CYKL MIESIĘCZNY
Wydzielanie hormonów męskich podlega niewielkim wahaniom przez większą część okresu dojrzałości płciowej mężczyzny.
Przeciwnie jest u kobiety – poziom hormonów żeńskim zmienia się w charakterystyczny, cykliczny poziom. – CYKL MIESIĘCZNY – powtarzający się od okresu dojrzewania (11-14 lat) do menopauzy (wiek ok. 45 – 50).
1. Pierwsza faza – krwawienie menstruacyjne - trwa około 4-5 dni
· W tym czasie przysadka mózgowa uwalnia hormon folikulotropowy, który w jajniku pobudza rozwój jednego z pierwotnych pęcherzyków jajników oraz wydzielanie estrogenów.
2. Faza przedowulacyjna – między 5-14 dniem cyklu
· Estrogeny pobudzają namnażanie się komórek w błonie śluzowej macicy i tworzenie nowych naczyń krwionośnych. Jest to jeden z elementów przygotowania do zagnieżdżenia się zarodka. Poza tym trwa dojrzewanie pęcherzyka Graafa.
· Pod koniec fazy przedowulacyjnej przysadka wydziela hormon luteinizujący – hormon ten wraz z hormonem folikulotropowym doprowadzają do pęknięcia pęcherzyka Graafa i uwolnienie komórki jajowej. Nazywamy to OWULACJĄ (jajeczkowaniem). W jajniku z pękniętego pęcherzyka formuje się tzw. ciałko żółte.
· ŚLUZ – szyjka macicy jest zaczopowana korkiem gęstego śluzu. Początkowo śluz jest mętny i lepki, ale stopniowo zmienia się w bardziej rozciągliwy, przejrzysty i śliski. Zwiększa się też jego ilość. Wreszcie śluz wygląda jak surowe białko jaja kurzego. Jest to śluz płodny. Proces zmieniania się śluzu do uzyskania właściwości śluzu wysoce płodnego – trwa około 6 dni.
Pod koniec obecności śluzu wysoko płodnego – następuje jajeczkowanie. Po jajeczkowaniu szyjka macicy nie wytwarza już śluzu płodnego i zostaje zamknięta przez gęsty czop śluzowy.
· SZYJKA MACICY – przed jajeczkowaniem szyjka jest sucha, twarda, zamknięta i jest obniżona w pochwie, czasie jajeczkowania szyjka jest miękka, mokra (z powodu obecności śluzu), jej ujście jest otwarte, a sama szyjka podnosi się w pochwie do góry. Zaraz po jajeczkowaniu szyjka macicy pod wpływem progesteronu bardzo szybko staje się znów twarda, zamyka się i obniża w pochwie.
· TEMPERATURA – Progesteron, którego poziom rośnie tuż po owulacji – powoduje zmiany w temperaturze ciała. Duży wzrost temperatury (skok) oznacza, że rozpoczęła się produkcja progesteronu. Skok temperatury o minimum 0,2 st. Celsjusza – następuje zaraz po jajeczkowaniu i świadczy o rozwoju ciałka żółtego. Temperatura opada ponownie pod koniec cyklu przy rozpoczynającej się następnej menstruacji. Jeżeli u kobiety nie nastąpi skok temperatury – to oznacza, że nie miała w danym cyklu jajeczkowania. – cykl bezowulacyjny, bezpłodny.
3. Faza poowulacyjna – trwa do 28 dnia cyklu.
· Po jajeczkowaniu ciałko żółte zaczyna produkować hormon progesteron. Pod jego wpływem błona śluzowa macicy dalej grubieje i zaczyna wydzielać płyn bogaty w substancje odżywcze (ma on odżywiać zarodek przed zagnieżdżeniem).
· Progesteron hamuje także wydzielanie z przysadki hormonu luteinizującego. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, to po około 10 dniach od owulacji ciałko żółte szybko degeneruje się w ciałko białawe. W związku tym stężenie progesteronu gwałtownie spada, co powoduje zmiany w błonie śluzowej macicy – obkurczanie naczyń krwionośnych. Na skutek niedotlenienia komórki śluzówki macicy odumierają i ulegają złuszczeniu w procesie menstruacji.
· Innym efektem wspomnianego spadku jest odblokowanie czynności przysadki, której hormony zapoczątkowują kolejny cykl menstruacyjny.
ewaleczek