Wodogłowie
Nazywamy tak poszerzenie układu komorowego mózgu,spowodowane zaburzeniem równowagi pomiędzy wytwarzaniem a wchłanianiem płynu mózgowo-rdzeniowego.
Fizjologia krążenia płynu m – r :
· Wytwarzany w spoltach naczyniówkowych w komorach (głównie bocznych)
· Układ komorowy -> otwory komory IV -> zbiorniki pajęczynówki podstawy czaszki -> sklepistości mózgu -> przestrzeń podpajęcza rdzenia
· Wchłaniany do krwi w obrębie ziarnistości pajęczynówki,położonych wzdłuż zatoki strzałkowej górnej
· Ciśnienie w zatokach żylnych jest niższe od ciśnienia płynu – warunek przechodzenia płynu do zatok
· Natężenie produkcji – ok. 0,34 ml/min
· Całkowita objętość płynu – ok. 150 ml
· W ciągu doby produkowane i wchłaniane jest ok. 500 ml
Klasyfikacja:
· Ze względu na mechanizm powstawania:
o Niekomunikujące
o Komunikujące
· Ze względu na przyczynę:
o Pourazowe
o Pozapalne
o Krwotoczne
· Ze względu na okres wystąpienia:
o Wrodzone
o Nabyte
Patomechanizm:
· Zaburzenia wchłaniania płynu
o Na skutek przebytego krwotoku wewnątrzczaszkowegi produkty degradacji hemoglobiny wywołują odczyn ze strony makrofagów z odkładaniem włóknika,jeśli proces toczy się w pobliżu ziarnistości pajęczynówki, upośledza ich zdolność resorbcji płynu
· Proces zapalny
o Mechanizm analogiczny
· Triada Hakima-Adamsa
o Wymaga różnicowania z otępieniem
o Występuje najczęściej u ludzi starszych
§ Zaburzenia chodu
§ Zaburzenia zwieraczy
§ Zaburzenia funkcji poznawczych
Zaburzenie wytwarzania płynu:
· Nadprodukcja płynu najczęściej w przebiegu brodawczaka splotu lub po zatruciu ołowiem
Zaburzenia przepływu płynu:
· U noworodków – wrodzony niedorozwój lub zwężenie wodociągu Sylwiusza,występuje z częstością ok. 2/1000 żywych urodzeń
· W dorosłych – spowodowane najczęściej nabytą mechaniczną przeszkodą w odpływie płynu (np. guz tylnej jamy czaszki, układu komorowego)
· Następuje wzrost ciśnienia śródczaszkowego
Objawy:
· Dzieci:
o Powiększenie obwodu głowy powyżej 95 centyla
o Napięcie ciemiączka
o Wymioty
o Opóźnione zarastanie ciemiączek i szwów czaszkowych
o Objaw ‘zachodzącego słońca’
· Dorośli:
o Szybko narastające
§ Bóle głowy
§ Wymioty
§ Obrzęk nerwów
o Wolno narastające:
§ Triada Hakima-Adamsa
Diagnostyka:
· Badanie neurologiczne
· Badanie neuropsychologiczne
· Badanie dna oczu (może wystąpić obrzęk tarczy nerwu lub jego zanik)
· TK/MRI
· Wskazówki diagnostyczne:
o Poszerzenie kk bocznych – przeszkoda w okolicy otworu Monro
o Poszerzenie kk bocznych i k.III – przeszkoda w okolicy wodociągu Sylwiusza
o Symetryczne poszerzenie w całości – wodogłowie komunikujące
o Poszerzenie w całości ze stwierdzeniem nieproporcjonalnego poszerzenia
o Komory IV – zablokowanie odpływu na poziomie otworów k.IV
Leczenie:
· Niekomunikujące
o Wykrycie i usunięcie przyczyny utrudniającej przepływ
o Zastawka komorowo-otrzewnowa
· Komunikujące
o Zastawika lędźwiowo – otrzewnowa
o
psychUW