UKŁAD POKARMOWY.doc

I.     Wymienić stany przedrakowe przełyku oraz omówić zespół Mallory’ego Weissa

1. Stany przedrakowe przełyku:

A.    owrzodzenie

B.     achalazja

C.    leukoplakia

D.    oparzenia (gł. chemiczne)

E.     przewlekłe stany zapalne

F.     zespół Plummer-Wilsona (postać zanikowego zapalenia przełyku, główny objaw to dysfagia, z dołączającą się niedokrwistością z niedoboru Fe)

G.    przełyk Barreta (metaplazja nabłonka wielowarstwowego płaskiego w gruczoły żołądka)

2. Zespół Mallory’ego Weissa:

A.    u alkoholików

B.     pod wpływem silnych, powtarzających się wymiotów- pęknięcia błony śluzowej przełyku i wpustu żołądka:

·         głównie na tylnej ścianie przełyku,

·         równoległe do osi długiej narządu,

·         przeważnie drobne, kilkucentymetrowe,

·         niekiedy w głębszych warstwach,

·         czasem z nieswoistym naciekiem zapalnym

C. Objawy:

§         obfite krwawienia tętnicze z pęknięć błony śluzowej

§         owrzodzenia

§         zapalenie śródpiersia

II. Obraz kliniczno-morfologiczny raka przełyku

1. Występowanie:

A.    górna część przełyku- 20%

B.     na poziomie rozwidlenia tchawicy- 37%

C.    1/3 część dolna- 43%

2. Klasyfikacja:

A.    rak płaskonabłonkowy- najczęstszy (90%)

·         rak brodawkowaty

·         rak wrzecionowatokomórkowy- najgorszy

B.     gruczolakorak- rzadziej (10%)

C.    złożone:

·         carcinoma adenosquamosum

·         carcinoma mucoepidermale

·         carcinoma asenoidocysticum

·         rak drobnokomórkowy

·         rak niezróżnicowany

3. Makroskopowo:

A.    zmiana wczesna:

·         białe zgrubienie błony śluzowej

B.     zmiana późna:

·         egzofitycznieà postać polipa- 60%

·         endofitycznieà postać owrzodzenia- 25%

·         rozlane nacieczenieà pogrubienie i usztywnienie ściany przełyku, zwężenie światła przełyku- 15%

4. Objawy kliniczne:

A.    ślinotok

B.     trudności w połykaniu (rak jest już wtedy zaawansowany)

C.    spadek masy ciała

D.    czkawka

E.     chrypka

F.     kaszel

G.    ból

5. Czynniki sprzyjające:

A.    tryb życia: alkoholizm (25x częściej), palenie tytoniu (7x)

B.     gorące potrawy

C.    przedłużony kontakt pokarmów z błoną śluzową (achalazja, z. Plummera-Wilsona, zwężenia przełyku)

D.    modzelowatość stóp i dłoni

E.     dieta: wysoki poziom nitratów w diecie, zanieczyszczenie treści pokarmowej grzybami

F.     niedobory: wit. A,C, tiaminy, ryboflawiny, Zn, Mo

G.    schorzenia w dzieciństwie: celiakia

H.    ektopowe tkanki innych narządów- ‘odpryski’ powstające w czasie rozwoju

6. Przerzuty:

A.                             z części górnej- do ww. szyjnych

B.                             z części środkowej- do ww. okołotchawiczych

C.                             z części dolnej- do ww. jamy brzusznej

D.                             z krwią: do krtani, tarczycy, tchawicy, płuc, wątroby, kości, nadnercza

III.    Wymienić stany przedrakowe żołądka, opisać rolę H. pylori

1. Stany przedrakowe żołądka:

A.    polipy gruczołowe

B.     niedokrwistość złośliwa

C.    przewlekły wrzód, blizna powrzodowa

D.    niedojrzała metaplazja jelitowa

E.     choroba Menetriera- przewlekłe przerostowe zapalenie w obrębie dołeczków

F.     kikut po resekcji

G.    przewlekłe zanikowe zapalenie żołądka

2. Rola H. pylori:

     A.  alkalizuje sok żołądkowy- wytwarza ureazę, która rozkłada mocznik do NH3  i CO2

     B.  powoduje uwolnienie cytokin

     C. wywołuje reakcję immunologiczną

     D. narusza barierę żołądkową przez toksyny lub proteazę- H+ wnika więc do błony śluzowej i wywołuje stan zapalny:

·         faza ostra- napływ granulocytów

·         faza przewlekła- pojawiają się limfocyty i komórki plazmatyczne, działają IL, TNF, PAF, leukotrieny

E.     niekwestionowana rola w etiopatogenezie zapalenia żołądka, wrzodu żołądka i dwunastnicy, a być może i raka zołądka:

3. Patomechanizm     prawidłowa błona śluzowa à zakażenie H. pylori à ostre zapalenie żołądka à przewlekłe zapalenie żołądka (gastritis chronica B) à metaplazja jelitowa w żołądku à dysplazja à wczesny rak żołądka à zaawansowany rak żołądka

IV.   Przewlekły wrzód żołądka- przyczyny i powikłania:

1. Przyczyny:

A.    warunkiem powstania i utrzymania się wrzodu jest istnienie soku żołądkowego, niemniej powstanie wrzodu żołądka nie zawsze wiąże się z hipersekrecją (większe znaczenie w przypadku wrzodu dwunastnicy)

B.     ze względu na to, że wrzodowi zawsze towarzyszy przewlekłe zapalenie żołądka, większość chorych wydziela mniej kwasu solnego niż ludzie zdrowi; nadmierne wydzielanie soku stwierdza się jedynie u niewielu osób cierpiących na wrzód

C.    wspólnym czynnikiem patogenetycznym zap. przewlekłego i wrzodu jest zakażenie H. pylori (bakterię tę wykrywa się u 75% chorych z wrzodem żołądka)

D.    czynniki genetyczne są ważne, ale nie działają wyłącznie (wrzód u obu bliźniaków jednojajowych tylko u 50% par)

E.     rola kofeiny i alkoholu, niegdyś bardzo uwypuklana, obecnie jest kwestionowana

F.     nadal aktualny jest pogląd o szkodliwym wpływie palenia tytoniu

2. Powikłania:

A.    wrzód przewlekły drąży głęboko:

·        na przedniej ścianie żołądka może się przebić do jamy otrzewnej (zapalenie, odma otrzewnej)

·        na tylnej ścianie, nawet przebity, jest często zamykany wskutek zlepiania się żołądka z sąsiadującymi tkankami; dno takiego wrzodu może stanowić trzustka, która jest oporna na działanie soku żołądkowego

B.     krwotok, obfitszy niż z raka żołądka, który jest znacznie gorzej ukrwiony, niż błona śluzowa prawidłowa

C.    wrzód przewlekły rakowacieje w częściach obwodowych (do 5% przypadków)

V.     Obraz kliniczno-morfologiczny raka żołądka

1. Lokalizacja:

A.     okolica oddźwiernikowa- do 50%

B.     krzywizna mniejsza- do 30%

C.     postać rozlana- do 15%à linitis plastica

D.     krzywizna większa- do 5%

E.     może przechodzić na przełyk

Ostatnio obserwuje się tendencję do przesuwania się raka w wyższe partie ściany żołądka.

2, Występowanie:

A.     najczęstszy neo przewodu pokarmowego

B.     u mężczyzn na 2 miejscu ( po raku płuc)

C.     u kobiet na 3 (po raku sutka i szyjki macicy )

D.     częściej u mężczyzn, gł. po 40 r.ż.

E.     zależy od szeregu czynników wewnątrz- i zewnątrzpochodnych

3. Czynniki zagrożenia:

      A.  Czynniki zewnątrzpochodne:

·        niedobór warzyw i owoców w diecie

·        miękka woda pitna

·        gorące posiłki

·        potrawy marynowane, solone, wędzone, smażone

·        związki azotowe

·        węglowodory aromatyczne

·        niedobór witamin A, B1, B2, C

·        palenie tytoniu

·        zak. H. pylori

B.  Czynniki wewnątrzpochodne:

·        grupa krwi A

·        zanikowe zapalenie błony śluzowej

·        metaplazja jelitowa

·        achlorhydria soku żołądkowego

·        stan po resekcji

·        polipy

·        niedokrwistość złośliwa

·        przewlekły wrzód/blizna powrzodowa

4. RAK WCZESNY:

A. Lokalizacja:

·        oddźwiernik- 35%

·        krzywizna mniejsza- 30%

·        wpust- 25%

...