Jak to masz, to zdasz, v.2.1
Pytania i odpowiedzi do egzaminu z organizacji i zarządzania,
na podstawie skryptu ‘Podstawy zarządzania organizacjami’
Wersja 2.1
Strona 1 z 12
1. Kiedy i dlaczego ludzie zaczęli odczuwać potrzebę naukowej organizacji pracy?
Potrzeba taka zrodziła się dopiero po rewolucji przemysłowej, czyli na przełomie XIX i XX wieku. Wcześniejszego przebiegu sztuki kierowania nie potrafimy opisać, ale możemy przyjąć hipotezę (Krzyżanowski) że człowiek ma wrodzone dążenie do używania metod jak najbardziej skutecznych w swoim działaniu po to, by je maksymalnie usprawnić i osiągnąć cel najmniejszym nakładem środków i najprostszą drogą.
Do czasu rewolucji przemysłowej technika rozwijała się w drodze powolnej ewolucji, a za nią zdolności organizacyjne ludzi. Gdy nastała rewolucja techniczna, zaczęły się rozwijać duże przedsiębiorstwa w miejsce małych zakładów i manufaktur. Nastąpiła duża mechanizacja pracy fizycznej i powstały nowe technologie. Duże zakłady zaczęły zatrudniać odpowiednią do swoich rozmiarów liczbę robotników i wtedy pojawił się problem: jak zarządzać tak dużą liczbą osób?
Jak wiemy rewolucja przemysłowa miała swoje źródło w Anglii, szybko rozszerzała się w Europie, a naprawdę dynamiczną postać przybrała w Stanach Zjednoczonych.
2. Wymień przedstawicieli i scharakteryzuj kierunki prac amerykańskich klasyków naukowego zarządzania.
Friderick W. Taylor, najwybitniejszy klasyk amerykańskiego naukowego zarządzania jako pierwszy do zagadnień organizacji zastosował ścisłe metody badania naukowego. Przeprowadził badania i dostosował kształt łopaty do pracy, 15 typów, do różnych materiałów o ładowności 9,75kg, dzięki czemu wydajność wzrosła o 40%. Jako pierwszy wprowadził specjalizację pracy kierowniczej - ośmiu wyspecjalizowanych mistrzów funkcjonalnych. Oddzielił przygotowanie produkcji od jej wykonania - specjalne biuro przygotowania robót. Zróżnicowany system stawek akordowych.
L. Gantt - współpracownik Taylora. Opracował czasowo-premiowy system płac (za wykonanie normy czasowej 30% premii) oraz graficzne metody planowania i kontroli pracy w czasie.
F.B.G. i Lillian Gilberthowie zajmowali się udoskonalaniem pracy robotników murarskich. Badali ruchy elementarne, zastosowali tzw. cyklografię.
H. Emerson - w 1912 roku wydał pracę „Dwanaście zasad wydajności” . Zaliczył do nich: #jasno określony cel #zdrowy sąd #kompetentną radę #dyscyplinę #sprawiedliwe postępowanie #dokładne sprawozdanie #porządek w przebiegu działania #wzorce i normy #warunki przystosowane #wzorcowe sposoby działania #instrukcje pisemne #nagrody za wydajność
Amerykańscy twórcy klasycznej szkoły zarządzania spotykali się z ostrą krytyką. Zarzucano im, że traktują robotnika jak bezduszne przedłużenie maszyny. W okresie nie istniała jeszcze psychologia przemysłowa.
M.P. Follet - jej głównie osiągnięcie to zasady koordynacji i opracowanie po raz pierwszy teorii konfliktów w organizacji. Główne zasady: @zindywidualizowany i bezpośredni udział kierownika w kontraktach @osobiste towarzyszenie wcielanym w życie projektom @uwzględnianie wszystkich czynników sytuacji, z psychologicznymi włącznie @nieprzerwane i permanentne oddziaływanie.
3. Omów główne kierunki badań prekursorów klasycznej teorii organizacji w Europie.
W Europie zaczęto analizować od góry, głównym przedmiotem badań była praca administracji, czyli zarządu firmy. Prekursor klasycznej teorii organizacji w Europie, francuski inżynier H. Fayol zapoczątkował problematykę struktury organizacyjnej i organizacji pracy kierowniczej. Sformułował 14 zasad zarzadzania: @podział pracy @autorytet @dyscyplina @jedność rozkazodawstwa @jednolitość kierownictwa @podporządkowanie interesów osobistych interesom ogółu @właściwe wynagrodzenie @centralizacja @hierarchia @ład @stałość personelu @ludzkie obchodzenie się @inicjatywa @zgranie personelu. Za najważniejsze uznał jedność rozkazodawstwa i jednolitość kierownictwa.
Zaczął wydzielać funkcje realizowane przez przedsiębiorstwa: #techniczne #handlowe #finansowe #ubezpieczeniowe #rachunkowościowe #administracyjne. Każdy administrator wykonuje następujące grupy czynności: *przewidywanie *organizowanie *koordynowanie *rozkazodawstwo *kontrolowanie. Na podstawie swojej koncepcji zarządzania Fayol opracował też tablicę uzdolnień kierowniczych: na najwyższych stanowiskach decydują umiejętności związane z funkcjami zarządzania w węższym znaczeniu, inne umiejętności nabierają znaczenia na niższych szczeblach hierarchii.
H. Le Chatelier - zdefiniował tzw. cykl organizacyjny:
1. Ustalić cel działania, który powinien być jasny, ścisły, ograniczony i użyteczny;
2. Zbadać metody i środki prowadzące do celu aby znaleźć optymalny sposób działania;
3. Przygotować środki działania uznane za niezbędne i uporządkować je w system organizacyjny, który zapewni najsprawniejsze wykonanie działań.
4. Wykonać etap realizacyjny cyklu organizacyjnego, zapewniając ciągłą koordynację między faktycznym przebiegiem działania a przebiegiem planowanym.
5. Przeprowadzić niezwłocznie kontrolę wykonania poprzez porównanie z założonymi celami, co wymaga odpowiedniej ewidencji wyników działań.
Jest on również autorem tzw. „reguły przekory” która mówi, że system organizacyjny wytrącony ze stanu równowagi, wskutek działań organizatorskich, ma tendencje do powrotu do pierwotnego stanu. Wynika z tego koncepcja zanikającej kontroli przy wprowadzaniu zmian organizacyjnych.
M. Weber - biurokracja doskonała. Biurokracja - ujęcie w przepisy wszystkich zachowań w organizacji dopuszczalnych - tych, które powinny być przestrzegane. Pozwala to przewidywać działania innych. To pochłania środki i tworzy dość sztywną organizację, zabija własną inicjatywę pracowników.
4. Wymień najważniejszych prekursorów naukowej organizacji pracy w Polsce i scharakteryzuj ich najważniejsze osiągnięcia badawcze.
Prekursorem był Karol Adamiecki, który zajmował się harmonizacją pracy. W jego prawie harmonii, poza harmonią wyboru („wąskie gardło” w procesie produkcji) i harmonii działania (musimy harmonizować pracę w trakcie jej trwania), znajduje się też prawo harmonii czasowej (łączność intelektualna i emocjonalna między uczestnikami procesu).
Edwin Hauswald - wykroczył poza wszystkie konwencje naukowe dotyczące organizacji i zarządzania w swoim czasie (lata 30). Sformułował pojęcie „sprawności finansowej”, stanowiącej stosunek między ostateczną wartością wyniku pieniężnego a sumą nakładów poniesionych w celu osiągnięcia tego wyniku, co współcześnie określamy rentownością. Jest autorem praw dynamiki kosztów przedsiębiorstwa, analizował na wykresach ruch kosztów i przychodów okresowych.
Zygmunt Rytel - stworzył koncepcję tzw. esogramów - w opozycji do Gantta - pomocnych w rozliczaniu, kontroli skomplikowanch przedsięwzięć. Esogramy to wykresy funkcji pracochłonności w czasie. Największe znaczenie naukowe w dorobku Rytla ma „energetyczna” koncepcja oceny działań. Równanie pracy: Eo + Em = R + Sn + Su + Sm + Sb, gdzie Eo - energia w czynniku osobowym, Em - energia materialnych czynników produkcji, R - wynik działalności, Sn - straty nieuniknione, Su - straty, których można było uniknąć przy zmianie warunków działania, Sm - straty wynikające z marnotrawstwa, Sb - straty bezczynności. Wydajność według Rytla to stosunek rzeczywistego wyniku do efektu maksymalnego.
Stanisław Bieńkowski - opracował metodę ustalania wartości koniunkturalnej zakładu przemysłowego. [Tu był fragment bezsensownego pieprzenia od rzeczy, bezwzględnie usunięty - GT] Jego teoretyczne rozważania są aktualne też dla współczesnych procesów transformacji rynkowej gospodarki polskiej.
5. Jakie zasady wypracowane przez przedstawicieli klasycznej szkoły pozostają nadal aktualne? Scharakteryzuj ich znaczenie we współczesnej praktyce zarządzania.
# Zasada hierarchii - dzieląca organizację na szereg szczebli zarządzania, pozostających w zależności służbowej od szczebli wyższych. Powstaje piramida organizacyjna z kierownictwem na czele i szczeblem wykonawczym na dole.
# Zasada delegowania uprawnień - zaleca przekazywanie uprawnień decyzyjnych w dół tak daleko, jak pozwalają na to kwalifikacje kadry oraz dostępność informacji niezbędnych do podjęcia decyzji.
# Zasada wyjątków - tylko wyjątkowe i niecodzienne problemy powinny być rozstrzygane na szczeblu wyższego kierownictwa, w przeciwieństwie do typowych i powtarzalnych.
# Zasada podziału pracy - jeżeli pracę podzielimy na cząstki i każdą powierzymy do wykonania odrębnemu wykonawcy, to wydajność pracy wzrośnie.
# Zasada harmonizacji - zaleca dbałość o harmonijny dobór składników każdego działającego zespołu oraz koordynację w czasie działań poszczególnych składników organizacji
6. Kiedy i w jakich warunkach zrodziła się szkoła stosunków międzyludzkich?
Kierunek ten w zarządzaniu narodził się w oparciu o rozwijające się nauki o człowieku, zwłaszcza o psychologię i socjologię. Bezpośrednią przyczyną było powstanie psychologii przemysłowej. Prekursorem był Elton Mayo, który rozpoczął badania w zakładach w Hawthorne. Na początku badania opierały się na założeniach klasycznych, a polegały na badaniu wpływu oświetlenia na wydajność pracy. Z czasem wydajność rosła w pomieszczeniu doświadczalnym nawet przy zmniejszaniu natężenia światła. Było to spowodowane wytworzeniem się struktury nieformalnej, która była przedmiotem zainteresowania, itp. Wskutek tego nastąpił zwrot w kierunku problematyki zachowań ludzkich w organizacjach.
7. Przedstaw założenia teorii X i Y McGregora.
Są to dwa przeciwstawne modele zachowań pracowników, opracowane w 1960r.
Teoria X: #człowiek ma wrodzoną niechęć do pracy i będzie jej unikał, jak tylko może; #większość ludzi trzeba zmuszać do pracy, kontrolować, kierować nimi i grozić, aby wymusić na nich wysiłek; #większość ludzi chce, by nimi kierować, ma małe ambicje, chce unikać odpowiedzialności, chcą tylko bezpieczeństwa.
Teoria Y: #fizyczny i umysłowy wysiłek przy pracy jest dla człowieka równie naturalnym i potrzebnym, jak wypoczynek i zabawa; #człowiek jest zdolny do kierowania sobą i do samokontroli dla osiągnięcia celów, które uznał za swoje, kontrola i kary to nie wszystko; #uznanie celów za swoje jest funkcją związanych z ich osiągnięciem nagród; #w pewnych warunkach człowiek nie tylko akceptuje odpowiedzialność, lecz jej szuka, a jej unikanie jest związane z negatywnymi doświadczeniami z przeszłości; #wśród ludzi jest powszechny dość wysoki poziom wyobraźni, twórczego myślenia, pomysłowości i inicjatywy w rozwiązywaniu problemów organizacyjnych; #w warunkach współczesnego przemysłu intelektualne zdolności przeciętnego człowieka wykorzystywane są tylko częściowo.
8. Przedstaw podstawowe założenia kierunku stosunków międzyludzkich i wyjaśnij, dlaczego przekształcił się on w nurt potencjału ludzkiego.
Kierunek stosunków międzyludzkich rozwinął się po eksperymentach Mayo. Jego podstawowe założenia:
#Potrzeby społeczne, a w szczególności potrzeba przynależności i uznania, są podstawowym źródłem pobudek organizacyjnego zachowania się człowieka; #Rozdrobnienie pracy, wynikające z nowych technologii, zmniejszyło zaspokojenie potrzeb społecznych pracownika, poszukuje więc on satysfakcji w stosunkach nieformalnych; #Uczestnictwo człowieka w organizacji jest tym bardziej niezawodne i wydajne, im wyższe jest jego morale (rozumiane jako pozytywny stosunek do organizacji) oraz im bardziej jest on zadowolony ze swojej sytuacji w pracy; #Wysokie morale i wysoki poziom zadowolenia pracowników można osiągnąć przez stosowanie określonych technik zarządzania, których wspólną cechą jest okazywanie życzliwego zainteresowania sprawami podwładnych.
Kierunek stosunków międzyludzkich przekształcił się w latach 50 w nurt potencjału ludzkiego, ponieważ odkryto, że przyjazna, harmonijna współpraca nie wystarcza do osiągnięcia wysokiej wydajności i rozwoju. Nurt potencjału ludzkiego przywiązuje wagę do prawidłowej struktury organizacyjnej, a poza tym stwierdza, że powstają napięcia między tradycyjnymi strukturami a potrzebami człowieka w organizacji, biurokratyczną sprawnością a nieracjonalnym zachowaniem się człowieka, między dyscypliną a autonomią uczestnika organizacji oraz między stosunkami formalnymi a nieformalnymi. Napięcia te prowadzą do marnowania potencjału ludzkiego. Dlatego McGregor, Argyris i Likert opracowali nowe struktury, które lepiej zaspakajały potrzeby uczestników organizacji łagodzących napięcia i ograniczających marnowanie potencjału ludzkiego. Szkoła stosunków międzyludzkich i nurtu potencjału ludzkiego pomija funkcję planowania i kontroli do lat 60, ponieważ do tego czasu niski poziom techniki i przetwarzania informacji odrzucał praktykę planowania.
9. Wyjaśnij genezę powstania szkoły badań operacyjnych, podaj inne nazwy tej szkoły i przedstaw jej perspektywy.
Dopiero rewolucyjny rozwój elektronicznej techniki obliczeniowej (technika mikroprocesorowa) umożliwił stosowanie modeli i procedur matematycznych. To przyczyniło się do powstania tzw. management science, dyscypliny, która główne zadania zarządzania widziała w planistycznym przygotowaniu decyzji, które opierało się na metodach charakterystycznych dla nauk przyrodniczych i technicznych. Była to koncepcja matematyzowania procesów decyzyjnych. Prekursorami jej byli Taylor i Gantt, a w latach 40 modele matematyczne i algorytmy zaczęły wchodzić w użycie bezpośrednio w ekonomii i zarządzaniu. Była to geneza nowej szkoły w zarządzaniu, szkoły badań operacyjnych lub inaczej szkoły matematycznej. Cechami tej szkoły jest stosowanie aparatu matematycznego oraz określonego sposobu rozumowania, a konkretnie upraszczania rzeczywistości po to, aby uwydatnić najważniejsze zależności właściwe danemu problemowi. Model taki zawiera funkcję celu, która jest optymalizowana przy zachowanych określonych warunkach. Perspektywy: Szkołą ta wniosła ogromny wkład w rozwiązywanie problemów planowania, w dalszym ciągu intensywnie się rozwija, ale jej możliwości są ograniczone. Zdaje ona egzamin co do procesów ustrukturalizowanych, ponieważ dla innych stosowanie modeli i procedur matematycznych jest niemożliwe.
10. Podaj podłoże powstania szkoły systemów społecznych i scharakteryzuj poglądy niektórych jej twórców.
Szkoła systemów społecznych ukształtowała się pod wpływem nurtu strukturalnego amerykańskiej teorii socjologii i psychologii postaci. Jako system społeczny rozumiemy tu dynamiczny zbiór uczestników organizacji wzajemnie współpracujących ze sobą ze względu na określony cel. Ch. I. Barnard wymienia trzy zasadnicze więzi międzyludzkie: #komunikacja - stanowi sposób pobudzania do działania poszczególnych części systemu oraz środek koordynacji i kontroli; #równowaga - utożsamiana z mechanizmem stabilizującym organizacyjną całość oraz umożliwiającym jej adaptację do zmieniających się warunków; #podejmowanie decyzji - stanowi środek regulowania i kierowania strategicznego.
Zagadnieniom podejmowania decyzji dużo uwagi poświęcali inni czołowi przedstawicieli tej szkoły - H.A. Simon i J.G. March. Trzeba podkreślić, że preferując analizę psycho-socjologiczną, pominęli oni aspekt materialny przedsiębiorstwa.
11. Scharakteryzuj podejście do problematyki zarządzania Petera Druckera, głównej postaci szkoły neoklasycznej.
Peter Drucker to ojciec duchowy szkoły neoklasycznej, wybitny amerykański teoretyk i praktyk zarządzania. Szkoła neoklasyczna (inaczej empiryczna) grupuje wokół siebie głównie praktyków, których cechuje podejście pragmatyczne i konsekwentne dążenie do tego, aby na podstawie badań sformułować ogólne zalecenia i reguły po to, aby je stosować w praktyce. Reprezentując różne podejścia (inżyniersko-techniczne, ekonomiczne, socjologiczne) postulują utworzenie nauki zarządzania jako samodzielnej dyscypliny naukowej, ponieważ kierownik potrzebuje kompleksowej teorii. Ma on do czynienia ze złożonym systemem funkcji kierowniczych - pewną całością, a nie poszczególnymi, odizolowanymi aspektami zarządzania.
12. Przedstaw genezę szkoły systemowej i omów główne nurty badawcze tej szkoły.
Stworzenie kompleksowej teorii zarządzania, proponowane przez neoklasyków, jest bardzo trudne, dlatego lepsza jest teoretyczna synteza nauk o organizacji i zarządzaniu, której autorami są przedstawiciele szkoły systemowej. Podejście systemowe zaproponowali L. von Bertalanffy i N. Wiener, oraz K. Boulding, który spopularyzował założenia ogólnej teorii systemów wśród ekonomistów i organizatorów. Podkreślał on konieczność porozumienia się ze sobą specjalistów wielu dziedzin nauki, co było podstawą tzw. ruchu interdyscyplinarnego. Główne nurty badawcze:
#systemowa teoria organizacji - organizacja jako system społeczny obejmujący role społeczne, wartości, cele, układy informacyjno-decyzyjne oraz metody i techniki zarządzania nawiązujące do całościowego, systemowego modelu organizacji
#badania operacyjne - zastosowanie metod modelowania matematycznego, heurystycznego i symulacyjnego pod warunkiem, że podstawą tego modelowania jest systemowa wizja wszechstronnych uwarunkowań procesów decyzyjnych.
#analiza systemowa - służy do rozwiązywania słabo ustrukturalizowanych problemów organizacji, które nie można modelować matematycznie. Musi się opierać na wszechstronnym rozpatrywaniu wszystkich istotnych aspektów funkcjonowania organizacji i całej wiedzy empirycznej o niej
#modele dynamiki przemysłowej - próby zastosowania serwomechanizmów cybernetycznych do sterowania w przedsiębiorstwie dynamiką produkcji, zatrudnienia i zapasów, zapoczątkowane w MIT w latach 60.
#cybernetyka ekonomiczna - wykorzystuje cybernetyczne modele sterowania i regulacji do uogólnionego opisu, analizowania i projektowania procesów oraz struktur zarządzania w organizacjach.
13. Przedstaw cechy organizacji traktowanej jako system.
Organizacje jako systemy mają pewne cechy wspólne: #są to systemy otwarte (prowadzą wymianę informacji i energii i materii z otoczeniem, nie posiadają sztywnych granic) #są jednocześnie systemami sztucznymi (tworzone przez ludzi) i naturalnymi (składnikami organizacji są ludzie - twory psychofizyczne ) #organizacje są uporządkowanymi systemami społeczno-technicznymi (elementy techniczne, struktura formalna, wyposażenie techniczno-technologiczne, procedury, itd., także systemy społeczne, zachowanie jednostek, funkcjonowanie grup społecznych, rzeczywiste cele itd.) #mają budowę hierarchiczną (systemy dzielą się na podsystemy, a podsystemy na podsystemy niższego rzędu) #mają zdolność samodoskonalenia się, czyli zwiększają swoją sprawność i stopień zorganizowania wprowadzając różne innowacje ekonomiczne, społeczne, techniczne, organizacyjne i inne. #cechuje je ekwifinalność (wiadomo o co chodzi) #duża zmienność w czasie, zdolność osiągania względnie stałych stanów równowagi dynamicznej, dzięki otrzymywania informacji z zewnątrz na temat własnego działania a z wewnątrz o zmianach zachodzących w systemie.
14. Omów „ujęcie sytuacyjne”, które powstało w teorii organizacji i zarządzania w latach 60. naszego stulecia.
Organizacja jest kompozycją subsystemów strategicznego, koordynacyjnego i operacyjnego. Subsytem strategiczny jest realizowany przez kierownictwo, które jest w ciągłym kontakcie z otoczeniem. Subsytem koordynacyjny jest reprezentowany przez pośrednie szczeble zarządzania, np.: szef zaopatrzenia. Subsystem operacyjny to maszyny i urządzenia. Subsystemy strategiczny i kooperacyjny gwarantują stabilne funkcjonowanie podsystemu operacyjnego.
Patrzenie na organizację w ujęciu sytuacyjnym pozwala dostrzegać różnice między organizacjami, które wynikają po pierwsze z tego, że każda organizacja pozostaje w bezpośrednim oddziaływaniu ze swoim własnym instrumentem otoczenia zewnętrznego, które narzuca jej szczególne warunki, a po drugie organizacje są w różnym stopniu podatne na wpływ siły zewnętrznej, co zależy od ich typu. Organizacje mają też swoje własne podsystemy strategiczne, koordynacyjne i operacyjne i tu się między sobą różnią. Podstawowe założenia koncepcji sytuacyjnej: @organizacje różnią się między sobą i w związku z tym wymagają dostosowanych tylko do siebie zasad, technik zarządzania; @organizacja nie powinna kierować się jednym systemem filozofii, dlatego że poszczególne podsystemy różnią się między sobą i tylko jedna filozofia może nie dawać odpowiedzi na różne pytania związane z różnorodnymi podsystemami.
15. Omów specyficzne cechy szkoły systemowej i omów jej znaczenie.
Cechy szkoły systemowej: @baza teoretyczna, na którą składają się ogólna teoria systemów, cybernetyka, nauki inżynierskie, informatyka, teoria informacji, ekonomia, psychologia i socjologia; @podstawowe problemy w działaniach praktycznych: mała adaptacyjność systemu, trudności z jego rozwojem oraz ogólne zagrożenie trwania organizacji jako całości; @sposoby rozwiązywania problemów: za pomocą racjonalnych procesów informacyjno decyzyjnych, oraz projektowania struktur i procedur, które zapewniają optymalne funkcjonowanie całej organizacji; @najczęściej analizowane zmienne: procesy podejmowania decyzji, zakłócenia w kanałach informacyjnych i nośniki informacji.
Znaczenie szkoły systemowej: Przyjęcie systemowego trybu myślenia w teorii organizacji oraz uznanie organizacji za system miało dużo pozytywnych konsekwencji. Między innymi otworzyło organizację na wpływy otoczenia, ugruntowało tendencję całościowego badania przy rezygnacji ze szczegółowego zajmowania się pojedynczymi czynnikami w opisie i wyjaśnianiu funkcjonowania organizacji. Spowodowało uznanie badań interdyscyplinarnych w oparciu o systemową analizę organizacji. Podejście systemowe umożliwiło wykorzystanie modeli z innych dziedzin nauki, co umożliwiło modelowanie i symulację procesów organizacyjnych. Dzięki temu możliwe stało się przewidzenie rzeczywistego zachowania się tak złożonych całości jak organizacja. Podejście systemowe pozwoliło na czynne zastosowanie elektronicznej techniki obliczeniowej.
16. Jakim szkołom w naukach o zarządzaniu odpowiadają modele organizacji jako maszyny i organizmu?
Modelowi maszyny odpowiada szkoła klasyczna, ponieważ tam organizacja jest pewnym układem technicznym, który jest zdolny do osiągania celów i zadań wyznaczonych przez naczelne kierownictwo, ale odizolowanym od otoczenia. Organizacja jest tu podobna do maszyny, która działa według wcześniej opracowanego programu, który prowadzi do realizacji celu. Współczesne kierunki i szkoły w nauce organizacji i zarządzania, jak kierunek stosunków międzyludzkich, czy nurt potencjału ludzkiego, szkoła matematyczna, szkoła systemów społecznych, szkoła neoklasyczna, szkoła systemowa patrzą na organizację jak na organizm. Ten pogląd zdobył popularność wtedy, gdy głównym problemem organizacji stała się zdolność przystosowania do ciągle zmieniającego się otoczenia zewnętrznego.
17. Dlaczego dla organizacji współczesnej zaczęto przyjmować metaforę organizacji jako gry społecznej?
Gdy spostrzeżono, że wszyscy artyści to prostytutki i model organizacji jako organizmu ma dużo istotnych ograniczeń, rozwinął się nowy model organizacji jako gry społecznej. Na powstanie tego modelu miało też wpływ to, że otoczenie współczesnych organizacji jest złożone i dynamiczne i trudne do przewidzenia, oraz to, że ciągle rośnie różnorodność organizacji, zmienność ich oczekiwań, potrzeb i umiejętności. Model gry społecznej jako gra odbywająca się w kolejnych rundach, w której wynik z każdej rundy kształtuje sytuację graczy w następnej rundzie. Przegrana jednego uczestnika nie musi oznaczać wygranej drugiego. Poza tym pula wypłat jest zmienna w czasie.
18. Omów całościowy model organizacji jako gry społecznej w koncepcji Croziera i Friedberga.
Crozier i Friedberg przedstawili organizację w sposób całościowy według koncepcji gry społecznej: organizacja - niepewność - gra - władza - gracz. Według nich organizacja to konkretny system działania, silnie ustrukturalizowany, mający wyraźne cele, wokół których toczą się sformalizowane gry. Niektórzy uczestnicy organizacji, głównie kierownicy przyjmują częściową odpowiedzialność za procesy regulacyjne. Organizacja to system konfliktowy, którego funkcjonowanie to rezultat zderzenia się działań dużej ilości samodzielnych aktorów. Aktorzy wykorzystują dostępne źródła władzy.
19. Jakie są podstawowe zalety i braki koncepcji gry społecznej z punktu widzenia jej wpływu na rozwój teorii nauk o organizacji i zarządzaniu?
Zalety: we własnym zakresie.
Braki: koncepcja gry społecznej nie ujmuje kompleksowo problemów zarządzania organizacjami, ponieważ pomija aspekt materialno - techniczny. Kierownicy określają przepisy określające strukturę organizacyjną oraz przebieg procesów w niej, ale przepisy te ograniczają swobodę działania uczestników, różnicują uczestników gry społecznej, tworzą sztuczne sfery niepewności.
20. Jakie założenia stoją u podstaw koncepcji równowagi organizacyjnej we współczesnej teorii zarządzania?
Założenia (wg Koźmińskiego): #traktowanie procesu zarządzania jako procesu mającego na celu utrzymanie równowagi organizacyjnej; #równowaga to trwały, zmienny tylko w wyznaczonych granicach układ relacji organizacja - otocznie; #organizacja wykonuje oczekiwania swych uczestników i otoczenia, za co w zamian dostaje zasoby z zewnątrz, niezbędne wkłady od jednostek i grup będących w jej składzie; #równowaga określona jest przez wartości progowe przyjętych wskaźników równowagi; #kryteria, wskaźniki równowagi i wartości progowe ustalane są podczas negocjacji między otoczeniem organizacji, kierownictwem organizacji oraz pozostałymi jej uczestnikami. Są one po to, aby odróżnić to, co jest pożądane od niepożądanego.
21. Objaśnij pojęcia równowagi globalnej organizacji i cząstkowej równowagi materialnej i społecznej.
Organizacja jest dynamicznym układem utrzymującym rodzaj globalnej równowagi, która jest trwałym, zmiennym tylko w określonych granicach układem relacji organizacja - otoczenie, oraz wewnątrz samej organizacji. Koźmiński i Obłój pod pojęciem równowagi globalnej wprowadzają pojęcie równowagi cząstkowej, które są osiągane w czterech obszarach: materialnym zewnętrznym / wewnętrznym, społecznym zewn./wewn. Materialna równowaga organizacji istnieje gdy zasoby są ekonomicznie optymalnie użytkowane (maksymalizacja zysku). Równowaga społeczna to pojęcie oparte na stwierdzeniu, że aby organizacja funkcjonowała musi mieć minimum poparcia społecznego (wewnątrz i na zewnątrz).
22. Przedstaw cechy doskonałych przedsiębiorstw wg twórców amerykańskiej nowej fali w zarządzaniu: Petersa i Watermana.
Zastosowali oni słynną formułę 7s koncentrując się na siedmiu najważniejszych elementów zarządzania: strategii, strukturze, sformalizowanych procedurach, pracownikach, stylu zarządzania, umiejętnościach i talentach menedżerów, podstawowych ideałach i wartościach w organizacji. W rezultacie sformułowali osiem cech doskonałych przedsiębiorstw: @obsesja działania, polegająca na szybkiej analizie problemu i formułowaniu rozwiązań oraz wdrażaniu ich; @bezpośredni kontakt z klientem prowadzący do maksymalnego zadowolenia odbiorcy ; @autonomia i przedsiębiorczość polegająca na stworzeniu optymalnych warunków samodzielnego działania jednostek i działania; @wydajność i efektywność przez ludzi, co oznacza uznanie kadry za najważniejszy podsystem organizacji; @koncentracja na wartościach - realizacja filozofii działania organizacji; @przestrzeganie zajebistej zasady „trzymaj się tego, co umiesz najlepiej”; @niewielki sztab o prostej strukturze, to oznacza odchudzenie czapy kierowniczej; @symbioza luźnych i sztywnych form organizacyjnych w jednej strukturze.
23. Jakie grzechy główne najczęściej popełniają menedżerowie według Petersa?
#Firmy zbyt często szukają idealnego produktu, przywiązując małą wagę do kontroli jakości jego wytwarzania; #przedsiębiorstwa nie doceniają dodatkowych wartości związanych z produktem, jak bezawaryjność i serwis; #Japońcy pracują dużo w serwisie, aby śledzić na bieżąco potrzeby klienta, Amerykanie są mało zainteresowani tym, co się dzieje na zewnątrz firmy; #zbyt mało inwestuje się w sprzedaż i obsługę serwisową; #za dużo uwagi przywiązuje się do pieniędzy, za mało do personelu; #drobne zmiany i ulepszenia są najbardziej zyskowne, nie można polegać na „epokowych pomysłach”; #zwlekanie z decentralizacją, zbyt długo się utrzymuje sztywne struktury; #zbyt słabo firmy wykorzystują rynki międzynarodowe; #z rozwojem firmy zbyt szybko rośnie biurokracja;
24. Wymień najważniejsze subdyscypliny występujące obecnie w nauce o organizacji i zarządzaniu.
W procesie swego rozwoju teoria nauk o organizacji i zarządzaniu czerpie wiedzę z osiągnięć takich dziedzin nauk jak: #nauki przyrodnicze i techniczne; #nauki matematyczne; #informatyka i cybernetyka; #nauki ekonomiczne i społeczne; #nauki humanistyczne i prawne. Dziedziny te wykształciły następujące nauki podstawowe, szczególnie wymagające teorie organizacji i zarządzania: @ekologię i fizjologię; @teorię eksperymentu, projektowania i eksploatacji; @teorię informacji, sterowania, gier i systemów; @teorię analizy matematycznej, rachunku prawdopodobieństwa; @finanse i rachunkowość; @socjologię; @psychologię; @teorię polityki, państwa i prawa.
25. Jakie szczególne nauki stosowane wspomagają subdyscypliny nauk o organizacji i zarządzaniu?
Nauki podstawowe zapewniają stały rozwój wielu szczegółowych nauk stosowanych bezpośrednio, wspomagających subdyscypliny nauk o organizacji i zarządzaniu. Można do nich zaliczyć: fizjologię pracy i ergonomię, technologię produkcji, inżynierię systemów, statystykę i modelowanie matematyczne, ekonometrię, politykę gospodarczą, ekonomiki szczegółowe (przedsiębiorstw, pracy, produkcji i obrotów), psychologię społeczną, socjologię pracy, prawo administracyjne, cywilne i państwowe.
26. Jakie dziedziny nauki i dyscypliny nauk podst...
januszernest