raport_wplyw_biznesu_konkurencyjnosc_firm.pdf

(654 KB) Pobierz
Działalność instytucji otoczenia biznesu (iob) oznacza swego rodzaju sieć instytucji sprzyjających doprowadzeniu czy rozpoczęc
R APORT
„W PŁYW INSTYTUCJI OTOCZENIA BIZNESU
NA WZROST KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARKI
ROK PO AKCESJI P OLSKI DO UE”
Ministerstwo Gospodarki – Departament Konkurencyjności Gospodarki
Grudzień 2005
SPIS TREŚCI
2
W STĘP
Celem raportu pt. „Wpływ instytucji otoczenia biznesu na wzrost konkurencyjności
gospodarki rok po akcesji Polski do UE” jest przedstawienie informacji na temat roli,
jaką spełniają instytucje otoczenia biznesu (w skrócie – IOB) w procesie
dostosowywania się polskiej gospodarki do nowych warunków po akcesji Polski do
Unii Europejskiej.
Opracowanie zostało oparte m.in. o wyniki badania ankietowego przeprowadzonego
na zlecenie Departamentu Konkurencyjności Gospodarki w czerwcu 2005 r. na
losowo wybranej grupie przedsiębiorstw. Celem badania było otrzymanie odpowiedzi,
jak przedsiębiorcy postrzegają rolę IOB w rozwoju konkurencyjności ich firm.
Pierwszą część raportu poświęcono ogólnej charakterystyce działalności IOB, w
dalszej części następuje omówienie wyników ankiety, a w końcowej części -
rekomendacje dotyczące poprawy efektywności działań IOB.
Wraz z wejściem Polski do UE pojawiły się nowe uwarunkowania, w których
funkcjonują instytucje otoczenia biznesu. W związku z koniecznością dostosowania
przedsiębiorstw do unijnych przepisów czy też możliwością korzystania przez nie (a
także przez IOB) ze środków strukturalnych UE, zaistniały nowe możliwości
działania dla instytucji otoczenia biznesu, istotne m.in. z punktu widzenia wpływu na
wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw. Do wspomnianych przepisów należą m.in.
regulacje w zakresie: akcyzy 1 , podatku od towarów i usług, wypełniania zobowiązań
dotyczących ochrony środowiska, regulacje dotyczące oznakowania znakiem CE 2
oraz system HACCP 3 . Z dniem akcesji weszły w życie przepisy wdrażające
Dyrektywy UE, w tym tzw. Dyrektywy Nowego i Globalnego Podejścia. Warunkiem
koniecznym dla zapewnienia polskim wyrobom dostępu do rynku wewnętrznego i
korzystania z tej swobody było wdrożenie systemu oceny zgodności kompatybilnego
z systemem unijnym. Kluczową rolę w systemie oceny zgodności odgrywają
jednostki notyfikowane, tzn. jednostki certyfikujące, kontrolujące i laboratoria
desygnowane przez państwo członkowskie do wykonywania procedur oceny
zgodności wyrobów podlegających Dyrektywom Nowego i Globalnego Podejścia.
Instytucje te, jako IOB, zaczęły pełnić istotną funkcję na rzecz przedsiębiorstw w celu
eliminowania barier w dostępie do wspólnego rynku.
1 W zakresie akcyzy nastąpiło kompleksowe dostosowanie polskich przepisów do obowiązujących w Unii
Europejskiej. Do polskich regulacji wprowadzono nowe instytucje, z których najważniejsze to: instytucja składu
podatkowego oraz procedura zawieszenia poboru akcyzy aż do momentu dopuszczenia wyrobu akcyzowego do
konsumpcji.
2 Aby przedsiębiorcy mogli sprzedawać swoje produkty na Jednolitym Rynku Europejskim muszą dostosować
się do standardów rynku wspólnotowego. Obowiązek ten dotyczy zarówno towarów objętych dyrektywami
„starego podejścia”, charakteryzującymi się bardzo szczegółowymi przepisami technicznymi (np. sektor
motoryzacyjny, żywnościowy, chemiczny i farmaceutyczny), jak również towarów objętych „nowym
podejściem” ograniczającym się do określenia podstawowych wymagań, jakie musi spełniać produkt, aby został
uznany za bezpieczny i dopuszczony na rynek (np. sprzęt AGD, maszyny i urządzenia, zabawki). Z dniem
akcesji każdy towar objęty dyrektywami nowego podejścia musi być oznaczony znakiem CE
3 Od dnia przystąpienia Polski do UE istnieje wymóg wdrażania zasad systemu HACCP (analiza zagrożeń i
krytyczne punkty kontroli). Stosowany jest on w firmach branży spożywczej i ma na celu zapewnienie
bezpieczeństwa zdrowotnego żywności.
3
Działalność instytucji otoczenia biznesu jest uwarunkowana również programami
operacyjnymi wynikającymi z akcesji Polski do Wspólnot Europejskich. Należą do
nich przede wszystkim Sektorowy Program Operacyjny – Wzrost Konkurencyjności
Przedsiębiorstw na lata 2004-2006 4 oraz, w mniejszym stopniu, Zintegrowany
Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego – działanie 2.6 5
1. C HARAKTERYSTYKA DZIAŁALNOŚCI INSTYTUCJI OTOCZENIA
BIZNESU
Działalność instytucji otoczenia biznesu oznacza swego rodzaju sieć instytucji
sprzyjających prowadzeniu czy rozpoczęciu działalności gospodarczej, przede
wszystkim przez firmy małe i średnie.
Instytucje otoczenia mają już pewne doświadczenie (np. PARP), ale też są
instytucjami całkiem nowymi, stażem dorównującymi nierzadko tym, których
wspomagają.
Należy stwierdzić, że instytucje wspierające i popierające aktywność gospodarczą
nie tworzą jeszcze spójnego systemu pomocy biznesowi. Pod tym względem polska
gospodarka znajduje się nadal in statu nascendi. Jednak, prędzej czy później,
system IOB zostanie w pełni zbudowany i ukształtowany. Oczywiście nie chodzi tu
jedynie o przejrzystą strukturę systemu instytucji wspierających biznes, lecz o
dostępność różnego typu okoliczności sprzyjających prowadzeniu działalności
gospodarczej.
4 Sektorowy Program Operacyjny – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw na lata 2004-2006 został przyjęty
przez Radę Ministrów 14 marca 2004. Dla osiągnięcia celu strategicznego Sektorowego Programu Operacyjnego
oraz celów cząstkowych PWW proponuje się realizację dwóch priorytetów:
- rozwój przedsiębiorczości i wzrost innowacyjności poprzez wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu
- bezpośrednie wsparcie przedsiębiorstw
W nawiązaniu do celów zapisanych w obu priorytetach SPO-WKP zakłada się, iż jego realizacja pozwoli na
osiągnięcie dwóch zasadniczych efektów:
- stworzenie silnego otoczenia instytucjonalnego, które wspiera działalność przedsiębiorstw
- powstanie gospodarki opartej na innowacyjnych przedsiębiorstwach o silnej pozycji konkurencyjnej na
jednolitym Rynku Europejskim.
Ważnym dla instytucji otoczenia biznesu jest realizacja priorytetu 1 “Rozwój przedsiębiorczości i wzrost
innowacyjności poprzez wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu”, którego celem jest ułatwienie
funkcjonowania przedsiębiorstw w warunkach Jednolitego Rynku Europejskiego przez wspieranie instytucji
otoczenia biznesu dostarczających usługi dla przedsiębiorstw. Celami cząstkowymi tego priorytetu są:
pobudzenie przedsiębiorczości i działalności innowacyjnej poprzez dostęp do wysokiej jakości usług
świadczonych przez instytucje otoczenia biznesu, ułatwienie możliwości finansowania inwestycji,
przygotowanie nowoczesnej infrastruktury dla prowadzenia działalności gospodarczej, rozwój
przedsiębiorczości poprzez wzmocnienie powiązań między sektorem B+R a przedsiębiorstwami, zwiększanie
sprawności wdrażania i komercjalizacji innowacji, w tym transfer technologii, zwiększanie dostępu i zakresu
korzystania z usług publicznych on-line.
5 Realizacja działania 2.6 w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego ma na
celu podniesienie potencjału regionalnego w zakresie innowacji (w ramach Regionalnych Strategii
Innowacyjnych lub strategii rozwoju województw) poprzez wzmocnienie współpracy między sektorem
badawczo-rozwojowym a gospodarką, co prowadzi do podniesienia konkurencyjności przedsiębiorstw
działających na regionalnym i lokalnym rynku.
4
Nie istnieją w polskim prawie gospodarczym regulacje, które tworzyłyby w miarę
koherentny system instytucji wspierających MSP. Instytucje, które można zaliczyć do
grupy IOB opierają się, z reguły, o akty prawne ich stricte dotyczące. Uprzedzając
dalsze rozważania, można zauważyć, że przyszły system IOB może opierać się o
dwa filary bankowo-organizacyjne, tj. Bank Gospodarstwa Krajowego oraz
Państwową Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, wraz z siecią pomniejszych
instytucji współpracujących.
Istotę zagadnienia stanowi realna i skuteczna pomoc dla krajowych podmiotów
gospodarczych. Jednak z praktyki gospodarczej wiadomo, że mając do czynienia z
prawidłowo ukształtowanym, racjonalnie funkcjonującym systemem określonych
instytucji, istnieje znaczne prawdopodobieństwo powstania strumienia skutecznych
działań, które w znaczący sposób mogą wpływać i kształtować podmioty
gospodarcze w różnych stadiach ich rozwoju. Chodzi zatem generalnie o to, by za
pomocą IOB stworzyć możliwości różnorodnej pomocy dla początkujących firm, dla
przejścia najtrudniejszego okresu wstępnej adaptacji do warunków gospodarczych,
do rozwinięcia skali prowadzonej działalności, przejęcia części ryzyka rozwoju, etc .
Warto postawić sobie pytanie czy podmioty korzystające z usług IOB mają
możliwość wyboru. Trudno tu o odpowiedź twierdzącą, zależy to bowiem od rodzaju
poszukiwanej przez podmiot usługi. Spośród usług niefinansowych dla przykładu
można przywołać doradztwo prawne, organizacyjne, pomoc w poszukiwaniu
krajowych i zagranicznych kontrahentów. Owszem, podmiot może skorzystać z
takich usług w odpowiedniej firmie, jednak koszty przedsięwzięcia mogą
przewyższać koszty rozwiązania problemu za pośrednictwem sieci IOB.
Jeśli idzie o usługi finansowe, sprawa jest jasna. Koszty kredytu są ogólnie znane,
jego dostępność w przypadku podmiotu rozpoczynającego działalność, czy
wywodzącego się ze small businness` u może sprawić, że prawdopodobnie napotka
on na istotną barierę w pozyskaniu niezbędnych funduszy.
Szukanie możliwości sfinansowania przedsięwzięć inwestycyjnych przez różnorodne
fundusze kapitałowe, np. typu venture capital , również może napotkać na
przeszkody, jakkolwiek i tu zdarzają się szlachetne wyjątki. Generalnie jednak można
stwierdzić, że raczej nie występuje konkurencyjność oferty bankowej wobec oferty
IOB.
Pragmatyzm państwa realizuje się w ofercie IOB jako przeciwwagi dla bezrobocia, w
formie stworzenia systemu zachęt dla inicjatywy społecznej. Jest to więc przejaw
udziału państwa w rozwoju gospodarczym, współfinansowanie przemian, a nie
konkurencja z ofertą instytucji finansowych, z sektora usług doradczych czy PR.
Pozostaje do rozważenia ocena stopnia radykalności i skuteczności dostępnych
zachęt.
Jako przykład różnorodnych form wspomagania biznesu mogą posłużyć dwie
instytucje, które są ściśle zaangażowane w tego typu pomoc, choć realizowaną w
odmienny sposób. Pierwsza nich to działająca już ponad 5 lat Państwowa Agencja
Rozwoju Przedsiębiorczości 6 , która jest sukcesorem uprzednio spełniającej podobne
działania - Polskiej Agencji Rozwoju Regionalnego.
6 Ustawa z 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Państwowej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (Dz. U. z 2000 r.
Nr 109, poz. 1158 z późn. zm.)
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin