Rozdział III z Ped.specjalnej w zarysie józefa Sowy.doc

Rozdział III

KSZTAŁCENIE SPECJALNE

Nieszczęście systemów edukacyjnych ;-' na tym, że są one sposobem lira.

młodego pokoleł'!ia za pomocą idei prz: ~ ­przez stare pokolenie.

(R. Hzc.',-­

1. Szkoła specjalna, jej cele i zadania

              W Zarządzeniu Nr 29 z 4 X 1993 r. w sprawie statutu szkoły podsta-~ _

specjalnej (załącznik Nr 2) czytamy, iż celem szkoły specjalnej jest:

(...) wszechstronny rozwój i rewalidacja społeczna uczniów oraz wychowanie ich na t\\ ,..,.~~ obywateli w stopniu dla nich dostępnym ze względu na rodzaj i stopień upośl"'~­a w szczególności:

- przygotowanie do pracy, ukształtowanie zamiłowania i szacunku do pracy, rozb~ i umocnienie poczucia obowiązku i dyscypliny społecznej, wdrożenie do poszanowania!:_ społecznego.

Jak wynika to z nazwy, szkoła specjalna, to taka w której naj~ realizowane są zadania pedagogiki specjalnej. Termin szkoła specjalna w ": mieniu obowiązujących przepisów obejmuje wszystkie szczeble edw.­specjalnej, a zatem:

- przedszkola specjalne,

- szkoły podstawowe specjalne,

- szkoły zawodowe specjalne oraz różne formy rehabilitacji dorosłych w :.ć­

              cówkach określanych jako specjalistyczne ośrodki rehabilitacji zawodc              ~

(schemat nr 7).

              Szkoła specjalna w obecnym rozumieniu - to przede wszystkim insty~w.:c.

powołana w celu:

a) kształcenia i wychowania dzieci i miodzieży upośledzonej, która z t:~_:t tego upośledzenia nie może uczęszczać do szkoły normalnej lub też nie m.~ sprostać wymaganiom tej szkoły,

b) umożliwienia dzieciom i młodzieży upośledzonej wypelniania obowiąU szkolnego.

Dzieci uznane za niezdolne do nauki w szkole normalnej wypełr~-.: obowiązek szkolny w szkołach specjalnych. Ustawa "O systemie oś\,i::.:- .

z dnia 7 września 1991 r. wyraźnie to stwierdza.

64

-,e : wychowanie w szkole podstawowej specjalnej ma za zadanie c możliwie wszechstronnego rozwoju ucmiów, ich rewalidację :o:.ę. resocjalizację), w tym także wychowanie w dostępnym im zakresie

              -~:.ch i odpowiedzialnych obywateli. W szczególności szkoła powinna:

              2': zamiłowanie i przygotowywać do pracy,

              --'-~,wać w duchu patriotyzmu, praworządności i humanistycmych za­

-ł -~życia, ~-izać i utrwalać poczucie obowiązku i dyscypliny społecmej oraz

pIIL~ę poszanowania mienia społecmego,

2:e"'~Ć ucmiom, w dostępnym dla nich zakresie, wiedzę o dziejach oraz Clt!:-7.e narodu i ludzkości, o procesach kulturalno-społecmych, a także ]c. gotować do dalszego kształcenia oraz zdobywania kwalifIkacji w trakcie ~.:.;::""lywania pracy zawodowej,

, - T"'. -. ~ywać swoje zadania, w dostępnym dla ucmia zakresie, przez realizację - :ac~'lednich programów nauczania, a także w czasie zajęć pozalekcyjnych

              :-czaszkolnych, wzbogacających i rozszerzających treści programów

              .::.:ł.~ych o sprawy związane ze środowiskiem społecmym szkoły,

-,. ~:!'abiać nawyki higieniczne oraz wpajać zasady przestrzegania higieny

              ;, zyciu osobistym.

!-:C'!~lceniem specjalnym objęte są dzieci: upośledzone umysłowo w stopniu ~-"-o umiarkowanym i znacznym, niesłyszące, słabosłyszące, niewidome, ~x-,'.idzące, przewlekle chore, kalekie (z zaburzeniami narządu ruchu), 1Iej~osowane społecmie, upośledzone, u których występuje ponadto upo­~e umysłowe (upośledzenie sprzężone). Mogą być też tworzone szkoły dla =::,.;~i i młodzieży z innymi odchyleniami i zaburzeniami rozwojowymi wyżej nie ... ""llenionymi.

',\F szkole zorganizowanej w państwowym młodzieżowym ośrodku wycho­.,:~'Czym (lub placówkach zdrowia) przewiduje się organizowanie klas "~iÓwnawczych w zakresie nauczania początkowego, w których realizuje się :c-ębny plan programu nauczania.

W każdej ze szkół mogą być organizowane odrębne klasy właściwe szkołom -~o typu, np. w szkole dla niewidomych mogą być zorganizowane klasy dla ~ewidomych upośledzonych umysłowo lub klasy specjalne w szkołach podsta­".owych powszechnych (schemat 7).

Zadaniem szkoły specjalnej w obecnym systemie szkolnym jest przejęcie ze szkoły masowej dzieci i młodzieży, które nie są w stanie sprostać normalnym wymaganiom, przez co dezorganizują i hamują pracę dydaktyczną oraz wychowawczą i którym szkoła nie może zapewnić odpowiednich środków : metod kształcenia. Podstawową funkcją w działalności szkół specjalnych jest zatem realizowanie specyfIcznych celów i zadań, które ułatwiają jednostkom

65

a­a­

ETAPY REWALIDACJI

              IV

              PRACY

ZAWODOWEJj!

              I

III KSZTAŁCENIA ZAWODO­WEGO

II SZKOLNY

I PRZED­SZKOLNY

STRUKTURA SYSTEMU REWALIDACJI UPOŚLEDZONYCH UMYSŁOWO

STOPIEŃ UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO

GŁĘBOKI I ZNACZNY I UMIAAKOWANY I              LEKKJ

NIEUPOŚLEDZENI

ZAKŁADY PRACY CHRONIONEJ SI

ZAKŁADY OPIEKUN­CZE DLA OSÓB GŁĘBOKO

l

UPOŚLE­DZONYCH;

ODDZIAŁY .S. PRZY SZKOtACH (MASOWYCH) PODSTA. WOWYCH

SZKOŁY PODSTAWOWE (MASOWE)

PRZEDSZKOLA (MASOWE)

SCHEMAT ZAMIESZCZONY W: W. DYKCIK: WSPOŁPRACA SZKOl. Y SPECJAl.NEJ ZE ŚRODOW1SKJEM.

UAM POZNAŃ J 979 r. S. 10

Schemat nr 7

~~.§

g. N g.

~~ [

~~~

g. (IQ

S

. o

              et

~.~

o-S

Os­

"g'< S"a

~:f ~

-'0

f» =:

=;J S

o

              ~

~ _.

~~

Ul o­

~o

o

Ul. o

(') Ul

;~:

~-g

00.. ......

O" f»

~ =;J

(') _.

::rg.

a. s=

-~

o

;. i

la- t=.

s. ~

              ~D~ specjalnych gromadzi się dzieci i młodzież o możliwie

              . .:: rodzajach upośledzeń. Są więc szkoły dla upośledzonych

              '- .ekkim i upośledzonych umysłowo w stopniu głębszym, szkoły dla

              - szkoły dla niewidomych. Są też przyszpitalne oraz przysanatoryjne

              ~ ~ednostek przewlekle chorych i kalekich w okresie tzw. intensywnej

              .. ~.: i.tabela 6).

              lec ~:-stępują upośledzenia sprzężone, odpowiednie władze kierują

              ~ ilpośledzoną do takiej szkoły, jaka odpowiada w konkretnym

              - Jpośledzeniom dominującym. W razie braku odpowiedniej szkoły

              =_ bądź też wobec innych przeciwwskazań dotyczących uczęszczania

              . .:z szkoły, istnieją formalne możliwości organizowania indywidualnego

              ~ w domu.

              ,. ~x'(1sumowaniu naszych rozważań nałeży przypomnieć, iż ogólne pojęcie

;.-łh: -ecjalna, jako stanowiące określony system jest nadrzędne w stosunku

              D. :. specjałnych poszczególnych typów oraz określonych szczebli admini­

-=--:-. ch.

1 Pntdszkola specjalne

.:~~ pracy dydaktyczno-wychowawczej i opiekuńczej w przedszkolu ~~.1TI jest wszechstronny rozwój dziecka, rewalidacja wychowanków .. :a.:'S:t]>n)1l1 dla nich zakresie oraz przygotowanie do podjęcia nauki w szkole.

':-:ro1ie prowadzone są przedszkola dla dzieci z następującymi odchyleniami . :'~~y: niewidomych i z wadami wzroku, niesłyszących i słabosłyszących, Do~ przewlekle chorych, upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowa­~ . znacznym, z upośledzeniami sprzężonymi i innymi nie wymienionymi, 1 .-."T..agającymi specjalnych form i metod wychowania i zakwalifIkowania do .D ...:..~ola specjalnego (tabela 1).

?:.'Z4 przedszkolami specjalnymi mogą być organizowane specjalne oddziały ::r:;:-.iszkolne przy przedszkolach powszechnych, szkołach podstawowych !Le.:.a1nych, innych placówkach oświatowo-wychowawczych lub placówkach 3r-=-- zdrowia.

Pr7edszkole specjalne realizuje swoje zadania w ścisłej współpracy : :odzicami (opiekunami) wychowanków i placówkami służby zdrowia. .. zależności do potrzeb i warunków przedszkola mogą być zorganizowane:

- )lko placówki samodzielne,

- z internatami, zwane wówczas specjalnymi ośrodkami szkolno-wychowaw­

~1l11,

- -:" specjalnych szkołach podstawowych,

- ";" zakładach leczniczo-wychowawczych,

- -, przedszkolach i szkołach powszechnych.

67

Tabela 1

PRZEDSZKOLA SPECJALNE W LATACH 1980-1994