ANDRE NORTON CESARSKA C�RKA PRZE�O�Y�A ANNA WOJTASZCZYK TYTU� ORYGINA�U IMPERIAL LADY Wiersze do tej ksi��ki wybra�y�my z ponadtysi�cletniego okresu poezji chi�skiej. Pochodz� one zasadniczo z dw�ch �r�de�: "��dka orchidei: Poetki Chin" ("The Orchid Boat: Woman Poets of China") zredagowa� i przet�umaczy� Kenneth Rexroth i Ling Chung. New York, McGraw-Hill, 1972. Wyb�r obejmuje cz�� "Lamentu Hsi-chun" (110 r. p.n.e) i "Wiersz pisany na unosz�cym si� czerwonym li�ciu" (dziewi�ty wiek n.e.) Ts'-ui-p'in. Wszystkie prawa zastrze�one. Wykorzystano za zgod�. Copyright Harcourt Brace Jovanovich. "T�umaczenia z chi�skiego" ("Translations From the Chinese") Arthura Waley. New York, Alfred A. Knopf, 1941. Fragmenty pochodz� z wiersza z okresu dynastii T'ang; wierszy Wu-ti o Li Fu-jen; oraz z "Je�ca". Wszystkie prawa zastrze�one. Wykorzystano za zgod�. ROZDZIA� PIERWSZY Mieni�c si� �ywym z�otem i zieleni� w uko�nych promieniach zimowego s�o�ca, ba�ant poderwa� si� w �nie�nej chmurze z ukrycia. Jednocze�nie pani Srebrzysty �nieg unios�a sw�j �uk z drewna i rogu, wypu�ci�a strza��. Ci�ki ptak opad� w poszycie. Skin�a g�ow� i jeden z eskortuj�cych j� ludzi ruszy�, by go odszuka�. - Wspania�y strza�, o najczcigodniejsza pani! - zawo�a� stary kawalerzysta Ao Li g�osem tak rubasznym, jak gdyby zwraca� si� do rekruta. - Nawet kobiety z plemienia Hiung-nu... pokornie b�agam pani� o wybaczenie. Kobiety Hiung-nu s� opryskliwe, mowa ich niepi�kna, lecz po trzykro� czcigodna pani... - S�owa zamar�y mu na ustach, a jego ogorza�a twarz poczerwienia�a od wstydu. Nikt z pozosta�ych nie wiwatowa� na jej cze��, jak zrobiliby to dla kt�rego� ze swoich towarzyszy. Wszyscy byli starymi �o�nierzami, walczyli jeszcze pod dow�dztwem jej ojca, a teraz, w pobli�u granic odwiecznych wrog�w, Hiung-nu, strzegli jego c�rk�. W momencie gdy Srebrzysty �nieg podnios�a w�adcz� d�o�, Ao Li rzuci� si� z siod�a do jej st�p z poczuciem pal�cego wstydu i l�ku przed swoim genera�em, kt�ry m�g� by� poha�biony i os�ab�y, ale mimo to wci�� jeszcze by� panem w swoim domu. Pani Srebrzysty �nieg odwr�ci�a si�, a jej okryte r�kawicami d�onie tak gwa�townie �ci�gn�y cugle, �e kud�aty kucyk z p�nocy niemal stan�� d�ba. �nieg posypa� si� z jego szorstkiej grzywy i sier�ci. - Wsta�, prosz� - rozkaza�a, u�miechem wybaczaj�c mu przewinienie. - Jak�ebym mog�a si� obrazi�? Twoje s�owa oddaj� cze�� mojemu panu i ojcu, kt�ry mnie uczy�. Czy nie m�wiono mi zawsze, �e kobiety spoza Purpurowego Muru s�ysz�, co m�wi� ptaki, i potrafi� zrozumie� znaczenie poskrzypywania kamieni i drewna, a najpot�niejsze spo�r�d nich s�ysz� nawet g�osy cieni przedwcze�nie zmar�ych, wo�aj�cych ze swych grob�w? Jej oddech parowa�, blada mgie�ka na bia�ym jadeitowym niebie, a stopy w haftowanych butach z grubego filcu dr�twia�y z zimna. Rumieniec p�on�cy na policzkach by� r�wnie szkar�atny jak krew ptaka, kt�rego Ao Li podni�s� i przytroczy� do siod�a, wykonanego na mod�� Hiung-nu, kt�rzy, aczkolwiek barbarzy�cy, byli r�wnie� bez w�tpienia niezr�wnanymi konnymi wojownikami. Podczas gdy uroczy�cie chwali�a starego stra�nika za zr�czno��, z jak� tropi� zwierzyn�, i ocenia�a pulchno�� ba�anta, kt�rego zestrzeli� jej �uk, l�ejszy i bardziej gi�tki ni� te ze step�w, r�wnocze�nie mruga�a oczami, by powstrzymywa� �zy �alu i gniewu na sam� siebie. By�a niewdzi�cznic�. Syn Niebios m�g� z �atwo�ci� skaza� na �mier� za zdrad� ca�� rodzin� jej ojca; bo je�eli g�owa domu zwr�ci�a si� ku z�u, czy� ktokolwiek kiedykolwiek m�g� zaufa� reszcie cia�a? Jak dot�d jednak �yli - ona i jej ojciec; �yli i nawet, na sw�j spos�b, byli zadowoleni. Czasami zreszt� udawa�o jej si� zapomnie�, �e egzystencj� sw� zawdzi�czaj� jedynie kaprysowi, kt�ry nawet kielich grzanego wina m�g� zmieni� w �mier�. Zabrzmia� g�os rogu, a po nim krzyk, tak szokuj�co g�o�ny, �e Srebrzysty �nieg spodziewa�a si� us�ysze�, jak z krystalicznym trzaskiem p�kaj� spadaj�ce z drzew sople. Ao Li oprzytomnia�, jedn� r�k� chwytaj�c r�koje�� miecza, a drug� �ci�gaj�c wodze swego kuca. Jego wierzchowiec zar�a� w prote�cie, kiedy je�dziec zmusza� go do wej�cia pomi�dzy c�rk� swego genera�a, kt�rej przysi�g� broni� w�asnym �yciem, a intruza. Zobaczy�a, jeszcze zanim poczu�a, �e Ao Li pokornie dotyka rz�du jej kuca. - Pani - odwa�y� si� szepn��. Stoj�cy za ni� m�czy�ni napinali �uki i wyci�gali miecze. Srebrzysty �nieg zadr�a�a, mimo okrywaj�cych j� ciep�ych sk�r owczych. Wyjechali dzisiaj daleko - czy Hiung-nu dojrzeli ich i zdecydowali si� na atak? Odwr�ci�a si�, by popatrze� w kierunku, kt�ry palcem wskazywa� Ao Li. Zawsze uwa�a�a go za cz�owieka bez trwogi, jednak teraz jego pokryta bliznami d�o� dr�a�a. Srebrzysty �nieg nasadzi�a strza�� na ci�ciw� z wi�ksz� nawet szybko�ci� ni� przy zestrzeleniu ba�anta. J�kn�a w duchu i ukradkiem rzuci�a pe�ne t�sknoty spojrzenie na b�yszcz�cy, wygi�ty grzbiet Wielkiego Muru. Mog�a to by� - pomy�la�a - ostatnia rzecz, jak� kiedykolwiek zobaczy. Poza nim znajdowa�y si� r�wniny i pewien rodzaj wolno�ci, co niew�tpliwie odkry� jej ojciec podczas lat swego wygnania. Mo�e powinien by� tam zosta�, mimo �e by�a niegodn� imienia c�rki niewdzi�cznic� o�mielaj�c si� nawet tak pomy�le�. Bo chocia� zosta� pokonany i poha�biony, to kapitulacja spowodowa�a upadek ministr�w w l�ni�cym Chang'an. Przez dziesi�� lat pozosta� z tymi, kt�rzy go pojmali, jak �a�osny Li Ling, genera� i zdrajca. Podobnie jak genera� Chang Chien, kt�ry mieszka� w�r�d Hiung-nu, �eni� si�, a nawet p�odzi� potomstwo, a jednak i on kiedy� pierzchn�� z powrotem do krainy Han. A teraz na zgrzanym, spienionym koniu zbli�a� si� ku niej pos�aniec, jakiego obawia�a si� od dziesi�ciu lat. A je�eli przybywa� on z Chang'an, ze stolicy, gdzie S�o�ce Niebios zasiada� w chwale na Smoczym Tronie i og�asza� edykty przeciwko tym domom, kt�re uzna� za zdradzieckie? Mo�e ten goniec dor�czy� ju� szkar�atny sznur jej ojcu i jecha� teraz rozkaza�, by r�wnie� i ona pozbawi�a si� �ycia? Czy cia�o Chao Kuanga zwisa�o teraz, stygn�c, z ga��zi drzewa, le�a�o pora�one trucizn� lub krwawi�o od ciosu mieczem? Przysi�g�a sobie, �e d�ugo go nie prze�yje; a wyboru tego wcale nie podyktowa�a wola Syna Niebios. Pomimo �elaznego opanowania, kt�rego wcze�nie si� nauczy�a - najpierw jako dziecko, potem jako dziewczyna wychowywana przez ponurego, zranionego ojca - po policzku jej �ciek�a jedna gor�ca �za. Zmusi�a si� do bezruchu, wpatruj�c si� w step. Wielki Mur, stra�nik Ch'in od czasu rz�d�w Pierwszego Cesarza, zwin�� si� wok� tej krainy jak �pi�cy smok. Ten grzbiet z kamienia i ubitej ziemi, wznosz�cy si� ponuro ponad r�wnin�, wydawa� si� teraz blady, posrebrzony �wie�ymi zaspami i kurzaw� przezroczystego �niegu, od kt�rego matka pani Srebrzysty �nieg - zanim umar�a z �alu i samotno�ci - nada�a imi� swojemu dziecku. Nie mia�a te� �adnych �yj�cych braci. Wszyscy zgin�li na granicy, maj�c nadziej�, �e zmaz� grzech ojca. By� markizem i genera�em, kt�ry zawi�d� zaufanie Syna Niebios. Nie tylko podda� krwawi�ce resztki armii wojownik�w Han barbarzy�com, ale kiedy to uczyni�, o�mieli� si� pozosta� przy �yciu. Ao Li wykona� ostry gest, na kt�ry pozostali bezzw�ocznie zaszli j� z bok�w. Srebrzysty �nieg rzuci�a szybkie spojrzenie na starego, potem pr�dko odwr�ci�a wzrok. Ca�e jego �ycie podporz�dkowane by�o kodowi wojskowego pos�uchu. Czy naprawd� o�mieli�by si� wyda� rozkaz, by zaatakowa� pos�a�ca Syna Niebios? Czy ona, c�rka swego ojca, potrafi�aby napi�� �uk przeciw takiemu cz�owiekowi? Zbiera�a si� na odwag�, by rozkaza� Ao Li, �eby si� powstrzyma�. Nast�pnie wyda�a cichy okrzyk. Jej oczy by�y m�odsze, bystrzejsze od oczu starego dow�dcy oddzia�u, chocia� teraz za�mi�y je �zy wdzi�czno�ci, kiedy spostrzeg�a, �e je�dziec, kt�rego paruj�cy ko� �lizga� si� i potyka� podchodz�c po �cie�ce, nosi� sfatygowan� liberi� ludzi jej ojca. Wyci�gn�a d�o� i dotkn�a r�ki Ao Li. Stary cz�owiek szarpn�� si� w ty�, jak gdyby dotkn�� roz�arzonego w�gielka. - Przyjaciel - powiedzia�a p�g�osem i �ci�gn�a konia w ty�, za swoj� eskort�. Je�dziec ju� chcia� zej�� z siod�a i ukl�kn��, gdy zatrzyma�o go warkni�cie Ao Li. M�odziutki jeszcze ch�opiec o�mieli� si� tylko na moment podnie�� na ni� oczy. Nast�pnie opu�ci� spojrzenie na o�nie�on� ziemi�, sk�adaj�c jej ho�d stosowny bardziej dla Cesarzowej czy pierwszej �ony markiza ni� c�rki �o�nierza w nie�asce. Zm�czony pos�aniec ci�ko �apa� hausty rzadkiego, zimnego powietrza, a nast�pnie rozkaszla� si� tak, �e Srebrzysty �nieg obieca�a sobie, �e jeszcze tego samego wieczora, razem ze s�u��c� Wierzb�, sporz�dz� napar z zi� przeciwko gor�czce p�ucnej. - Pro... proklamacja... edykt Syna Niebios... - Srebrzysty �nieg z trudem rozr�nia�a wyrzucane pomi�dzy kaszlni�ciami s�owa. - Tw�j najczcigodniejszy ojciec genera� wzywa... - Jedziemy! - Srebrzysty �nieg zaszokowa�o to, jak ni�s� si� w powietrzu jej czysty g�os, kiedy odwr�ci�a si� plecami do Muru, pozostawiaj�c za sob� pokrwawiony �nieg, na kt�rym tak kr�tko spoczywa�y trofea jej polowania. Tego dnia Srebrzysty �nieg i jej stra�nicy zajechali daleko w poszukiwaniu zwierzyny. �ciskaj�c boki konia, by jecha� szybciej, robi�a sobie wyrzuty. Je�eli go�ci� w jej domu pos�aniec Syna Niebios, ona jako pani tego domu powinna by� tam obecna i dopilnowa�, �eby wszystko zosta�o zrobione najlepiej jak mo�na, by uczci� cz�owieka Cesarza oraz by pokaza�, �e chocia� byli lud�mi P�nocy, s�u�yli Smoczemu Tronowi wiernym sercem. Gdyby jednak obowi�zkowo siedzia�a zawsze w domu, urz�dnik z Chang'an musia�by je�� na obiad jakie� resztki. Dobrze, �e polowanie uwie�czone zosta�o sukcesem; tych kilka starzej�cych si� kobiet, kt�re pozosta�y jeszcze na wewn�trznych dziedzi�cach, b�dzie mog�o przygotowa� uczt�. Kto wie - pomy�la�a, nagle znowu wstrz��ni�ta trwog� - jakich stra�nik�w taki po�udniowy pan rozes�a� w�asnym rozkazem? Tacy ludzie nawet w tej chwili mogli j� obserwowa�. Dot�d pilnie wypatrywa�a w okolicy nieprzyjaci�, ale teraz spu�ci�a oczy. Je�eli w maj�tku jej ojca jest go�� ze stolicy, to ona musi przestrzega� wszystkich z...
marc144