Znaczenie wzroku i innych zmysłów w życiu człowieka.
O dostępie informacji decydują zmysły w różnym stopniu:
· Wzrok 82%
· Słuch 11%
· Węch 3,5%
· Dotyk 1,5%
· Smak 1%
· Inne 1%
Znaczenie wzroku:
· Oddziałuje na niego największa liczba bodźców
· Należy do tzw. Telezmysłów- odbiera bodźce z pewnej odległości
· Należy do zmysłów wrażeń tzw. Jednoczesnych, a więc potrafi obejmować wszystkie wzrokowe cechy jednocześnie wielu przedmiotów i zjawisk znajdujących się w polu percepcji
· Jest zmysłem receptorycznym, tzn. że stale oddziałują na niego bodźce niezależnie od woli człowieka
· Dostarcza takich bodźców które mogą nie być odbierane przez inne zmysły (np.barwy, jasność, stosunki przestrzenne)
· Pozwala poznać rzeczywistość zjawisk, przedmiotów
· Pełni funkcję orientacyjną
· Pozwala nawiązać kontakt z innymi osobami
· Bierze udział w zajęciach wymagających współudziału z osobami innymi
· Pozwala korzystać z dóbr kultury: film, malarstwo
· Bierze udział w zajęciach sportowo-rekreacyjnych..
1. Ze względu na czas utraty wzroku:
· Osoby niewidome- osoby te utraciły wzrok przed 5 rokiem życia
· Osoby ociemniałe- osoby te straciły wzrok po 5 roku życia
2. Międzynarodowa klasyfikacja uszkodzeń, niepełnosprawności i ograniczeń w rolach, opublikowana przez WHO w 1980r.:
· Wzrok normalny- ostrość wzroku powyżej 0,3
· Słabowzroczność- obniżenie ostrości wzroku od 0,3-0,05
· Ślepota- ostrość od 0,02-0,05; poczucie światła; całkowite zniesienie czynności wzrokowych
3. Ze względu na uszkodzenie pola widzenia:
Normalne pole widzenia każdego oka wynosi w płaszczyźnie poziomej 150 stopni, a w
płaszczyźnie pionowej 120 stopni.
· Koncentryczne( równomierne) ograniczenie pola widzenia które może być:
ü Niewielkie-średnica pola widzenia 120 i mniej
ü Umiarkowane- średnica pola 60 i mniej
ü Znaczne- średnica pola 20 i mniej
ü Głębokie-średnica pola 5 i mniej
ü Widzenie lunetowe-widzenie tylko bardzo małą częścią siatkówki( jak w przypadku patrzenia przez dziurkę od klucza)
· Widzenie połowicze( ślepota połowicza) polegająca na wypadnięciu połowy pola widzenia po lewej lub prawej stronie
· Inne uszkodzenia pola widzenia- np. wysypkowe ubytki pola widzenia w postaci mroczków( np. mroczek centralny w okolicy plamki żółtej) lub ćwiartkowego wypadnięcia pola widzenia.
4. Wg. Zaburzenia widzenia barwnego (wg. Szewczuk 1979)
· Monochromatyzm-całkowita ślepota na barwy człowiek widzi całą rzeczywistość tylko w różnych odcieniach szarości
· Dichromatyzm – czyli ślepotę w obrębie pewnych barw:
ü Protanopia- nierozpoznawanie barwy czerwonej mylenie jej z zieloną
ü Deuteranopia-(daltonizm)- nierozpoznawanie barwy zielonej lub mylenie jej z czerwoną
ü Tritanopia- nierozpoznawanie barwy żółtej i niebieskiej
· Trój chromatyzm nieprawidłowy- nieznaczne zaburzenia widzenia barwnego przejawiające się najczęściej w gorszym rozróżnianiu barwy zielonej i czerwonej bez całkowitej utraty wrażliwości na te barwy
5. wg . definicji zawodowej:
· Osoby niewidome- osoby które w pracy zawodowej opierają się głównie na pozostałych zmysłach, a więc całkowicie niewidomi. Natomiast w odniesieniu do innych osób z uszkodzonym wzrokiem oznacza to że zachowana sprawność wzrokowa jest zbyt mała do wypełniania funkcji orientacyjnych na stanowisku i w miejscu pracy oraz funkcji kierującej i kontrolującej w trakcie wykonywania pracy są to osoby ZAWODOWO NIEWIDOME
· Osoby słabo widzące- osoby które pomimo znacznego uszkodzenia czynności wzrokowych wykorzystują je dla orientacji, kierowania i kontrolowania przebiegu pracy.
6. Aspekt pedagogiczny wyróznia:
· Niewidomych- dzieci które nic nie widzą. Cechuje je niemożność korzystania z wrażeń wzrokowych
· Szczątkowo- widzące- spostrzegają przedmioty, a właściwie zarys ich kształtów oraz ruchy; mogą mieć także możliwość rozróżniania barw oraz wzrokowej orientacji przestrzennej
· Słabo widzące-zalicza się dzieci u których ostrość wzroku mieści się w przedziale od 0,06 do 0,25 normalnej ostrości. Oznacza to że z odległości 1-5 m mogą one odróżnić czarne znaki wysokości 3 cm, które osoby z normalną ostrością wzroku widzą z odległości 20 m
7. Obecna terminologia pedagogiczna rozróżnia :
· Niewidome- na skutek braku wzroku posługują się pismem punktowym Braille’a
· Słabo widzące- które mogą posługiwać się pismem drukowanym
polichtanna