P S Y C H I A T R I A
1. Zespół Majaczeniowy
Należy do jakościowych zaburzeń świadomości. W obrazie klinicznym stwierdza się charakterystyczny dla jakościowych zaburzeń świadomości symptomokompleks psychopatologiczny:
- zahamowanie lub nagłe zablokowanie czynności pamięciowych ( upośledzenie przypominania, zapamiętywania, dezorientacja w czasie, miejscu, otoczeniu i co do własnej osoby)
- słabnący kontakt intelektualny
- obniżenie funkcji poznawczych
- spowolniony tok myślenia
- zatracona spójność myślenia
- bezkrytycyzm
- perseweracja ( na różne pytania ta sama odpowiedz)
- zaburzenie spostrzegawczości w następstwie przerzutowości uwagi
- wahania głębokości zaburzeń świadomości (nasilenie pod wieczór i nocą)
- zaburzenia rytmu snu i czuwania ( uporczywa bezsenność)
Dodatkowo:
- niepokój ruchowy – wykonywanie czynności zawodowych ( podniecenie ruchowe)
- zaburzenie spostrzegania – złudzenia, omamy (przede wszystkim wzrokowe)
- urojenia niespójne, inkoherentne, często prześladowcze
Leczenie:
W zależności od przyczyny dbanie o stan ogólny, zapewnienie bezpieczeństwa, leki psychotropowe w przypadku pobudzenia.
2. Uzależnienie alkoholowe
W skład zespołu alkoholowego wchodzą objawy somatyczne, behawioralne, psychologiczne, w których picie góruje nad innymi zachowaniami. Uzależnienie charakteryzuje trzy sposoby picia: codzienne picie w celu utrzymania zadowalającego funkcjonowania, regularne ale ograniczone do weekendów ale duże ilości, ciągi alkoholowe występujące z okresami trzeźwości.
Kryteria rozpoznania:
- chęć lub poczucie przymusu picia alkoholu
- upośledzona zdolność kontrolowania picia
- picie alkoholu w celu złagodzenia objawów abstynencyjnych
- osiąganie głębokich stanów upicia z niepamięcią (palimpsesty)
- wzrost tolerancji
- picie w taki sam w dni robocze jak i wolne ( nie liczenie się z dezaprobatą społeczeństwa)
- pomijanie innych przyjemności na rzecz picia
- kontynuowanie picia mimo zdawania sobie sprawy z konsekwencji zdrowotnych, społecznych, psychicznych
- stosowanie różnych absurdalnych uzasadnień konieczności picia
- picie alkoholi niekonsumpcyjnych
Epidemiologia:
- około 10% nadużywa alkoholu
Stan zwykłego upojenia (agresywność, upośledzenie uwagi, pobudzenie motoryczne, bełkotliwa mowa, zachowania kryminalne, może maskować urazy głowy)
Alkoholowy zespół abstynencyjny (niepowikłany):
- utrzymuje się >7 dni
- objawy uzależnienia od alkoholu
- objawy somatyczne (drżenia mięśniowe, potliwość, wzrost RR, tachykardia, podwyższona ciepłota ciała, wymioty, nudności, bóle głowy)
- objawy psychiczne – lęk, dysforia lub przygnębienie, zaburzenia snu
Majaczenie drżenie – to ostra psychoza alkoholowa, 2-3 doby po odstawieniu u osób po kilkuletnim okresie intensywnego picia.
Kryterium rozpoznania:
- uzależnienie od alkoholu
- objawy zespołu abstynencyjnego
- objawy występujące po zaprzestaniu (zaburzenia snu, marzenia senne o treści lękowej, drżenie mięśniowe)
- objawy podstawowe – jakościowe zaburzenia świadomości, omamy, złudzenia (dotykowe, wzrokowe, słuchowe), urojenia prześladowcze
- objawy towarzyszące – napady drgawkowe
Jest stanem groźnym dla życia!!!
Ostra halucynoza (omamica): pacjenci z wieloletnim uzależnieniem
- omamy słuchowe (groźby w osobie trzeciej)
- lęk, urojenia prześladowcze i odnoszące
Upojenie alkoholowe patologiczne (stan pomroczny):
-brak uzależnienia od alkoholu
-nagły początek i krótki czas trwania
-jakościowe zaburzenia świadomości(dezorientacja auto i allo)
-rozdwojenie osobowości
-pobudzenie z agresją
-zachowanie sprzeczne z dotychczasową osobowością
-zejście w postaci snu terminalnego
-pełna amnezja przebytego stanu
Zespół Wernickiego-Korsakowa
Może być zejściem majaczenia drżennego.
-uzależnienie trwające kilka lat
-zaburzenia pamięci(luki pamięciowe)
-konfabulacje
-nastrój euforyczny lub dysforyczny
-bezkrytycyzm, objawy neurologiczne(encefalopatia Wernickiego- oczopląs, obwodowa polineropatia)
-dane przedmiotowe wskazujące na uszkodzenie OUN
Otępienie w przebiegu uzależnienia
Może być zejściem zespołu Wernickiego- Korsakowa; częsty współudział urazów głowy; narasta stopniowo
Depresja alkoholowa
Występuje w późnym okresie zespołu abstynencyjnego.
Etiologia: zaburzenie przewodnictwa w układzie noradrenergicznym i serotoninergicznym.
Utrzymuje się u alkoholików przewlekle powstrzymujących się od picia.
Przewlekłe psychozy alkoholowe
Wieloletnie utrzymywanie się omamów i urojeń:
-omamica alkoholowa –omamy imperatywne mogą doprowadzić do agresji lub samobójstwa; potem jest dysymulacja
-paranoja alkoholowa(zespół Otella)-usystematyzowane urojenia niewierności małżeńskiej, wzrost popędu spadek potencji.
3.Zespół paranoidalny
Obraz kliniczny:
-urojenia o strukturze paranoidalnej (niespójne, nieusystematyzowane),
-omamy słuchowe
-zaburzenia jaźni (zwłaszcza aktywności, rozgraniczenia, tożsamości)
-rozkojarzenie myślenia
-spłycenie uczuciowości z niedostosowaniem i tendencja do autyzmu
-anomalie spostrzegania, zmiany poczucia schematu ciała, czasu, przestrzeni
-lęk, dysforia, depresja, mania
-dezintegracja osobowości
Zespół ten należy do obrazu schizofrenii.
- objawowe przy egzo i endogennej – neuroleptyki długo działające, jęli wystąpią objawy pozapiramidowe to podajemy Biperiden lub Relanium 10mg i.m
Zespół paranoiczny
-urojenia usystematyzowane (paranoiczne)-prześladowcze, zazdrości odnoszące, hipochondryczne, somatyczne, erotyczne, wielkościowe
-zwarta zintegrowana osobowość
-przebieg długotrwały
-motywowana urojeniowo wytrwała aktywność intencjonalna
Zespół parafreniczny
-urojenia prześladowcze, wielkościowe, odnoszące
-omamy słuchowe (słowne i bezsłowne) węchowe, czuciowe
-działania motywowane przeżyciami wytwórczymi
-spłycenie uczuciowości, ograniczenie motywacji, wahanie nastroju,
Zespół hebefreniczny
Zespół dezorganizacji psychicznej
Dominują objawy dezorganizacji myślenia, uczuciowości i dezintegracji osobowości. Urojenia i omamy słabo uchwytne. Przebieg przewlekły
4. Choroby psychosomatyczne
Są to choroby somatyczne uwarunkowane czynnikami psychicznymi. Występuje tłumienie lęku. Sprzyja im aleksytymia. Częste są depresje maskowane. Częściej u mężczyzn
Aleksytymia – chory jest niezdolny do rozszyfrowania stanów uczuciowych własnych lub cudzych.
Podział zaburzeń psychosomatycznych:
- objawy konwersyjne – mają charakter symboliczny, dotyczą narządu ruchy i zmysłów
- objawy czynnościowe – nerwice narządowe – zmienne różnorodne objawy somatyczne dotyczące układu krążenia, przewodu pokarmowego, narządu ruchu, układu oddechowego
- klasyczna siódemka Alexandra – astma, Colitis ulcerosa, nadciśnienie tętnicze, anorexia, choroba wrzodowa, choroba niedokrwienna serca.
COLITIS ULCEROSA
Podłoże genetyczne
Zaostrzenie uwarunkowane stresem a remisja zapewnieniem psychicznego wsparcia
Cechy psychiczne:
niedojrzałość
trudności w podejmowaniu decyzji
sumienność
stawianie wymagań otocz.(niejawnie)
obawa przed utratą waznej osoby
* psychoterapia
WRZODY
Predyspozycje:
-osoby, których organizm wydziela zbyt dużo HCl lub pepsyny a błona śluzowa ma mniejszą zdolność do regeneracji
-stres np. związane z dużym napięciem
- osobowość-nierozwiązany konflikt między niezależnością a zależnością
Choroba wieńcowa
• Cechy osobowości typu A
- życie pod presją czasu-wyznaczone terminy
- postawa rywalizacji
- ambicja
- dążenie do sukcesu
- niecierpliwość
- gwałtowność mowy i gestów
- wrogie nastawienie do otoczenia
Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa)
• Zaburzenie charakteryzujące się celową utratą masy ciała wywołaną i często podtrzymywana przez pacjenta
• Najczęściej dziewczęta i młode kobiety
• Kryteria ICD 10
-15 % utrata masy ciała
- utrata masy ciała wywoływana różnymi sposobami: unikanie tzw. tuczących potraw, prowokowanie wymiotów, środki przeczyszczające, siłownia, leki tłumiące łaknienie, moczopędne środki
- Zaburzone wyobrażenie własnego ciała
- Zaburzenia hormonalne: brak miesiączek, zwiększenie hormonu wzrostu i kortyzolu, zmiana metabolizmu hormonów tarczycy, wydzielania insuliny
Żarłoczność psychiczna (bulimia)
Kryteria ICD 10
-stałe zaabsorbowanie jedzeniem, pragnienie jedzenia
-epizody żarłoczności
-przeciwdziałanie tuczącym skutkom spożywania pokarmów: wywoływanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających, okresowe głodówki, leki tłumiące łaknienie, środki moczopędne
5. Neurastenia
Należy do najczęściej spotykanych zespołów psychopatologicznych związanych z chorobą somatyczną.
Objawy:
- męczliwość psychofizyczna
- drażliwość, nastawienie hipochondryczne
- w każdym przypadku w pierwszym momencie należy szukać podłoża somatycznego a dopiero później zjawisk psychogennych
- objawom neurastenicznym towarzyszy niedokrwistość, nadczynność tarczycy, infekcje wirusowe, zapalenie serca, mononukleoza zakaźna
6. Zaburzenia myślenia
Zaburzenie treści:
A) myśli nadwartościowe – przekonania, które człowiek uważa za ważne z którymi jest związany emocjonalnie, przywiązywanie szczególnej uwagi do dążeń planów, w psychopatologi uniemożliwiają charmonijane funkcjonowanie osobowości (fanatyzm)
B) urojenia – fałszywe sądy, które człowiek wygłasza z przekonaniem o ich prawdziwości mimo ich niedorzeczności
- prześladowcze, zazdrości, hipochondryczne, zniekształcenia ciała, grzeszności i winy, nihilistyczne (zespół Cotarda), wielkościowe, odnoszące, oddziaływania, owładnięcia
- podział według budowy – pramoiczne – usystematyzowane, logiczne; paranoidalne – nie usystematyzowane; niespójne – inkohernetne – kompletny brak spójności, absurdalna zmienność treści
C) natręctwa – myśli lub wyobrażenia, uporczywie narzucające się lub czynności ruchowe wielokrotnie powtarzane mino przeświadczenia o ich niedorzeczności, podlegają ocenie krytycznej
Zespół anankastyczny – dominacja natręctw
Zaburzenia toku:
- przyśpieszenie, zwolnienie, zahamowanie (zatrzymanie wolno posuwającego się wątku myślowego), zatamowanie (nagłe przerwanie myślenia posuwającego się sprawnie), rozkojarzenie (schizofazja – przerywane słowa; werbigeracja – powtarzanie słów nie tworzących żadnej całości; perseweracja; interacja – wielokrotne powtarzanie słowa, stereotypie słowne), splątanie toku (zupełne porwanie wątku myślowego), lepkość myślenia, rozwlekłość myślenia, myślenie autystyczne, myślenie magiczne, ambiwalencja intelektualna (współwystępowanie sądów sprzecznych)
7. Zaburzenia psychiczne w przebiegu chorób somatycznych
Są to zaburzenia które w sposób bezpośredni lub pośredni wiążą się z wystąpieniem lub zaostrzeniem choroby somatycznej.
Przyczyny:
- następstwa psychologiczne – negatywny wpływ choroby na nastrój
- następstwa biologiczne bezpośrednie – bezpośredni wpływ na OUN
- następstwa biologiczne pośrednie – wiążą się z odchyleniami w stanie somatycznym wynikającymi z pośrednich zaburzeń neurogennych np. zespoły depresyjne
- jakościowe zaburzenia świadomości – najczęściej spotykane zaburzenia psychiczne somatogenne – wynikają ze zmniejszonego przepływu mózgowego, psychozy z zaburzeniami jakościowymi świadomości: majaczenie, zamroczenie, splątanie, przymglenie
- schorzenia somatyczne przebiegające ze zmianami organicznymi w OUN – najlżejszą postacią SA zespoły neurasteniczne, bardziej zaawansowane są charakteropatie potem, otępienie
Najczęstsze zaburzenia psychiczne związane z chorobami narządów wewnętrznych:
- układ pokarmowy – choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
- choroby wątroby – ostra niedomoga wątroby - ilościowe zaburzenia świadomości do śpiączki włącznie
- WZW B i C – niesprecyzowane objawy ogólne – objawy neurasteniczne
- układ krążenia
- przewlekła niewydolność nerek – dializy (gromadzenie się produktów przemiany materii)
- endokrynopatie – zespół psychoendokrynny, cechy charakterystyczne – zaburzenia nastroju, obniżenie napędu, zaburzenia sfery popędowej, charakterystyczne są schorzenia kory nadnerczy (zespoły depresyjne, zaburzenia jakościowe świadomości delirium, zespoły omamowo – urojeniowe)
- zaburzenia związane z HIV
8. Elektrowstrząsy
EW zostały wprowadzone do leczenia w 1938r. Przez Cerlettiego i Biniego, do ery leków psychotropowych metoda ta była szeroko stosowana w leczeniu psychoz schizofrenicznych.
Mechanizm działania wciąż pozostaje niejasny. Podnosi się znaczenie:
1. Działają tak samo jak TLPD - nagłe uwalnianie NA, Dopaminy oraz wzrost obrotu NA w mózgu
2. Efekt psychologiczny
3. Teorie neurofizjologiczne i biochemiczne. Wywołany EW uogólniony napad drgawkowy powoduje wzrost zużycia tlenu i zwiększenie metabolizmu glukozy. W osoczu obserwuje się przejściowy wzrost stężenia neurotransmiterów i neuropeptydów.
4. EW zwiększają aktywność receptorów adrenergicznych, powodują wzrost gęstości receptora serotoninowego.
Niejako podsumowując zwiększenie neurotransmisji z udziałem takich przekaźników jak noradrenalina, serotonina, GABA i dopamina ma wiązać się z działaniem p/depresyjnym EW.
Wskazania do stosowania:
- depresja psychotyczna
- depresja z wybitnie nasilonymi myślami i tendencjami samobójczymi, osłupienie depresyjne lub znacznie nasilone zahamowanie psychoruchowe, szczególnie, gdy choremu grozi odwodnienie i - wyniszczenie z powodu długotrwaego nieprzyjmowania posiłków
- depresja agitowana
- zaburzenia depresyjne u chorych ze współistniejącymi chorobami somatycznymi uniemożliwiającymi stosowanie jakichkolwiek leków psychotropowych
- katatonia śmiertelna
- ostra mania ( z wstawkami objawów zamącenia świadomości ), gdy leki psychotropowe są nieskuteczne lub nie można ich stosować
- depresja lekooporna
- depresja przewlekła w zaburzeniach afektywnych
- u osób w wieku podeszłym, zwłaszcza przy współistniejących schorzeniach somatycznych
- u kobiet w ciąży w zaburzeniach afektywnych ( ciężka depresja ), schizofrenicznych, i schizoafektywnych
- złośliwy zespół neuroleptyczny
- schizofrenia katatoniczna
- schizofrenia oporna na inne metody leczenia ( za wyjątkiem schizofrenii przewlekłej )
Przeciwwskazania do stosowania bezwzględne:
- choroby przebiegające ze
- wzmożeniem ciśnienia
- śródczaszkowego oraz
- świeży zawał mięśnia sercowego
- świeży krwotok wewnątrzczaszkowy
Ocena skuteczności:
Elektrowstrząsy uważa się powszechnie za leczenie ratujące życie w ostrej katatonii śmiertelnej
Skuteczna metoda terapii, zmniejszająca ryzyko samobójstwa w leczeniu głębokich depresji w przebiegu CHAJ i CHAD
Efekty leczenia EW i stosowania farmakoterapii w depresji są porównywalne, EW charakteryzuje się szybszym początkiem działania terapeutycznego
9. Schizofrenia
Należy do psychoz dochodzi do zniekształcenia odbioru rzeczywistości i zaburzeń funkcjonowania. Ryzyko zachorowania wynosi 0,85%, zarówno u mężczyzn jak i u kobiet. Początek choroby najczęściej między 15-35 rokiem życia.
Etiologia:
- czynniki genetyczne – ryzyko dziedziczenia (bliźnięta 48%)
- czynniki przed i okołoporodowe – infekcje wirusowe w 2 i 3 trymestrze ciąży
- układy nauroprzekaźnikowe w OUN – objawy wytwórcze (pozytywne – nadczynność projekcji dopaminergicznej do układu limbicznego), objawy ubytkowe (negatywne – obniżona aktywność projekcji dopaminergicznej ze śródmózgowia do kory czołowej układ serotoninergiczny hamuje aktywność tych projekcji); układ GABA-ergiczny, noradrenergiczny, glutaminergiczny
- czynniki psychodynamiczne i rodzinne
- stresy i czynniki psychospołeczne
...
MMikulicz