Legalna , liberalna lichwa.pdf

www.radiomaryja.pl/artykuly.php?id=7107

2006-12-19

Legalna, liberalna lichwa

Gospodarka na złej liberalnej drodze

Ko¶ciół katolicki od czasów staro¿ytnych piêtnował czerpanie zysku czy oprocentowania z po¿yczek

udzielanych (zazwyczaj w naturze) dla zaspokojenia własnych potrzeb po¿yczkobiorcy. Dopuszczał natomiast

umiarkowany procent z kredytu udzielonego z osobistych oszczêdno¶ci na dochodow± działalno¶æ

produkcyjn± czy handlow± (jako uzasadniony udział w ryzyku i zysku z tej działalno¶ci). Czerpanie

nieuzasadnionego i nadmiernego oprocentowania nazywane jest lichw± i zostało potêpione. Nowsze

stanowisko Ko¶cioła okre¶lił Papie¿ Benedykt XIV w encyklice "Vix pervenit" (1745) oraz ¦wiête Oficjum w

latach 1830-1836.

Dzisiejszy liberalizm jest bardzo daleki od przestrzegania tych zasad i stosuje lichwê systemowo i

kompleksowo, na wiele sposobów. Wska¿emy główne z nich.

1. System bankowy udziela kredytów (po¿yczek) na kwoty parokrotnie wiêksze, ani¿eli posiadane przez niego

realne warto¶ci kapitałowe, na które składa siê własny kapitał banku oraz lokaty klientów i ich realne

walory[1]. Wymaga wiêc realnego zwrotu wraz z oprocentowaniem tego, czego w cało¶ci realnie nie posiadał,

nie po¿yczył i czego nikt wcze¶niej nie zaoszczêdził.

2. System bankowy udziela kredytów na sztucznie wywindowane, bardzo wysokie stopy procentowe. Obecnie

wynosz± one w Polsce:

- przy kredytach hipotecznych i innych dobrze zabezpieczonych: 7 do 12 proc. rocznie,

- przy kredytach inwestycyjnych na działalno¶æ gospodarcz±: 12 do 15 proc. rocznie,

- przy kredytach specjalnych: - do 30 proc. rocznie.

Tymczasem wysoko¶æ stopy procentowej od realnego kredytu - uzasadnion± obecn± minimaln± inflacj± oraz

realn± stop± ogólnego wzrostu gospodarczego, przy małym ryzyku i dobrych zabezpieczeniach - mo¿na

szacowaæ na 2 do 4 proc. rocznie. Natomiast przykładowo obecnie ¶rednio uposa¿ony pracownik zaci±ga w

banku 20-letni kredyt hipoteczny na zakup nowego mieszkania, przy stopie oprocentowania 8 proc. rocznie.

W ci±gu 20 lat spłaca ten kredyt wraz z oprocentowaniem, zwracaj±c w sumie do banku dwukrotnie wiêcej ni¿

formalnie po¿yczył. (Poniewa¿ na pocz±tek nie staæ go było na pokrycie warto¶ci mieszkania, to na koniec

musi zwróciæ bankowi ze swych oszczêdno¶ci równowarto¶æ dwóch mieszkañ).

3. System bankowo-kredytowy transferuje czê¶æ zysków czerpanych od zadłu¿onej wiêkszo¶ci społeczeñstwa,

www.radiomaryja.pl

Strona 1/7

o ni¿szej i ¶redniej zamo¿no¶ci, do najbogatszej, niewielkiej czê¶ci społeczeñstwa, posiadaj±cej znaczne

lokaty. Na przykład w RFN 80 proc. społeczeñstwa spłaca w bankach wiêcej odsetek za kredyty, ani¿eli

otrzymuje za swoje lokaty, za to 10 proc. najbogatszych uzyskuje z lokat o połowê wiêcej ni¿ spłaca za

kredyty.

4. Znacznie zawy¿one bankowe stopy procentowe prowadz±, w stosowanych formułach wyceny istniej±cego

maj±tku trwałego (gruntów, zabudowañ i zagospodarowania), do powa¿nego zani¿ania jego warto¶ci i taniego

wykupywania tego maj±tku przez bogatych od biednych. Spotyka siê parokrotne zani¿anie warto¶ci

nabywanego maj±tku trwałego.

5. Obecnie wiêkszo¶æ działalno¶ci gospodarczej finansowana jest z kredytu. Jego oprocentowanie wliczane

jest w koszty produkcji i w ceny. Podobnie ustalana jest minimalna stopa zysku netto od kapitału własnego

przedsiêbiorcy. W ten sposób ka¿dy nabywca opłaca po¶rednio w cenach zawy¿ony zysk procentowy na rzecz

kredytodawcy i przedsiêbiorcy. Udział kosztu odsetek wynosi według przykładowych danych niemieckich: 12

proc. w opłatach za wywóz ¶mieci, ponad 30 proc. w opłatach za wodê pitn±, ponad 40 proc. w opłatach za

kanalizacjê i około 45 proc. czynszu w budownictwie komunalnym[2].

6. Wiele pañstw - tak biednych, jak i najbogatszych - zostało przez system bankowo-kredytowy

wprowadzonych w wielkie zadłu¿enie publiczne i tzw. pêtlê po¿yczkow±. Aby spłaciæ wcze¶niejsze

zadłu¿enie i bie¿±ce procenty, zaci±gaj± dalsze po¿yczki. Z tego powodu zadłu¿enie stale ro¶nie i rosn±

bie¿±ce koszty obsługi długu, czyli transfery pieniêdzy publicznych z podatków obywateli do prywatnej

kieszeni kapitalistów bankowych. W sumarycznych kosztach zwi±zanych z zadłu¿eniem odsetki kapitałowe

stanowi± czêsto ponad 75 proc. Obsługa zadłu¿enia publicznego pochłania do kilkunastu procent dochodów

bud¿etowych. Wcze¶niej ju¿ podali¶my, ¿e w obecnych polskich warunkach obci±¿enie to - w przeliczeniu na

¶redni± rodzinê - wynosi około 3 tys. zł rocznie.

Zarysowany powy¿ej mechanizm wyja¶nia w przybli¿eniu, jak działa współczesna, liberalna lichwa. Mało kto

zdaje sobie sprawê z tego, na ile sposobów i w jakiej wysoko¶ci opłaca kapitalistom lichwiarskie,

nieuzasadnione procenty i na jak± skalê nastêpuje systemowy drena¿ biednych przez bogatych.

Wady liberalnego systemu gospodarczego

Wszechstronny i katastrofalny rozmiar skutków gospodarki neoliberalnej zarówno w Polsce, jak i na całym

¶wiecie przeczy powierzchownemu pogl±dowi, ¿e wystarczy zwalczyæ zdradê, przestêpstwa gospodarcze i

obce mafie, aby uczyniæ gospodarkê narodow± sprawn± i sprawiedliw±. Przedstawione powy¿ej złe skutki

liberalizmu wskazuj±, ¿e równie¿ usankcjonowany prawnie system liberalny jest błêdny i zły sam w sobie.

Po pierwsze, liberalizm uznaje maksymalizacjê warto¶ci materialnych za jedyne i najwy¿sze dobro człowieka

i społeczeñstw. Pomijaj±c nawet perspektywê nadprzyrodzon±, myli on ¶rodki materialne z ich celem, jakim

www.radiomaryja.pl

Strona 2/7

jest podnoszenie i wzbogacanie jako¶ci ¿ycia ka¿dego człowieka. A o tej jako¶ci w znacznym stopniu

decyduj± tak¿e inne, niematerialne aspekty ¿ycia (np. sprawiedliwo¶æ, przyja¼ñ, bezpieczeñstwo, ojczyzna i

inne) czêsto niszczone przez praktykê liberaln±.

Po drugie, liberalizm lekcewa¿y i czê¶ciowo zrywa istniej±ce wzajemne powi±zania gospodarcze i społeczne

miêdzy podmiotami i nie uwzglêdnia istotnego wpływu zachowañ jednych na drugich. Nie bierze pod uwagê

sieci sprzê¿eñ zwrotnych, decyduj±cych o dynamice gospodarki. Jego sposób postrzegania i oceny zjawisk jest

wiêc abstrakcyjny i nierealny.

Po trzecie, liberalizm całkowicie odrywa warto¶æ i funkcje pieni±dza oraz operacje finansowe od obsługi

realnej działalno¶ci gospodarczej. Przypisuje te¿ sztucznie samemu pieni±dzowi i jego substytutom absolutne

prawo oprocentowania warto¶ci (błêdnie zakłada produktywno¶æ samego pieni±dza).

Po czwarte, liberalizm pozwala bankom i kapitalistom na czerpanie nieuzasadnionych korzy¶ci maj±tkowych

za po¶rednictwem systemu po¿yczkowo-kredytowego i mechanizmu wyzysku biednych przez bogatych.

Po pi±te, liberalizm niszczy konieczn± równowagê rozwojow± pomiêdzy ilo¶ci± i warto¶ci± produkowanych

towarów a sił± nabywcz± ich u¿ytkowników. Z jednej strony d±¿y do stałego wzrostu wytwórczo¶ci, ale z

drugiej strony, podnosz±c wydajno¶æ oraz zmniejszaj±c zatrudnienie i płace, zmniejsza realny popyt ludno¶ci.

Tak¿e d±¿±c do obni¿enia podatków i innych obci±¿eñ publicznych, zmniejsza realny popyt sfery bud¿etowej.

Po szóste, liberalizm, d±¿±c do złagodzenia wskazanego powy¿ej napiêcia oraz broni±c własn± gospodarkê

przed gro¼n± konkurencj± krajów trzecich, w praktyce wprowadza liczne administracyjne regulacje i

ograniczenia produkcyjne oraz bariery importowo-eksportowe. Do tego dochodz± porozumienia wielkich

korporacji i rozwój ponadnarodowych monopoli. Tak wiêc przecz±c sam sobie, ogranicza wolno¶æ

gospodarcz± oraz reglamentuje przepływ towarów, pracowników i kapitału. Najlepszym przykładem jest tu

system zakazowo-rozdzielczy Unii Europejskiej

Po siódme, liberalizm propaguje egoistyczn± wolno¶æ; własn±, indywidualn±, bez ogl±dania siê na wolno¶æ

innych podmiotów gospodarczych, rzesz społecznych i całego pañstwa. Narzucana społeczeñstwu dominacja

warto¶ci materialnych wraz z liberalnym egoizmem rozprzestrzenia siê poza gospodarkê, wkraczaj±c we

wszelkie dziedziny ¿ycia: do rodzin, szkół, urzêdów, prawa i polityki. Szczególnie zadomowiła siê w prasie,

radiu i telewizji, zatruwaj±c ¶wiadomo¶æ całych społeczeñstw. Sprzyja demoralizacji, rozwojowi

przestêpczo¶ci i ogólnemu zdziczeniu cywilizacyjnemu.

Neoliberalizm ekonomiczny stanowi najbardziej agresywn± i wyrafinowan±, zorganizowan± systemowo i

kompleksowo zabezpieczon± formê kapitalizmu kosmopolitycznego i imperialnego. Takiej formy gospodarki

nie mo¿na akceptowaæ jako normalnej, naturalnej i godziwej z ¿adnego punktu widzenia. Szerok±, ostr±

krytykê gospodarki neoliberalnej przedstawił m.in. J. Stiglitz, znany noblista z dziedziny ekonomii[3], oraz

prof. T. Kowalik[4].

www.radiomaryja.pl

Strona 3/7

Rozwój egoizmu, bezlitosny wyzysk i ucisk biednych przez bogatych, krzywdz±ce stosunki społeczne i

miêdzynarodowe były wielokrotnie piêtnowane i potêpiane przez Ko¶ciół katolicki, co przypomniał m.in. ks.

prof. Czesław Bartnik[5]. Panuj±ce niesprawiedliwe stosunki gospodarcze i społeczne zostały szczególnie

wyra¼nie i krytycznie ocenione w encyklikach papieskich: "Populorum progressio" Pawła VI (1967) i

"Centesimus annus" Jana Pawła II (1991).

Słusznie podkre¶lił ks. prof. Bartnik: "pomiêdzy liberalizmem a katolicyzmem rozci±ga siê w zasadzie

przepa¶æ, mimo pewnych zbie¿no¶ci peryferyjnych (...) Je¶li kto¶ jest katolikiem w pełnym znaczeniu, tzn. nie

tylko ochrzczonym, to nie mo¿e byæ jednocze¶nie liberałem w pełnym znaczeniu, poniewa¿ obie te doktryny

siê wykluczaj±". Zostało to tak¿e piêknie i plastycznie przedstawione w ksi±¿ce J.A. Rossakiewicza[6]. Tak

wiêc nie wolno oszukiwaæ siebie i innych, szczególnie nie powinni robiæ tego katoliccy politycy i działacze.

Nie mo¿na słu¿yæ jednocze¶nie Bogu i mamonie.

Zło systemowe liberalizmu, niestety, nie jest szerzej u¶wiadomione i znane w społeczeñstwie do¶wiadczanym

jego złymi skutkami. Nie jest ono dostatecznie uwypuklane w wykładach ekonomii ani nawet w wykładach

katolickiej nauki społecznej. Wielu ludziom podobaj± siê proste hasła i rozwi±zania propagowane przez

liberałów, a nawet gotowi s± je realizowaæ. Nie zdaj± sobie sprawy, do jakich krzywd to prowadzi i w jakiej

pozostaje sprzeczno¶ci z wiar± katolick±, do której siê przyznaj±.

W tej sytuacji katolicy s± szczególnie powołani do:

1. Szerzenia wiedzy i ¶wiadomo¶ci zła realizowanego przez liberalny i neoliberalny system ekonomiczny i

polityczny.

2. Opracowania i popularyzowania koncepcji i programów przebudowy takich złych systemów.

3. Przeciwstawiania siê złym systemom oraz do planowego działania dla ich racjonalnej przebudowy.

Czy¿by nadal na złej drodze ?

Przypomniane powy¿ej katastrofalne skutki kilkudziesiêciu lat liberalnej i neoliberalnej gospodarki w ¶wiecie

nie powstrzymuj± najbardziej rozwiniêtych krajów zachodnich przed dalsz± kontynuacj± tego złego kierunku.

Egoizm i rosn±ca władza pieni±dza za¶lepiły umysły zmierzaj±ce do katastrofy ¶wiatowej.

Wielkie kraje azjatyckie nie poddały siê jednak zwodniczej, liberalnej ideologii zachodniej i krocz± własn±

drog±. Ł±cz± umiejêtnie interwencjonizm pañstwowy i własn± kulturê z gospodark± rynkow±, rozwijaj±

najbardziej nowoczesne technologie, ale przeciwstawiaj± siê te¿ bezrobociu i kontynuuj± tradycyjne zajêcia

ludowe. Po latach niezwykłe sukcesy rozwojowe "azjatyckich tygrysów": Japonii, Singapuru, Korei, Chin czy

Tajlandii wskazuj±, ¿e ich droga jest bardziej prawidłowa od liberalnej.

A jak± drog± nowe władze pañstwowe zamierzaj± kierowaæ polsk± gospodark±? Znamy obiecuj±ce

wyst±pienia premiera Kazimierza Marcinkiewicza i wspaniałe exposé premiera Jarosława Kaczyñskiego. Były

www.radiomaryja.pl

Strona 4/7

w nich wyra¼ne obietnice dla Narodu, ale tak¿e ukłony i gwarancje dla kapitalistów zagranicznych. Rz±d jest

bardzo skrêpowany licznymi wcze¶niejszymi zobowi±zaniami zagranicznymi i pozostawionymi przez

poprzedników ogromnymi długami oraz wielkim bezrobociem w kraju i dywersj± wewnêtrzn± wrogich

ugrupowañ i obcej agentury. Ma wiêc bardzo trudn± sytuacjê i trzeba to po obywatelsku rozumieæ. Szereg

podjêtych działañ jest jednak niepokoj±cych i zdaje siê wskazywaæ zł± drogê.

