Islam i jego współczesne oblicza.pdf

UNIWERSYTET GDA Ń SKI

WYDZIAŁ NAUK SPOŁECZNYCH

PODYPLOMOWE STUDIUM POLITOLOGII

Mordehai1971

ISLAM

NARODZINY

I JEGO

WSPÓŁCZESNE

OBLICZA

Praca dyplomowa napisana

w Zakładzie Historii Najnowszej

i My ś li Politycznej XIX i XX w

pod kierunkiem dr C. D.

GDA Ń SK

2005

SPIS TRE Ś CI

WST Ę P …………………………………………………………...

s.3

ROZDZIAŁ I Narodziny i rozwój islamu ………………………

s. 6

1.1 Pochodzenie islamu ………………………………………….

1.2 ś ycie proroka Mahometa …………………………………...

s. 6

s. 11

ROZDZIAŁ II Prawa islamu i praktyki religijne ……………...

s. 18

2.1 Koran i praktyki religijne …………………………………..

2.2 Odłamy islamu ………………………………………………

2.3 Ś wi ę ci m ęŜ owie i szari’at ……………………………………

s. 18

s. 25

s. 29

ROZDZIAŁ III Ró Ŝ ne oblicza islamu – islam dzi ś i jutro …….

s. 35

3.1 Ś wiat którym rz ą dzi islam ………………………………….

3.2 Fundamentalizm islamski i geografia terroru …………….

s. 35

s. 64

ZAKO Ń CZENIE ………………………………………………...

s. 71

BIBLIOGRAFIA ………………………………………………...

s. 77

WYKRESY

1. Wiara w liczbach ………………………………………….

2. Muzułmanie i Arabowie …………………………………

s. 70

s. 76

WST Ę P

W XXI wieku rywalizują ze sobą na świecie trzy wielkie religie. KaŜda z nich

uznaje istnienie jednego wszechmocnego i wszechwiedzącego Boga. Zapewne pierwsze

potencjalne nieporozumienie dotyczące islamu dotyczy toŜsamości Boga. Wyznawcy

kaŜdej z trzech monoteistycznych religii nie tylko oddają cześć transcendentnemu

bóstwu, lecz takŜe wyznają tego samego Boga, choć pod róŜnymi imionami. W tradycji

Ŝydowskiej znany jest on jako Jahwe lub El, chrześcijanie nazywają go Bogiem,

muzułmanie zaś Allahem. Wiele tradycji judaizmu i chrześcijaństwa, relacji

traktujących o ich dziejach i proroctwach, zostało zebranych w tym samym źródle

informacji, jakimi są księgi wchodzące w skład Starego Testamentu. Islam uznaje

wiele z tych tradycji, uznaje takŜe istnienie tak waŜnych w chrześcijaństwie postaci jak

Jezus. Mahomet, załoŜyciel islamu, darzył czcią wielu Ŝydowskich patriarchów i

proroków, wierząc Ŝe byli oni jego poprzednikami i choć Ŝyli w dawnych czasach,

głosili tę samą naukę, mówiącą o konieczności posłuszeństwa wobec BoŜych praw.

śydzi i chrześcijanie określeni zostali mianem „ludu Księgi” (ahl al-kitab), co

sprowadza się do tego, Ŝe wyznawcy obu religii mogą, poddając się pewnym rygorom,

zachować swój kult. Muzułmanie jednak, z powodu tezy o sfałszowaniu Pisma, odnoszą

się sceptycznie do Starego i Nowego Testamentu. Niemniej wiele postaci i wydarzeń z

Biblii pojawia się w Koranie.

TakŜe dzieje islamu nie są powszechnie znane niemuzułmanom, a niedostatki

wiedzy są źródłem licznych uproszczeń, nieporozumień czy wręcz przeinaczeń. Dla

większości z nas przeszłość islamu to pozbawiony tła, dwuwymiarowy obraz.

Przyczyną tych nieporozumień jest pogmatwany charakter historii rozgrywającej się na

Środkowym Wschodzie, tam gdzie narodził się islam i gdzie zachował on swoją

prawdziwą siłę. Arabia korzysta z tego wątpliwego dobrodziejstwa, jakim jest połoŜenie

na kluczowym ze strategicznego i handlowego punktu widzenia skrzyŜowaniu między

Wschodem a Zachodem oraz Północą a Południem. Od niepamiętnych czasów ten kto

kontrolował obszary zachodniej Azji, mógł powiedzieć, Ŝe kontroluje cały świat,

panował bowiem nad szlakami łączącymi kraje basenu Morza Śródziemnego na

zachodzie, Kaukazu na północy, Afryki na południu, a takŜe Indii oraz olbrzymich

obszarów Azji Środkowej na północy i wschodzie. Zgodnie z tym schematem 1500 lat

muzułmańskiej historii to okres nieustannych walk i podbojów prowadzonych przez

moŜnych tego świata, przybywających z najrozmaitszych części naszego globu i

pragnących zwycięŜyć w bitwie, której stawką jest panowanie na Bliskim Wschodzie. O

teren ten walczyli Europejczycy, Persowie, Mongołowie, Afgańczycy, Turcy,

Abisyńczycy oraz, szczególnie w ostatnich latach, Amerykanie, zatroskani o

bezpieczeństwo kryjącego się w głębi tej pustynnej ziemi bogactwa, z którego w

czasach proroka Mahometa nikt nie zdawał sobie sprawy – ropy naftowej.

Jednym z najwaŜniejszych problemów, z jakim musi zmierzyć się kaŜdy, kto po

raz pierwszy styka się z islamem, jest to, Ŝe islam stanowi wiarę, która narzuca sposób

postępowania w kaŜdej dziedzinie Ŝycia, jest obecny we wszystkich aspektach

działalności muzułmanina. Jednocześnie naleŜy pamiętać, Ŝe upływ czasu sprzyja

zacieraniu granic między mitem a rzeczywistością, dlatego do wczesnej tradycji naleŜy

podchodzić z pewną ostroŜnością, co jednak niesie niebezpieczeństwo zraŜenia do

siebie fundamentalistycznych wyznawców. Wstrzemięźliwość i umiarkowanie naleŜy

wykazać takŜe w związku z muzułmańskim fundamentalizmem o bardzo agresywnym

charakterze, o którym od 11 września 2001 r. tak wiele mówi się w mediach.

Twierdzenie, zgodnie z którym islam ze swojej natury opiera się na agresywnej

doktrynie, jest równie powierzchowne, jak pogląd przeciwny. ChociaŜ większość

muzułmanów jest ludźmi usposobionymi pokojowo, to niektóre aspekty

muzułmańskiego myślenia i działania w dzisiejszym świecie mają wojowniczy i

krwawy charakter. Taka sama była zresztą postawa chrześcijańskich fanatyków oraz

Ŝydowskich zelotów.

Celem pracy jest przedstawienie narodzin islamu i jego rozwoju, prawa islamu

szari’atu i praktyk religijnych oraz współczesnej sytuacji w państwach islamu i

perspektyw stojących przed tymi państwami w świecie przyszłości. Chciałem

przedstawić świat arabski w perspektywie historycznej i jego relacje z Zachodem

W pisaniu rozdziału pierwszego i drugiego, a szczególnie przy opisywaniu

narodzin islamu, roli Koranu i szari’atu w Ŝyciu wyznawców tej religii oraz powstania

jej odłamów pomocne okazały się opracowania M. Cooka 1 , J. Bielawskiego 2 ,

J. Daneckiego 3 , M. Jordana 4 oraz praca zbiorowa pod red. E. Machut - Mendeckiej 5 .

Przy pisaniu rozdziału trzeciego, a głównie przy przedstawianiu współczesnego oblicza

państw islamu ich aktualnej sytuacji oraz geografii islamskiego terroru, oprócz

podanych wyŜej pozycji, korzystałem z artykułów uznanych dziennikarzy zajmujących

się problematyką świata arabskiego i ogólnie świata islamu, zamieszczanych w

magazynach popularnonaukowych 6 oraz publikowanych na stronach internetowych 7 .

M. Cook, Mahomet, Warszawa 1999 r.

2 J. Bielawski, Islam, Warszawa 1980 r.

J. Danecki, Arabowie, Warszawa 2001 r.; tenŜe, Podstawowe wiadomości o islamie, t. 1-2, warszawa

2002 r.

M. Jordan, Islam – historia religii i kultury, Warszawa 2004 r.

5 Oblicza współczesnego islamu, pod red. E. Machut – Mendeckiej, Warszawa 2003 r.

A. Cockburn, Jemen, [w:] National Geographic nr 4(7) 2000 r., s. 28-52; tenŜe; Libia, [w:] NG nr 11(14)

2000 r., s. 2-32; tenŜe, Somalia, [w:] NG nr 9(36) 2002 r., s. 34-42.; T. Dahlby, Indonezja, [w:] NG nr

3(18) 2001 r., s. 74-104; J. Di Giovanni, Iraccy szyici, [w:] NG nr 6(57) 2004 r., s. 2-32; M. Edwards,

Azja Środkowa, [w:] NG nr 2(29) 2002 r., s.46-64; E. Girardet, Afganistan, [w:] NG nr 12(27) 2001 r.,

s. 2-10; W. Laqueur, Geografia terroru, [w:] NG nr 11(62) 2004 r., s. 52-62;L. Raimondo, Afganistan,

[w:] NG nr 7(34) 2002 r., s. 22-46; P. Salopek, Sudan, [w:] NG nr 2(41) 2003 r., s. 14-44; M. Simons,

Kaszmir, [w:] NG nr 2(2) 1999 r., s.2-30; F. Viviano, Arabia Saudyjska, [w:] NG nr 10(49) 2003 r., s. 78-

107.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: