TYOGODNIK PRAWA GOSPODARCZEGO z 6 lipca 10 (nr 129).pdf

nr 129 (2760)

6 lipca 2010

Tygodnik Prawa

Gospodarczego

PROCEDURY

KONTRAKTY ORZECZNICTWO

SPIS TREŚCI

Przewodnik

OPINIA

Ograniczone prawa mniejszościowego

Jak dochodzić roszczeń

od kontrahenta z Unii Europejskiej

akcjonariusza

» str. C2

EKSPERT WYJAŚNIA

Firma nie może dowolnie sponsorować

Przedsiębiorcy, którzy chcą wyegzekwować świadczenie od kontrahenta

z Unii Europejskiej, mają wybór: mogą wykorzystać w tym celu regulacje

krajowe albo unijne. Warto skorzystać z tego drugiego rozwiązania.

Jego zaletami szybkość i niższe koszty postępowania.

każdego wydarzenia

» str. C2

Licencja transportowa nie dla spółki cywilnej

» strony C4 – C5

Za malowanie lokalu musi zapłacić najemca

» str. C3

Przedsiębiorcy muszą określić sąd i prawo

Nowe prawo

właściwe dla zawieranej umowy

» str. C5

PRAWO CYWILNE

Kontroler zapuka do drzwi

przedsiębiorcy budowlanego

Ofiary wypadków nie mają szans

na wystąpienie z pozwem zbiorowym

» str. C3

ZOBOWIĄZANIA

Arkadiusz Jaraszek

arkadiusz.jaraszek@infor.pl

W trakcie kontroli kontrolujący będzie

mógł zażądać m.in. deklaracji zgodno-

ści wyrobu budowlanego, podania na-

zwy i adresu zakładu, w którym wyrób

jest wytwarzany, a w przypadku wyro-

bów importowanych nazwę i adres pro-

ducenta, wykazu uwzględnionych spe-

cyfikacji technicznych, uwzględnionych

Polskich Norm wyrobu albo aprobat

technicznych, a także ogólnego opisu

wyrobu budowlanego, schematów oraz

instrukcji stosowania tego wyrobu.

Jeżeli kontrola wykaże, że wyrób bu-

dowlany nie spełnia obowiązujących

wymagań albo jego właściwości użyt-

kowe są niezgodne z deklarowanymi,

to kontroler będzie mógł zabezpieczyć

określoną partię materiałów i zakazać

ich sprzedaży. Powinno to nastąpić

w drodze postanowienia, na które

przedsiębiorca będzie mógł złożyć za-

żalenie. Kontroler będzie mógł także

nakazać importerowi lub producento-

wi wycofanie z obrotu wyrobów złej ja-

kości lub jego określonej partii. Kon-

trolujący organ będzie mógł ponadto

nakazać producentowi, importerowi

lub sprzedawcy materiałów budowla-

nych złej jakości ich odkupienie.

Przedsiębiorca będzie musiał wyko-

nać ten obowiązek, jeżeli z takim żą-

daniem wystąpią do niego osoby, któ-

re towar kupiły. Przedsiębiorca nie bę-

dzie więc musiał w tym przypadku

z własnej inicjatywy występować o od-

kup sprzedanego towaru. Może być on

jednak zmuszony do tego, aby powia-

domić konsumentów lub użytkowni-

ków wyrobu budowlanego o stwier-

dzonych niezgodnościach z wymaga-

niami. Obowiązek taki będzie mógł na-

łożyć na niego organ kontrolujący, któ-

ry powinien w swojej decyzji określić

termin i sposób jego wykonania. Poza

przymusem wykupu materiałów złej

jakości przedsiębiorca może zostać

także zmuszony do jego zniszczenia na

własny koszt. Będzie rozstrzygał o tym

organ kontrolujący w drodze decyzji,

która może być wydana jedynie wów-

czas, gdy w inny sposób nie będzie

można usunąć zagrożeń spowodowa-

nych przez materiały budowlane złej

jakości.

Nowe przepisy zaostrzają też sank-

cje karne za wprowadzanie do obrotu

i produkcję materiałów budowlanych

złej jakości. Przedsiębiorca, który

wprowadzi do obrotu wyrób budowla-

ny nienadający się do stosowania przy

wykonywaniu prac budowlanych, bę-

dzie mógł zostać ukarany grzywną do

5 tys. zł. Taką samą karę będzie moż-

na nałożyć na przedsiębiorcę, który

w nieprawidłowy sposób oznacza pro-

dukowany lub sprzedawany przez sie-

bie towar. W każdym przypadku decy-

zje o ukaraniu przedsiębiorcy będą za-

padały w procedurze właściwej

w sprawach o wykroczenia.

Nowe przepisy zaczną obowiązywać

od 30 grudnia 2010 roku.

Co kredytobiorca może zrobić,

Przedsiębiorcy z branży budowla-

nej powinni już rozpocząć przygo-

towania do nowych warunków pro-

wadzenia swojej działalności. Za

sześć miesięcy wchodzą w życie

przepisy, które nakładają na nich

nowe obowiązki.

Na rynek wprowadzana jest duża ilość

materiałów budowlanych złej jakości.

Przeciwdziałać temu mają wchodzące

w życie za sześć miesięcy przepisy.

Zwiększają one zakres kontroli

u przedsiębiorców i dają organom kon-

trolującym – nadzorowi budowlanemu

– szersze uprawnienia. Dodatkowym

kontrolom będą poddawani nie tylko

producenci materiałów budowlanych,

ale także ich sprzedawcy i importerzy.

Kontrola będzie mogła być prowadzo-

na nie tylko na terenie firmy, w której

znajdują się wyroby budowlane, ale

także na miejscu budowy, na której są

one stosowane. Zawsze jednak spraw-

dzenie przedsiębiorcy będzie możliwe

wyłącznie w czasie wykonywania

przez niego działalności. Dodatkowo

bez względu na miejsce prowadzenia

kontroli będzie ona mogła dotyczyć je-

dynie wyrobu budowlanego, prawidło-

wości jego oznakowania oraz oceny

zgodności i dokumentacji technicznej

dotyczącej tego wyrobu. Nie będzie

mogła więc obejmować innych obsza-

rów działalności kontrolowanego

przedsiębiorcy.

jeśli nie jest w stanie spłacać zadłużenia

» str. C6

ORZECZNICTWO

Przy obliczaniu terminu bierze się pod uwagę

datę zakończenia najmu

Termin ważności wadium jest tożsamy

z terminem związania ofertą

» str. C7

Bez względu na liczbę naruszeń przepisów

kara może być tylko jedna

Nieprawidłowości muszą być wskazane w decyzji,

a nie w uzasadnieniu

Istotna jest ilość wydobytej kopaliny, a nie to, czy

Podstawa prawna:

Ustawa z 21 maja 2010 r. o zmianie ustawy

o wyrobach budowlanych oraz ustawy

o systemie oceny zgodności

(Dz.U. z 2010 r. nr 114, poz. 760).

została wykorzystana

» str. C8

C 2

Tygodnik Prawa Gospodarczego

6 lipca 2010 nr 129 (2760) www.gazetaprawna.pl

Komentarze – opinie

WAŻNE ZMIANY

OPINIA

Kontrola metrologiczna

Ograniczone prawa mniejszościowego akcjonariusza

Prawna kontrola metrologiczna to działanie

zmierzające do wykazania, że przyrząd pomiaro-

wy spełnia wymagania określone we właściwych

przepisach. Może być dokonywana przez zatwier-

dzenie typu, legalizację pierwotną albo jednost-

kową czy wreszcie przez legalizację ponowną.

Przyrządy pomiarowe legalizują terenowe służby

miar. Do urządzeń codziennego użytku, które muszą

być poddawane kontroli metrologicznej, należą licz-

niki elektryczności, gazomierze, wodomierze, ciśnie-

niomierze czy wagi nieautomatyczne. Rzecz dotyczy

również odmierzaczy cieczy innych niż woda, takich

jak paliwa ciekłe, biopaliwa, gazu skroplonego (LPG)

i instalacji pomiarowych montowanych na cyster-

nach samochodowych do ciekłego propanu-butanu

albo instalacji do napełniania względnie opróżniania

statków oraz cystern kolejowych lub samolotów, a na-

wet rygorom tym poddawane są instalacje pomiaro-

we do mleka o strumieniu objętości nie większym niż

2000 dm 3 /min.

Na cechę legalizacji składają się: znaki identyfikują-

ce urząd podległy organowi administracji miar, względ-

nie podmiot upoważniony, a także roczna (jeżeli okres

ważności legalizacji jest wyrażony w latach) albo rocz-

na i miesięczna (gdy legalizacja jest ważna przez kilka

lub kilkanaście miesięcy). I jeśli przyrząd pomiarowy

podlega legalizacji pierwotnej, a nie jest poddawany po-

nownej, albo okres ważności legalizacji jest nieokreślo-

ny, to cechę legalizacji stanowi wyłącznie ta, która iden-

tyfikuje urząd lub podmiot upoważniony.

Zakłada się, że obowiązek dokonania legalizacji

pierwotnej został spełniony przed 8 lipca 2010 r., je-

żeli przyrządy pomiarowe zostały wprowadzone do

obrotu lub użytkowania zgodnie z przepisami usta-

wy z 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach. Po tej dacie

obowiązują również dwa rozporządzenia ministra

gospodarki z 2 czerwca 2010 r. zmieniające rozporzą-

dzenie w sprawie rodzajów przyrządów pomiaro-

wych podlegających prawnej kontroli metrolo-

gicznej oraz zakresu tej kontroli i w sprawie praw-

nej kontroli metrologicznej przyrządów, które po-

wodują uszczegółowienie procedur (Dz.U. nr 110,

poz. 727 i 728).

Prawa wspólników mniejszościowych

wpływania na decyzje zgromadzenia

wspólników czy walnego zgromadze-

nia są ograniczone. Co do zasady, je-

śli bez akceptacji czy bez obecności

danego mniejszościowego wspólnika

można przegłosować daną uchwałę,

praktycznie nie ma on żadnego wpły-

wu na jej podjęcie.

Wspólnicy/akcjonariusze mniejszościowi

mogą podważać decyzje zgromadzenia

w pewnych ściśle określonych przypad-

kach, mianowicie gdy osoby podejmują-

ce uchwałę dopuszczają się naruszenia

prawa, umowy spółki czy w inny sposób

nadużywają swojego prawa do głosowa-

nia, nie mają oni natomiast możliwości

„wymuszenia” podjęcia uchwały o okre-

ślonej treści. Obowiązujące w tej materii

przepisy dają raczej pierwszeństwo

ochronie dobrej wiary osób trzecich, bez-

pieczeństwa obrotu oraz sprawnego

funkcjonowania spółek aniżeli ochronie

interesów wspólników/akcjonariuszy

mniejszościowych. Co do zasady jest to

słuszne, w sytuacji jednak jeżeli rzeczy-

wiście dochodzi w spółce do pewnych nie-

prawidłowości, mniejszościowy wspólni-

cy/akcjonariusze mają niewielkie szanse

na skuteczną ochronę swoich praw. Po

pierwsze, muszą oni wykazać, że w sto-

sunku do danej uchwały dopełnili wszyst-

kich czynności mających na celu jej opro-

testowanie na etapie podejmowania

uchwały. O ile wspólnik niezadowolony

nie jest jednocześnie członkiem zarządu

czy rady nadzorczej (komisji rewizyjnej)

traci on prawo występowania na drodze

sądowej przeciwko uchwale, jeśli mimo

należytego zawiadomienia nie brał udzia-

łu w danym zgromadzeniu, chyba że

uchwała została podjęta w sprawie nieob-

jętej porządkiem obrad lub wspólnik sta-

wił się, a nie został dopuszczony do udzia-

łu w zgromadzeniu.

Jeśli już wspólnik (akcjonariusz) mniej-

szościowy w zgromadzeniu bierze

udział, powinien on nie tylko głosować

przeciwko uchwale, ale zgłosić swój

sprzeciw i domagać się jego zaprotoko-

łowania. I tutaj – w zależności od układu

sił w konkretnej spółce – może powstać

dla takiego wspólnika istotna praktycz-

na trudność. Jeśli zgłoszony sprzeciw nie

został ujęty w protokole, wtedy wspól-

Dominika Wągrodzka

adwokat

bnt Neupert Zamorska & Partnerzy s.c.

spółki/statutem godziła w interesy spół-

ki lub miała na celu pokrzywdzenie

wspólnika.

Praktycznie wspólnik/akcjonariusz

mniejszościowy musi więc dodatkowo

wykazać, że na skutek uchwały dochodzi

do celowego pogorszenia sytuacji spółki,

pomniejszenia jej majątku, np. poprzez

przyjęcie zbyt niskiej ceny za zbywane

aktywa czy zbyt wysokiego wynagrodze-

nia za zamawiane usługi.

Nie jest to sytuacja prosta dla wspólni-

ka/akcjonariusza, który mimo pewnych

ustawowo zagwarantowanych możliwo-

ści pośredniego bądź nawet bezpośred-

niego dostępu do dokumentów spółki nie

ma oczywiście pełnego rozeznania w jej

sprawach. W praktyce więc niejednokrot-

nie opierając się tylko na własnych domy-

słach i przypuszczeniach będzie musiał

ponosić ryzyko wnoszenia powództwa

i ponoszenia jego kosztów oraz wykłada-

nia zaliczek na koszty wnioskowanych

biegłych, celem wykazania np., że dana

transakcja nie odpowiada warunkom ryn-

kowym.

Ponadto rzeczą niezwykle trudną dowo-

dowo jest wykazanie określonego złego

zamiaru głosujących. Konieczność taka

została podkreślona przez ustawodawcę

szczególnie w przypadku naruszenia in-

teresu wspólnika. Do zakwestionowania

uchwały nie będzie wystarczające rze-

czywiste wyrządzenie mu na skutek

uchwały szkody, pomniejszenie jego ma-

jątku, ale świadome i celowe działanie

osób podejmujących uchwałę w celu po-

krzywdzenia tego wspólnika.

Praktycznie w identycznie trudnej sy-

tuacji jest wspólnik/akcjonariusz mniej-

szościowy, który chciałby się powołać na

naruszenie dobrych obyczajów. Nie mu-

si on co prawda w takiej sytuacji wykazy-

wać naruszenia umowy/statutu, ale

w dalszym ciągu musi udowodnić działa-

nie zmierzające do naruszenia interesu

spółki czy wspólnika (co w zasadzie bę-

dzie automatycznie pociągać za sobą na-

ruszenie dobrych obyczajów). Dodatko-

wo zniechęcająco w przypadku spółek

akcyjnych może działać przepis przewi-

dujący sankcje finansowe za oczywiście

bezzasadne powództwa, który może od-

straszać nawet akcjonariuszy, którzy ma-

ją podstawy do zaskarżania uchwał.

DNJ

nik mniejszościowy może mieć ograni-

czone możliwości dowodzenia, że jednak

sprzeciw w ogóle zgłosił, zwłaszcza je-

żeli występuje niejako w opozycji do

wszystkich pozostałych osób biorących

udział w zgromadzeniu. Po drugie,

wspólnik, który nawet w konkretnej sy-

tuacji jest legitymowany do wniesienia

powództwa czy to o uchylenie czy stwier-

dzenie nieważności uchwały oraz docho-

wa wymaganych terminów do złożenia

pozwu, nie będzie miał z reguły dowodo-

wo łatwej sytuacji.

Stosunkowo najprościej będzie mu

oczywiście podnieść zarzut sprzeczności

uchwały z prawem i na tej podstawie żą-

dać stwierdzenia jej nieważności, np.

w sytuacji gdy w spółce z ograniczoną od-

powiedzialnością uchwalono dopłaty, któ-

rych wysokość nie jest równa w stosun-

ku do każdego udziału. Takie sytuacje

w praktyce jednak zdarzają się rzadko.

W gorszej sytuacji jest wspólnik (akcjo-

nariusz) mniejszościowy, jeśli powołuje

się na sprzeczność z umową spółki (sta-

tutem). Teoretycznie w grę mogą tu

wchodzić wszelkie sprzeczności, zarów-

no natury formalnej, np. co do wymaga-

nej większości przy powzięciu uchwały,

czy koniecznej zgody innych organów

(np. rady nadzorczej), jak i co do samej

treści uchwały, np. uchwalenie dopłat

w wysokości większej niż maksymalnie

przewidziana w umowie czy naruszenie

przewidzianych w umowie czy statucie

zasad podziału zysku. Jednak wspólnik

(akcjonariusz) mniejszościowy może się

powoływać tylko na sprzeczność z umo-

wą czy statutem, która jest istotna albo

z punktu widzenia interesów spółki czy

interesów wspólnika, wymagane jest bo-

wiem, by uchwała sprzeczna z umową

Za tydzień

Jak wykorzystać pozew zbiorowy

w dochodzeniu roszczeń

Tygodnik Prawa

Gospodarczego

Redaktor prowadzący:

Teresa Siudem, tel. (022) 530 41 28

teresa.siudem@infor.pl

EKSPERT WYJAŚNIA

Firma nie może dowolnie sponsorować każdego wydarzenia

Sponsoring podlega licznym

ograniczeniom, w tym między in-

nymi co do osoby sponsora, ro-

dzaju sponsorowanego wydarze-

nia, sposobu sponsoringu i do-

puszczalności informowania

o nim.

Ze szczególnymi ograniczeniami

muszą się liczyć w zakresie spon-

soringu przedsiębiorcy z branży

gier hazardowych, farmaceutycz-

nej, tytoniowej czy alkoholowej.

Według ustawy z 26 października

1982 r. o wychowaniu w trzeźwości

i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

zakazane jest informowanie

o sponsorowaniu przez producen-

tów napojów wysokoprocentowych

(powyżej 18 proc.). Producent pro-

duktów o zawartości alkoholu po-

między 8 a 18 proc. może być

sponsorem imprez sportowych,

koncertów muzycznych i innych

imprez masowych, ale informacja

o sponsoringu musi ograniczać się

do krótkiej informacji umieszczonej

na nośnikach wymienionych

w ustawie (np. na bilecie, zaprosze-

niu czy plakacie). Informowanie

o takim sponsoringu w radiu i tele-

wizji możliwe jest tylko pod warun-

kiem, że informacja będzie ograni-

czona do nazwy producenta lub

znaku towarowego produktu i nie

będzie prezentowana w telewizji

przez osobę lub z wykorzystaniem

wizerunku człowieka.

Także z ustawy z 6 września 2001 r.

prawo farmaceutyczne wynika

wiele ograniczeń w sponsoringu

(nie wszystkie wynikają z ustawy

wprost). W ustawie wymieniono za-

dr Anna Butruk-Sidor

Kancelaria Pietrzak & Sidor

konferencji i kongresów nauko-

wych dla osób upoważnionych do

wystawiania recept oraz osób pro-

wadzących obrót tymi produktami.

Przepisy ustawy z 19 listopada

2009 r. o grach hazardowych wprost

zabraniają informowania o sponso-

rowaniu przez podmiot prowadzący

działalność w zakresie gier cylin-

drycznych, gier w karty, gier w kości,

przyjmowania zakładów wzajem-

nych (tu z pewnymi wyjątkami) oraz

gier na automatach. Na podstawie

przepisów ustawy z 9 listopada 1995

r. o ochronie zdrowia przed następ-

stwami używania tytoniu i wyrobów

tytoniowych w ogóle niedopuszczal-

ne jest sponsorowanie przez firmy

tytoniowe działalności sportowej,

kulturalnej, oświatowej, zdrowotnej

i społeczno-politycznej.