Zaraz na pocz±tku, w pa¼dzierniku 2005 r., nowy rz±d zlecił opracowanie wa¿nego "Raportu otwarcia" swej

działalno¶ci i podsumowania dokonañ poprzedników liberalnemu Centrum Adama Smitha, które przecie¿ od

lat ideowo i analitycznie wspierało władze okresu transformacji. Zdecydował te¿ o likwidacji Rz±dowego

Centrum Studiów Strategicznych, jedynego zale¿nego od władz o¶rodka sztabowego strategii gospodarczych.

O¶rodek ten nie spełniał wła¶ciwie swej roli i wymagał przekształcenia w nowych warunkach, a nie

likwidacji. Jest te¿ potrzebna odbudowa resortowych centrów studiów strategicznych, zniszczonych w okresie

transformacji. Nic takiego siê jednak dotychczas nie stało, co jest bardzo na rêkê naszym i zagranicznym

liberałom, gdy¿ nie utrudnia realizacji ich egoistycznych zamierzeñ.

Na stanowiska ministerialne, sekretarzy, prezesów, doradców i pełnomocników w radach nadzorczych zostało

zatrudnione ¶rednie i młode pokolenie, zaanga¿owane ju¿ wcze¶niej w gospodarce liberalnej okresu

transformacji. Kolejni liberałowie powoływani s± na szczególnie wa¿ne stanowiska ministra finansów i

ministra Skarbu Pañstwa, tak jakby to Platforma Obywatelska, a nie PiS, zyskała wiêksze poparcie społeczne i

wziêła odpowiedzialno¶æ za realizacjê programu uzdrowienia pañstwa.

Dziwi, ¿e do współpracy z rz±dem nie zostali zaproszeni do¶wiadczeni fachowcy starszego pokolenia, którzy

przez lata budowali gospodarkê narodow± i najlepiej j± znaj± oraz dobrze słu¿yli interesowi narodowemu, a

nie własnemu. Nie zostali te¿ zaproszeni do współpracy wybitni polscy specjali¶ci i działacze polonijni z

zagranicy. Ten potencjał intelektualny i zwi±zana z nim szansa rozwojowa nie s± wykorzystane.

Rz±d czêsto podkre¶la, ¿e jego podstawowym zało¿eniem (dogmatem liberalnym) jest utrzymanie stosunkowo

niewielkiego deficytu w rocznym bud¿ecie pañstwa. Postulat ten jest faktycznie pewn± kotwic± stabilno¶ci

finansów publicznych, ogranicza jednak skutecznie mo¿liwo¶ci rozwoju gospodarczego kraju.

Tymczasem mamy wa¿niejsze, realne, a nie sztuczne priorytety: przede wszystkim stworzenie na pocz±tek

miliona nowych miejsc pracy i powstrzymanie masowych wyjazdów młodych Polaków, rozwój budownictwa

mieszkaniowego dla mniej zarabiaj±cych obywateli oraz wyeliminowanie nêdzy w kraju. O tych priorytetach

niewiele siê mówi i jeszcze mniej robi. Wiemy tylko, ¿e bêdzie wiêcej mieszkañ dla dobrze sytuowanych.

Brak jest natomiast programów dostatecznie wielkich i dynamicznych na miarê potrzeb i zapowiedzi

programu wyborczego PiS. Prawie nic nie słychaæ o powa¿niejszej działalno¶ci resortów gospodarczych.

Nowe władze, wbrew budzonym nadziejom, szybko powróciły do wcze¶niejszego planu dalszej prywatyzacji

maj±tku narodowego o podstawowym znaczeniu gospodarczym: zakładów energetycznych, przemysłu

www.radiomaryja.pl

Strona 5/7

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: