TEATR W PRZEDSZKOLU

„Dziecko nie jest aktorem ,ono bawi się w teatr”

Zabawy teatralne to ważny element pracy pedagogicznej przedszkola. Teatr, będący z natury rzeczy syntezą sztuk, wykorzystuje wszystkie środki wyrazu artystycznego charakterystyczne dla różnych rodzajów twórczości. .Kontakt dzieci z teatrem to nie tylko oglądanie spektakl, ale przede wszystkim zabawa w teatr.

Dziecko w wieku przedszkolnym ma naturalną potrzebę wyrażania się w różnych formach ekspresji: w mowie, ruchu, geście, rysunku, śpiewie. Z uwagi na to, że w przedszkolu prowadzone są  zajęcia aktywizujące spontaniczną kreatywność dzieci, zabawa w teatr może być najbardziej interesującym i wyrazistym efektem tej pracy ujawniającym  doświadczenia i osiągnięcia dzieci.

Teatr jest dla dzieci rzeczywistością wyjątkową, w której wszystko może się zdarzyć a odtwórca roli ma okazję realizować swoje marzenia, by stać się kimś innym.  Wprowadzenie dzieci w świat sztuki poprzez zabawy teatralne przynosi im wiele korzyści, rozwija wyobraźnie, doskonali mowę, która staję się wyrazista i melodyjna, sprzyja umuzykalnieniu, rozwija płynność ruchów oraz zwiększa poczucie własnej wartości Jest również okazją do wspaniałej zabawy, dającej wiele satysfakcji. Udział dzieci w odtwarzaniu treści utworu skłania je do zapamiętywania, koncentrowania uwagi na określonej działalności, kulturze mówienia i zachowania się. Podczas zajęć z tej dziedziny przedszkolak maże dowiedzieć się, jak powstaje sztuka teatralna i wzbogacić swój słownik o takie pojęcia jak np. reżyser, rekwizyty, dekoracja, kostiumy, ruch sceniczny, drama czy pantomima.

Zabawy w teatr  wywierają duży wpływ na postawy moralne dzieci, wyostrzają zmysł obserwacji, kształtują osobowość i rozładowują nagromadzone emocje. Każde dziecko w wieku przedszkolnym pragnie sukcesu i uznania. Właśnie przedszkolne zajęcia teatralne stwarzają ku temu najlepsze warunki.

W wychowaniu dziecka trzeba kłaść duży nacisk na przeżycia emocjonalne – uczyć je cieszyć się i smucić, dostrzegać dobro i zło. Dziecko wcielając się w postać przeżywa losy bohaterów literackich, utożsamia się z nimi, często naśladując ich postępowanie. Pozytywny bohater, z którym dziecko spotyka się na spektaklu teatralnym, zdobywa jego uznanie, pomaga w zrozumieniu, dlaczego takie zachowanie jest dobre. Występowanie negatywnych bohaterów- bo i tacy istnieją w bajkach- ma także duże znaczenie uspołeczniające.

Tworzenie w przedszkolu mini spektaklów pomaga zrealizować

zadania dydaktyczno- wychowawcze, służy uatrakcyjnieniu zajęć.     Dobra ,radosna zabawa dzieci, w której można dostrzec przekazywane im wartości wychowania teatralnego może być źródłem satysfakcji tak dla dzieci rodziców jak i nauczyciela.

W toku  pracy pedagogicznej w przedszkolu wyłonił się  pomysł pracy opartej na edukacji teatralnej dzieci. Wieloletnie doświadczenia w przygotowywaniu dziecięcych przedstawień, teatrzyków, inscenizacji i rożnego występów utwierdzają nas w przekonaniu, iż teatr w przedszkolu to doskonała forma pracy. Pozwala on być dziecku aktorem, scenarzystą, choreografem, dekoratorem a nawet reżyserem.  Mając na uwadze to, jak wiele walorów posiadają zabawy teatralne i fakt, iż sprawiają ogromną radość i przyjemność postanowiłyśmy opracować program pozwalający na szerokie wykorzystanie tej dziedziny sztuki w przedszkolu. Program autorski pozwoli na takie przybliżenie teatru, aby małe dzieci 3,4,5- letnie mogły poznać tajniki tej dziedziny sztuki.

Sądzimy, że realizacja tego programu przyczyni się również do pełniejszego zaangażowania rodziców życie przedszkola i  umożliwi prezentację zdolności dzieci w  środowisku lokalnym.

„Często sama zabawa w teatr jest większym sukcesem

niż sam występ przed publicznością”.

Rola inscenizacji:

-         kształcenie uczuć, kształcenie postaw,

-         kształtowanie wrażliwości estetycznej,

-         kształtowanie świadomej dyscypliny,

-         rozwijanie mowy i twórczego myślenia,

-         ćwiczenie pamięci,

-         rozwijanie zainteresowań czytaniem i teatrem,

-         kształtowanie spostrzegawczości i umiejętności koncentracji.

Rodzaje inscenizacji:

-         teatr wycinanek (sylwety),

-         teatr lalek (kukiełki, pacynki, marionetki),

-         teatr chiński – cieni,

-         sąd nad negatywnym bohaterem,

-         żywy plan – dzieci układają scenariusz,

-         żywy teatr – improwizacja,

-         inscenizacja utworów literackich.

Tok metodyczny – inscenizacja utworu literackiego.

1.     Wybór utworu.

2.     Kilkakrotne czytanie w celu zrozumienia treści.

3.     Ćwiczenia w mówieniu z wyodrębnieniem wydarzeń.

4.     Ćwiczenia z podziałem na role.

5.     Podział ról z uwzględnieniem cech charakterystycznych przedstawionych postaci.

6.     Zapamiętanie ról poprzez ćwiczeń (ćwiczenia emisji głosu – magnetofon, płyta z nagraniami).

7.     Samodzielny wybór rodzaju inscenizacji.

8.     Zaprojektowanie dekoracji i wykonanie jej.

9.     Dobór odpowiednich rekwizytów.

10. Przygotowanie piosenek i tańców.

11. Opracowanie ostateczne scenariusza i wykonanie inscenizacji przez dzieci.

Formy pracy przygotowujące do wystąpień teatralnych:

A.   Wzbogacanie słownictwa;

-         rozmowy o codziennych sprawach,

-         omawianie konkretnych sytuacji, ilustracji, przedmiotów,

-         poznawanie synonimów wyrazów,

-         układanie krótkich opowiadań.

B.    Inscenizowanie sytuacji:

-         np. rozmowa o modzie lub pogodzie

-         rozmowa o kłopotach z dziećmi,

-         dyskusja panów o samochodach.

C.    Ruch:

-         spontaniczne zabawy taneczne.

Metody dydaktyczne:

-werbalna( słowna): rozmowa

słuchanie utworów literackich

nauka tekstów

-czynna: gra dramatyczna ( drama)

-oglądanie spektakl teatralnych

wystąpień rówieśników

książek ,czasopism,  ilustracji, zdjęć

Formy pracy

-grupowa

-zespołowa

-indywidualna

Rodzaje aktywności

-literacka

-polonistyczna

-ruchowo-plastyczna

-muzyczna

-językowa

-społeczna

Środki dydaktyczne:

Literatura dziecięca

Gry dydaktyczne

Kasety magnetofonowe z nagraniami piosenek i krótkimi tekstami literackimi

Kasety video

Materiały plastyczne

Płyty CD

2. DRAMA W PRZEDSZKOLU

Drama jest metodą, która umożliwia dzieciom poznawanie świata poprzez działanie. Pozwala na uwzględnienie możliwości psycho- ruchowych dzieci w wieku przedszkolnym, szczególnie dużą potrzebę ruchu..

Drama nie jest aktorstwem, odbywa się bez scenariusza.. Udział w dramie jest możliwy dla wszystkich, jedynym warunkiem jest emocjonalne wczucie się w rolę. Wszystko dzieje się jeden raz i jest wynikiem sytuacji improwizowanej.  W dramie nie chodzi o uzyskanie efektów artystycznych . Niekiedy mało efektownie  odegrana rola jest silnie przeżywana i przynosi głębokie efekty wychowawcze. Drama jest sposobem poznawania świata. Jest metodą pedagogiczną, w której wchodzenie w określone role, pozwala kreować rzeczywistość.. W dramie dziecko musi wczuć się w postać, działać a nie grać (jak w teatrze).

Zajęcia dramowe:

1.     Proste doświadczenia szczególnie przydatne na poziomie nauczania przedszkolnego rozwijające wrażliwość zmysłów: słuchu, wzroku, dotyku, węchu oraz wyobraźnię.

-wprawki dramowe

-ćwiczenia dramowe

-gry

2.Gry dramowe: doświadczenia oparte na improwizacji i życiu fikcją.                     Mają swoje miejsce akcji, sytuację wyjściową , uczestnicy wchodzą w rolę. Całość ma charakter dramowy ( np. na lotnisku oczekują rodziny na lecący samolot, który się spóźnia)

3.     Teatr: zajęcia zorientowane na przedstawienia – spektakle, uczące poszukiwania)

4. Drama właściwa: zdarzenie, w skład którego wchodzą w/w trzy zajęcia. Jej celem jest zmiana nastawień i przekonań życiowych uczestników w wyniku odkrycia prawdy zawartej w sytuacjach improwizowanych.

Techniki dramowe

v    Rozmowa                                                         – najprostsza (bycie w roli). Polega na                                                                                                                                                                                                                                                                       dawaniu i przyjmowaniu odpowiedzi

v    Ćwiczenia pantomimiczne               –  stosowany w pracy z małymi dziećmi. Sprzyja rozwijaniu plastyki ciała, koncentracji, fantazji np. rozwijanie kwiatu, mycie się, zmaganie z wichrem.

v    Improwizacje                                          –ma miejsce, gdy uczestnicy otrzymują role, temat i próbują działać zgodnie z postawionym zadaniem, jednak bez scenariusza. Oparte są często na opowiadaniu, utworze literackim.

v    Inscenizacja                                           – ma miejsce gdy zachodzi wyraźny podział na aktorów i publiczność .

v    Rzeźba                                                         – zastygnięcie w bezruchu, naśladowanie

jakiejś postaci, wymowa ciała, mimika ma komunikować uczucie lub sytuację.

v    Żywe obrazy                                           – najważniejsze wydarzenie zostaje

uchwycone  w bezruchu, np. las i śmieci.

v    Film                                                                       – stanowi kontynuację stop – klatki, akcja przebiega w tempie zwolnionym w najbardziej dramatycznym momencie.

zwolnionym i przyspieszonym.

v    Rysunek                                                         – rysunek bohaterów, wyrażanie uczuć za

pomocą technik plastycznych.

v    Ćwiczenia głosowe                             – np. odgłosy przedmiotu, szelest kartek, skrzypienie butów, przesuwanie krzeseł.

v    List.                                          – dla dzieci starszych- forma pisemna

v     Dziennik lub pamiętnik.          – dla dzieci starszych- forma pisemna

BIBLIOGRAFIA

1. A. J.Rychel: Jak tworzyć programy autorskie?

2.     J. Awulgowa: Dziecko widzem i aktorem. Inscenizacja dla klas przedszkolnych, świetlic i domów dziecka.

3.     Jurkowski i inni: Teatr lalek.

4.     Cybulska i inne: Inscenizowanie zabaw na podstawie literatury dziecięcej.

5.     E.Bełczewska, A.Łada-Grodzicka : ABC...Program XXI wieku

6.     M. Giermakowski: Propozycja modelu konstruowania programu autorskiego

7.     J. Dorman: Zabawa dzieci w teatr.

8.     M.Świecka: Drama w edukacji”

9.     K. Pankowska: ,,Edukacja przez dramę

10. Way Brian: Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży.

11. J. Awulgowa, Świątek: Inscenizacje w klasach I – III

12. J. Awulgowa, Świątek: Małe formy sceniczne w pracy przedszkola.

13. K. Lenartowska: Praca z tekstem w kl. I – III.

14. A. Misiurska: Zrobimy teatrzyk lalkowy.

15. T. Kudliński: Maska i oblicze teatru.

16. H. Piaścik: Nasz teatrzyk.

17. A. Szymańska: Drama w nauczaniu początkowym.

18. Z. Wójcik: Zabawa w teatr. 1 i 2 część

19. Praca zbiorowa Edukacja w przedszkolu, Wyd. Raabe (C.1.1 s. 38, 19, 22)

20. Wychowanie w przedszkolu 7/95, 8/2001, 11/2000

21. Forum nauczycieli - moja szkoła nr 1. Teatr przy okazji

22. Dziecko 11/2000 – Domowy teatrzyk.

23. L. Rybotycka: Gry dramatyczne.

24.    K. Panakowska: Drama, zabawa, myślenie

24. B.Wag: Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży

Opracowała: mgr Ewa Kamer

Nauczyciel Przedszkola nr 15

w Dąbrowie Górniczej