Autoprezentacja - Artykul.pdf

(178 KB) Pobierz
Autoprezentacja: formy, style i skuteczność interpersonalna (Andrzej Szmajke)  
AUTOPREZENTACJA TO CELOWE DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO WYTWORZENIA W OTOCZENIU SPOŁECZNYM 
(AUDYTORIUM) POŻĄDANEGO PRZEZ JEDNOSTKĘ WIZERUNKU WŁASNEJ OSOBY. REALIZOWANE JEST PRZEZ 
KONTROLOWANIE INFORMACJI O SOBIE, INNYCH LUDZIACH, POGLĄDACH, REZULTATACH I MOTYWACH AKTYWNOŚCI, 
PLANACH I ZAMIERZENIACH, UJAWNIAJĄCYCH PRZEZ PODMIOT AUDYTORIUM, OBECNEMU REALNIE LUB SYMBOLICZNIE.  
Motywy podejmowania zachowań autoprezentacyjnych:  
1.  Dążenie do maksymalizacji blina su zysków i kosztów w relacjach społecznych 
2.  Podwyższenie i/lub ochrona poczucia własnej wartości autoprezentera 
3.  Tworzenie i podtrzymywanie określonej tożsamości 
Środkiem autoprezentacji  może być każde zachowanie, zarówno werbalne, jak i niewerbalne, a także 
odpowiednie kształtowanie swego otoczenia fizycznego i społecznego oraz ujawnianie innym ludziom 
informacji na ten temat.  
Konkretne działanie autoprezentacyjne może być „obliczone” na krótki dystans czasowy; dla 
ustalenia „definicji i charakteru relacji”, jak i mieć charakter bardziej „długofalowy” i strategiczny (np. 
działania zmierzające do zmian wyglądu ciała).  
DZIAŁANIE AUTOPREZENTACYJNE JAKO SPECYFICZNA FORMA (TECHNIKA) WYWIERANIA WPŁYWU SPOŁECZNEGO
kontrolując informacje, jakie docierają do otoczenia, autoprezentera stara się sprawić odpowiednie 
wrażenie na odbiorcy, które ma skłonić partnera interakcji do zachowania pożądanego przez aktora. 
Autoprezentacja rozpatrywana z perspektywy kontaktów społecznych zmierza, więc do zwiększenia 
kontroli autoprezentera nad zachowaniem partnera, a odbywa się przez kreowanie odpowiedniego 
wizerunku własnej osoby.  
Działania autoprezentacyjne są zazwyczaj realizowane w trybie automatycznym. Natomiast planowo i 
świadomie, gdy cele do jakich dąży autoprezentera podczas danej interakcji, są dlań bardzo doniosłe, 
sytuacja jest nowa i mało znana aktorowi, a także, gdy automatyczna realizacja działań 
autoprezentacyjnych została zakłócona.  
AUTOPREZENTACJA JAKO „WSZECHOBECNA CECHA ZACHOWAŃ SPOŁECZNYCH” (Schlenker):  zachowania 
autoprezentacyjne sprzyjają sprawnemu przebiegowi interakcji międzyludzkich, ułatwiają bowiem 
szybkie porozumienie partnerów co do jej charakteru, wzajemnych oczekiwań co do roli w interakcji, 
życzeń i pragnień dotyczących wzajemnego traktowania się przez uczestników interakcji.  
Zachowania auto. Polegają najczęściej na ujawnianiu zasadniczo prawdziwych informacji o własnej 
osobie w sposób, który ma doprowadzić partnera interakcji do określonych konkluzji o 
autoprezenterze.  
Strategiczność autoprezentacji  polega, więc najczęściej na selektywnym ujawnianiu innym 
określonych fragmentów swojego „ja”, dostosowanym do aktualnych warunków. Rzadko dochodzi do 
prób tworzenia publicznego wizerunku, który jest sprzeczny z „prawdziwym ja”. 
Nie tylko „ja” wpływa na sposób autoprezentacji, ale także dokonanie określonej auto. Zwrotnie 
modyfikuje „ja” – rzadko mamy do czynienia z rzeczywistym autop. kłamstwem. Jeśli do tego 
dochodzi, to najczęściej wywołuje to następcze zmiany „ja”, w których wyniku rozbieżność jest 
niwelowana.  
STYLE AUTOPREZENTACJI: NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANE PUBLICZNE WIZERUNKI.  
TAKSONOMIA STYLÓW AUTO. JONESA I PITTMAN   
INGRACJACJA  – wizerunek os sympatycznej, miłej, posiadającej cechy „nagradzające” dla 
partnera interakcji; 
GROŻENIE / ZASTRASZANIE  – wizerunek os groźnej, niebezpiecznej, zdolnej do „sprawiania 
kłopotów” partnerowi interakcji, jeśli ten nie będzie spełniał jego oczekiwań; 
AUTOPROMOCJA  – wizerunek os sprawnej, kompetentnej, posiadającej wiele uzdolnień 
przydatnych do sprawnego realizowania zadań; 
DEMONSTROWANIE DOSKONAŁOŚCI MORALNEJ  – wizerunek os doskonałej moralnie, „męczennika” 
poświęcającego się „dla sprawy”, wzorca postępowania, „jedynego sprawiedliwego”; 
DEMONSTROWANIE SŁABOŚCI I ZALEŻNOŚCI OD INNYCH  – wizerunek os niezaradnej, niezdolnej do 
samodzielnego radzenia sobie z zadaniami i wymogami, wymagającej opieki i „specjalnego” 
traktowania przez innych.  
 
AUTOPREZENTACJE ZDOBYWCZO – ATRYBUTYWNE I OBRONNO – UKRYWAJĄCE.  
Zdobywczo – asertywne 
Obronno – ukrywające
Demonstracja roszczenia do posiadania 
pozytywnie wartościowanych cech 
(samochwalstwo również). 
 
Podejmowanie ryzyka autoprez. z pewnością 
osiągnięcia sukcesu i uznania. 
 
Ludzie prezentujący ten styl przyjmują osobista 
odpowiedzialność za rezultaty ważnych działań, 
ponieważ oczekują sukcesu i dążą do uzyskania 
prestiżu oraz zaufania, wynikającego z 
odniesienia sukcesu.  
 
Są skoncentrowani na rozwijaniu swoich 
zdolności i innych cech ułatwiających 
prezentowanie się w sposób pozytywny i godny 
pochwały. 
 
Są zdolni do podejmowani złożonych, 
strategicznych działań autoprez dla 
podwyższenia swojej reputacji.  
 
Osoby cechujące się wysoką samooceną. 
Ludzie prezentujący ten styl dążą do uniknięcia 
autoprezentacyjnego ryzyka, aby 
zminimalizować szansę przeżycia upokorzenia i 
zakłopotania.
 
Odrzucają podejmowania osobistej 
odpowiedzialności za rezultaty działań, aby 
uniknąć negatywnych konsekwencji ewentualnej 
porażki.
Są skoncentrowani na przeciwdziałaniu swoim 
wadom, słabościom oraz innym celom, które 
mogą prowadzić do prezentowania się innym w 
sposób negatywny i przynoszący ujmę.
 
Unikają podejmowania złożonych, strategicznych 
działań autoprez, co jest konsekwencją ich 
ostrożności i dążenia do minimalizowania ryzyka. 
Niska samoocena.
Pasywność, zahamowanie, ukrywanie informacji 
o sobie.
989642715.026.png 989642715.027.png 989642715.028.png 989642715.029.png 989642715.001.png
 
 
Aktywność, optymizm, otwarte ujawnianie 
informacji o sobie w warunkach publicznych.  
 
Obecność audytorium, jako szansa na 
zaprezentowanie siebie z jak najlepszej strony. 
Obecność audytorium, jako zagrożenie, że może 
podczas niej ujawnić swoją niekorzystną stronę. 
„Zdobywczość” lub „obronność” kierowania wrażeniem wyniki przede wszystkim z oceny 
subiektywnego prawdopodobieństwa dokonania skutecznej autoprezentacji. Kiedy aktor sądzi, że 
prawdopodobieństwo takie jest wysokie, będzie podejmował autoprez „zdobywczą. „Zdobywczość” i 
„obronność” autoprezentacji jest nie tylko cechą osoby, ale także sytuacji.  
„OCZAROWANI ADUTORIUM” LUB TWORZENIE WIZERUNKU ZGODNEGO Z „JA IDELANYM” 
Oczarowanie 
tworzenie
Autoprezentacja ukierunkowana na pozyskanie 
nagród musi uwzględniać kryteria 
wartościowania stosowane przez dane 
audytorium i dlatego wizerunek ukazywany 
publicznie jest dostosowywany do jego wartości i 
kryteriów. 
 
Istotą działań aktora jest próba „oczarowania 
audytorium”, przedstawienie siebie w sposób 
maksymalnie spójny z oczekiwaniami i 
życzeniami widzów. 
 
Wymaga to od aktora wcześniejszego 
rozszyfrowania oczekiwań, systemu wartości i 
kryteriów oceniania danego audytorium.  
Autoprezentacja ukierunkowana na umocnienie 
poczucia własnej wartości polega na 
przedstawieniu wizerunku „przesuniętego” w 
kierunku idealnego wyobrażenia własnej osoby; 
aktor ujawnia raczej swoje „ja idealne” niż „ja 
realne”. 
Taka auoprez kierowana jest dążeniem do 
„sprawienia generalnego wrażenia na innych”, a 
nie tylko na określonym audytorium – poprzez 
ujawienie „dobrych cech”, a owe dobre cechy są 
definiowane przez osobiste wartości i kryteria 
aktora. 
Ten styl wiąże się z mniejszą wrażliwością na 
wymogi i naciski zewnętrzne niż autoprezentacja 
„oczarowanie audytorium”, a z większą 
międzysytuacyjną stabilnością ukazywania 
wizerunku.  
„transfer audytorium” – konsekwencje i 
implikacje autoprezentacji doświadczonych 
przez aktora przed jednym audytorium 
prowadzą do zmian zachowania w obecności 
innego audytorium. 
Osoby, które szybko i sprawnie odczytują oczekiwania innych, zdobywają orientację w ich systemie 
wartości, kryteriach oceniania wydają się bardziej predysponowane do plastycznej autpprezentacji 
zmieniającej się w zależności od audytorium i jego właściwości. U mniej sprawnych społecznie 
bardziej prawdopodobne wydaje się preferowanie stabilnej transsytuacyjnie autoprezentacji 
polegającej na ujawnianiu autowizerunku zbliżonego do „ja idealnego”.  
 
AUTOPREZENTACJA „KOMPENSACYJNA” 
Autoprezentacja godnościowa 
Kompensacyjna
Polega na takim ujawnianiu siebie, który 
Aktor przeciwdziała swojej dotychczasowej 
989642715.002.png 989642715.003.png 989642715.004.png 989642715.005.png 989642715.006.png 989642715.007.png 989642715.008.png 989642715.009.png 989642715.010.png 989642715.011.png
 
potwierdza reputację, jaką jednostka posiada u 
określonego audytorium. 
Autoprezenter potwierdza, to co o nim myślą 
inni. 
  
Posługują się nią ludzie o niskiej samoocenie.  
reputacji, bo jej nie akceptuje. 
Polega na przekazywaniu publiczności 
pozytywnych informacji o sobie, ale tylko takich, 
które nie pozostają w sprzeczności z danymi, 
jakie audytorium skądinąd posiada o aktorze.
Posługują się nią os o wysokiej samoocenie, gdy 
zostanie ona zagrożona. 
Autoprezentacja kompensacyjna jest uznawana za skuteczny i relatywnie bezpieczny sposób 
kierowania wrażeniem, aktore nie zaprzecza bowiem posiadanej reputacji, lecz wzbogaca ją nowymi 
informacjami.  
AUTOPREZENTACJA POŚREDNIA : „PŁAWIENIE SIĘ W CUDZEJ CHWALE” 
Pośrednie formy autoprez bazują na psychologicznym mechanizmie skojarzenia i prawie generalizacji 
ewaluatywnej. Zgodnie z nimi jednostka dąży do tego, aby zintensyfikować siłę skojarzeń własnej 
osoby z obiektami wartościowymi pozytywnie, a minimalizować skojarzenia z obiektami 
wartościowanymi negatywnie, oceny bowiem różnych obiektów spostrzeganych jako „bliskie” 
upodobniają się do siebie, nawet wtedy, gdy kryterium ich bliskości jest trywialne czy przypadkowe.  
Skłonność do podkreślania swoich związków ze zwycięzcami. 
Ludzie podkreślają swoje związki i koneksje z atrakcyjnymi obiektami, a dystansują się od obiektów 
nieatrakcyjnych, ale także „wybielają” obiekty, z którymi łączą ich ewidentne związki i koneksje.  
W warunkach nie stwarzających zagrożenia dobrego imienia, autoprez przez skojarzenie posługują się 
osoby o niskiej samoocenie i poczuciem braku osobistej kontroli nad zdarzeniami.   
APLAUZ  – polega na podkreślaniu, powiększaniu, „nadmuchiwaniu” czy innym zniekształcaniu 
związków jednostki ze zdarzeniami ocenianymi jako sukcesu czy osiągnięcia. Schlenker: wyjaśnienia 
maksymalizujące pożądane, korzystne dla aktora konsekwencje pozytywnie wartościowanych 
zdarzeń. Ma dwie formy: 
1.  Tytułowanie  – polega na maksymalizowaniu osobistej odpowiedzialności za pozytywnie 
wartościowanie zdarzenie 
2.  Uwydatnianie  – polega na maksymalizowaniu pozytywnego znaczenie danego wydarzenia 
czy jego skutków.  
 
 
 
 
WOJCISZKE  
5 warunków sprzyjających zachowaniom autoprezentacyjnym: 
989642715.012.png 989642715.013.png 989642715.014.png 989642715.015.png
 
1.  Skłonność do zabiegów autoprez jest tym większa, im silniej wierzymy, że sposób 
spostrzegania nas przez innych ludzi decyduje o osiągnięciu naszych celów. 
2.  Im bardziej zależy nam na celu kontrolowanym przez innych ludzi. 
3.  Im bardziej zależy nam na aprobacie innych. 
4.  Im większa jest rozbieżność miedzy pożądanym a rzeczywistym obrazem naszej osoby, jaki 
mają inni. 
5.  Skłonność do zabiegów autoprez jest nasilona u osób o dużej skłonności do obserwacyjnej 
samokontroli zachowania i samoświadomości publicznej.  
 
OBRONNE TAKTYKI AUTOPREZENTACJI.  
To  zachowania ukierunkowane na ochronę, utrzymanie  lub obronę zaatakowanej  lub zagrożonej 
tożsamości  i  wartości  naszej  osoby.  Zachowanie  te  motywowane  są  pragnieniem  uniknięcia 
autoprezentacyjnej porażki i charakteryzują raczej osoby o niskiej samoocenie.  
 
Samoutrudnianie            wymówki            suplikacja          usprawiedliwienia             przeprosiny  
 
Samo utrudnianie  – angażowanie się w działania, które obniżają nasze szanse sukcesu, ale zwalniają z 
osobistej odpowiedzialności za porażkę, a w dodatku nasilają osobistą chwałę w przypadku sukcesu. 
Lęk przedegzaminacyjny 
Hipochondria 
Przejawiane w pewnym sposobie spostrzegania i interpretacji sytuacji – skłonności do 
spostrzegania zadań jako trudnych, a warunków ich rozwiązywania jako niesprzyjających.  
Suplikacja  – prezentowanie własnej bezradności, w nadziei na uzyskanie pomocy od innych dzięki 
odwołaniu się do normy odpowiedzialności społecznej nakazującej pomagać tym, których losy od las 
zależą. 
Wymówki  – zaprzeczanie intencji wyrządzenia szkody i/lub przekonywanie, że nie miało się kontroli 
nad przebiegiem zachowanie, które szkodę wyrządziło.  
Usprawiedliwienia  – akceptowanie własnej odpowiedzialności przy jednoczesnych próbach 
redefinicji czynu, jako mało szkodliwego lub dotyczącego w istocie czegoś innego niż szkoda.  
Zaprzeczanie szkodliwości czynu 
Zaprzeczanie krzywdzie ofiary lub przekonywanie, że w istocie zasłużyła sobie na swój los. 
Odwoływanie się do powszechności postępku i usprawiedliwień porównawczych. 
989642715.016.png 989642715.017.png 989642715.018.png 989642715.019.png 989642715.020.png 989642715.021.png 989642715.022.png 989642715.023.png 989642715.024.png 989642715.025.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin