Chów bydła mlecznego metodami ekologicznymi.pdf

CHÓW BYD£A MLECZNEGO

METODAMI EKOLOGICZNYMI

materia³y dla rolników

Radom 2004

Druk wykonano w ramach zadania zleconego MRiRW

zgodnie z decyzj¹ HORre-401-182/04

z dnia 25.06.2004 r.

Autorzy:

1. prof. dr hab. Juliusz Andrzej Strzetelski

2. doc. dr hab. Krzysztof Bilik

3. dr in¿. Barbara Niwiñska

4. dr in¿. Jerzy Szyndler

Instytut Zootechniki w Krakowie

Projekt ok³adki: Marek Rz¹sa, RCDRRiOW w Przysieku

Wydawca:

Krajowe Centrum Rolnictwa Ekologicznego

- Regionalne Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich

w Radomiu

ul. Chorzowska 16/18, 26-600 RADOM

tel. +48(48) 365 69 00

e-mail:radom@cdr.gov.pl

www.cdr.gov.pl/radom

Realizacja i druk:

GP RCDRRiOW w Radomiu

ul. Chorzowska 16/18, 26-600 RADOM

tel. +48(48) 365 69 00

e-mail:radom@cdr.gov.pl

www.cdr.gov.pl/radom

ISBN 83-89060-48-5

Nak³ad: 3000 egz.

Spis treci

1. Wstêp ................................................................................................................ 4

2. Dobór ras i obsada zwierz¹t .............................................................................. 5

3. Zasady ekologicznego ¿ywienia byd³a mlecznego ze szczególnym

uwzglêdnieniem polskich norm ¿ywienia IZ-INRA (2001) ................................. 6

4. Typy gospodarstw z uwzglêdnieniem organizacji bazy paszowej .................. 15

5. Wartoæ zdrowotna mleka pozyskiwanego w warunkach ekologicznych ....... 19

6. Bilansowanie dawek pokarmowych dla poszczególnych kategorii byd³a,

zgodnie z zapotrzebowaniem i za³o¿eniami ¿ywienia ekologicznego ................ 20

7. Systemy zadawania pasz w gospodarstwie ekologicznym ............................. 21

8. Czynniki wp³ywaj¹ce na wydajnoæ rozrodcz¹ krów w gospodarstwie

ekologicznym ...................................................................................................... 21

9. Higiena i profilaktyka w ekologicznym chowie byd³a mlecznego ................. 22

10. Efektywnoæ ¿ywieniowa i ekonomiczna chowu byd³a mlecznego

w gospodarstwach ekologicznych ....................................................................... 24

11. Systemy utrzymania zwierz¹t ........................................................................ 24

12. Mikroklimat pomieszczeñ inwentarskich ...................................................... 27

13. Za³¹cznik Nr 1 Upowa¿nione jednostki certyfikuj¹ce rolnictwo

ekologiczne w roku 2003 ................................................................................... 30

Wstêp

Uzyskiwanie produktów pochodzenia zwierzêcego zgodne z zasadami rolnic-

twa ekologicznego (organicznego, biologicznego) to system produkcji zapewnia-

j¹cy zdrowie i dobrostan zwierz¹t gospodarskich, przy zachowaniu zgodnych z na-

tur¹ sposobów gospodarowania.

Mleko krowie, z uwagi na swoje walory od¿ywcze, zajmuje wa¿ne miejsce

w ¿ywieniu cz³owieka. Obecnie ¿ywnoæ przesta³a byæ postrzegana wy³¹cznie jako

ród³o sk³adników pokarmowych s³u¿¹cych pokryciu potrzeb organizmu cz³owie-

ka, natomiast wzros³o zainteresowanie konsumentów jej walorami prozdrowotny-

mi. St¹d coraz wiêcej uwagi wiele uwagi powiêca siê czynnikom maj¹cym wp³yw

na walory dietetyczne i smakowe mleka i jego przetworów, do których mo¿na za-

liczyæ genotyp zwierzêcia (rasê), ¿ywienie i utrzymanie. Chów byd³a ras mlecz-

nych zgodnie z za³o¿eniami produkcji organicznej, zapewnia uzyskanie mleka war-

tociowego ze wzglêdu na zdrowie cz³owieka.

Dobór ras i obsada zwierz¹t

Przy wyborze rasy byd³a nale¿y braæ pod uwagê nie tylko wydajnoæ mleczn¹,

ale równie¿ takie cechy jak: d³ugowiecznoæ krów, czas u¿ytkowania, wydajnoæ

¿yciow¹, odpornoæ na mastitis, odpornoæ na paso¿yty, p³odnoæ, ³atwoæ ocieleñ,

tempo brakowania krów oraz w³aciwoci technologiczne uzyskiwanego mleka.

Byd³o rasy holsztyñsko-fryzyjskiej (hf) - jako wyspecjalizowana rasa mleczna,

mo¿e byæ hodowane w gospodarstwach ekologicznych posiadaj¹cych paszê objêto-

ciow¹ dobrej jakoci, o wysokiej wartoci pokarmowej. Mo¿liwe jest wtedy uzy-

skanie od krów tej rasy wydajnoci przekraczaj¹cej 7000 kg mleka w ci¹gu roku.

W warunkach produkcji organicznej bardziej przydatne jest byd³o rodzimych

ras, produkuj¹ce nie wiêcej ni¿ 5 6 tys. kg mleka rocznie, najlepiej o kombinowa-

nej u¿ytkowoci.

Rasa czarno-bia³a (cb) - byd³o tej rasy w wyniku krzy¿owania i doskonalenia

byd³a miejscowego z byd³em fryzyjskim uznane jest jako typ kombinowany, mlecz-

no-miêsny z podkreleniem u¿ytkowoci mlecznej (wydajnoæ 5000-6000 kg mle-

ka/rok, o zawartoci 4% t³uszczu i 3,3% bia³ka). Doros³e krowy osi¹gaj¹ masê

cia³a 620 kg i wysokoæ w k³êbie 135 cm.

Rasa czerwono-bia³a (czb) - za polski wzorzec przyjmuje siê typ mleczno-miê-

sny du¿ego kalibru (masa cia³a doros³ych krów 650 kg, wysokoæ w k³êbie min.

132 cm), o zrównowa¿onych cechach mlecznych i miêsnych (5000-5500 kg/rok,

zawartoæ t³uszczu 4%, bia³ka 3,3%). Wydajnoæ rzena buhajków siêga 60%. Byd³o

rasy czb jest dobrze przystosowane do utrzymania w warunkach gospodarstw dys-

ponuj¹cych trwa³ymi u¿ytkami zielonymi.

Rasa simentalska - typ u¿ytkowy miêsno-mleczny du¿ego kalibru, o bardzo

dobrym umiênieniu, wydajnoci mleka 4000-5000 kg rocznie, 4,2% t³uszczu,

3,5% bia³ka. Masa cia³a doros³ych krów wynosi 675 kg a wysokoæ w k³êbie 136 cm.

Charakteryzuje siê odpornoci¹ na choroby, d³ugowiecznoci¹ i zdrowotnoci¹

wymienia.

Rasa polska czerwona (pc) - zaliczana do byd³a prymitywnego, prezentuje typ

u¿ytkowy mleczno-miêsny o wydajnoci oko³o 4000 kg mleka i zawartoci 4,5%

t³uszczu i 3,6% bia³ka. Masa cia³a doros³ej krowy wynosi oko³o 500 kg, a wysokoæ

w k³êbie 126 cm. Byd³o to cechuje d³ugowiecznoæ, odpornoæ na choroby, dobre

wykorzystanie paszy i dobra p³odnoæ. Byd³o pc mo¿e byæ u¿ytkowane w trudnych

warunkach rodowiskowych przy minimalnym zu¿yciu pasz treciwych.

Rasa Jersey - jest przedstawicielem typu jednostronnie mlecznego, doros³e

krowy wa¿¹ oko³o 370 kg i maj¹ 120 cm wysokoci w k³êbie. Roczna wydajnoæ

mleka siêga 5000 kg, przy zawartoci 6,2% t³uszczu, 4,0% bia³ka oraz wysokiej

zawartoci suchej masy. Charakteryzuj¹ siê zdolnoci¹ do pobierania i wykorzy-

stywania du¿ych iloci pasz objêtociowych.

Rasa Montbeliarde - zaliczana do typu kombinowanego mleczno-miêsnego,

charakteryzuje siê wysok¹ wydajnoci¹ mleka (6000-7500 kg w 305-dniowej lak-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: