Rozdział 2.
Rodzaje Linuxa

E:\Moje dokumenty\HELION\Linux Unleashed\Indeks\02.DOC              51

Rozdzia³ 2. ¨ Rodzaje Linuxa              57

Tim Parker

W tym rozdziale:

u        Skąd wziąć Linuxa?             

u        Co to jest dystrybucja?             

u        Dystrybucja Linuxa a zestawy dysków             

u        Aktualizacja istniejącego systemu linuxowego             

W tym rozdziale omówimy kilka zagadnień, z którymi powinieneś zapoznać się przed rozpoczęciem instalacji Linuxa. Jeśli nie masz jeszcze dostępu do wersji instalacyjnej systemu, albo chcesz zdobyć wersję inną niż posiadasz, pierwsza część tego rozdziału powie Ci, gdzie i jak możesz zaopatrzyć się w Linuxa. Dalsza część wyjaśnia, które zestawy dysków są potrzebne do zainstalowania systemu i jaka jest funkcja każdego z nich. Informacji tych będziesz potrzebował również przy rozszerzaniu funkcjonalności swojego systemu o nowe aplikacje.

Na rynku dostępnych jest mnóstwo wersji Linuxa: Slackware, Red Hat, Caldera, SLS (Softlanding Linux System), TAMU (Texas A&M University), Yggdrasil i jeszcze kilkanaście innych. Różnią się one mniej i bardziej znaczącymi szczegółami. Trudno z góry rozstrzygnąć, która wersja będzie najlepsza dla Ciebie. Większość różnic to drobiazgi, usprawniające m.in. instalację, dostęp do pomocy technicznej, obsługę sprzętu itp. Ponieważ możliwe jest samodzielne dobieranie i dopasowywanie składników pochodzących z różnych wersji (do pewnego stopnia), większość użytkowników wybiera jedną z wersji i trzyma się jej. Choć zawsze możesz zainstalować inną wersję Linuxa, powinieneś mieć naprawdę ważne powody, aby to robić.

Skąd wziąć Linuxa?

Linux jest dostępny w każdej chwili za darmo, jeśli tylko wiesz, gdzie go szukać. Ponieważ jest on rozprowadzany bez żadnej organizacji czy kontroli (tak jak ma to miejsce w przypadku komercyjnych wersji UNIX-a), nie ma nikogo odpowiedzialnego za aktualizację rozprowadzanych wersji. Twoim zadaniem jest znaleźć źródło oprogramowania i upewnić się, że wersja, którą otrzymujesz, jest kompletna i zawiera wszystko, co jest Ci potrzebne. Powinieneś również zwrócić uwagę na numer wersji, ponieważ dystrybutorzy często oferują ich kilka, a nie wszystkie są pierwszej świeżości.

Kopię wersji instalacyjnej Linuxa zdobyć można na kilka sposobów. Wybierz ten, który jest dla Ciebie najwygodniejszy albo też najtańszy. Najpopularniejszym sposobem jest zdobycie kopii na CD-ROM-ie; są one dostępne jako dodatki do wielu książek i czasopism. Inną metodą jest załadowanie go poprzez sieć z któregoś z węzłów FTP lub BBS. Można również zamówić Linuxa drogą pocztową.

Sposób, w jaki zdobędziesz kopię Linuxa, w pewnym stopniu przesądza o ilości dodatkowego oprogramowania. Wersje dostępne na dyskach CD-ROM często zawierają komplet oprogramowania, podczas gdy niektóre BBS-y i węzły FTP oferują jedynie niewielką część dystrybucji, która wystarcza do zainstalowania i użytkowania systemu w stopniu podstawowym. Mniejsze wersje mogą na przykład nie zawierać wszystkich dostępnych kompilatorów języków programowania czy systemu X Window.

Linux na płycie CD-ROM

Dystrybucje Linuxa na dyskach CD-ROM rozprowadzane są przez co najmniej kilkunastu producentów. Różnią się one zarówno numerami wersji, jak i liczbą dołączonych programów. Można zakupić jedno- i dwudyskowe wersje zawierające większość potrzebnych aplikacji, ale dostępne są też wersje pięcio- lub sześciodyskowe, zawierające ogromne ilości innych materiałów, takich jak dokumentacja pomocnicza, archiwa grup dyskusyjnych czy inne wersje jądra systemu.

Większość dystrybucji zawiera te same programy, różnica polega na ich organizacji, ilości oraz jakości dołączonej dokumentacji i programów narzędziowych. Poszczególne dystrybucje są stosunkowo tanie, więc wybierz tę, która najbardziej Ci odpowiada.

Upewnij się, że wersja, którą otrzymujesz, jest najświeższa (porównaj numery wersji na innych dostępnych kompaktach) i że zawiera interesujące Cię oprogramowanie dodatkowe. Na opakowaniu CD-ROM-u zazwyczaj znajdują się informacje o numerze dystrybucji (tak jak np. Slackware 3.4 czy Red Hat 5.0) i najważniejszych dołączonych aplikacjach (jak XFree86, kompilatory itp.). Czasem jednak informacje takie nie są zamieszczone i może okazać się, że zakupiłeś starą wersję systemu, lub że brakuje w niej istotnych dla Ciebie programów. Na szczęście dyski CD-ROM z dystrybucjami Linuxa nie są drogie.

Niektórzy dostawcy dołączają do dystrybucji programy lub dyski startowe znacząco ułatwiające proces instalacji. Dodanie skompilowanych gier, aplikacji i programów użytkowych również zwiększa atrakcyjność dystrybucji. Zwykle kosztują one nieco więcej, ale często w zamian za różnicę w cenie otrzymujesz fachowo napisaną instrukcję, a nawet pomoc techniczną. Dobry przykład może stanowić tu dystrybucja Caldera Linux.

Węzły FTP

FTP (File Transfer Protocol, protokół transmisji plików) jest protokołem powszechnie stosowanym w Internecie; umożliwia on dostęp do plików zlokalizowanych na serwerach zdalnych. Dystrybucje Linuxa oferowane są przez wiele węzłów FTP dostępnych dla każdego (nie musisz posiadać konta w takim węźle, po prostu logujesz się jako „guest” lub „anonymous” i używasz jako hasła swojego nazwiska lub adresu e-mailowego). Dostęp do nich wymaga tylko połączenia się z siecią Internet.

Żeby można było używać FTP, w systemie musi być obsługiwany protokół TCP/IP; nie jest ważne, czy jest to zwykły pecet pracujący w DOS-ie lub Windows, czy też stacja robocza UNIX lub Linux, byleby tylko korzystał z usług dostawcy Internetu udostępniającego usługę FTP. Oprogramowanie FTP musi działać po obu stronach połączenia. Aby załadować pliki z innego systemu, musisz uruchomić oprogramowanie do obsługi FTP w swoim systemie i połączyć się z odpowiednim oprogramowaniem w systemie zdalnym.

W Internecie działa duża liczba węzłów FTP. Ich zadaniem jest udostępnianie oprogramowania dla wszystkich chętnych. Wiele z nich jest tylko „odbiciami” (ang. mirror) innych węzłów, a więc udostępniają one dokładnie takie same pliki. Należy wybrać ten węzeł, z którym najłatwiej jest nawiązać połączenie, albo taki, który pozwoli na uzyskanie największej prędkości transmisji danych. Węzłem, z którego najczęściej ładowany jest Linux, jest sunsite.unc.edu. Zawiera on przejrzystą listę wszystkich dostępnych programów oraz starszych wersji jądra, sterowników i programów użytkowych. Wiele z płyt CD-ROM dostępnych na rynku to po prostu kopie zawartości tego węzła. Jeśli zamierzasz zdobyć wersję instalacyjną Linuxa poprzez FTP, jest to jeden z najlepszych punktów wyjścia.

Używanie FTP do ładowania plików

Łączenie się z węzłami FTP obsługiwanymi przez Linuxa jest dość łatwe (pod warunkiem, że masz dostęp do Internetu). Możesz uruchomić program do obsługi FTP podając nazwę systemu, z którym zamierzasz się połączyć, jako parametr, lub podać ją po uruchomieniu tego programu. Jeśli jesteś podłączony bezpośrednio do Internetu, wprowadź polecenie ftp z nazwą serwera, z którym chcesz się połączyć, na przykład w ten sposób:

ftp sunsite.unc.edu

W tym przypadku używamy interfejsu tekstowego, choć istnieje kilka bardzo przyjemnych w obsłudze klientów FTP posiadających graficzny interfejs użytkownika, rozprowadzanych na przykład wraz z systemem X Window. Ich używanie jest o wiele łatwiejsze, przypomina rozwiązania znane z interfejsu Microsoft Windows. Wystarczy po prostu wybrać pliki, które nas interesują, i przeciągnąć je do katalogu w komputerze lokalnym

Ponieważ informacja dotyczy w zasadzie tylko użytkowników amerykańskich, została pominięta (org. If you are using an online service like CompuServe or Delphi ...)

.

Ponieważ wersja FTP oparta na interfejsie tekstowym jest najpopularniejsza, omówimy ją nieco dokładniej. Po połączeniu się z dostawcą Internetu powinieneś uruchomić program obsługi FTP. Jeśli używasz systemu Windows, okno DOS-owe jest często najłatwiejszym sposobem nawiązania połączenia. Wywołaj tryb MS-DOS i w wierszu poleceń programu FTP podaj nazwę serwera, z którym chcesz się połączyć.

Po uruchomieniu programu FTP system próbuje połączyć się z serwerem zdalnym. Jeśli proces ten zakończy się sukcesem, serwer poprosi o podanie identyfikatora użytkownika. Musisz wprowadzić prawidłowy identyfikator oraz hasło, chyba że serwer obsługuje anonimowy dostęp do FTP (jest tak w przypadku wszystkich węzłów udostępniających Linuxa). Po nawiązaniu połączenia, zanim zalogujesz się, często pojawia się krótki komunikat informujący o tym, że dany serwer obsługuje anonimowy dostęp do FTP (zwykle coś w rodzaju Guest login ok.). Oto przykładowy zapis logowania się do węzła sunsite. unc.edu:
 

ftp sunsite.unc.edu
331 Guest login ok, send your complete e-mail address as password.
Enter username (default: anonymous): anonymous
Enter password [tparker@tpci.com]:
|FTP| Open
230-                   WELCOME to UNC and SUN's anonymous ftp server
230-                                       University of North Carolina
230-                                 Office FOR Information Technology
230-                                               sunsite.unc.edu
230 Guest login ok., access restrictions apply.
FTP>

Dostęp do anonimowego FTP uzyskuje się zazwyczaj, podając guest lub anonymous jako identyfikator użytkownika. Jeśli nie wiadomo, której z możliwości użyć, można spróbować obu. W większości przypadków serwer zapyta o hasło – w niektórych systemach nie musisz go podawać, a w innych należy wprowadzić swoje nazwisko lub adres e-mail. Dane te używane są tylko do celów statystycznych i ich podawanie nie stwarza żadnych problemów związanych z bezpieczeństwem.

Po zakończeniu procesu logowania zobaczysz symbol zachęty FTP>. Oznacza to, że system jest gotów do przyjmowania poleceń FTP. Czasem wyświetlany jest jeszcze krótki komunikat zawierający instrukcje dotyczące ładowania plików lub też ograniczeń nałożonych na Ciebie jako użytkownika anonimowego. Przykładowe komunikaty z węzła sunsite.unc.edu wyglądają następująco:

To get a binary file, type: BINARY and then: GET "File.Name" newfilename
To get a text file, type:   ASCII  and then: GET "File.Name" newfilename
Names MUST match upper, lower case exactly. Use the "quotes" as shown.
To get a directory, type: DIR. To change directory, type: CD "Dir.Name"
To read a short text file, type GET "File.Name" TT
For more, type HELP or see FAQ in gopher.
To quit, type EXIT or Control-Z.

230- If you e-mail to info@sunsite.unc.edu you will be sent help åinformation
230- about how to use the different services sunsite provides.
230- We use the Wuarchive experimental ftpd. If you "get" <directory>.tar.Z
230- or <file>.Z it will compress and/or tar it on the fly. Using ".gz" åinstead
230- of ".Z" will use the GNU zip (/pub/gnu/gzip*) instead, a superior
230- compression method.

Kiedy masz już dostęp do zasobów serwera, do wyświetlania zawartości plików i poruszania się po drzewie katalogów możesz używać poleceń Linuxa (czy UNIX-a). Aby otrzymać informacje o zawartości katalogu, użyj polecenia ls lub jego DOS-owego odpowiednika dir. Zmiana katalogu bieżącego jest możliwa dzięki poleceniu cd <nazwa_katalogu>. Polecenie cd .. pozwoli Ci powrócić do katalogu nadrzędnego (stojącego w hierarchii katalogów o jeden poziom wyżej od katalogu bieżącego). Inaczej niż w Linuxie, nie jest możliwe stosowanie skrótów klawiaturowych, więc musisz dokładnie wpisywać całe nazwy plików i katalogów.

Gdy przejrzysz zawartość katalogów i znajdziesz plik, który chcesz pobrać, możesz zrobić to, wydając polecenie:

get nazwa_pliku

Polecenia get (załaduj, pobierz) i put (wyślij) mają punkt odniesienia w komputerze lokalnym, to znaczy wydając polecenie get każesz swojemu oprogramowaniu pobrać plik z serwera i umieścić go w swoim komputerze, natomiast poleceniem put wysyłasz pliki ze swojego komputera do serwera zdalnego. Ważne jest, by dobrze zapamiętać, które polecenie działa w którą stronę, w przeciwnym wypadku może zdarzyć się, że przez przypadek pozbędziesz się jakichś ważnych danych.

Cudzysłów wokół nazwy pliku jest opcjonalny w większości wersji FTP, ale zabezpiecza on przed złym interpretowaniem polecenia przez serwer, warto więc go stosować.

Gdy wydajesz polecenie get, serwer przesyła dane do komputera, po czym wypisuje krótką informację o zakończeniu tego procesu. Podczas trwania operacji przesyłania nawet dużych plików na ekranie nie są wyświetlane żadne informacje, musisz więc po prostu być cierpliwy. Oto co widzimy na ekranie po wydaniu polecenia get:

FTP> get "file1.txt"
200 PORT command successful.
150 BINARY data connection for FILE1.TXT (27534 bytes)
226 BINARY Transfer complete.
27534 byte received in 2.35 seconds (12Kbytes/s).

FTP posiada dwa tryby przesyłania danych: tryb ASCII (znaki 7 – bitowe) i Binary (znaki 8 – bitowe). Choć niektóre systemy przełączają się pomiędzy nimi automatycznie, warto jest ustawić odpowiedni tryb ręcznie, dzięki czemu masz pewność, że nie tracisz niepotrzebnie czasu. Pliki wchodzące w skład dystrybucji Linuxa muszą być przesyłane w trybie Binary. Zmiana trybu przesyłania danych na binarny (wymagany przy przesyłaniu wszystkich plików wykonywalnych) możliwa jest dzięki poleceniu: 

binary

Do trybu ASCII wrócić można, używając polecenia ASCII. Gdy załadujesz plik binarny w trybie ASCII, nie będzie można go uruchomić. Ładowanie plików tekstowych w trybie Binary nie narusza ich zawartości, więc jest to tryb, którego można używać zawsze.

Do opuszczania programu FTP służą polecenia quit lub exit. Oba najpierw zamykają sesję na serwerze, po czym kończą program FTP na Twoim komputerze.

Pamiętaj, że archiwa zawierające Linuxa są dość spore i przesyłanie nawet niewielkiej dystrybucji za pomocą modemu asynchronicznego może zająć dłuższą chwilę. Jeśli używasz wolnego modemu (9600 bodów lub mniej), powinieneś wziąć pod uwagę inne metody, gdyż ta zajmie Ci co najmniej kilka godzin. Niektóre serwery zaś ograniczają czas, przez jaki możesz pozostawać połączony.

Węzły FTP udostępniające Linuxa

Lista węzłów FTP udostępniających Linuxa powoli ulega zmianom, niemniej jednak adresy zebrane poniżej były dostępne w chwili, gdy książka ta szła do druku. Wiele z nich to kopie innych serwerów (ang. mirrors) i mają one dokładnie taką samą zawartość jak serwery główne (ang. home sites). Serwerami głównymi są: tsx-11.mit.edu, sunsite. unc.edu, oraz nic.funet.fi.

Węzeł, który znajduje się najbliżej Twojego miejsca zamieszkania, może być rozpoznany przez identyfikator kraju na końcu adresu (uk – Wielka Brytania, fr – Francja, pl – Polska itp.). Większość wersji FTP pozwala używać zarówno nazwy domenowej, jak i adresu IP serwera, choć gdy nazwa nie może być poprawnie zinterpretowana przez lokalną bramkę internetową, użycie adresu IP jest najlepszą metodą, należy jednak upewnić się, że wszystkie cztery składniki adresu IP są wpisane prawidłowo. Tabela 2.1 zawiera adresy węzłów będących doskonałym źródłem materiałów dotyczących Linuxa.

Jeżeli natkniesz się na jakieś problemy przy łączeniu się z którymś z tych węzłów, spróbuj połączyć się z innym. Jeśli trudności nie ustępują, może to oznaczać problem z dostępem do Internetu.

World Wide Web

Również strony WWW mogą być pomocne przy zdobywaniu kopii dystrybucji Linuxa. Na przykład pod adresem http://sunsite.unc.edu/mdw/linux.html znajdziesz ofertę głównych węzłów FTP dostarczających Linuxa. Aby załadować wersję instalacyjną systemu, możesz użyć dowolnej przeglądarki internetowej, takiej jak Mosaic czy Netscape. Większość ze stron WWW poświęconych Linuxowi oferuje również dokumentację.

Stron WWW poświęconych tematyce związanej z systemem Linux jest bardzo dużo, o wiele więcej niż moglibyśmy tu wypisać. Aby je znaleźć, użyj jednej z wyszukiwarek internetowych (jak np. yahoo.com czy altavista.digital.com), jako klucz podając słowo „Linux”. Otrzymasz ogromną liczbę adresów WWW. Aby zawęzić obszar poszukiwań, możesz dopisać binaries lub wpisać nazwę interesującej Cię wersji (np. Slackware).

Tabela 2.1. Węzły FTP zawierające oprogramowanie dla Linuxa i ich adresy IP