A. Kościan - Choroba alkoholowa.pdf

(691 KB) Pobierz
Microsoft Word - 00 choroba alkoholowa
A NNA K OŚCIAN
U NIWERSYTET K ARDYNAŁA S TEFANA W YSZYŃSKIEGO
W W ARSZAWIE
Choroba alkoholowa
podłoże, mechanizmy, charakterystyka
U podstaw dzisiejszego kształtu definicji choroby alkoholowej
leży definicja podawana w VIII wersji Międzynarodowej Klasyfikacji
Chorób Urazów i Przyczyn Zgonów z 1965 r. opisująca alkoholizm
jako: „stan psychicznego i fizycznego uzależnienia, a w nim
zwiększenie się tolerancji, zespół abstynencyjny, utrata kontroli picia
tj. niemożność powstrzymywania się od picia, a w nałogu dalej
posuniętym – zmniejszenie tolerancji”. Następnie termin alkoholizm
nałogowy zastąpiono „zespołem uzależnienia od alkoholu”. Termin
ten został wprowadzony przez Światową Organizację Zdrowia w IX
wersji Międzynarodowej Klasyfikacji z 1978 roku (Woronowicz,
1993, s. 33-38). Zatem „zgodnie z definicją WHO uzależnienie od
alkoholu to stan psychiczny i fizyczny wynikający ze współdziałania
żywego organizmu i alkoholu. Stan ten charakteryzuje się zmianami
w zachowaniu i innymi następstwami, w tym zawsze przymusem
ciągłego lub okresowego używania alkoholu po to, aby doświadczyć
psychicznych efektów jego działania lub aby uniknąć objawów
wynikających z jego braku, takich jak złe samopoczucie
(dyskomfort). Zmiana tolerancji może ale nie musi towarzyszyć temu
zjawisku. Człowiek może uzależnić się równolegle od alkoholu i
innych środków” (Woronowicz, 2009, s. 36).
W tym miejscu należałoby zastanowić się, w jaki sposób
dochodzi do uzależnienia. Dlaczego pewne osoby mogą pić, nie
667930475.227.png 667930475.238.png 667930475.249.png 667930475.260.png 667930475.001.png 667930475.012.png 667930475.023.png 667930475.034.png 667930475.045.png 667930475.056.png 667930475.067.png 667930475.078.png 667930475.089.png 667930475.100.png 667930475.111.png 667930475.122.png 667930475.133.png 667930475.144.png 667930475.155.png 667930475.166.png 667930475.177.png 667930475.188.png 667930475.195.png 667930475.196.png 667930475.197.png 667930475.198.png 667930475.199.png 667930475.200.png 667930475.201.png 667930475.202.png 667930475.203.png 667930475.204.png 667930475.205.png 667930475.206.png 667930475.207.png 667930475.208.png 667930475.209.png 667930475.210.png 667930475.211.png 667930475.212.png 667930475.213.png 667930475.214.png 667930475.215.png 667930475.216.png 667930475.217.png 667930475.218.png 667930475.219.png 667930475.220.png 667930475.221.png 667930475.222.png 667930475.223.png 667930475.224.png 667930475.225.png 667930475.226.png
uzależniając się, natomiast inni sięgają po alkohol częściej i
uzależniają się od owej substancji. Jerzy Mellibruda opisuje to
zjawisko w następujący sposób: „Mechanizmy uzależnienia powstają
na skutek intensywnego oddziaływania psychofizycznego alkoholu i
stanowią podstawowe przyczyny patologicznego picia u osób
uzależnionych oraz załamywania się prób powstrzymywania się od
picia. Są aktywizowane przez negatywne stany emocjonalne i
doświadczenia związane ze stresem oraz przez specyficzne
okoliczności zewnętrzne” (Mellibruda, 1997, s.28). Jest wiele
przyczyn sięgania po alkohol, które opiszę tutaj jedynie pokrótce .
Ogólnie w literaturze wyróżnianych jest kilka podstawowych
koncepcji stawania się osobą uzależnioną. Wśród nich wymienić
należy:
1. Biologiczne uwarunkowanie alkoholizmu
Teoria ta zakłada genetyczne dziedziczenie pewnych własciwości
metabolicznych oraz biologicznych własciwości sprzyjających
szybkiemu uzależnianiu się od alkoholu. Badania prowadzone m.in.
na bliźniętach jedno- i dwujajowych, gdzie jedno z bliźniąt było
uzależnione, wykazały, iż u bliźniąt jednojajowych częstotliwość
wystąpienia choroby alkoholowej jest większa niż u bliźniąt
dwujajowych (Kinney, Leaton, 1996, s.82). Inne badania wykazały
wielokrotnie częstsze występowanie alkoholizmu u synów ojców
uzależnionych (Bołoz, 1998, s.83-92). Opisując w skrócie koncepcję
biologiczną, dziedziczeniu podlegają pewne własciwości organizmu
związane z metabolizmem alkoholu. Utlenianie alkoholu w 90%
dokonywane jest w wątrobie, za pomocą enzymów, które wykazują
róznice indywidualne w zakresie odmiany i działania. To właśnie ta
667930475.228.png 667930475.229.png 667930475.230.png 667930475.231.png 667930475.232.png 667930475.233.png 667930475.234.png 667930475.235.png 667930475.236.png 667930475.237.png 667930475.239.png 667930475.240.png 667930475.241.png 667930475.242.png 667930475.243.png 667930475.244.png 667930475.245.png 667930475.246.png 667930475.247.png 667930475.248.png 667930475.250.png 667930475.251.png 667930475.252.png 667930475.253.png 667930475.254.png 667930475.255.png 667930475.256.png 667930475.257.png 667930475.258.png 667930475.259.png 667930475.261.png 667930475.262.png 667930475.263.png 667930475.264.png 667930475.265.png 667930475.266.png 667930475.267.png 667930475.268.png 667930475.269.png 667930475.270.png 667930475.002.png 667930475.003.png 667930475.004.png 667930475.005.png 667930475.006.png 667930475.007.png 667930475.008.png 667930475.009.png 667930475.010.png 667930475.011.png 667930475.013.png 667930475.014.png 667930475.015.png 667930475.016.png
odmienność może sprzyjać spożywnaiu alkoholu w większych
ilościach, bez odczuwania przykrych konsekwencji, a to z kolei
prowadzi do szybszego uzależnienia się od owej substancji (Ryś,
2008). Jak nadmienia Irena Pospiszyl: „Z hipotezą o biochemicznym
podłożu alkoholizmu wiążą się też doniesienia o zaburzeniach w
przemianie węglowodanów i tłuszczów u osób wysokiego ryzyka.
Zaburzenia te miałyby polegać na niezdolności niektórych
aminokwasów do przemiany węglowodanów i tłuszczów w procesie
metabolizmu. Alkohol ma ułatwać ten proces, wywołując tym samym
specyficzną potrzebę – głód alkoholowy” (Pospiszyl, 2009, s. 142).
Majkowski podaje nastepujące argumenty na poparcie biologicznej
koncepcji uzależnienia:
- niektórzy ludzie mają wrodzone lub nabyte niedobory endorfin,
których niedobór czyni organizm podatnym na uzależnienie;
- osoby uzależnione zostają uzależnione do końca swojego życia,
ponieważ w mózgu zachodzą pewne nieodwracalne zmiany
- każdy organizm inaczej reaguje na substancję toksyczną, jaką jest
alkohol, co świadczy o bilogicznym, genetycznym uwarunkowaniu
pewnych predyspozycji organizmu do przyjmowania,
metabolizowania alkoholu i odczuwaniu efektów jego działania
(Majkowski, 1998, s. 76).
2. Psychiczne uwarunkowanie uzależnienia
Zaliczyć tu możemy wszystkie teorie nurtów: poznawczego,
behawioralnego, analitycznego oraz teorii osobowości.
Do najbardziej interesujących spośród wielu teorii można by
zaliczyć koncepcje behawiorystyczne, a mianowicie:
667930475.017.png 667930475.018.png 667930475.019.png 667930475.020.png 667930475.021.png 667930475.022.png 667930475.024.png 667930475.025.png 667930475.026.png 667930475.027.png 667930475.028.png 667930475.029.png 667930475.030.png 667930475.031.png 667930475.032.png 667930475.033.png 667930475.035.png 667930475.036.png 667930475.037.png 667930475.038.png 667930475.039.png 667930475.040.png 667930475.041.png 667930475.042.png 667930475.043.png 667930475.044.png 667930475.046.png 667930475.047.png 667930475.048.png 667930475.049.png 667930475.050.png 667930475.051.png 667930475.052.png 667930475.053.png 667930475.054.png 667930475.055.png 667930475.057.png 667930475.058.png 667930475.059.png 667930475.060.png 667930475.061.png 667930475.062.png 667930475.063.png 667930475.064.png 667930475.065.png 667930475.066.png 667930475.068.png 667930475.069.png 667930475.070.png 667930475.071.png 667930475.072.png 667930475.073.png 667930475.074.png 667930475.075.png
- hipoteza redukcji napięcia- zgdonie z nią osoba pije w celu
uzyskania stanu znacznej redukcji napięcia psychicznego, nauczona
jest ona natomiast, iż poprzez spożywanie alkoholu może osiągnąć
ten efekt. Mamy więc tu do czynienia z działaniem wzmocnień
pozytywnych;
- hipoteza uczenia się przez warunkowanie- która wskazuje na rolę
zmian (wewnętrznych i zewnętrznych) wywołanych działaniem
alkoholu, które mogą sprzyjać osiągnięciu wyznaczonego celu;
- hipoteza modelowania- która za przyczynę powstawania
uzależnienia podaje obserwowanie i modelowanie destrukcyjnych
wzorców picia stosowanych przez osoby bliskie i znaczące.
Internalizowane są tu postawy rodziców, innych osób z otoczenia
oraz oczekiwane pozytywne efekty działania alkoholu (Ryś, 2008, s.
19-21).
Teorie osobowościowe starają się wyjaśnić powstawanie
uzależnienia posiadaniem cech osobowości, które sprzyjają sięganiu
po alkohol. Mellibruda wymienia następujące cechy:
- słabe ego, a zatem negatywny obraz siebie, słaba identyfikacja z
płcią, niedojrzałość emocjonalna, wrogość, impulsywność;
- neurotyczność, wysokie natężenie lęku, lęk przed śmiercią,
depresyjność, histeryczność;
- zwiększona wrażliwość na bodźce, tendencja do intensyfikacji
wrażeń i nasilania dzialłania bodźców w celu spotęgowania
stymulacji;
- „zależność od pola”, zależność interpersonalna i emocjonalna
(Mellibruda, 1999, s. 20).
3. Społeczne uwarunkowania uzależnień
667930475.076.png 667930475.077.png 667930475.079.png 667930475.080.png 667930475.081.png 667930475.082.png 667930475.083.png 667930475.084.png 667930475.085.png 667930475.086.png 667930475.087.png 667930475.088.png 667930475.090.png 667930475.091.png 667930475.092.png 667930475.093.png 667930475.094.png 667930475.095.png 667930475.096.png 667930475.097.png 667930475.098.png 667930475.099.png 667930475.101.png 667930475.102.png 667930475.103.png 667930475.104.png 667930475.105.png 667930475.106.png 667930475.107.png 667930475.108.png 667930475.109.png 667930475.110.png 667930475.112.png 667930475.113.png 667930475.114.png 667930475.115.png 667930475.116.png 667930475.117.png 667930475.118.png 667930475.119.png 667930475.120.png 667930475.121.png 667930475.123.png 667930475.124.png 667930475.125.png 667930475.126.png 667930475.127.png 667930475.128.png 667930475.129.png 667930475.130.png 667930475.131.png 667930475.132.png 667930475.134.png 667930475.135.png
Badania wskazują również na bardzo istotny wskaźnik rozwoju
uzależnienia, jakim jest wpływ środowiska rodzinnego. Zgodnie z tą
koncepcją, wskutek negatywnego i długotrwałego oddziaływania tego
najbliższego otoczenia, dochodzi do ukształtowania tzw. osobowości
przednałogowej (Karpowicz, 2003, 49-50). W rodzinie
dysfunkcyjnej, o ktorej była rozmowa w poprzednich rozdziałach,
zaniedbywane są potrzeby dziecka. Wszystkie zachowania, oceny i
słowa kierowane w stronę dziecka przez najblizszych są
bezkrytycznie iunternalizowane. Tak tworzy się obraz młodego
człowieka bez poczucia bezpieczeństwa, o niskiej samoocenie oraz
słabym wglądzie w swoje uczucia, wśród których dominuje poczucie
krzywdy, żal i złosć. Brakuje również wykształconych odpowiednich
metod radzenia sobie ze stresem. Wszystko to składa się na model
osobowości sprzyjający sięganiu po alkohol. „Sięgnięcie po
substancje uzależniające poprzedza niska samoocena ukształtowana
w wyniku doświadczania różnych typów przemocy, nadużyć,
zaniedbań, trudności, lęków społecznych i poczucia winy,
wywołanego niemożnością sprostania stawianym wymaganiom”
(Ryś, 2008, s. 22-23). Sięganiu po alkohol znacznie sprzyjać mogą
zatem cechy osobowości, które wykształciły się w konsekwencji
przeżytych w dzieciństwie traum, stresu oraz zaniedbań, które trwale
zarysowały się w osobowości uzależnionej osoby. Poza niskim
poczuciem własnej wartości i innych wymienionych wyżej cech
należy jeszcze wskazać nieśmiałość, lęk społeczny, wynikające z
braku odpowiednich umiejętności interpersonalnych, kompetencji w
nawiązywaniu i podtrzymywaniu bliskch związków. Alkohol bowiem
oddziałując chemicznie na organizm, dodaje odwagi i pewności
siebie pijącemu, sprawia, iż postrzega on siebie o wiele korzystniej
niż w stanie trzeźwości. Zatem rodzina jest środowiskiem
667930475.136.png 667930475.137.png 667930475.138.png 667930475.139.png 667930475.140.png 667930475.141.png 667930475.142.png 667930475.143.png 667930475.145.png 667930475.146.png 667930475.147.png 667930475.148.png 667930475.149.png 667930475.150.png 667930475.151.png 667930475.152.png 667930475.153.png 667930475.154.png 667930475.156.png 667930475.157.png 667930475.158.png 667930475.159.png 667930475.160.png 667930475.161.png 667930475.162.png 667930475.163.png 667930475.164.png 667930475.165.png 667930475.167.png 667930475.168.png 667930475.169.png 667930475.170.png 667930475.171.png 667930475.172.png 667930475.173.png 667930475.174.png 667930475.175.png 667930475.176.png 667930475.178.png 667930475.179.png 667930475.180.png 667930475.181.png 667930475.182.png 667930475.183.png 667930475.184.png 667930475.185.png 667930475.186.png 667930475.187.png 667930475.189.png 667930475.190.png 667930475.191.png 667930475.192.png 667930475.193.png 667930475.194.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin