Szczepieniem.doc

Szczepieniem nazywamy taki sposób rozmnażania, dzięki któremu następuje zrośnięcie rozmnażanej rośliny drzewiastej z rośliną przyjmującą role podkładki. Szczepienie jest w wielu wypadkach sposobem rozmnażania, po który sięgamy w ostateczności. Posługujemy się nim jednakże nie tylko wtedy, gdy inne sposoby zawodzą, ale często korzystamy ze szczepienia zamiast innych możliwych sposobów, ze względu na stosunkowa łatwość wykonania i na możliwość silnie rosnącej, łatwo się przyjmujących roślin. 

Trwałe połączenie dwóch osobników przez szczepienie możliwe jest tylko wtedy, gdy zachodzi zgodność pomiędzy obydwiema roślinami: podkładka a naszczepioną odmiana. Tak jest wtedy zwłaszcza, gdy podkładkami dla odmian są okazy tego samego gatunku np. gdy chcemy zaszczepić odmiany Acer negundo wtedy podkładkami powinny być siewki Acer negundo.

W wielu wypadkach wcale nie jest konieczne wykorzystywanie na podkładki okazów danego gatunku. Tak wiec np.  na Berberis thunbergii ' Atropurpurea' można zaszczepić wszystkie gatunki i odmiany z rodzaju Berberis.

Podkładki musza być całkowicie zdrowe, wolne zwłaszcza od chorób wirusowych, raka i guzowatości korzeniowej. Pod względem genetycznym podkładki powinny być możliwe wyrównane, jednak najlepsze nawet podkładki pochodzące z siewu nie są genetycznie jednolite, co nieraz jest przyczyna dużego zróżnicowania przyjmowania się zrazów po szczepieniu.

Typowa podkładka jest siewka. Podkładkami mogą jednakże być też nieukorzenione lub ukorzenione sadzonki zdrewniałe, ukorzenione sadzonki zielne, odkłady czy kawałki korzeni.

Zrazy należy pozyskiwać tylko z roślin matecznych absolutnie pewnych pod względem odmianowym i starannie sprawdzonych. Za rośliny mateczne możemy uznać tylko najlepsze drzewa i krzewy, charakteryzujące się jak najwyraźniejszymi cechami odmianowymi.

staramy się też korzystać z roślin matecznych wolnych od chorób wirusowych. W szkółkarstwie sadowniczym można juz korzystać ze zrazów pochodzących z roślin matecznych sprawdzonych i wolnych od wirusów. Zasada ta powinna dotyczyć też drzew i krzewów ozdobnych.

Ważna jest również pora ciecia zrazów. Wszystkie zrazy do szczepień letnich tniemy bezpośrednio przed użyciem; naszczepiamy tylko zrazy zupełnie świeże. To samo dotyczy zrazów wszystkich zimozielonych gatunków liściastych i iglastych. Bez względu na porę szczepienia tniemy zrazy dopiero tuż przed szczepieniem i natychmiast usuwamy z nich liście. Jeśli jednak dysponujemy chłodnia, to możemy w niej zrazy takich gatunków przechowywać bezpiecznie przez pewien czas w workach foliowych.

Inaczej ma się rzecz z wykonywanym późna zimą szczepieniem roślin zrzucających liście na zimę. W tym wypadku zrazy tniemy w okresie zupełnego spoczynku, mniej więcej w grudniu-styczniu. Starannie zaetykietowane zrazy umieszczamy w zabezpieczonym przed mrozem, chłodnym i zacienionym dołowniku lub w chłodni, gdzie pozostają aż do momentu użycia.

Z zasady wykorzystujemy na zrazy tylko pędy rozwinięte normalnie i silnie, dobrze naświetlone w koronie drzewa czy w krzewie i całkowicie zdrowe. Nigdy nie należy pozyskiwać zrazów z pędów odroślowych.

Najczęściej na zrazy wykorzystujemy pędy tegoroczne lub jednoroczne. Pędy 2-letnie i starsze można brać pod uwagę tylko u gatunków roślin o cienkich pędach i w wypadku okulizacji żywym oczkiem.

Najczęściej stosowane sposoby szczepienia

a) Szczepienie przez zbliżenie (ablaktacja)

Sposobem tym szczepimy obecnie już rzadko i tylko gatunki roślin trudno zrastających się. Przy tym sposobie rozmnażania zraz pozostaje w łączności z roślina mateczną dopóty, dopóki nie zrośnie się z podkładką. Porą szczepienia jest późna wiosna, po silnym ruszeniu soków.

Na roślinie matecznej i na podkładce zdejmujemy nożem wąskie paski kory długości 3-4 cm, a obie powierzchnie cięcia przykładamy starannie do siebie. Obydwa przyłożone do siebie pędy obwiązujemy silnie rafią lub paskami z gumy lub plastyku i smarujemy maścią ogrodniczą. Obok wbijamy w ziemię paliki lub pręty, do których przymocowywujemy szczepy, co ma na celu zabezpieczanie procesu zrastania się podkładki ze zrazem przed działaniem wiatru. Odłączenie zrazu od rośliny matecznej może nastąpić dopiero po zrośnięciu się obu komponentów szczepu i po rozpoczęciu wzrostu przez naszczepiony zraz.ny matecznej może nastąpić dopiero po zrośnięciupodkładki ze zrazem przed działaniem wiatru. emy maścią ogrodniczą. mie i

b) Szczepienie przez stosowanie

Poza szczepieniem w klin jest to sposób najczęściej stosowany i najłatwiejszy w wykonaniu. Korzystamy z niego przy szczepieniu wiosennym gatunków roślin zrzucających liście na zimę i przy szczepieniu letnim lub zimowym gatunków roślin o zimozielonych liściach. Grubość podkładki i zrazu powinna być w przybliżeniu taka sama. Chodzi o to, by stworzyć możliwie jak największą  powierzchnię kontaktu i zrastania pomiędzy obydwoma komponentami. Szczepić tym sposobem można zarówno tuż nad ziemią jak i pod koroną, na dowolnej wysokości.

W upatrzonym miejscu przecinamy podkładkę skośnie ostrym szczepakiem, w taki sam sposób przygotowywujemy równie długim cięciem zraz. Obie powierzchnie cięcia przykładamy do siebie tak, aby przynajmniej po jednej stronie kambium zrazu i podkładki stykało się ze sobą, po czym całość obwiązujemy i smarujemy maścią ogrodniczą.

W wielu wypadkach dobre zrastanie się obydwu komponentów zapewnia szczepienie przez stosowanie z języczkiem. Mniej więcej na środku każdej powierzchni ciecia wykonujemy na zrazie i podkładce nacięcie, jakby szczelinę, dzięki czemu powstają języczki, które można nasunąć za siebie. W ten sposób oba komponenty łączą się trwalej ze sobą, a powierzchnia zetknięcia podkładki ze zrazem ulega powiększeniu. Szczepienie przez stosowanie z języczkiem jest szczególnie wskazane przy szczepieniu gatunków roślin o twardym drewnie

c) Szczepienie w klin

Ze sposobu tego korzystamy, gdy podkładka jest znacznie grubsza od zrazu. Grubość zrazu nie może jednak być większa od połowy grubości podkładki, w przeciwnym razie można uszkodzić podkładkę przy nacinaniu. Podkładkę ścinamy w miejscu szczepienia skośnym nieco, gładkim cieciem. W najwyższym miejscu robimy w niej szczepakiem lub sierpakiem długie klinowate wycięcie. Zraz przycinamy w odpowiednio podobny klin, który musi dokładnie pasować do wycięcia w podkładce. Miejsce szczepienia obwiązujemy i smarujemy maścią. Szczególną uwagę należy zwracać na dokładne przyleganie warstw kambium podkładki i zrazu. Sposobem tym szczepimy tylko gatunki roślin zrzucających liście na zimę. 

d) Szczepienie w szparę

Szczepienie w szparę można uważać za uproszczoną odmianę szczepienia w klin. Znajduje ono zastosowanie przy naszczepianiu w ręku bardzo cienkich zrazów, które trudno naciąć w klin, jak  również przy szczepieniu podkładek o miękkim drewnie. Podkładkę rozszczepiamy szczepakiem po tej stronie, po której mamy zamiar umieścić zraz. Zraz przycinamy jak do szczepienia w klin, jednak znacznie bardziej płasko i wsuwamy w szparę tak , aby kambium podkładki i zrazu znalazło sie na tej samej wysokości. Szczepy obwiązujemy i smarujemy maścią ogrodniczą.

e)  Szczepienie za korę

Za korę szczepimy tylko wtedy, gdy soki w podkładce już ruszyły i korę można łatwo oddzielić od drewna. Sposób ten stosowany jest rzadko i głównie wtedy, gdy zrazy są bardzo cienkie. Wykonanie jest bardzo łatwe. Podkładkę ścinamy jak do szczepienia w klin ( klina jednak nie wycinamy). Następnie nacinamy korę równolegle do osi podkładki. Zwracamy przy tym uwagę, by nie kaleczyć drewna. Brzegi kory można teraz łatwo odchylić, posługując się piętką okulizaka. Zraz przycinamy jak do stosowania i wsuwamy poza odchylone brzegi kory, po czym miejsce szczepienia obwiązujemy i smarujemy maścią ogrodniczą. Górną płaszczyznę przecięcia podkładki pokrywamy maścią ogrodniczą, podobnie jak przy szczepieniu w klin.

f) Szczepienie na przystawkę boczną

Jest to najważniejszy sposób szczepienia silnie rosnących drzew iglastych, zwłaszcza z rodzajów Abies i Pinus, jeżeli zrazy są wystarczająco grube. Sposób ten znajduje jednak zastosowanie również przy szczepieniu pod szkłem gatunków liściastych, takich jak Carpinus, Hamamelis, Quercus lub Rhododendron. Agresty pienne szczepimy w gruncie z reguły na przystawkę boczną. Podkładki nie przycinamy silnie, co najwyżej nieco ją skracamy. Dolną część podkładki oczyszczamy z igieł; następnie ścinamy ostrym szczepakiem wąski, możliwie jak najdłuższy pasek kory, przy dolnym końcu nacięcia pozostawiamy często mały języczek, na którym może spoczywać nieco klinowato przycięty zraz. Przy szczepieniu gatunków liściastych zachowujemy często cały, oddzielony od podkładki pasek kory, przykładamy go od razu i obwiązujemy razem z nim.

Na zrazie wykonujemy boczne płaskie nacięcie, którym u gatunków iglastych usuwamy tylko korę, u gatunków liściastych natomiast wykonujemy ja tak samo jak przy szczepieniu przez stosowanie, przy czym musi ono pasować dokładnie do nacięcia na podkładce. Obie płaszczyzny cięcia przykładamy do siebie tak, aby kambium podkładki i zrazu stykały się ze sobą, przy najmniej po jednej stronie.

g) Szczepienie w szparę boczną

Jest to sposób znajdujący zastosowanie przy szczepieniu pod szkłem. Korzysta się z niego tylko przy szczepieniu gatunków liściastych i iglastych o cienkich pędach. W szparę boczną warto szczepić gatunki trudno i powoli się zrastające.

Podkładkę przygotowujemy tak, jak do szczepienia na przystawkę boczną. Nie ścinamy jednakże całego pasma kory, lecz z reguły odchylamy tylko ostrożnym cięciem końca ostrza szczepaka z jednej strony pasemko kory, za które wsuwamy klinowato przycięty zraz w taki sposób, aby co najmniej z jednej strony jego kambium stykało się z kambium podkładki.

h) Okulizacja  

Okulizacja polega na naszczepianiu pojedynczych oczek. Wykonuje się ją latem, dopóki soki krążą jeszcze w podkładce, a kora odchodzi łatwo od drewna.

Rozróżniamy dwa sposoby okulizacji: żywym oczkiem i śpiącym oczkiem.

Pierwszy stosujemy w maju-czerwcu, drugi od lipca do września/ Różnica pomiędzy nimi polega na tym, że po okulizacji oczkiem żywym założony pąk wyrasta w pęd jeszcze w tym samym sezonie, podczas gdy oczko śpiące przyrasta tylko do podkładki, a pęd wyrasta z niego dopiero na następną wiosnę. Zdarza się wprawdzie niekiedy, że jeszcze w tym samym sezonie wybija z oczka słaby pęd, nie jest to jednak pożądane, ponieważ przyrost ten przeważnie już nie drewnieje, a zimą cierpi od mrozu. Okulizację śpiącym oczkiem wykonujemy na tyle późno, aby niezamierzone wyrastanie z oczek nie było możliwe.

Warunkiem udanej okulizacji są dobrze ukorzenione podkładki z aktywnym kambium. Oczka ścinamy z pędów dostatecznie dojrzałych, których kambium jest również jeszcze czynne. Kolejność zamierzonych okulizacji ustalamy więc w zależności od wcześniejszego lub późniejszego kończenia wzrostu przez poszczególne gatunki roślin. Pędy na oczka (zrazy) ścinamy bezpośrednio przed okulizacją, po czym usuwamy blaszki liściowe, pozostawiając na zrazie jedynie dolna część każdego ogonka liściowego, a same zrazy chronimy przed wysychaniem.

Zdarza się czasem, że kora nie odchodzi łatwo od drewna. W takich wypadkach okulizujemy metodą Forkerta, nie nacinamy więc podkładki w kształcie litery T, lecz wycinamy płaszczyznę kory odpowiadającą kształtem przyciętej juz tarczce okulizacyjnej.

Gdy pączki na zrazie są bardzo grube, wsunięcie tarczki w nacięcie kory w kształcie litery T może być utrudnione. W takim wypadku korę nacinamy na podkładce na kształt krzyża, a tarczkę wsadzamy tak, aby pączek znajdował się w miejscu skrzyżowania się obydwu nacięć.

Okulizując różne gatunki z rodzaju Aesculus, w nacięcie kory na kształt litery T, zakładamy częściej krótki kawałek pędu z pąkiem wierzchołkowym. Zrazy takie przycinamy jak do szczepienia przez stosowanie, a miejsce szczepienia smarujemy maścią ogrodniczą.

i) Okulizacja metodą przystawki jednopąkowej (chip-budding)

Podczas zwykłej okulizacji ścinamy ze zrazu pąk wraz z tarczką kory, metoda przystawki jednooczkowej polega na wycinaniu pąka wraz z odpowiednio grubym kawałkiem drewna. Z podkładki wycinamy kawałek drewna tej samej wielkości.

Z tej metody możemy korzystać również wtedy, gdy kora nie oddziela się już łatwo od kambium. Można więc wykonywać poprawki jeszcze późnym latem, a po przechowaniu zrazów w chłodni również w kwietniu-maju następnego roku.

Okulizacja metodą przystawki jednopąkowej ma być szybka w wykonywaniu niż okulizacja zwykła. Trudność powstają jednak przy obwiązywaniu, tarczka bowiem wysuwa się łatwo bokiem przy zakładaniu wiązadła. Po założeniu oczek tą metodą podkładki obsypujemy lub smarujemy maścią.

j) Okulizacja metodą Nicolina

Metoda ta jest szczególną odmianą okulizacji. Jej twórcą był właściciel szkółek, Piotr Nicolin. Od zwykłej okulizacji różni się ona tym, że pod tarczkę z oczkiem odmiany szlachetnej podkładamy cienką płytkę kory z drewnem, a obie wprowadzamy potem w nacięcie typu T na podkładce. Wsunięta tkanka ma przezwyciężyć niezgodność miedzy podkładką i zaszczepioną odmianą.

Przy okulizacji metodą Nicolina ścinamy wpierw ze zrazu pąk z tarczką kory, a potem zdejmujemy jeszcze drugim cięciem płytkę grubości 1-2 mm, która musi dorównywać wielkością tarczce z pąkiem. Przy użyciu specjalnego noża z dwoma ostrzami (podwójny nóż Nicolina) można obie powierzchnie płytki pośredniczącej naciąć jednocześnie. Następnie wsuwamy tę płytkę częściowo we wcięcie typu T na podkładce, potem ścinamy tarczkę z pąkiem odmiany szlachetnej i wsuwamy ją nad płytkę pośrednią również za korę, po czym wsuwamy obydwie we wcięcie typu T tak, aby pokryły się dokładnie ze sobą. Po tym obwiązujemy podkładkę zwykłym sposobem.

k) Okulizacja pierścieniowa

Okulizacja pierścieniowa jest metodą starą, lecz stosowanie tej metody jest uzasadnione również i dzisiaj.

Należy wybrać zraz tej samej grubości co podkładka i w odpowiednim miejscu naciąć korę aż do kambium wokół zrazu. Podobne nacięcie trzeba wykonać na zrazie 3-5 cm powyżej tego miejsca tak, aby objąć obydwoma nacięciami 1-3 oczka. Korę ponad górnym nacięciem usuwa się, by nie przeszkadzała przy ściąganiu rurki kory z oczkami. Po uchwyceniu dolnego końca zrazu lewą ręką, a rurki trzema pierwszymi palcami prawej ręki należy zraz okręcić ostrożnie w jednym kierunku tak, by zsunąć rurkę z walca drewna. Pąki nie mogą przy tym utracić swych nasad.

Pęd podkładki przecinamy w miejscu tej samej grubości co średnica zdjętej już rurki i poniżej, w odległości odpowiadającej długości rurki, nacinamy korę dookoła, następnie ściągamy z podkładki korę paskami, a na jej miejsce wsuwamy rurkę zdjętą ze zrazu. Okulizację pierścieniową należy wykonywać jak najszybciej. Wszystkie rany pokrywamy szczelnie maścią ogrodniczą.

l) Szczepienie lamelowe

Maszyna składa się z silnika elektrycznego, który napędza głowice frezujące za pośrednictwem wału przedłużonego w obydwu kierunkach. Jedna z głowic jest wyposażona w 8 noży, które wycinają w podkładce blaszki o szerokości 1,5 mm i długości 7 mm. Druga głowica ma 6 noży i wycina podobne blaszki w zrazie. Podkładkę i zraz zsuwa się, aby przynajmniej po jednej stronie kambium obydwu komponentów szczepienia stykało się ze sobą. Obwiązywanie i smarowanie maścią jest zbyteczne, zraz i podkładka są silnie ze sobą zespolone.

Rozmnażanie roślin in vitro

Mikropropagacja czyli rozmnażanie roślin in vitro na dużą skalę rozpoczęła się około 1970 roku. Od tego czasu metoda ta stała się niezastąpioną przy namnażaniu wartościowych odmian roślin. Jest to prawdopodobnie najbardziej rozwijająca się gałąź branży rolno-ogrodniczej z wieloma powstającymi na całym świecie nowymi firmami każdego roku.
Ocenia się że każdego roku laboratoriach in vitro namnaża około 500 gatunków w ilości ponad miliard. Coraz więcej gatunków roślin, w tym wiele o dużym znaczeniu gospodarczym, jest rozmnażanych na skalę komercyjną właśnie metodą kultur tkankowych, m.in. trzcina cukrowa, migdałowiec, banan, cytrusy, palma daktylowa, kawa, ananas, eukaliptus, bambus, ziemniak, czosnek, winorośl, brzoskwinia, truskawka, róża, śliwa, morela, jabłoń, orzech włoski.
Dużą grupę mnożonych roślin stanowią rośliny ozdobne jak gerbery, storczyki, fikus, paprocie, lilie oraz różnego rodzaju byliny, w tym Hosta. 

Zalety  metody

Mikronamnażanie ma wiele zalet w porównaniu do z innymi metodami mnożenia roślin.

·         odmiana może być namnażana bez utraty często unikalnej rośliny matecznej. Może to być spontaniczny mutant lub roślina pochodząca ze skrzyżowania dwóch odmian.

·         otrzymane sadzonki mogą być praktycznie identyczne z rośliną mateczną.

·         można mnożyć rośliny które rzadko dają nasiona lub ich nasiona słabo kiełkują.

·         materiał roślinny można mnożyć z dala od jej naturalnego środowiska.

·         możliwość uwalniania materiału hodowlanego od wirusów i innych patogenów. Im mniejszy jest izolowany merystem (0,5 do 1 mm), tym większa skuteczność eliminacji wirusów. W celu zwiększenia prawdopodobieństwa otrzymania zdrowych roślin stosuje się termoterapię lub chemoterapię merystemów.

·         można uzyskać bardzo dużą ilość sadzonek w relatywnie krótkim czasie.

·         proces mnożenia jest niezależny od pogody i może być kontynuowany przez cały rok.

·         łatwy transport rozmnożonego materiału. Szacunkowo około 40 000 roślinek można umieścić w paczce ważącej 15 kg.

·         ułatwiona wymiana międzynarodowa. Wiele krajów stosuje uproszczoną procedurę fitosanitarną przy imporcie roślin mnożonych in vitro a także umożliwia ich eksport zgodnie z konwencją CITES - chodzi o eksport gatunków roślin którym grozi wyginięcie.

·         możliwość przechowywania mikro-roślinek przez kilka miesięcy w obniżonej temperaturze. Pozwala to na spokojną, rozłożoną w czasie produkcję in vitro i wysadzanie dużej ilości roślin w optymalnym terminie.

·         rośliny z laboratorium często wykazują lepszą juwenilność i mocniej się krzewią. Juwenilność prawdopodobnie wynika z obniżenia ilości bakterii współżyjących z organizmem rośliny w ich wiązkach przewodzących, a podatność na krzewienie jest następstwem stosowania hormonów w trakcie mnożenia.

Wady metody

Mikronamnażanie ma też i wady.

·               jest to droga metoda pozyskiwania sadzonek. Średnia cena rośliny z in vitro wynosi 0,30 €, a nawet sięga wysokości 1 €, w przypadku banana czy Phalaenopsis. Rośliny truskawki z in vitro kosztują 0,50 € za sztukę. Koszt produkcji zależy głównie od rodzaju rośliny i od kosztów pracy.

·               niezbędny jest dobrze wykwalifikowany personel i duże doświadczenie personelu zarządzającego.

Przy stosowaniu metody polegającej na mnożeniu pędów bocznych, z każdej uzyskanej przez podział kępki, można otrzymać często cztery nowe mikro rośliny w ciągu 6-ciu tygodni, co daje 1 000 000 sadzonek w ciągu 12 miesięcy. Przy żadnym ze znanych tradycyjnych sposobów wegetatywnego mnożenia nie otrzymuje się tak intensywnego namnożenia w tak krótkim czasie. Jednak są odmiany Hosta których współczynnik namnażania z trudnością dochodzi do dwóch.

Jednak taka ilość i ich dobra jakość może być osiągnięta jedynie przy dobrej znajomości fizjologicznej reakcji komórek tkankowych na sposoby traktowania ich w czasie produkcji w laboratorium.
Jakkolwiek w laboratorium stosunkowo łatwo regulować można wieloma parametrami otoczenia to jest temperaturą, rodzajem i intensywnością światła, długością dnia, składem powietrza, składem chemicznym pożywki, rodzajami i stężeniem stosowanych hormonów, to jednak potrzeba wielu lat badań aby uzyskać zadawalające wyniki mikronamnażania ekonomicznie ważnych odmian roślin. Właściwie ta gałąź agrotechniki jest dopiero w stadium rodzenia się, kiedy ją porównamy z tradycyjnymi technologiami mnożenia roślin rozwijanych przez ludzkość tysiące i lat. 

Skład pożywki

Podstawowa syntetyczna pożywka, na której hoduje się rośliny składa się z wody, soli mineralnych (makro i mikro elementów), hormonów, witamin, cukru oraz żelującej substancji zwanej agar-agar.
Pożywka musi być każdorazowo modyfikowana i przetestowana dla każdego rodzaju rośliny zgodnie z jej wymaganiami w kolejnych stadiach hodowli to jest mnożenia, wzrostu, korzenienia oraz innych, wymaganych w trakcie produkcji.
Pożywkę wlewa się do różnego typu transparentnych pojemników jak probówki, słoje, pojemniki plastikowe.
Do pojemnika wlewa się przeciętnie 50-60 ml pożywki. Pojemniki po ich zamknięciu sterylizuje się w autoklawie, w temperaturze 121 C przez 20 minut.

Wprowadzenie roślin do kultur tkankowych

Jako że kultury in vitro są prowadzone zasadniczo w warunkach sterylnych, przy wprowadzaniu eksplantu do kultur tkankowych niezbędna jest procedura umożliwiająca eliminację możliwych zakażeń powierzchni eksplantu. Chodzi o takie organizmy jak grzyby, bakterie i algi. Dla osiągnięcia czystych eksplantów stosuje się popularnie podchloryn wapnia Ca(OCl)2, dwutlenek chloru ClO2, podchloryn sodu NaOCl, chlorek rtęci Hg2Cl2. Stosowane stężenia i czas sterylizacji zależy od rodzaju rośliny, od jej kondycji, wieku i innych czynników.
Skuteczność sterylizacji zależy od rodzaju izolowanej części rośliny. Generalnie merystemy i części roślin naturalnie usytuowanych nad ziemią łatwiej i w większym procencie poddają się temu procesowi. Hosta jest stosunkowo łatwa do izolacji merystemów, ponieważ schowane są one za nasadą liści, nie są one w bezpośrednim kontakcie z podłożem.

Natomiast dużym problemem sterylności Host w kulturach tkankowych jest natężenie bakterii endogennych w tkankach przewodzących tych roślin. Są to bakterie naturalnie współżyjące z rośliną i w naturalnych warunkach prawdopodobnie nie są dla rośliny szkodliwe. W procesie sterylizacji merystemu udaje się nam najczęściej doprowadzić do tego że przez kilka miesięcy rośliny wydają się być sterylnymi. Jednak z czasem pojawiają się jak gdyby zamglenia na pożywce w otoczeniu mnożonych roślin. Być może że bakterie z czasem przystosowują się do zasiedlenia podłoża agarowego lub też ich populacja rośnie. Jest to naturalny proces przy produkcji w laboratorium. Teoretycznie bakterie te nie są szkodliwe dla roślin, ale podłoże agarowe ulega pewnym zmianom poprzez działanie tych bakterii i ma to negatywny wpływ na sam proces namnażania czy fazy korzenienia. Z tego powodu laboratorium musi mieć dostęp do zdrowego matecznego materiału roślinnego by móc w miarę konieczności powtórzyć izolację odmiany i wprowadzić nowy, czysty merystem do kultur.

Mnożenie in vitro przez podział

Cyklicznie, co około sześć tygodni kultywowania roślin w fitotronie, małe rośliny w fazie krzewienia, podlegają podziałowi w celu wyodrębnienia przybyszowych nowych roślinek. Podzielone roślinki przekładane są do nowych sterylnych pojemników z pożywką.

Jak wszystkie operacje na sterylnym materiale roślinnym, tak i ta wymaga zachowania wielu środków ostrożności, umożliwiających zachowanie materiału roślinnego w stanie sterylny....