Etyka I zajęcia.pdf

ETYKA W DZIENNIKARSTWIE

PLAN:

¾ Etyka – wstęp i definicja. Etyka ogólna a etyka zawodowa.

¾ Dziennikarstwo – zawód czy powołanie? Profesja i misja w zawodzie

dziennikarza.

¾ Funkcje dziennikarstwa. Informacja, krytyka, kontrola, rozrywka,

edukacja.

¾ Dziennikarz w otoczeniu społ. Dziennikarstwo a gosp., polityka, kultura.

¾ Dziennikarstwo i wpływy zewnętrzne. Globalizacja i powiązanie sieci a

oferta medialna.

¾ Sprostowanie i odpowiedź.

¾ Przepisy karne, dostęp do informacji.

¾ Prawo autorskie. Własność intelektualna, materiał dziennikarski jako

produkt medialny.

¾ Prawo prasowe. Obowiązki i prawa dziennikarza.

¾ Normy etyczne dziennikarstwa w Polsce. Karta Praw Mediów. KRRiT,

Kodeks Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.

¾ Etyka a normy zawodowe. Dziennikarskie standardy BBC.

¾ Systematyka problemów etycznych. Zasada bezstronności, naruszenie

prywatności.

¾ Ochrona informatora.

¾ Dziennikarz a odbiorca. Problemy mistyfikacji, plagiat, wiarygodność

dziennikarska.

¾ Etyka dziennikarska w świecie cyfrowym.

LITERATURA:

o Pleszyński – Etyka dziennikarska, Wa‐wa ‘07

o Chyliński M, Russ‐Mohl ‐ Dziennikarstwo

o ABC Dziennikarstwa – Lis, Skowroński, Ozimecki, Wa‐wa 2002

WYKŁAD 1

Etyka – wstęp i definicja

1. Etyka – podstawowe pojęcia

•

Etyka jest terminem pochodzenia greckiego a jego prototypem są

dwa słowa: ethos oraz oethos oznaczające zwyczaj, obyczaj a także

usposobienie, charakter, zachowanie się.

• We współczesnej euro‐amerykańskiej terminologii ethica

wystepuje zawsze łącznie ze słowem moralność, które oznacza:

„występuje zazwyczaj w świadomości każdego społeczeństwa

ludzkiego system moralnych ideałów, ocen i norm postępowania,

w świetle których orzeka się o czynach spełnionych przez członków

społeczeństwa. W kategorii dobra/zła moralnego, winy lub cnoty.

• Początki etyki:

9 Początków filozofii moralności szukamy w starożytnej Grecji

(Sokrates, Platon, Arystoteles, Epikur i inni). Pytając o sens

życia człowieka czy o istotę szczęścia, myśliciele Ci

odwoływali się do idei najwyższego dobra, intelektualnego

poznania prawdy.

• Jakie pytania stawia etyka?

9 Przedmiotem etyki jest zjawisko moralności, jej zadaniem

jest poddać to zjawisko filozoficznej refleksji, aby za pomocą

odpowiednich metod wykryć jego składowe struktury,

ustalić rządzące nimi prawidłowości i uzyskać tym sposobem

narzędzia do sformułowania najogólniej zasad moralności

oraz uprawomocnienia reguł.

9 Soren Kierkegaard (1813‐1855) – Co jest etyczne a co

nieetyczne)

2. Od etyki ogólnej do etyki zawodowej

• Na podstawie świadectwa historii można stwierdzić, że w moralnej

świadomości wszystkich ludów pierwotnych i cywilizowanych

występuje pewien fundament (ogólnoludzki i nieznany) system

moralnych wartości, które zharmonizowane i przedstawione w

pewnej hierarchii stanowią podstawę dla całego porządku

moralnego. Co więcej, przysługuje im atrybut idealnych wzorców

postępowania i działania, jak np. mówienie prawdy jest aktem

moralnie dobrym, kłamstwo zaś – moralnie złym.

• W obszarze społ. Działania jednostki mówimy o wzajemnej relacji

dwóch podmiotów: osoby ludzkiej i społecznej. Na gruncie tej

relacji buduje się odmienny zestaw ocen i norm w ramach etyki

ogólnej: konstytuuje się wtedy tzw. etyka osobowa i etyka

społeczna a na ich gruncie etyka zawodowa.

•

Etyka społeczna obejmuje takie społeczności jak małżeństwo i

rodzina, społeczności zawodowe, naród i państwo.

3. 3 warunki zasad. Tworzenie dla danej gr. Zawodowej odrębnej etyki:

• Ranga wartości, której dotyczą działania przedstawiciela danego zawodu

( w przyp. dziennikarza będzie to prawda, prawnika‐wolność,

nauczyciela‐światopogląd i moralność młodego człowieka, lekarza‐życie

pacjenta)

• Autonomiczność decyzji oraz prestiż społeczny

• Wysokie kwalifikacje wymagane do wykorzystywania zawodu oraz

odpowiedzialności społecznej

4 . Etyka dziennikarska to etyka stosowana

• Etykę stosowaną można utożsamić z etyką zawodową czyli profesjonalną

• Fundamentalnym warunkiem uzasadniającym tworzenie wszelkich rad

etycznych, kodeksów dziennikarskich czy prasowych jest wolność słowa i

obowiązek dążenia do prawdy.

5. Etyka dziennikarska – definicja.

• „Etyka dziennikarska jest to postawa charakteryzująca się dążeniem do

prawdy i adekwatności; bezstronnością i uczciwością, szacunkiem dla

prywatności innych, niezależnością od wpływu ze strony grup interesów,

szacunkiem dla prawa, respektowaniem dobrych obyczajów i dobrego

smaku”

• „Etyka mediów, etyka dziennikarska, deontologia dziennikarska – ogół

ocen, norm, zasad i ideałów określających poglądy, zachowania i

działania uważane za właściwe, dobre, uzasadnione moralnie w pracy

dziennikarza i funkcjonowaniu mediów.

6. Etyka dylematów – Quandry Ethics

• Stosowana w syt. wątpliwości i moralnych dylematów, udzieli

odpowiedzi na to co etyczne, dozwolone a co nie, w zawodzie

dziennikarza

• Amerykańskie podręczniki dziennikarskie przedstawiają hipotetyczne

przypadki i próbują je odnieść do konkretnych norm.

Zawód dziennikarza i kultura medialna wiążą się z ochroną dóbr

osobowych człowieka. Jednym z podstawowych doświadczeń życia

człowieka jest wolność, która się wyraża w różnych aspektach: możemy

mówić o wolności sumienia, wolności religijnej, wolności informacji,

wolności politycznej, gospodarczej czy wolności nauki i kultury.

7. Wolność i demokracja – fundamenty etyki dziennikarskiej.

•

• Dziennikarski kodeks obyczajowy mówi, że: „ochrona dóbr osobistych nie

może być naruszona. Dopuszcza się natomiast informacje o prywatności

życia osób pełniących funkcje publiczne, gdy osoba swą prywatność

wprowadza do życia publicznego. Niedopuszczalne jest używanie słów

obelżywych, które godzą w godność człowieka, stawianie zarzutów, które

go oczerniają w opinii publicznej, narażają na utratę zaufania, stosowanie

szantażu.”

8. Etyka dziennikarska w demokracji:

• Po pierwsze: w demokracji media są pierwotnym źródłem informacji, a

dokładna i wiarygodna informacja jest podstawą istnienia demokracji

• Po drugie: Media charakteryzuje potężna siła perswazji, w sposób

decydujący wpływają na opinię publiczną.

WYKŁAD 2

Dziennikarstwo – zawód czy powołanie?

1 . Zawód dziennikarza w świetle prawa

• Dziennikarstwo w Polsce jest zawodem wolnym co znaczy, że każda

osoba, nawet ta która nie ukończyła studiów dziennikarskich ma prawo

uważać siebie za dziennikarza.

2. Zawód dziennikarza w świetle prawa prasowego

• Dziennikarzem jest osoba zajmująca się redagowaniem, tworzeniem lub

przygotowaniem materiałów prasowych, pozostająca w stosunku pracy z

redakcją lub zajmująca się także działalnością na rzecz i z „upoważnienia

redakcji”

3. Dziennikarstwo jako misja i powołanie

• Wg. Tomasza Lisa „wystarczy być ciekawym świata, patrzeć, widzieć,

rozumieć, umieć to przekazać i przeanalizować”.

• Prof. Krystyna Czuba mówiąc o talentach w zawodzie a raczej misji

dziennikarza wskazuje na : „umiejętność poprawnego, logicznego

formułowania problemów, umiejętność przekazywania myśli o

rzeczywistości w słowie, a także umiejętności nawiązywania kontaktów z

ludźmi”

• Wg. Jana Pawła II praca dziennikarza: „nie może być podporządkowana

kryterium interesu, sensacji i doraźnego sukcesu”.

4. Funkcje dziennikarstwa – wymiar etyczny.

• Jednym z podstawowych obowiązków etycznych dziennikarza jest

jego wiarygodność a rzetelnie przedstawione informacje legitymizuje

ten zawód

• Informowanie jest jedną z podstawowych funkcji dziennikarza.

Odbiorcy oczekują od mediów informacji takiego rodzaju i w takim

wymiarze, aby mogli lepiej funkcjonować w życiu codziennym oraz

aby informacje pomogły im w podejmowaniu decyzji.

5. Zbieranie informacji:

• Metoda uzyskiwania informacji nie może być zuchwalstwo, uciążliwa

nachalność i grubiaństwo czy wymuszanie informacji drogą szantażu

wchodząc w prywatne życie zwykłych ludzi, nie wcielając się w skutki

jakie dana relacja czy informacja może spowodować.

6. Edukacja:

• We współczesnym globalnym i informacyjnym społeczeństwie, to

właśnie media, ze względu na ogromny wpływ jaki wywierają na

odbiorców bardzo często zastępuje tradycyjne instytucje wychowania

i edukacji dzieci i młodzieży.

•

Bez wzg. Na stosunek do mediów jest faktem niezaprzeczalnym, że

dzisiaj znaczna część naszej wiedzy ogólnej nabywamy poprzez

Internet, prasę, radio i TV. Stąd ogromna odpowiedzialność moralna

dziennikarzy, aby dostarczyć wiedzy w sposób pełny, rzetelny,

obiektywny, ukierunkowany na człowieka i służący jego rozwojowi.

7. Manipulację obejmują:

9 Inf. nieprawdziwe,

9 Inf. nieważne lub mało ważne z pominięciem najważniejszych,

9 Inf. Bardzo ważne przekazywane jako mało ważne lub bez znaczenia,

9 Inf. Spreparowane w wyniku celowej interwencji,

9 Inf. Wieloznaczne, aby utrudnić ich rozumienie,

9 Inf. Przekazywane w nadmiarze , aby spowodować chaos,

dezinformacyjny.

8. Rozrywka:

9 Odbiorcy oczekują od mediów rozrywki zapewniającej wypełnienia

wolnego czasu poprzez relaks i rozrywkę, w ten sposób media i samo

dziennikarstwo staje się integralną częścią „społecznej zabawy” i

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: