Co to wlasciwie jest szczur?
No wlasnie - kupilismy malego futrzaka z dlugim ogonem, wiedzac jedynie ze nazywa sie on szczur. Ale co to tak naprawde jest? Z twojego punktu widzenia to mile zwierzatko (no chyba, innaczej bys go nie kupil), z punktu widzenia starszych pan to potwór i morderca, z punktu widzenia naukowca to doskonale zwierze doswiadczalne, a z punktu widzenia zoologa to Rattus rattus (szczur sniady, po angielsku "black rat"), Rattus norvegicus(szczur wedrowny, po angielsku "brown rat"), albo "szczur laboratoryjny" czyli udomowiony. Na tej stronie pisac bede o tych ostatnich, ale przejdzmy do rzeczy.
Dlaczego kupilismy szczura?
Szczury od dawna byly uwazane za szkodniki, roznosicieli zarazy a nawet za wcielenie diabla. Ale dlaczego? Bo mialy wielkie zeby i dlugie, lyse ogony? Pewnie tak, ale to bylo kiedys, teraz jest innaczej. Najlepszym dowodem na potwierdzenie tej tezy jest pobyt w coraz wiekszej ilosci domów malych futrzastych kuleczek ze smiesznymi oczkami, ostrymi jak szpilki zabkami, zagietymi pazurkami i dlugimi, placzacymi sie ogonkami. Ale nie odpowiedzialem jeszcze na pytanie: dlaczego kupilismy szczura? Wielu ludzi wybralo szczura z powodu inteligencji wiekszej niz u innych gryzoni które w porównaniu z nim sa poprostu glupie (prosze, bez obrazy, ale to fakt). Poza tym szczur przywazuje sie do czlowieka nie tylko dlatego ze ten daje mu jedzenie, nie pomysli ze podsuwany palec to jakis kasek i nie ugryzie (moze owszem ugryzc gdy jest zdenerwowany, ale capnie tylko tego kto mu pdpadl). W dodatku reaguje na imie, co bylo by nieosiagalne w przypadku innych gryzoni (wyjatkiem jest chomik, ale o to i tak trudno). Posiadanie szczura jest wiec sensowniejsze niz na przyklad dosc przecietnego pod wzgledem inteligencji chomika, lub wrecz bezmyslnej swnki morskiej, która uwaza ze kazdy kto jej da skrawek salaty jest panem i wladca.
Klatka
Klatka jest miejscem zamieszkania naszego szczura, wiec powinna byc jak najlepszej jakosci. Najlepsze sa azurowe klatki metalowe z plastikowa kuweta. Zdecydowanie odradzam kupno szklanych lub plastikowych terariów z powodu zlej cyrkulacji powietrza. Poza tym w terarium zwierze jest "odciete od swiata'' (tzn. niczego nie moze powachac, zlapac, obejrzec), a w klatce drucianej w dodatku moze sie wspinac! Oto co powinna zawierac klatka:
Miska / karmnik
Niezbedny element wyposazenia klatki. Jest to dla zwierzecia cos w rodzaju ''lodówki''. Karmnik mozna zrobic z nakretki od sloika lub spodka, ale najlepiej kupic go w sklepie. Karmniki najlepiej webierac wedlug tych dwóch zasad: 1. Lepszy jest karmnik ceramiczny lub metalowy niz plastikowy (nie polamie sie i nie zostanie pogryziony) 2. Jesli karmnik jest plastikowy lepiej aby byl zawieszany (zwierze mogloby wywrócic plastikowy karmnik stojacy i wysypac zawartosc).
Kólko / kolowrotek
Szczury z rególy nie lubia kólek. Mozna spróbowac naklonic szczura do zabawy w kólku, ale raczej sie to nie powiedzie. Generanie odradzam kupno kólka dla szczura, poniewaz moze byc to tylko niepotrzebny wydatek.
Domek
Domek jest schronieniem dla naszego szczura, najbezpieczniejszym miejscem w klatce, a w przypadku samic równiez miejscem odchowu mlodych. Jest on takze miejscem snu i odpoczynku. Dobrym rozwiazaniem jest zrobienie domku z odwróconej doniczki z wylamanym kawalkiem scianki. mozna tez zrobic domek kartonowy, lecz ten trzeba co kilka dni wyrzucac i robic nowy, poniewaz zostaje on szybko obsikany i pogryziony. Dobrym pomyslem jest kupno domku w sklepie zoologicznym, lecz i te sie dziela na gorsze i lepsze. Powinnismy sie wystrzegac czesto proponowanych domków dla chomików, poniewaz zwykle sa za male dla samych chomików, a co dopiero dla szczura! Najlepiej kupic domek dla szynszyli albo swinki morskiej (w tym drugim przypadku musimy szybko oderwac etykietke, bo jak szczur zobaczy czyj domek mu dajemy, obrazi sie do konca zycia ;-/). Poza tym gdy domek jest plastikowy,powinien miec dodatkowe otwory aby zapewnic lepsza cyrkulacje powietrza.
Sciólka
W roli sciólki najlepiej wykorzystac trociny drewniane. Nalezy jednak zwrócic uwage na to czy nie sa zrobione z drewna lakierowanego lub bejcowanego, poniewaz moze to szczurowi zaszkodzic. Calkowicie nieodpowiednie sa natomiast gazety, bo oprócz tego ze bardzo zle wchlaniaja mocz, zawarta na nich farba drukarska moze szczurowi zaszkodzic. Zlym rozwiazaniem jest tez ziemia. Przez pierwsze dwa dni dobrze spelnia swoja role, ale potem wysycha, wysypuje sie z klatki, brudzi zwierze tym samym denerwujac je, miesza sie z pozywieniem, ITP...ITD...
Poidlo
Zdecydowanie odradzam podawanie wody w spodku do herbaty albo nakretce od sloika, poniewaz zwierze moze wode wylac. Najlepszym sposobem jest kupienie poidla kulkowego z którego woda wydobywa sie po kropli
Rura Taki sprzet jest dobry tylko w przypadku szczura mlodego, bo dorosle osobniki sie w czyms takim po prostu nie mieszcza, a i tak nawet mlody szczur nie bedzie mial z tego wiele radosci, wiec rury nie warto kupowac. Kamienie i galezie Szczury po prostu uwielbiaja taka dekoracje i z wielka checia beda sie wspinac po galeziach i je obgryzac, a kamienie dostarcza mnóstwa zabawy przy toczeniu i ukladaniu. Najwiekszymi zaletami takiego umeblowania sa: naturalne pochodzenie, latwy sposób uzyskania i brak kosztów, wiec warto wyposazyc klatke w taki sprzet. Hustawka Hustawki dla papug sa bardzo lubiane przez szczury lecz szybko sie im nudza wiec powinny byc dawane udostepniane przez pewien okres czasu, a nastepnie na jakis czas zabierane. Ogólnie jest to jednak bardzo dobra inwestycja. Toaleta Szczury z rególy zalatwiaja sie w jedno miejsce w klatce, wiec powinna byc tam dobrze chlonaca mocz sciólka. Dobrym pomyslem jest rozsypanie tam specjalnego granulatu redukujacego zapach. Tanim, skutecznym i latwo dostepnym granulatem jest "Pet Sanit" firmy Daphnia
Jedzenie Szczur, jak kazde zwierze musi jesc. Wazne jest jednak co dajemy naszemu szczurowi, poniewaz nie jest on w stanie strawic wszyskiego bez szkody swojego zdrowia. Niektórzy daja szczurowi co popadnie: skórki, odpady, resztki z obiadu, pozywienie z koserwantami i tym podobne kierujac sie zapewne mysla ze przeciez dzikie szczury takie rzeczy jadaja ze smakiem. Tacy ludzie nie zdaja sobie saprawy ze szczura dzikiego i udomowionego dzieli dluga droga, a tolerancje ich ukladów pokarmowych dzieli droga jeszcze dluzsza. A wiec poniewaz wiemy mniej wiecej czego nie nalezy dawac szczurowi, zajmijmy sie tym co mu dawac nalezy. Pokarm dla szczurów* mozna podzelic na kilka kategorii; pokarm ziarnowy, zielonka, pokarm miesny, smakolyki i "pokarm inny''. Nalezy unikac podawania szczurowi wszystkiego na raz, poniewaz mu sie to znudzi. Pokarm przygotowywujemy mieszajac takie ilosci skladników aby na nastepny dzien nic nie zostalo, choc nie tak aby szczur byl zbyt glodny. Oto przyklad zdrowej diety dla szczura na caly tydzien: Poniedzialek: drozdze, kasza gryczana, zboze, soja, salata. Wtorek: groch, slonecznik, ogórek, marchew, psi pokarm suchy, orzechy ziemne, platki owsiane. Sroda: kukurydza, drozdze,sezam, siemie lniane, kasza kus-kus, cykoria, mniszek lekarski, orzechy laskowe, dynia. Czwartek: dynia, kasza peczak, kasza jeczmienna, zboze, soja, groch, nac pietruszki, platki owsianie, platki kukurydziane, biala kapusta. Piatek: kukurydza, kasza gryczana, sezam, salata, slonecznik, drozdze, zboze, marchew. Sobota: groch, soja, pokarm psi, siemie, jablko, kukurydza, zboze, truskawka, pietruszka, kasza kus-kus, platki owsiane. Niedziela: drozdze, kasza gryczana, kukurydza, orzechy laskowe, slonecznik, dynia. A oto spis komponentów szczurzej karmy:
Nasiona
Kasza gryczana-------10 g.
Kasza kus-kus---------10 g.
kasza jeczmienna-----10 g.
Kasza peczak----------10 g.
Kukurydza-------------15 g.
Slonecznik-------------20 g.
Suchy groch-----------15 g.
Ziarna szyszek--------10 g.
Zboze------------------20 g.
Siemie lniane---------10 g.
Sezam-----------------10 g
Soja-----------------------15 g.
Zielonka
Jablka (nie kwasne)-----1 plaster raz na tydzien
Banany--------------------1 plaster raz na dwa tygodnie
Truskawka----------------raz na dwa tygodnie
Kalarepa------------------30 g. raz na tydzien
Biala kapusta------------1 lisc
Ogórek--------------------2 plastry
Dynia---------------------40 g.
Salata--------------------1 lisc
Cykoria-------------------1 lisc
Marchewka---------------50 g.
Nac pietruszki------------1 galazka
Ziemniaki gotowane-----10 g. razna dwa tygodnie
Mniszek lekarski----------2 liscie
Pokarm miesny
Pokarm dla psów suchy--------20 g. co drugi dzien
Pokarm dla psów z puszki-----30 g. co drugi dzien
Pokarm dla rybek akwariowych (powoduje ze szczury maja gladka i blyszczaca siersc)--30 g. na dzien
Zywe owady-------------1 szt. na dzien
Smakolyki
Orzechy ziemne------------------- 1 szt. raz na tydzien
Orzechy laskowe------------------ 1 szt. raz na tydzien
Orzechy wloskie------------------- 1 szt. raz na tydzien
Rodzynki--------------------------- 1 szt. raz na dwa tygodnie
Zólty ser--------------------------- 15 g. raz na trzy tygodnie
Inne
Platki owsiane---------- 20 g.
Suchary------------------ Dostepne caly czas
Platki kukurydziane---- 20 g.
Suszony makaron------- 40 g.
Drozdze------------------ 1 g. co drugi dzien * w polskich sklepach pojawila sie juz specjalna karma dla szczurów firmy Daphnia pod nazwa ''Karol''
Kolby Czesto oferowane ''kolby'' dla gryzoni to calkiem niezly pomysl, z tym ze sa okropnie drogie wiec lepiej zrobic je samemu z miodu i ulubionych ziaren naszego szczura oklejonych wokól patyka. Kolby dostarczaja szczurowi mnóstwo rozrywki i co najwazniejsze pozwalaja zetrzec siekacze. Dropsy Dropsy dla gryzoni sa doskonala nagroda gdy szczur np. wykona jakas sztuczke. Nie mozna ich jednak dawac jako normalne porzywienie poniewaz szczur moze zaczac jesc tylko dropsy a nie jest to zbyt zdrowe. Kostki Kostki wapienne dla gryzoni sa doskonalym sposobem aby zachecic szczura
Towarzystwo innych zwierzat Je?li chodzi o mojego szczurka, to on traktuje mojego psa (malego kundelka) jak duzego szczurka i lubi sie z nim bawic, ale do czasu. Z psem jest inaczej, móglby calymi dniami bawic sie z "malym pieskiem", bo tak traktuje szczura. Podgryza go nawet w lapki ale delikatnie i z wyczuciem. Wniosek nasuwa sie taki ze szczurki lubiš towarzystwo innych zwierzšt. Poza klatka Szczur, jako ze jest energicznym i ciekawym swiata zwierzeciem, powinien byc wypuszczany z klatki. Szczura nalezy wypuszczac codziennie na dwie - trzy godziny, najlepiej wtedy gdy jest on najbardziej ruchliwy. W mieszkaniu czycha na szczura wiele niebezpieczenstw wiec przed wypuszczeniem szczura trzeba wykonac ponizsze czynnosci: Odlaczyc i schowac wszystkie kable. Pozamykac szafki i szuflady. Dosunac meble do scian. Zakryc akwaria i inne wysokie pojemniki. Po przygotowaniu pomieszczenia mozemy szczura zachecic do wyjscia z klatki i zapoznania sie z pokojem, lecz musimy go stale pilnowac (uwazajac przy okazji zeby na niego nie nadepnac) bo dla ciekawskiego szczura jedynym niedostepnym miejscem w pokoju jest zyrandol, a i od tego sa wyjatki!
Ile pokarmu dziennie? Szczur to zwierz, który posila sie bardzo czesto, ale w malych ilosciach. Niezbedne jest, wiec aby mial staly dostep do wody i pokarmu. W stosunku do swojej masy ciala je bardzo duzo, jest to okolo 1/8 masy ciala szczura. Dzienne zapotrzebowanie na pokarm doroslego osobnika wynosi 25 gram pokarmu tresciwego i tylez samo wody. Jeden srednio wyrosniety szczur zjada dziennie: 1 duza lyzke (kopiasta) ziarna (karmy suchej), kromke suchego chleba, 2 - 4 razy owoce lub warzywa o objetosci 3 cm3, smakolyki. Wieksza róznorodnosc pokarmu gwarantuje naszym podopiecznym zdrowie i chec do zycia. Dla szczurzych mam wazne jest bialko i dodatki mineralne a wiec zamiast wody dajemy mleko, mozna tez podawac chude gotowane mieso (bez przypraw) oraz sery. Starszym szczurom warto podawac preparaty zawierajace chrom (pytajcie w sklepach ZOO). Sucha karma To podstawa zywienia: stanowi okolo 60% diety naszych podopiecznych, choc to takze kwestia indywidualna. W Polsce polecam najbardziej kompletna karme, Vitakraft. Moje szczurki jednak preferuja zywnosc "zywa". Wiec jezeli juz chcecie koniecznie uzywac suchej karmy, lepiej zróbcie wlasna mieszanke. Ja osobiscie kupuje ziarna na bazarze Banacha w Warszawie - na tylach bazaru z warzywami. Kupujac ziarno nalezy zwrócic uwage przede wszystkim na jego jakosc. Dobrze jest kupowac ziarno przeznaczone dla ludzi - ze wzgledu na mniejsze zanieczyszczenia (takze kosztuje mniej niz karma gotowa). Podstawe stanowic powinny: pszenica i jeczmien. Uwaga: Nie podawajcie szczurom zyta podobno jego bardzo nie lubia!!! Nie zaszkodzi dodac troche owsa (niektóre szczurki lubia platki owsiane). Dobrze jest dodac slonecznika zarówno luskanego i w lupinach ale blagam nie za duzo. Niektóre szczurki przepadaja za kukurydza badz platkami kukurydzianymi - ale uwaga na duza zawartosc zwiazków azotu (szczególnie w ziarnach kukurydzy - platki spelniaja normy dla ludzi wiec sa bezpieczne ale moga zawierac rozmaite srodki polepszajace E - !!!, odpowiednie sa tez platki grahamowe (mozna kupic sklepach ze zdrowa zywnoscia, nazywaja sie: Graham Flakes). Wspanialym dodatkiem jest kasza gryczana - mozna jej dodawac takze do karm gotowych. Do karmy dodac mozna proso, pestki z dyni, orzechy migdaly i odrobine rodzynek. Moje szczurki osobiscie nie przepadaja za tymi ostatnimi. Kazdy szczurek jest smakoszem i juz po kilku razach mozna sie zorientowac co lubi najlepiej. Jezeli bedzie ci sprawialo klopot skompletowanie suchej karmy ponizej podaje przyblizone proporcje wlasnorecznie wykonanej mieszanki dla szczurków. ? 2-3 lyzki platków owsianych ? 3-4 lyzeczki slonecznika ? 4 lyzeczki kaszy jeczmiennej ? 4 lyzeczki prosa ? 3 lyzki ugotowanego ciemnego ryzu ? 4 lyzki (suszonych) kielków pszenicznych ? 1 lyzeczke otrab pszennych lub siemienia lnianego ? dodatki mineralne i drozdze (np. w postaci wafelków) Uzupelnieniem mieszanki nasion sa: (podawac je nalezy co drugi, trzeci dzien, kazdego dnia cos innego) ? suche pieczywo, bulka lub chleb (umozliwia scieranie zebów) ? drozdze (1 g dziennie) ? mleko w proszku (dla samic w ciazy i maluchów) ? gotowany ryz, kasza, peczak, makaron ? kawalki jajek kurzych ? bialy ser (ok. 4 g) ? zólty ser (minimalne ilosci !!! - pozywienie dla szczurów wrecz szkodliwe, powoduje nadmierne otluszczenie) ? mielone, surowe, chude mieso wolowe (ok. 2 g) ? drozdze pastewne (ok. 0,5 g) ? maczniaki, swierszcze, karaczany (do kupienia w sklepach zoologicznych) ? dzdzownice (z ogródka) ? Polfamix F (witaminy i mikroelementy) - podawac wraz z miesem ? pokruszone lub zmielone skorupki jajek (wapn) ? minimalne ilosci slodyczy (powoduja otluszczenie - lepiej unikac) Produkty, których nie wolno dawac za duzo: ? Slonecznik (tluszcz) ? Orzechy (szczególnie ziemne - tluszcz oraz szczawiany) ? Kukurydza (azotany) Zielenina - przysmak szczurków Szczurki uwielbiaja warzywa i owoce jesli tylko maja do nich dostep szybko zapominaja o pokarmie suchym. Jest to wazny skladnik diety szczególnie w mlodosci. Podawac mozecie wszystko, byleby tylko nie bylo nadgnile. Szczurki generalnie sa wszystkozerne, wiec mozna im podawac prawie wszystkie warzywa i owoce. Moje szczurzyce Majka i Sensacja wprost przepadaja za zielona salata. Najbardziej lubia czesci twarde liscia czyli okolice glaba. Ale uwaga, nie trzymajcie salaty w worku foliowym. Najlepiej po umyciu wlozyc salate do szklanej salaterki lub zawinac w papier i przechowywac w lodówce. Wszystkie szczurki przepadaja za owocami z pestka (rozgryzajac je dostaja sie do migdala a jednoczesnie scieraja zeby). Bardzo lubia pomidory (tu jest masa malutkich pestek). Pamietajcie, ze w przypadku biegunki u szczurka zielenina jest nie wskazana. Nalezy ja odstawic równiez w przypadku podawania antybiotyków. (zamiast zieleniny mozna podawac jogurt). Co z zieleniny: ? jablka ? marchewki ? burak ? liscie(salaty, kapusty, pietruszki, mniszka) ? surowy ogórek i pomidor ? lucerna ? koniczyna ? trawa ? i niewielkie ilosci innych owoców Zielenine podajemy przynajmniej kilka razy w tygodniu. Powinna byc czysta, sucha i czesciowo rozdrobniona. Produkty których nie powinno sie podawac: ? Czekolada (moze spowodowac problemy sercowe) ? Szpinak (szczawiany) Produkty których NIE WOLNO podawac: ? Surowa fasola lub groch ? Soja ? Surowe bataty ? Surowa czerwona kapusta ? Surowa brukselka ? Surowy ser tofu ? Zielone banany ? Skórki ziemniaków (równiez "oczka") Produkty o specjalnych wlasciwosciach: ? przeciwbakteryjne/przeciwirusowe: czosnek, cebula, jezyny, jagody, herbata, banany, musztarda ? zapobieganie wylewom: seler (naciowy), sliwki, pomarancze lub mandarynki, pietruszka ? korzystny wplyw na uklad moczowy: seler, pietruszka Smakolyki Smakolyki ? Gotowana cielecina ? Gotowana ryba ? Wedzona ryba ? Spagetti ? Wszelkie orzechy ? Surowy makaron ? Maczniki ? Jogurt ? Kosc udowa kurczaka (oskrobana z tluszczu) ? Migdaly ? Rodzynki ? Suszone jablka ? Miód ? Pestki dyni ? Sucha karma dla malych kotów Napoje Napoje to, przede wszystkim woda (najlepiej przegotowana, lub mineralna), mleko, czasem soki owocowe (nie za czesto). Przy czym szczurki musza miec ZAWSZE dostep do wody, wiec jesli decydujesz sie podac sok obok powinien sie znalezc drugi pojnik z czysta woda. Wode najlepiej zmieniac codziennie ewentualnie raz na dwa dni. Mleko i soki warto rozcienczyc woda (mleko 0.5% i soki w proporcji 1 czesc wody na 1- 1.5 czesci soku/mleka) niektóre szczurki nie lubia pic specjalnie tlustego mleka (poza okresem ciazy).
Klatka: Najlepiej gdy szczurek zamieszka w klatce. Jest tam dobra wentylacja, poza tym szczurki lubia sie wspinac. W sklepach zoologicznych jest ich bardzo duzy wybór. Najtansza klatke mozna nabyc juz za trzydziesci zlotych. Moja ma trzy pietra i kosztowala ok.60 zl. Oczywiscie im klatka wieksza, tym lepiej.
Bardzo wazne jest, aby mieszkanie szczurków nie stalo w przeciagu, gdyz zwierzaki moga sie przeziebic. Trzeba pamietac, ze nade wszystko cenia sobie cisze i spokój. Poza tym warto taka klatke czyms przykryc, gdyz szczurki lubia ciemno. Nasza jest nakryta kawakami katronu. Z boku przymocowalam karton drucikiem.
Na dole klatki znajduje sie zazwyczaj plastikowa kuweta. Moje szczurki tam zalatwiaja swoje potrzeby, a takze przechowuja jedzenie, które sobie znosza na pózniej. Dno kuwety mozna posypac sciólka ekologiczna, na to nieco kuleczek wchlaniajacych wilgoc i nieprzyjemne zapachy a na góre mozna polozyc troche sianka. Moje szczurki uwielbiaja robic sobie korytarze i rozwalac sianko.
Pietro wyzej mamy jadalnie. Tam wisi czerpak z woda i stoja miseczki. Szczurki w zasadzie w nich nie jedza. Sensacja znosi wszystko na dól, a Majka ucieka z jedzonkiem na góre do domku. Miseczki powinny byc szklane, z grubej porcelany lub stalowe. Wtedy mamy pewnosc, ze szczurek ich nie pogryzie. Poza tym latwo sie myja i nie tluka.
Na ostatnim pietrze klatki znajduje sie sypialnia szczurków. Moje lubia spac razem. Zrobilam im domek z tekturowego pudelka. Niestety trzeba je wymieniac dosyc czesto, bo po pewnym czasie jego zapach jest nie do zniesienia. Szczurki lubia zaznaczac moczem miejsce, w którym przebywaja. Kolo pudelka zwykle rozrzucam im troche zwyklego szarego papieru toaletowego. One wprost uwielbiaja go drzec i wyscielac sobie domek. Mozna tez dac im bawelniana nieprujaca sie szmatke. Taki mily akcent na pewno oslodzi im wypoczynek. To nic, ze nasza szmatka zwykle wedruje na dól klatki. Juz niedlugo zdjecia klatki.
Atrakcje: Szczurki bardzo lubia gryzc wszystko co napotkaja na swojej drodze, wiec dobrze jak im cos milego podsuniemy. Moze to byc zwykla galaz, która umiescimy w klatce. Mozna tez zrobic szczurkom hamak. Wystarczy zwykly kawalek na przyklad koszulki bawelnianej. Trzeba go przymocowac po obu stronach klatki.
arizimny