działania militarne w terenie, 
w którym obiekty zbudowane przez człowieka poważnie ograniczają swobodę taktyczną dowódców obu stron 
konfliktu. 
Operacje w terenie zurbanizowanym są przeprowadzane w powyższych celach: 
* Zdobycie dużego ośrodka miejskiego będącego bazą przemysłową, ważnym węzłem komunikacyjnym, ośrodkiem 
kulturalnym i władzy, jak też posiadającym ważne dla przeciwnika instytucje finansowe. 
* Zdobycie lub zablokowanie dostępu do niektórych ośrodków miejskim może mieć duży wpływ psychologiczny na 
przeciwnej stronie, co w wielu przypadkach samo w sobie może zadecydować o wyniku konfliktu. 
* Mniejsze miasta lub wioski mogą zostać "wciągnięte" w plany operacyjne ze względu na ich lokalizacje na 
głównych kierunkach działań lub wagę jako węzłów komunikacyjnych. 
Taktyka
Taktyka zielona
Taktyka czarna ­ CQB
Taktyka czarna ­ MOUT
Galerie zdjęć
Filmy ze strzelanek
Łódzkie obiekty
Współpraca
Linki
Napisz do nas
Szukaj
 
 
 
 
MOUT należą do kategorii najtrudniejszych operacji wojskowych, zarówno na szczeblu operacyjnym jak i 
strategicznym. Zarówno oficjalna doktryna operacyjna NATO, jak i doktryna wojenna byłego Paktu Warszawskiego 
zakładały, raczej omijanie kompleksów zurbanizowanych w planowanych działaniach niż uwikłanie się w długotrwałe
działania, pochłaniające znaczne siły i środki. Teren zurbanizowany jest też w większości przypadków raczej 
sprzymierzeńcem obrońcy niż atakującego o czym przekonali się dowódcy Armii WNP podczas Operacji 
czeczeńskiej. Dowódca planujący działania powinien zdawać sobie sprawę z ograniczeń taktycznych, narzuconych 
przez ten rodzaj terenu, co do wykorzystania i efektywności posiadanych przez jego siły środków (ogólny spadek 
mobilności sił oraz częściowe ograniczenia w wykorzystaniu uzbrojenia). 
Podczas fazy planowania oraz wykonawczej działań na terenie zurbanizowanym, dowódca strony atakującej 
powinien wykorzystać każdą możliwość uzyskania przewagi w mobilności nad obrońcą, nie dopuścić do wytracenia 
momentu przez atakujące siły a przede wszystkim uwikłania się w kosztowną i długotrwała walkę w 
niesprzyjającym terenie. 
Podobnie, dowodzący obroną ośrodka miejskiego, powinien starać się spowolnić, zablokować i "skanalizować" 
działania sił atakujących. 
Atak na lub obrona ośrodka zurbanizowanego powinny być podejmowane tylko w przypadku, gdy jego zdobycie lub 
utrzymanie daje poważną przewagę taktyczną lub strategiczną nad przeciwnikiem. 
 
Teren 
Fizyczne właściwości terenu zabudowanego, takie jak: rozmieszczenie i właściwości fizyczne budynków oraz dróg, 
mają decydujące znaczenie dla dowódcy planującego działania. 
Na szczeblu wyższym od batalionu dochodzą takie aspekty jak: wielkość terenu zabudowanego, infrastruktura 
drogowa potrzebna zarówno dla samego przeprowadzenia działań jak i wsparcia materiałowego walczących sił oraz 
ogólny wzór rozmieszczenia kompleksu zabudowanego. 
Dla celów wojskowych wyszczególniono cztery rodzaje terenu zabudowanego (ze względu na wielkość): 
WMASG ­ Forum łódzkie
Współpraca 
 
1. Duże miasta­ ośrodki powyżej 100000 ludzi. Nie licząc państw byłego Związku Radzieckiego, na terenie Europy 
znajduje się około 380 takich miast. Bardzo często ośrodki te są praktycznie ze sobą połączone i tworzą prawie 
jednorodne skupiska miejskie obejmujące wielkie połacie terenu. Przykładem może być Zagłębie Ruhry w 
Niemczech. 
2. Średnie i małe miasta­ ośrodki od 3000­100000 ludzi. Bardzo często znajdują się na szlakach komunikacyjnych 
oraz w dolinach rzek. Jeżeli chodzi o wpływ na działania operacyjne, są bardzo podobne do miast dużych. 
3. Miasteczka i wsie­ ośrodki do 3000 ludzi.  
4. Pasy zurbanizowane­ z reguły stanowią ogniwo łączące ośrodki opisane w pkt.3 z miastami. Mają formę pasów 
ciągnących się wzdłuż dróg prowadzących do miast. 
Szlaki komunikacyjne 
 
Wsparcie 
Dzisiejsze drogi, szczególnie nowoczesne, wielopasmowe autostrady umożliwiają szybki przerzut sił, praktycznie w 
każdy rejon Europy. Bardzo często pozwalają ominąć większe skupiska ludności. Jednak najczęściej drogi te, dla 
pokonania niemożliwego do przejechania terenu, polegają na rozwiniętej infrastrukturze mostów i wiaduktów, która 
po zniszczeniu takowych uniemożliwia korzystanie ze szlaku komunikacyjnego i powstania dodatkowych przeszkód
terenowych. 
Bardzo często w działaniach w terenie zurbanizowanym dochodzi do tzw. Efektu Centrum (Hub Effect). Dla obrońcy 
kompleksu miejskiego, centrum może stanowić głęboką rubież obrony lub nawet jej centralny punkt. Jeżeli tylko 
przylegający teren pozwala, atakujący powinien starać się ominąć centrum. Podczas wykonania manewru trawersu 
(ominięcia) centrum, może nastąpić spowolnienie tempa natarcia lub rozerwanie spójności sił. Do tego dochodzi 
osłabiona możliwość reakcji na kontrataki z obu flank oraz zasadzki na nowych kierunkach manewru. 
Jeżeli teren okalający ośrodek miejski nie pozwala na ominięcie go, dowódca obrony może wybrać jego centrum 
jako główny punkt obrony. Decyzja ataku na takowy pociąga za sobą długotrwałą operację miejską, pochłaniającą 
duże ilości sił i środków. 
 
Dodaj do ulubionych
Oprócz wspomnianego wyżej Efektu Centrum, atakujący w terenie zabudowanym musi liczyć się z dwoma innymi. 
Pierwszy z nich, to: Efekt kominowy z końcowym rozwinięciem (funnel­fan effect), drugi to Efekt kominowy (funnel 
effect). 
 
 
Efekt kominowy z końcowym rozwinięciem ­ pojawia się na szczeblu brygady i batalionu. Jeżeli teren okalający 
ośrodek zurbanizowany nie pozwala rozwinąć manewru ominięcia, manewr podejścia do rubieży obrony wymaga 
skomasowania sił w wąskich, patrząc z taktycznego punktu widzenia, przejściach. Sama koncentracja sił 
komplikuje dowodzenie i ogranicza pole manewru taktycznego dowodzącego stroną atakującą. Manewr ten znacznie
spowalnia tempo natarcia, ze względu na ograniczoną przepustowość zwężenia. Prowadzi to do wytracenia 
315231829.053.png 315231829.064.png 315231829.075.png 315231829.086.png 315231829.001.png 315231829.004.png 315231829.005.png 315231829.006.png 315231829.007.png 315231829.008.png 315231829.009.png 315231829.010.png 315231829.011.png 315231829.012.png 315231829.013.png 315231829.014.png 315231829.015.png 315231829.016.png 315231829.017.png 315231829.018.png 315231829.019.png 315231829.020.png 315231829.021.png 315231829.022.png 315231829.023.png 315231829.024.png 315231829.025.png 315231829.026.png 315231829.027.png 315231829.028.png 315231829.029.png 315231829.030.png 315231829.031.png 315231829.032.png 315231829.033.png 315231829.034.png 315231829.035.png 315231829.036.png 315231829.037.png 315231829.038.png 315231829.039.png 315231829.040.png 315231829.041.png
spowalnia tempo natarcia, ze względu na ograniczoną przepustowość zwężenia. Prowadzi to do wytracenia 
momentu atakujących sił. Po wyjściu ze zwężenia siły te muszą ponowić manewr rozwinięcia w celu odzyskania 
pełnej zdolności taktycznej. 
Efekt kominowy ­ efekt tunelowy można krótko scharakteryzować jako "skanalizowanie" atakujących sił. Pojawia się
także na szczeblu batalionu i brygady. Najczęściej pojawia się w terenie zabudowanym o liniowym wzorze. Tak jak 
poprzedni zmusza do koncentracji sił atakującego w wąskim przejściu, jednak podstawową różnicą jest brak 
możliwości przeprowadzenia manewru rozwinięcia, gdyż atakujący osiąga rubież obronną w wąskim przejściu. 
Oprócz wspomnianych trudności w dowodzeniu, efekt ten najczęściej doprowadza do zatrzymania natarcia. 
Wystawia atakującego na skoncentrowany ogień artylerii przeciwnika, jednocześnie poważnie ograniczając 
jakiekolwiek manewr zaradczy. Tak samo atakujący musi położyć większy nacisk na ogień pośredni. Niestety efekt 
ten ogranicza także samego obrońcę, poważnie zmniejszając zakres manewru jego i jednostek pomocniczych. 
Charakterystyka działań w terenie zabudowanym. 
Sama decyzja, jakiejkolwiek ze stron, prowadzenia działań wojennych w terenie zabudowanym musi prowadzić do 
częściowego lub całkowitego zniszczenia ośrodka zurbanizowanego, znacznych strat wśród ludności cywilnej oraz 
w siłach i środkach walczących stron. Z powyższych względów, głównie politycznych i etycznych, na dowodzących 
obiema stronami mogą zostać nałożone restrykcje co do wykorzystania środków ogniowych, możliwości manewru 
itd. Dodatkowo, obowiązek wsparcia żywnością ludności cywilnej, kwestie bezpieczeństwa jeżeli ta jest wrogo 
nastawiona oraz ochrona niektórych obiektów przed zniszczeniem może pochłonąć duże siły i zapasy. 
W rozwiniętej fazie walk w terenie zurbanizowanym obie strony mają jednakowo ograniczone możliwości manewru 
taktycznego, jednak na samym początku operacji, obrońca ma ogromną przewagę znajomości terenu, do czego 
często może dochodzić jego przygotowanie do obrony. Dowodzący obiema stronami muszą liczyć się z 
różnorodnością problemów, związanych z walką, w praktycznie każdym terenie (otwarty, skomasowana zabudowa, 
tereny przemysłowe itp.) co w znacznej mierze komplikuje sztukę dowodzenia. Siły te potrzebują, zróżnicowane 
środki wsparcia, w różnej mierze zużywają zapasy oraz co najważniejsze możliwość dostarczania takowych może 
być bardzo ograniczona (teren o skomasowanej zabudowie). 
Odwrotnie niż w terenie otwartym, walka w terenie zabudowanym wymaga ekstensywnego użycia piechoty, wspartej
innymi rodzajami broni. Efektywność użycia uzbrojenia ciężkiego, jak czołgi czy lotnictwo wsparcia pola walki 
znacznie spada w ośrodkach zurbanizowanych. Podobnie dzieje się z bronią średniego i małego kalibru, broń 
indywidualna piechoty zaczyna odgrywać tu decydującą rolę, jednocześnie do efektywnego rażenia celów zużywa 
się znacznie większe ilości amunicji. Możliwości kierowania ogniem pośrednim są znacznie obniżone ze względu 
trudności rozpoznania środkami, zarówno optoelektronicznymi jak i wzrokowymi. Widoczność z reguły nie 
przekracza 1200m. 
Normalnie, na przedpolach terenu zurbanizowanego, dowódca ma możliwość wykorzystania pełnego manewru 
podejścia, jednak w miarę zagęszczania się zabudowań, drogi podejściowe mają tendencje do łączenia się, zaś ich 
komasowanie prowadzi do wspomnianych wyżej efektów. Jednostki zmechanizowane ograniczone są do dróg, 
podczas, gdy siły spieszone korzystają z naturalnych oraz stworzonych przez człowieka obiektów dla ukrycia i 
zabezpieczenia swojego ruchu. 
Łączność jest znacznie ograniczona, przenośne zestawy UHF mają zredukowany zasięg ze względu na duże 
tłumienie terenu i interferencje. 
Także specyfika samych walk w terenie zurbanizowanym jest inna niż w otwartym. Walki z reguły są bardzo 
gwałtowne, najczęściej prowadzone na szczeblu plutonu/ kompanii, bardziej "kontaktowe" co negatywnie odbija się 
na morale żołnierzy. Zwiększone są straty poniesione w wyniku "ognia własnego". Inaczej niż w terenie otwartym, 
podczas batalii miejskiej może nie wystąpić efekt przełamania, czy uzyskania przez przeciwnika decydującej 
przewagi w wyniku korzystnego manewru taktycznego. Walki w terenie zurbanizowanym kładą szczególny nacisk 
na indywidualne wyszkolenie żołnierza. 
Jak dowiodły tego wszystkie dotychczasowe konflikty, walki w terenie zurbanizowanym potrafią być koszmarem 
nawet najlepiej wyposażonych i wyszkolonych armii. 
Działania ofensywne:
Obiekty stworzone przez człowieka wywierają ogromny wpływ na działania ofensywne w terenie zurbanizowanym. 
Dla dowódcy, strony atakującej, teren zabudowany, znajdujący się w sektorze przydzielonym mu do zadań 
operacyjnych może być główną przeszkodą, ograniczającą pole jego manewru taktycznego. Dla dowódców 
szczebla brygady wzwyż, obecność terenów zabudowanych narzuca włączenie ich do planu, w fazie jego budowy, 
nie realizacji. 
Jednostki działające na tym terenie mogą być zmuszone do realizacji manewru nawiązania kontaktu z 
nieprzyjacielem (patrz tekst o tym samym tytule), pościgu za nieprzyjacielem, wykorzystania efektu przełamania lub
też dowolnego typu ataku i natarcia. Jakkolwiek teren zurbanizowany wpływa na wszystkie wymienione manewry, to
jednak jest to najsilniej widoczne podczas planowania i realizacji ataku. Poniższa część przybliża problem realizacji 
ataku z punktu widzenia taktyki armii państw NATO. Obrony zaś armii WNP. 
<!­­[if !supportLineBreakNewLine]­­> 
<!­­[endif]­­>  
Jak broni s i ę nieprzyjaciel:
Nieprzyjaciel stara się zawsze ustawić główną linię obrony na podejściach i flanka terenu zabudowanego. Tam też, 
będzie próbował załamać manewr lub odeprzeć siły atakującego. 
Wyjątkami są sytuacje, gdy: 
1. Nastąpi przełamanie obrony na przedpolach 
2. Miasto/miejscowość ma decydujące znaczenie strategiczne 
3. Jest to port morski, lub ważny węzeł komunikacyjny potrzebny do ewakuacji lub rozbudowywania sił i zapasów 
wroga. 
Organizacja obrony nieprzyjaciela
Dla dania większej swobody taktycznej, tereny zurbanizowane są, z reguły, włączone w skład większych sektorów 
operacyjnych. Taktyka i sposób użycia poszczególnych rodzajów uzbrojenia zależy w znacznej mierze od głównego
obszaru zurbanizowanego i bezpośrednio do niego przylegających. Dowódca obrony będzie się starał wciągnąć 
atakujące siły do, wcześniej zaplanowanych, rejonów, gdzie jego przewaga ogniowa pozwoli mu zniszczyć 
przeciwnika (kill zones).Zwykle, zadanie obrony terenów zabudowanych powierza się dywizjom zmotoryzowanym 
(MRD­ Motorized Rifle Division). Teren podzielony zostaje na dwa główne sektory:  
1. Sektor Dalekiego Przedpola (Security Zone), 
2. Główny Pas Obrony (Main Defensive Belt), 
Do tego dochodzą różnego rodzaju punkty umocnione rozmieszczone na osi przewidywanego natarcia. Mają one na 
celu spowolnienie jego tempa i skanalizowanie sił nieprzyjaciela. 
Sektor Dalekiego Przedpola (SDP)
Funkcja przydzielonych na tym sektorze sił to spowolnienie tempa ataku i zmuszenie atakującego do wczesnego 
rozwinięcia sił głównego rzutu. Jego głębokość może dochodzić do 30 km. Z reguły do działania w SDP 
315231829.042.png 315231829.043.png 315231829.044.png 315231829.045.png 315231829.046.png 315231829.047.png 315231829.048.png 315231829.049.png 315231829.050.png 315231829.051.png 315231829.052.png 315231829.054.png 315231829.055.png
Funkcja przydzielonych na tym sektorze sił to spowolnienie tempa ataku i zmuszenie atakującego do wczesnego 
rozwinięcia sił głównego rzutu. Jego głębokość może dochodzić do 30 km. Z reguły do działania w SDP 
przydzielony jest pułk piechoty zmotoryzowanej (MRR­ Motorized Rifle Regiment) drugiego rzutu MRD. Operacje 
prowadzi się na szczeblu kompani piechoty, wspartych bronią przeciwpancerną piechoty, artylerią, czołgami i 
saperami pola walki. 
Główny Pas Obrony (GPO)
Ma z reguły głębokość do 15 km. i stanowi podstawową jednostkę terenową obrony. Normalnie, zorganizowany jest 
w dwa rzuty, z samym terenem zabudowanym pozostającym na pasie drugiego rzutu. 
Siły pierwszego rzutu stanowią 2 MRR rozwinięte na szerokości 20­30 km. Z sił tych dowódca obrony wyznaczy 
jednostki działające, z poprzednio omawianymi w SDP. Z reguły oddziały pierwszego rzutu GPO mają wyznaczone 
pozycje alternatywne na flankach GPO lub w pasie drugiego rzutu. 
Zadaniem pierwszego rzutu jest zatrzymanie ataku i następujące po tej fazie, rozbicie atakujących sił kontratakami. 
Realizacja obrony 
Wraz z wycofywaniem się jednostek z SDP, MRR drugiego rzutu GPO przygotowują stanowiska obronne w swoim 
pasie, dla siebie i oddziałów pierwszego rzutu GPO. Batalion czołgów (BC) pozostaje w dyspozycji sztabu dywizji, z
reguły przyjmuje pozycje na flankach terenu zabudowanego i w razie potrzeby wspiera oddziały pierwszego rzutu 
GPO, na głównej osi ataku. Jeżeli zachodzi potrzeba obrony samego terenu zabudowanego, wydzielona do tego 
zadania, zostaje stosunkowo niewielka część sił. MRR­y dywizji zawsze będą starać się zajmować pozycje przed 
terenem zabudowanym. Ze względu na nikłe prawdopodobieństwo zaistnienia wystarczającej ilości czasu dla 
gruntownego rozpoznania i przygotowania terenu, dowódcy zmuszeni są planować jego obronę polegając bardziej na
mapach, z niewielkim rozpoznaniem terenu na szczeblu kompani i niżej. Z tego względu, cechy terenu, pora roku i 
warunki meteo mają tu duży wpływ na obronę. 
Poszczególne jednostki w obronie 
Jednostki zmotoryzowane stanowią trzon obrony terenu zabudowanego, w doktrynie operacyjnej WNP. Najlepszymi 
do tych zadań są MRR, ze względu na największą mobilność taktyczną w tym terenie. Często w ich skład 
przydziela się jednostki innego rodzaju broni, mające stanowić element wsparcia. 
Najważniejszą częścią składową MRR'a jest Batalion Piechoty Zmotoryzowanej (MRB­ Motorized Rifle Battalion). 
Jeżeli jednostki nieprzyjaciela dokonają przełamania jego celem jest spowodowanie jak największych strat, 
zatrzymanie natarcia i przygotowanie dogodnej sytuacji taktycznej dla kontrataku oddziałów drugiego rzutu GPO. 
MRB w pierwszym rzucie GPO ma następujące zadania: 
na głównym kierunku natarcia: 
* Zadanie nieprzyjacielowi jak największych strat 
* Niedopuszczenie do przełamania pasa obrony przez czołgi i piechotę w drugim pasie GPO i na drugorzędnych 
kierunkach podejściowych: 
* Zapobieganie okrążeniu i zabezpieczenie flank 
* Obrona drugiego pasa GPO i wsparcie pierwszego 
* Kontratak w celu odbicia straconych pozycji 
MRB, sam zorganizowany jest w dwa rzuty dla zwiększenia głębokości krytego pasa, tak samo jak o szczebel 
taktyczny, wyznaczony jest SDP, do tego dochodzi pas tyłowy. 
Rezerwy dywizyjne: 
* Wzmacniają lub zastępują siły pierwszego rzuty GPO 
* Obsadzają wyłom spowodowany taktycznym atakiem jądrowym 
* Utrzymują pozycje w zakresie GOP i poza, ważne dla całości bronionego terenu 
* Walczą z pożarami mogącymi ograniczać mobilność taktyczną broniących się sił 
* Bronią pasa tyłowego obrony, zwalczają prawdopodobne desanty na tyłach 
Czołgi przydzielone do MRB mogą zajmować stanowiska jako ruchome punkty ogniowe, w zasadzkach na 
atakujące czołgi nieprzyjaciela, zazwyczaj na głównym kierunku ataku. 
Artyleria działa na korzyść poszczególnych kompanii, każda z nich ma przydzieloną co najmniej baterię (3­5 
jednostek ognia). Plutony moździerzy, zarówno będące na stanie kompani, jak też batalionu, ze względu na swoją 
mobilność taktyczną są szczególnie przydatne w tym rodzaju terenu. 
Do jednostek obu głównych pasów obrony, mogą zostać przydzielone jednostki rozpoznania ABC. Mają one za 
zadanie rozpoznanie rodzaju ataku, jego skutków i rozpoczęcia działań dezaktywacyjnych. 
Środki dymotwórcze są szeroko używane do ukrycia przemieszczających się, między stanowiskami, jednostek 
obrony. 
Taktyczna broń ABC może być użyta przeciw zgrupowaniom wojsk nieprzyjaciela, które zajęły część terenu 
zabudowanego, a nie ma innej możliwości ich wyparcia lub zniszczenia, wyrzutniom taktycznej broni ABC 
przeciwnika oraz siłom dążącym do okrążenia broniących się wojsk na kierunkach, gdzie obrony nie ma lub jest 
słaba. 
Obrona będzie kontrolowana centralnie ze sztabu dywizji, rozmieszczonego najprawdopodobnie w punkcie 
pozwalającym na obserwacje całego terenu i własnych jednostek. Wszelkie środki rozpoznawcze zostaną użyte do 
ukonstytuowania głównego kierunku ataku i użytych sił atakującego. W miarę powstawania całości obrazu 
taktycznego, na głównym kierunku ataku, nieprzyjaciel będzie koncentrował wszelkie możliwe siły i środki ogniowe. 
Podczas przygotowania artyleryjskiego jednostki nieprzyjaciela będą przebywały na pozycjach wyczekania, by 
zaraz po jego zakończeniu zająć pozycje obronne. Nieprzyjaciel będzie dążył do rozdzielenia atakujących czołgów 
od piechoty, by następnie zniszczyć je w przygotowanych zasadzkach za pomocą własnych czołgów i środków p­
panc piechoty. Jakichkolwiek wyłom w obronie będzie natychmiast przykryty ogniem ze wszystkich dostępnych 
środków artyleryjskich. Należy spodziewać się kontrataków zanim atakujące siły będą miały możliwość 
przygotowania stanowisk obronnych. 
<!­­[if !supportLineBreakNewLine]­­> 
<!­­[endif]­­>  
Atak ­ Faza planowania ataku w terenie zabudowanym   
Planowanie działań ofensywnych w terenie zabudowanym musi być rozpatrywane pod względem wielkości 
atakowanego ośrodka: 
1. Duże miasta ­ decyzja co do ataku na większe ośrodki miejskie zapada na szczeblu wyższym od korpusu. 
Ośrodki takie trudno bronić lub atakować w całej rozległości. Operacja będzie składała się z serii walk na szczeblu 
kompanii i batalionu, prowadzących do centralnego punktu terenu. Jednostki prowadzące walkę muszą być 
przygotowane do prowadzenia całego spektrum działań, od ataku, działań opóźniających do obrony, najczęściej w 
terenie nieprzygotowanym. 
2. Miasta średnie i małe ­ szczebel korpusu lub dywizji, z reguły rozmieszczenie sił i sama faza przeprowadzenia 
ataku są czasochłonne. Tam gdzie nieprzyjaciel nie miał czasu przygotować obrony lub dysponuje niewielkimi 
siłami można przeprowadzić atak z marszu, w innych przypadkach musi być on przygotowany. Preferuje się ataki z 
flank i na pozycje tyłowe, siłami aeromobilnymi. 
315231829.056.png 315231829.057.png 315231829.058.png 315231829.059.png 315231829.060.png 315231829.061.png 315231829.062.png 315231829.063.png 315231829.065.png 315231829.066.png 315231829.067.png 315231829.068.png 315231829.069.png
flank i na pozycje tyłowe, siłami aeromobilnymi. 
3. Miasteczka i wsie ­ Dowódcy grup taktycznych bardzo często, w przydzielonym im rejonie operacyjnym, 
napotkają takie ośrodki. Jeżeli zniszczenie obrony w tym terenie jest potrzebne do przeprowadzenia operacji w 
większej skali, preferuje się skomasowany atak siłami dywizji lub brygady. Najlepszym wyjściem jest opanowanie 
ośrodka jednym decydującym atakiem, może to wymagać operacji nocnej, jeżeli nie można zredukować siły ognia 
nieprzyjaciela, lub nie ma podejść umożliwiających niespodziewany atak. Jeżeli po udanym ataku siły nieprzyjaciela
nie wycofają się całkowicie, teren należy oczyścić siłami drugiego rzutu. 
4. Pasy zurbanizowane ­ najczęściej tego rodzaju teren jest trudny do ominięcia. Penetracja powinna nastąpić w 
najwęższym miejscu, siłami o dużym nasyceniu bronią pancerną, przy zmasowanym użyciu artylerii i środków 
dymotwórczych. 
Główne atrybuty operacji ofensywnej w terenie zabudowanym: 
1. Wizja pola walki ­ żaden rodzaj terenu, z wyjątkiem zalesionego i dżungli nie ogranicza widoczności na polu 
walki, w sposób podobny do tereny zurbanizowanego. Na podejściach do niego i w nim samym, widoczność może 
być ograniczona do jednej warstwy budynków. Jednostki rozpoznania, głównie spieszone są najważniejszym 
orężem rozpoznania, mają największą mobilność taktyczną, najlepszy czas i stopień reakcji oraz pozwalają na 
odpowiednią swobodę taktyczną sił głównych. Ze względu na cechy terenu środki dalekiego rozpoznania (lotnictwo) 
oraz środki namierzania i kierowania uzbrojeniem (optoelektroniczne, podczerwień) mają zredukowaną użyteczność.
Najlepiej funkcjonują środki rozpoznania elektromagnetycznego (REW­ reconnaissance electronic warfare) 
namierzające się na źródła emisji fal em. Najlepszą jednostką rozpoznawczą na takim terenie jest kompania 
kawalerii zmechanizowanej. Przewaga nieprzyjaciela wynikająca ze znajomości terenu może być zredukowana 
poprzez agresywne rozpoznanie na wszystkich szczeblach. Te same cechy terenu, które pozwalają ukryć siły 
przeciwnika, działają na korzyść jednostek rozpoznania. 
2. Koncentracja przeważających sił ­ Teren zurbanizowany utrudnia koncentrację atakujących, powinno się dążyć do
osiągnięcia tego celu na przedpolach, na kierunku głównej obrony. Ataki na cele lokalne, wzmocnionymi siłami 
pozwalają redukować siłę obrony przeciwnika w całej rozciągłości i zmuszać go do wczesnej aktywności obronnej. 
Do ataków takim należy używać sił, wspartych skoncentrowaną artylerią i śmigłowcami. Przerzucanie tych środków 
ogniowych między poszczególnymi atakami lokalnymi pozwala na dezinformacje przeciwnika co do głównego 
kierunku ataku i dalszego rozproszenia jego sił. 
3. Uniemożliwienie przeciwnikowi prowadzenia ognia ­ teren zurbanizowany pozwala nieprzyjacielowi na dobre 
ukrycie środków ogniowych, jak też najczęściej doprowadza do skanalizowania ataku zmechanizowanego. 
Jednocześnie te same cechy pozwalają atakującemu na przeprowadzenie efektywnych działań jednostkami 
spieszonymi oraz ograniczają rozpoznanie taktyczne przeciwnika. Atakujące siły są najbardziej narażone na ogień 
podczas inicjującej fazy ataku. Do niszczenia nieprzyjacielskich punktów ogniowych, oprócz wykorzystania broni 
piechoty, można użyć bezpośredniego ognia artylerii polowej. Dużą role odgrywają środki WRE (Walka Radio­
Elektroniczna, EW ­Electronic Warfare), prowadząc zagłuszanie, zarówno w szerokich pasach częstotliwości jaki i 
poszczególnych częstotliwościach używanych przez środki obrony, do tego dochodzi lokalizacja środków emisji, 
dzięki czemu można je razić artylerią. 
4. "wstrząśnij, uzyskaj przewagę i zniszcz" ­ Jednostki pierwszego rzutu atakującego związku taktycznego muszą 
mieć wystarczającą siłę i możliwość wykorzystania słabego punkty obrony, zaraz po jego lokalizacji. Dowódca 
powinien dążyć do ataku z marszu, jeżeli nie jest to możliwe, przygotowany atak powinien być wsparty wszelkimi 
środkami ogniowymi, w dyspozycji związku taktycznego. Dowódca po uzyskaniu przez atak wymaganego 
momentu, powinien dążyć do jego utrzymania. Napotkana obrona powinna być związana ogniem jednostek 
pierwszego rzutu ataku, zaś drugi rzut ataku oraz rezerwa taktyczna powinny kontynuować natarcie. Działania 
powinny być na tyle szybkie, by nie pozwolić skonsolidować się obronie i uniemożliwić wsparcie jej na czas. Za 
wszelką cenę dąży się do izolowania broniących się sił i ich zniszczenia. 
5. Atak na tyły ­ Wraz z przełamaniem linii obrony, atakujący stara się wejść na jej tyły. Umożliwia to lokalizacje i 
zniszczenie punktów dowodzenia i łączności, uniemożliwienie poprawnego działania elementów wsparcia pola walki 
i zabezpieczenia logistycznego. Dowódca powinien wyznaczyć do tego celu, podległe mu jednostki aeromobilne 
oraz rozpoznania taktycznego (kompania kawalerii zmechanizowanej). Przełamanie obrony wraz z zakłóceniem 
łańcucha dowodzenia i wsparcia logistycznego powoduje kompletne załamanie się efektywnej obrony i chaotyczną 
walkę izolowanych jednostek wroga. 
6. Ciągłe zabezpieczenie wsparcia pola walki dla atakujących sił ­ Czołgi i artyleria są cennym wsparciem piechoty 
w walce z punktami umocnionymi oraz wozami bojowymi przeciwnika. Saperzy pola walki usuwają przeszkody i 
barykady , jak też walczą z punktami umocnionymi. Artyleria polowa, śmigłowce oraz wsparcie lotnicze pozwala na 
niszczenie punktów dowodzenia i wsparcia obrony. Artyleria plot broni całego ugrupowania. Jednostki pomocnicze 
zachowują łańcuch logistyczny. Siły WRE wspierają czynnie działania jednostek bojowych lokalizując źródła emisji 
oraz zagłuszając. Żandarmeria pilnuje porządku ruchu przemieszczających się jednostek i bezpieczeństwa. 
Atak z marszu  
Ten typ ataku można zastosować, gdy przeciwnik nie miał czasu na przygotowanie obrony a atakujące jednostki 
mają szansę wyeliminowania jego sił lub przełamania GPO. Dla powodzenia ataku ważne jest by: 
1. Zlokalizować najsłabszy punkt obrony 
2. Związać ogniem wysunięte jej elementy 
3. Szybko przemieścić się przez utworzony wyłom lub dokonać manewru okrążenia. 
Ponieważ atak z marszu jest przeznaczony do wykorzystania zaistniałej sytuacji taktycznej, dowódca atakujących 
sił nie powinien się spodziewać takowej wedle jakiegoś schematu. Np. Główne siły atakujące mogą być już 
związane walką z jednostkami obrony GPO, gdy stanie się jasne, że takowy słaby punkt istnieje. W innym 
przypadku siły rozpoznania mogą zlokalizować taki punkt i otrzymać zadanie obsadzenia terenu i uniemożliwienia 
zajęcia go przez obronę. Niezależnie od sytuacji, ważnym elementem jest szybkość wykonania manewru gdyż 
momentum ataku jest głównym sprzymierzeńcem atakującego. 
Patrol w okolicach Brcka w Bośni 
Wykonanie ataku z marszu w terenie zurbanizowanym znacznie różni się od takowego w innym terenie, najczęściej 
nie ma możliwości wykonania manewru okrążającego, więc atakujące siły muszą przemieszczać się po terenie 
zajętym przez nieprzyjaciela. Decydujące znaczenie ma tu efektywność dowodzenia i kontroli nad atakującymi 
jednostkami, nie można dopuścić do niepotrzebnych zatorów, komasacji jednostek i wystawiania na ogień 
przeciwnika elementów, nie związanych bezpośrednio z powodzeniem ataku. Atakujące oddziały muszą mieć 
wcześniej wyznaczone zadania, do wykonania zaraz po osiągnięciu celu ataku, tak by przygotowane były na 
ewentualne kontrataki. 
Atak przygotowany 
Potrzeba ataku przygotowanego pojawia się gdy przeciwnik dysponuje przygotowaną obroną, stracony został 
element zaskoczenia lub gdy ośrodek miejski jest duży i zróżnicowany. Przygotowany atak składa się z trzech 
podstawowych faz, niekoniecznie postępujących w tej samej kolejności, niemniej jednak zawsze mających te same 
cele i zadania. 
Faza 1 
Głównymi celami atakujących sił, w tej fazie jest kontrola dróg podejściowych do i z ośrodka zurbanizowanego, 
315231829.070.png 315231829.071.png 315231829.072.png 315231829.073.png 315231829.074.png 315231829.076.png 315231829.077.png 315231829.078.png 315231829.079.png 315231829.080.png 315231829.081.png 315231829.082.png 315231829.083.png
Głównymi celami atakujących sił, w tej fazie jest kontrola dróg podejściowych do i z ośrodka zurbanizowanego, 
prowadząca do jego izolacji. Najlepszymi jednostkami do realizacji tej fazy są ciężkie (zmechanizowane i pancerne),
wsparte bronią p­panc i artylerią. Nie obejmuje ona walk na terenie zabudowanym (czasem niektóre jednostki muszą
zniszczyć punkty umocnione na terenie zabudowanym) lecz w terenie naturalnym, przylegającym do ośrodka 
miejskiego. Jeżeli teren ten wyklucza efektywny lądowy manewr taktyczny, należy posłużyć się artylerią, 
jednostkami śmigłowcowymi oraz lotnictwem 
Brak zabezpieczenia terenów przedpola może prowadzić do większych strat i wytracenia momentu ataku. Efektem 
psychologicznym izolacji jest wymuszenie na przeciwniku podjęcia decyzji o ewentualnym przełamaniu blokady, co 
pociąga za sobą osłabienie obrony samego ośrodka. 
Faza 2 
Polega na ataku, mającym na celu zdobycie i zabezpieczenia przyczółka na terenie zabudowanym. Z przyczółka 
tego, w późniejszej fazie dowódca rozpocznie ostateczny atak w celu oczyszczenia terenu. Manewr oskrzydlający 
jest preferowany, jednak nie zawsze możliwy, co wymusza potrzebę penetracji terenu zurbanizowanego. 
Faza 2 powinna zawierać następujące działania: 
1. Związanie przeciwnika atakami pozorowanymi oraz lokalnymi. Do przeprowadzenia ataków pozorowanych trzeba 
urzyć w miarę reprezentatywnych sił i środków, tak by przekonać obrońcę co do głównego ich charakteru. 
Dodatkowo należy związać przeciwnika ogniem bezpośrednim. 
2. Wykonanie głównego natarcia. Siły powinny być wsparte związkami ciężkimi. Powinien być prowadzony ogień 
bezpośredni do możliwych stanowisk ogniowych obrońcy, nawet bez potwierdzenia ich istnienia. Dodatkowo, 
masowo używa się środków dymotwórczych i pozoracyjnych (zakłócanie radarów artyleryjskich, pozorowane środki 
emisji fal elektromagnetycznych i podczerwoni). Wraz z wejściem w teren zurbanizowany, piechota nabiera 
nadrzędnej roli. 
Faza 3 
Polega głównie na ciągu systematycznych ataków (na szczeblu kompani) na terenie zabudowanym. Ataki te mają 
na celu oczyszczenie terenu z broniących się jednostek przeciwnika. Może zaistnieć, też potrzeba frontalnego 
ataku większego związku taktycznego, przez rejon słabiej broniony w kierunku ważnego punktu miasta, przy czym 
oczyszczenia terenu dokonują jednostki drugiego rzutu. W fazie tej ważna jest dobra koordynacja działań na 
poszczególnych szczeblach, doskonała łączność i współpraca ze środkami wsparcia. 
Bardzo często wykorzystywane, w tej fazie ataku, są rezerwy. Do efektywnego wykorzystania rezerw, powinny być 
one co najmniej równie mobilne jak jednostki pierwszego i drugiego rzutu. 
W czasie ataku z marszu, nie ma przejrzystej granicy między tymi trzema fazami ataku, wszystko może być 
załatwione jednostkami rozpoznania lub pierwszego rzutu, fazy 1 i 2 mogą być dawno w toku. Podczas ataku 
przygotowanego fazy te pojawiają się sekwencyjnie. 
Operacje w warunkach ograniczonej widzialności 
W terenie zabudowanym, operacje w warunkach ograniczonej widzialności lub nocne stanowią nieodłączną część 
działań. Bardzo ważna jest doskonała koordynacja działań, poprawna nawigacja co pomaga min. w dowodzeniu, 
rozpoznaniu swój­obcy, kontroli ognia. 
Innymi problemami są: 
* Częste błądzenie i gubienie się jednostek na szczeblu plutonu, co prowadzi do ich separacji od sił głównych 
kompanii. 
* Specyfika terenu, min cechy ruin itd., powodują zwiększoną możliwość uzyskania elementu zaskoczenia przez 
siły wyższego od plutonu szczebla. 
Na szczeblu batalionu i wyższym, warunki ograniczonej widzialności pomagają w operacjach logistycznych. Na 
szczeblu niższym od batalionu pomagają w ukryciu operacji rozpoznawczych, infiltracji lub ataku. 
Najczęstszymi działaniami podczas takich warunków są: 
* Atak na otwartym terenie, celem zdobycia ważnego punktu 
* Patrole połączone z zasadzkami na elementy wroga, infiltrujące zajmowany teren 
* Nocne wypady celem zdobycia punktów oporu, rozpoznania bojem itd. 
Jak wróg atakuje  
Doktryna strategiczna WNP zakłada użycie zmasowanego ataku na całej długości frontu. Bardzo ważnym, dla 
wroga czynnikiem jest szybkość. Zakłada on dzienne tempo natarcia rzędu 30­60 km, w warunkach użycia 
taktycznej broni nuklearnej 60­100 km. Dla minimalizacji wystawienia swoich zgrupowań na atak nuklearny, będzie 
starał się, możliwie jak najczęściej, dokonywać manewru ominięcia przygotowanych punktów obrony. 
Jest to ważne, też ze względu na potrzebę utrzymania wysokiego tempa ofensywy. Jeżeli stanie przed potrzebą 
ataku w terenie zabudowanym, kierować się będzie następującymi pryncypiami (szczebel dywizji): 
1. Atak z marszu, z poprzednim dokładnym rozpoznaniem będzie najbardziej preferowany. 
2. Atak z przygotowaniem, może być przeprowadzony dopiero (!), gdy ten z marszu zawiedzie. 
3. Dowódca atakujących sił będzie nękał obrońcę ciągłymi atakami, zarówno nocnymi jak i dziennymi. 
4. Środki dymotwórcze, warunki ograniczonej widzialności będą wykorzystywane do ukrycia przemieszczenia sił. 
5. Dowodzenie będzie maksymalnie zdecentralizowane dla osiągnięcia większej elastyczności taktycznej. 
6. W skład każdego MRR, włączone będą siły innych rodzajów broni. 
4)Atak z marszu, z elementem zaskoczenia: 
Dowódca będzie starał się przeprowadzić zaskakujący atak z marszu, na zdecydowanie mniejsze siły obrony. 
Unikać będzie wiązania się w długotrwałe działania ofensywne w terenie zabudowanym. Oprócz zniszczenia 
broniących się sił, atak będzie miał na celu opanowanie strategicznych punktów (mosty, węzły kolejowe i drogowe) 
w nietkniętym stanie. Siły wyznaczone do ataku, unikać będą wiązania się walką z obroną na podejściach do 
ośrodka zurbanizowanego. 
Najważniejsze jest jak najszybsze opanowanie kluczowych obiektów, zaraz po osiągnięciu tego celu, dowódca 
zorganizuje naprędce ich obronę przed spodziewanymi kontratakami oraz próbami przedarcia się niedobitków 
obrony. Elementy sił aeromobilnych mogą być użyte do zabezpieczenia flank i zdobycia kontroli na tyłach 
przeciwnika, jakkolwiek mogą one zostać włączone do głównych sił atakujących. Siły operujące poza zasięgiem 
wsparcia otrzymują dodatkowe rozpoznanie i wsparcie lotniczo ­ śmigłowcowe. Jeżeli atak z marszu zawodzi, siły 
atakujące mają zdobyć przyczółek i czekać na gros sił. 
<!­­[if !supportLineBreakNewLine]­­> 
<!­­[endif]­­>  
Atak z przygotowaniem  
Głównymi cechami ataku z przygotowania są: 
1. Próba okrążenia 
2. Silne rozpoznanie 
3. Silne przygotowanie artyleryjskie 
315231829.084.png 315231829.085.png 315231829.087.png 315231829.088.png 315231829.089.png 315231829.090.png 315231829.091.png 315231829.092.png 315231829.093.png 315231829.094.png 315231829.095.png 315231829.096.png 315231829.002.png 315231829.003.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin