3. Wstęp:
- wolfram, tungsten
- W
- 74
- 183,84
- 19,22 g/cm3
- regularna przestrzennie centrowana
- 7,5
- 3422 °C, (3695 K)
- 5555 °C, (5828 K)
- 9,47cm3/mol
- 824kJ/mol
- 35,4kJ/mol
- 130J/(kgK)
- 18,9-106 S/m
- 174W/(mK)
- 6,5,4,3,2
Nazwa
Symbol chemiczny
Liczba atomowa
Masa atomowa
Gęstość
Struktura krystaliczna
Twardość
Temperatura topienia
Temperatura wrzenia
Objętość molowa
Ciepło parowania
Ciepło topnienia
Ciepło właściwe
Przewodność właściwa
Przewodność cieplna
Wartościowość
Wolfram posiada barwę srebrzystobiałą, po węglu jest najtrudniej topliwym pierwiastkiem. Wykazuje podobieństwo własności chemicznych do molibdenu, jest odporny na działanie tlenu, wody kwasów, nawet stężonego kwasu azotowego i wody królewskiej (pasywacja). Silnie podgrzany pokrywa się warstewką tlenku. W wysokiej temperaturze reaguje z tlenem, azotem, węglem i parą wodną. Sproszkowany jest pyroforyczny. Jest paramagnetykiem.
Minerały wolframu.
Spośród licznych minerałów wolframu przemysłowe znaczenie posiadają minerału z grupy
wolframitowej (wolframit - (Fe,Mn)W04, hibneryt - MnW04, ferberyt - FeW04) oraz szelit -
CaW04.
Wolframit stanowi najbardziej rozpowszechnioną formę przejściową izomorficznego szeregu,
którego skrajne człony stanowią hibneryt i ferberyt. Przyjęto, że za wolframit uważa się
odmianę zawierającą 5,9 - 17,6 % Mn. Do ferberytu zalicza się odmiany zawierające
poniżej 5,9 % manganu, natomiast powyżej 17,6 % Mn do hibnerytu.
Szelit, posiadający najwyższy (80,6 %) z wymienionych minerałów udział W03 posiada
własność fluoroscencji. Naświetlany promieniami ultrafioletowych świeci silnym niebieskim
światłem. Własność tę wykorzystuje się przy wykrywaniu szelitu w złożach, ich eksploatacji
oraz przeróbki rud.
Występowanie wolframu.
W skorupie ziemskiej wolfram występuje w bardzo małych ilościach. Jego zawartość szacuje
się na 0,007 %. Koncentruje się on głównie w utworach pegmatytowych oraz
hydrotermalnych. Często, współwystępuje z cyną, a także z molibdenem, arsenem i
bizmutem.
Największe zasoby rud wolframu znajdują się w Azji. Prócz złóż położonych w azjatyckiej
części Rosji najliczniejsze i najbogatsze złoża wolframu występują w Chinach. Innymi
ważnymi posiadaczami rud jest Korea, Mayanmar (Birma), Japonia i Malazja.
Na kontynencie ...amerykańskim największymi zasobami rud wolframu dysponują: USA
Kanada, Boliwia, Brazylia, Chile i Peru.
W Afryce brak jest dużych złóż wolframu. Do głównych producentów koncentratów wolframowych należą: Namibia, Rwanda i Uganda.
Liczące się złoża rud wolframu posiada Australia (głównie we wschodniej części kontynentu, na wyspie King Island oraz na Tasmanii) oraz Nowa Zelandia.
W Europie największe złoża rud wolframu znajdują się w Austrii, Portugalii i Rosji. Producentami koncentratów są też Czechy, Hiszpania i Wielka Brytania.
W Polsce w latach 1985-1993 w rejonie Myszkowa (między Zawierciem a Częstochową) odkryto na głębokości 500 - 1000 m złoże rud molibdenowo-wolframowo-miedziowych. Obszar złoża obejmuje powierzchnię około 0,5 - 1,0 km2. Głównymi •minerałami kruszcowymi są: chalkopiryt, piryt, molibdenit, szelit, galena, bornit, oraz minerały bizmutu. Stwierdzona została również podwyższona zawartość złota, srebra, selenu, telluru i renu. Złoże to można zaliczyć do porfirowych złóż molibdenu ze średnią zawartością molibdenitu w rudzie w granicach 0,1 - 0,2 %, zawartością miedzi rzędu 0,3 - 0,8 % i wolframu do 0,15 %.
Z powodu dużej głębokości zalegania, małej zawartości metali w rudzie, zawodnieniu a także niskich cen występujących w rudach metali złoże to nie ma znaczenia gospodarczego dla przemysłu wydobywczego w perspektywie najbliższych 20 - 30 lat.
Koncentraty wolframitowe przerabia się stosując:
- stapianie z węglanem sodowym
- ługowanie roztworem wodorotlenku sodowego
- stapianie z siarczanem sodowym
Natomiast w przypadku koncentratów szelitowych najczęściej stosowane metody przerobu to:
- spiekanie z węglanem sodowym
- ługowanie roztworem węglanu sodowego
- reakcje z kwasem solnym
4. Obliczenia:
a) Uzysk WO3
mWO3=5*0,683=3,41[g] – masa WO3 w wolframicie
249,85(H2WO4 ) - 231,85(WO3)
1 - X
X=0,93[g]
η=
Uzysk wolframu związanego w kwas wolframowy.
231,85(WO3) - 183,85(W)
3,41(WO3) - X(W)
X=2,7 [g] Wolframu w wolframicie
0,93(WO3) - Z
Z=0,74 [g] Wolframu w 1g H2WO4
b) Potencjał termodynamiczny reakcji tworzenia wolframianu sodowego z ferberytu i hibnetytu.
6MnWO4+6Na2CO3+O2(g)=6Na2WO4+2Mn3O4+6CO2(g)
T
deltaH
deltaS
deltaG
K
Log(K)
C
kcal
cal/K
800
118,174
225,6
-123,929
1,74E+25
25,24
810
117,758
225,214
-126,183
2,90E+25
25,462
820
117,321
224,812
-128,433
4,78E+25
25,679
830
116,861
224,393
-130,679
7,79E+25
25,892
840
116,378
223,958
-132,921...
cycu83