Infekcyjne zapalenia opon i mózgu
- wzrost ciśnienia płynu
- pleocytoza
- ¯ cukru
- białka
zapalenia bakteryjne
barwienie metodą Grama
posiewy
intratekalna synteza immunoglobulin
oznaczanie specyficznych antygenów bakteryjnych (H.I., S.P., N.M.)
Kiła układu nerwowego
dodatni odczyn VDRL, FTA ABS
Gruźlica
badanie mikroskopowe
posiewy (większa czułość)
Zapalenia grzybicze
hodowla
antygeny kryptokokowe
Zapalenia wirusowe
narastanie miana przeciwciał
swoiste przeciwciała (półpasiec, ospa wietrzna, SSPE, różyczkowe zapalenie mózgu, HIV)
Wągrzyca, toksoplazmoza, riketsjoza
pleocytoza kwasochłonna
Borelioza
intratekalna synteza IgM
narastanie miana swoistych przeciwciał
Diagnostyczne nakłucie lędźwiowe u dorosłych
Jałowe aseptyczne zapalenie opon:
- zmiany niespecyficzne:
pleocytoza,
wzrost poziomu białka
- zmiany specyficzne:
zapalenie opon Mollareta
duże komórki nabłonkowate
neurosarkoidoza
komórki nabłonkowate
chemiczne zapalenie opon - nadwrażliwość na lek
eozynofiliza
wzrost gammaglobulin
pęknięcie torbieli skórzastej lun naskórkowej,
craniopharyngioma
krople tłuszczu lub keratyna
Infekcje przyoponowe i ropnie
- zmiany nieswoiste:
(najlepiej poddają się diagnostyce obrazowej)
Krwawienie podopajęczynówkowe
Wskazania:
- gdy wynik CT nie pozwolił na ustalenie rozpoznania ( lub gdy badanie nie jest dostępne)
- przy podejrzeniu zapalenia opon
Polineuropatie zapalne
- wzrost białka - zmiany dotyczące korzeni
- immunoglobuliny - potwierdzenie tła immunologicznego
Przerzuty do opon mózgowych
- wzrost poziomu białka
- spadek poziomu glukozy
- markery guza
Uwaga:
badanie cytologiczne; wykrycie komórek nowotworowych
- I - 50%
- II - 85%
- III - 90%
Zespoły paraneoplazmatyczne
- niewielkie zmiany w płynie
- swoiste przeciwciała najlepiej oznaczać w surowicy, mogą być też obecne w płynie:
- anty-Hu (rak drobnokomorkowy płuc)
- antyYo ("nowotwory ginekologiczne")
- anty Ri ( rak drobnokomórkowy płuc)
Guzy mózgu
- niewielkie nieswoiste zmiany
- markery:
- gonadotropina kosmówkowa (k. trofoblastu, k. germinalne)
- alfa feto proteina - ( k. germinalne)
Rzekomy guz mózgu
- podwyższone ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego
Wodogłowie normotensyjne
- pobierając 50 ml płynu można przewidzieć efekt leczenie odbarczającego
Septyczne zatory mózgowe
- wczesna pleocytoza
Liszaj rumieniowaty układowy
- obniżony poziom C4 dopełniacza
- przeciwciała antyneuronalne reagujące z kom. neuroblastoma (74%)
Encefalopatia wątrobowa
- wzrost stężenia glutaminy
Przeciwskazania do nakłucia lędźwiowego
- wzmożone ciśnienie wewnątrzczaszkowe
- całkowity blok w obrębie rdzeniowej przestrzeni podpajęczynówkowej
- zaburzenia krzepnięcia
- ropny stan zapalny w mc. wkłucia i bakteriemie
Nakłucie lędźwiowe - powikłania
- wgłobienie
- popunkcyjny ból głowy (10-15% chorych)
- miejscowe krwawienie
- miejscowe infekcje
NL wykonywane w celach terapeutycznych
- wykluczenie alergii na lek
- umieszczenie igły ściśle w przestrzeni podpajęczynówkowej
- podanie waściwego preparatu w odpowiedniej dawce
- niektóre leki mogą wywołać tzw. chemiczne zapalenie opon
Wskazania do leczenie dokanałowego
Infekcje
bakteryjne zapalenie opon (jeśli posiewy są dodatnie po 72 godzinach leczenia lub występuje ventriculitis)
kokcydioza (amfoterycyna)
kryptokokoza oporna na leczenie (amfoterycyna)
Choroby nowotworowe
- białaczka oponowa i profilaktyka białaczki limfocytarnej (metotreksat, cytarabina)
- chłoniak opon, profilaktyka chłoniaków złośliwych
- rakowatość opon (szczególnie w przebiegu raka sutka)
Bóle pooperacyjne
- morfina
Zmiany w płynie mózgowo-rdzeniowym w stwardnieniu rozsianym
Leukocyty
liczba prawidłowa u 66 % chorych
wyjątkowo >50
Albuminy
norma: <= 34mg/dl u 77%
wyjątkowo >65 mg/dl
białko
norma: <=54 mg/dl u 77% chorych
wyjątkowo: >110
intratekalna synteza IgG
norma:<=3 mg dziennie
podwyższenie u 92% chorych z SM
Prążki oligoklonalne
obecne u 97% chorych
Oznaczanie intratekalnej syntezy immunoglobulin u chorych w SM:
badanie jakościowe:
prążki oligoklonalne
analiza ilościowa:
index IgG
stężenie ( mg/dl)
produkcja dobowa (mg/dzień)
Nadmiar albumin w CSN
- marker uszkodzenia bariery krew-mózg dla molekuł średniej wielkości
( w warunkach prawidłowych albuminy mogą w niewielkiej ilości przechodzić do CSN w w pobliżu splotu naczyniówkowego)
- Ilość albumin przechodząca do CSN
{ ALB CSF - (ALB SUR / 230)} x5
norma: <75 mg/dzień
- Index albuminowy
Alb Index = ALB CSF/ ALB SUR
norma: <9
(IgA CSF/ IgASUR)
Index IgA = _______________
(ALB CSF/ALB SUR)
Nieprawidłowy:
- 18% chorych na SM
- niektóre zapalenia wirusowe opon (świnka)
- CSN Lupus
Przy podwyższeniu indexu alb>9 oznaczać IgA loc
(IgG CSF/ IgGSUR)
IgG Index = ...
MMikulicz