1. John Locke (1622-1704)
û nawiązywał do Arystotelesa;
û „człowiek jest istotą społ.”;
û człowiek w społeczeństwie czuje się dobrze, jest szczęśliwy;
û interesy jednostek są zbliżone;
û ludzie potrzebują się nawzajem;
û społeczeństwo może istnieć bez władcy;
û jest możliwe społeczeństwo bez państwa;
û człowiek potrafi sam żyć w społeczeństwie;
û prawo natury;
û Locke wierzy w człowieka;
û ludzie z natury chcą razem współpracować, a nie walczyć, rywalizować;
û nie czyń drugiemu, co tobie nie miłe;
û stan równości i wzajemności;
û potrzeba państwa pojawiła się w momencie wynalezienia pieniądza;
û państwo – ochrona praw jednostek;
û władza – powołana przez wspólnotę do określonych zadań, funkcji (ochrony);
û państwo ma służyć obywatelom;
û lud ma prawo do rewolucji, może się zbuntować, co do rządzenia państwa;
û państwo jest podporządkowane dobru obywatela.
2. Robert Nozick (1939-2002)
Robert Nozick należy do czołowych filozofów politycznych XX w. W swojej najważniejszej pracy "Anarchia, państwo, utopia" jedynego sensu a zarazem konieczności istnienia państwa upatrywał, podobnie jak John Locke, w jego roli związanej z ochroną obywateli. Z teorii Johna Locka stanu natury, porównującej okoliczności powstania państwa do konkurencji pomiędzy agencjami ochrony, z których jedna zdobyła monopol i tym samym stała się państwem. U Nozicka Locke'owska agencja ochrony nie może być traktowana jako państwo dopóki nie rozciągnie usług ochrony na wszystkich obywateli, nawet gdy wymaga to "swoistej redystrybucji".
Robert Nozick poddaje krytyce wszelkie bardziej rozwinięte struktury państwowe wybiegające poza funkcje ochronne życia i własności (państwa minimalnego).
« "Anarchia, państwo, utopia" wyd. pol.1999;
« zastanawia się dlaczego państwo miałoby istnieć;
« zastanawia się czy anarchiści nie mają racji;
« anarchiści – lepiej byłoby bez państwa;
« siła, przymus wobec obywatela;
« nikt nie może ograniczyć wolności;
« jedyną podstawą relacji między ludźmi byłoby prawo natury – nikt nie powinien wyrządzać innym krzywd;
« 5 słabych stron stanu naturalnego:
o ludzie, którzy są sędziami we własnej sprawie będą stronniczy,
o ludzie będą zawyżać wielkość szkód,
o namiętność spowoduje kary nieproporcjonalne,
o wendeta,
o sytuacja osób słabych, które nie są w stanie egzekwować swoich praw;
« usprawiedliwione jest tylko państwo minimalne – ograniczone do wąskich funkcji ochrony obywatela;
« państwu nie wolno posługiwać się aparatem przymusu, aby zmusić ludzi do robienia czegoś na korzyść innej osoby;
« podatki muszą być tylko na utrzymanie instytucji ochrony;
« gdyby nie taki przebieg historii to państwo i tak by powstało;
« własność prywatna jest podstawą życia;
« redystrybucja polega na zabieraniu bogatym, by dać biednym – i jest to naruszenie praw własności;
« poszerzenie kompetencji państwa to naruszenie własności obywateli.
Sergio3