Szczególnym zasadom podlega

sponsoring audycji radiowych i te-

lewizyjnych, uregulowany w usta-

wie z 29 grudnia 1992 r. o radiofo-

nii i telewizji. Znajdziemy tam

wiele zakazów dotyczących mię-

dzy innymi rodzaju audycji, które

nie mogą być sponsorowane (np.

serwisy informacyjne), podmio-

tów, które nie mogą być sponsora-

mi (np. partie polityczne, podmio-

ty, których zasadniczą działalność

stanowi produkcja lub dystrybucja

produktów, których reklama ra-

diowa i telewizyjna jest zakazana),

a także treści banneru sponsor-

skiego.

kaz organizowania i sponsorowania

spotkań promocyjnych dla osób

upoważnionych do wystawiania re-

cept oraz osób prowadzących ob-

rót produktami leczniczymi, pod-

czas których przejawy gościnności

wykraczają poza główny cel tego

spotkania. Przyjmuje się, że te sa-

me zasady należy stosować do

Podstawa prawna

Ustawa z 24 kwietnia 1964 r. – Kodeks

cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.).

6 lipca 2010 nr 129 (2760) www.gazetaprawna.pl

Tygodnik Prawa Gospodarczego

C 3

Prawo cywilne

Sprawy o ochronę dóbr osobistych

Ofiary wypadków nie mają szans

na wystąpienie z pozwem zbiorowym

EKSPERT WYJAŚNIA

Licencja transportowa

nie dla spółki cywilnej

Dwaj przedsiębiorcy zarejestrowani w ewidencji dzia-

łalności gospodarczej zawarli spółkę cywilną. Jeden

z nich wcześniej uzyskał licencję na wykonywanie

transportu drogowego. Czy do tego, by spółka cywil-

na mogła prowadzić transport drogowy, jej drugi

wspólnik też musi uzyskać licencję, czy też powinni

oni wystąpić o nową wspólną licencję?

Sformułowania zawarte w ustawie o dochodzeniu

roszczeń w postępowaniu grupowym uniemożliwiają

rodzinom ofiar katastrof lotniczych lub budowlanych

wystąpienie z pozwem zbiorowym.

W odniesieniu do art. 24 k.c.

przesłanką ochrony dóbr

osobistych jest bezprawność

naruszenia lub zagrożenia

dobra osobistego. Nie jest

wymagane, aby naruszenie

było zawinione. Jest to ce-

cha, która znamionuje

wszelkie konstrukcje

ochronne oparte na prawach

podmiotowych bezwzględ-

nych – w przeciwieństwie do

ochrony deliktowej. Bez-

prawność ustala się wedle

kryteriów obiektywnych,

a nie subiektywnych okolicz-

ności. Ponadto w myśl art. 24

k.c. domniemywa się bez-

prawność czynu naruszają-

cego dobro osobiste.

Opisane powyżej sprawy

o ochronę dóbr osobistych nie

podlegają postępowaniu gru-

powemu, gdyż przepisy usta-

Kwestie te regulują właściwe

przepisy prawa zobowiązań,

określające zasady odpowie-

dzialności za wyrządzoną

szkodę, czyli właśnie przepi-

sy o czynach niedozwolonych

(art. 415 k.c.), do których od-

syła art. 24 par. 2 k.c. Dlate-

go też w przypadku ochrony

interesów majątkowych na-

ruszonych w związku z do-

brami osobistymi przesłanki

odpowiedzialności z art. 24

k.c. są niewystarczające, mu-

szą zaistnieć przesłanki, o ja-

kich jest mowa w art. 415 i n.

k.c.

W tym momencie docho-

dzimy do sedna rozwiązania

omawianego problemu.

Otóż sformułowanie, że po-

stępowanie grupowe doty-

czy roszczeń „z tytułu czy-

nów niedozwolonych, z wy-

Do zasadniczych zagadnień

ustawy z 17 grudnia 2009 r.

o dochodzeniu roszczeń

w postępowaniu grupowym

(wejdzie w życie 17 lipca

2010 r.) należy jej zakres

przedmiotowy, który deter-

minowany jest warunkami

dopuszczalności postępowa-

nia grupowego.

czyn braku przesłanek postę-

powania grupowego stanowi

art. 10 ustawy, a nie art. 199

kodeksu postępowania cywil-

nego.

Posiadanie licencji transportowej przez jednego ze wspól-

ników spółki cywilnej, której celem gospodarczym jest

prowadzenie transportu drogowego, pozwala na prowa-

dzenie takiej działalności w ramach przedsiębiorstwa bę-

dącego ich współwłasnością.

Spółka cywilna nie jest podmiotem prawnym odrębnym

od wspólników, lecz stosunkiem zobowiązaniowym ich

łączącym. Prowadząc działalność gospodarczą w formie

spółki cywilnej, występują oni jako odrębni przedsiębior-

cy, chociaż prowadzą wspólne przedsięwzięcie i zmierza-

ją do jednego celu gospodarczego. Ponieważ spółka

cywilna nie jest podmiotem praw i obowiązków, nie może

uzyskać licencji na transport drogowy. Taką licencję mo-

gą natomiast uzyskać jej wspólnicy. Nie oznacza to jed-

nak, że do prowadzenia przedsiębiorstwa wspólnego

konieczne jest uzyskanie licencji przez wszystkich wspól-

ników. Wprawdzie wykonywanie działalności gospodar-

czej w zakresie wykonywania transportu drogowego

zgodnie z ustawą o transporcie drogowym wymaga

uzyskania licencji, ale nie wynika z niej, że wspólnicy

spółki cywilnej mogą uzyskać wspólną licencję. Nie jest

to ani konieczne, ani możliwe.

Gdy przedsiębiorstwo stanowi współwłasność wspólni-

ków spółki cywilnej do jego prowadzenia nie potrzeba

wielu licencji poszczególnych wspólników. Wystarczy, że

posiada ją jeden z nich. Licencja może być bowiem skład-

nikiem przedsiębiorstwa. Wspólnicy wnoszą do spółki cy-

wilnej wkłady, które mogą polegać na wniesieniu do spół-

ki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług.

Przymiot jednego ze wspólników polegający na posiada-

niu certyfikatu kompetencji zawodowych oraz spełnienie

przez niego innych wymogów ustawy o transporcie dro-

gowym, skutkujące uzyskaniem licencji transportowej,

może stanowić jego wkład do wspólnego przedsięwzięcia

gospodarczego.

Czyny niedozwolone

z pewnymi wyjątkami

Jedną ze spraw podlegają-

cych postępowaniu grupowe-

mu są sprawy z tytułu czynów

niedozwolonych, z wyjątkiem

roszczeń o ochronę dóbr oso-

bistych. Interpretacja przy-

wołanego sformułowania za-

skakuje w kontekście tej usta-

wy, gdyż to przede wszystkim

sytuacje, kiedy w wyniku ma-

sowego deliktu naruszone zo-

stały dobra osobiste wielu

osób (np. zdrowie), były

w Polsce pretekstem do pod-

jęcia prac nad ustawą o do-

chodzeniu roszczeń w postę-

powaniu grupowym.

W mojej ocenie wszelkie

podejmowane próby wy-

kładni sformułowania z tytu-

łu czynów niedozwolonych,

z wyjątkiem roszczeń

o ochronę dóbr osobistych,

aby w ich wyniku jednak

przyjąć, że masowe czyny

niedozwolone (np. sprawa

zawalenia się hali wystawo-

wej w Katowicach, katastro-

fy lotnicze), w wyniku któ-

rych dochodzi do naruszenia

(zagrożenia) dóbr osobi-

stych wielu osób, podlegają

postępowaniu grupowemu,

są bezowocne.

Warunki wszczęcia

postępowania

Postępowanie grupowe to po-

stępowanie cywilne w spra-

wach, w których dochodzone

są roszczenia jednego rodzaju,

co najmniej 10 osób, oparte na

tej samej lub takiej samej pod-

stawie faktycznej. Postępowa-

nie grupowe może się toczyć

wyłącznie w sprawach:

■

o roszczenia konsumentów,

Ważne W postępowaniu grupowym nie można dochodzić:

■ niemajątkowej ochrony dóbr osobistych.

■ majątkowej ochrony dóbr osobistych

z tytułu odpowiedzialno-

ści za szkodę wyrządzoną

przez produkt niebez-

pieczny,

■ z tytułu czynów niedozwo-

lonych, z wyjątkiem rosz-

czeń o ochronę dóbr osobi-

stych.

Tylko kumulatywne spełnie-

nie wszystkich warunków

postępowania grupowego

umożliwia prowadzenie da-

nej sprawy w tym postępo-

waniu. Ocena, czy w kon-

kretnej sytuacji wszystkie

warunki postępowania gru-

powego są spełnione, należy

do sądu, który we wstępnej

fazie postępowania bada je-

go dopuszczalność w odnie-

sieniu do konkretnej sprawy.

W sytuacji, gdy powyższe

okoliczności nie będą spełnio-

ne, sąd odmówi rozpoznania

sprawy w postępowaniu gru-

powym, wydając postanowie-

nie o odrzuceniu pozwu (art.

10 ustawy o dochodzeniu

roszczeń w postępowaniu

grupowym, dalej ustawy).

Zadecyduje zatem o tym, że

z przyczyn procesowych nie-

dopuszczalne jest meryto-

ryczne rozpoznanie konkret-

nej sprawy w postępowaniu

grupowym. Natomiast

w przypadku spełnienia prze-

słanek postępowania grupo-

wego sąd wyda postanowie-

nie o rozpoznaniu sprawy

w postępowaniu grupowym

(art. 10 ustawy).

Zauważmy, że pozew w po-

stępowaniu grupowym trak-

towany jest jako całość, a za-

tem nie można w odniesieniu

do niektórych członków gru-

py prowadzić postępowania,

a co do innych wydać posta-

nowienie o odrzuceniu po-

zwu. Normatywną podstawę

odrzucenia pozwu w postę-

powaniu grupowym z przy-

wy regulujące jej zakres

przedmiotowy w ogóle nie

wspominają o tej kategorii

spraw. Gdyby chodziło o nie-

majątkową ochronę dóbr oso-

bistych, to art. 1 ustawy powi-

nien zawierać sformułowanie,

że ustawie podlegają sprawy

o ochronę dóbr osobistych.

jątkiem roszczeń o ochronę

dóbr osobistych”, bezpo-

średnio i wyraźnie odwołuje

się do problematyki ochro-

ny interesów majątkowych,

jakie zostały naruszone czy-

nem niedozwolonym w

związku z dobrami osobisty-

mi. Jest to jednak (niestety)

odwołanie o wydźwięku ne-

gatywnym, prowadzącym

do wniosku, że sprawy o od-

szkodowanie za szkody ma-

jątkowe powstałe na skutek

masowych deliktów (np.

sprawa zawalenia się hali

wystawowej w Katowicach),

kiedy doszło do naruszenia

czy zagrożenia dóbr osobi-

stych wielu osób, nie podle-

gają tej ustawie.

Interesy majątkowe

też bez ochrony

Ustawie o dochodzeniu rosz-

czeń w postępowaniu grupo-

wym, nie podlegają ponadto

sprawy o ochronę interesów

majątkowych, jakie zostały

naruszone w związku z naru-

szeniem, zagrożeniem dóbr

osobistych.

W judykaturze Sądu Naj-

wyższego oraz doktrynie

przyjmuje się, że zupełnie od-

rębnym zagadnieniem od ka-

tegorii spraw o ochronę dóbr

osobistych jest zagadnienie

ochrony interesów majątko-

wych, jakie naruszone zosta-

ły w związku z dobrami oso-

bistymi. W sytuacji, gdy

wskutek naruszenia dobra

osobistego powstała szkoda

majątkowa, uprawniony mo-

że dochodzić jej naprawienia

na zasadach ogólnych. Wów-

czas można dochodzić zwro-

tu od odpowiedzialnego np.

kosztów transportu poszko-

dowanego z miejsca wypad-

ku do domu, kosztów opieki

lekarskiej, pielęgnacji, kosz-

tów aparatów, protez, wóz-

ków inwalidzkich.

Obowiązek naprawienia

szkody wynika z zasad ogól-

nych zawartych w przepi-

sach o czynach niedozwolo-

nych. Wówczas zasadniczą

przesłanką odpowiedzialno-

ści jest wina sprawcy szkody.

Podstawa prawna

Ustawa z 24 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

(Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.).

Ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej

(tj. Dz.U. z 2007 r. nr 155, poz. 1095.),

Ustawa z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym

(tj. Dz.U. z 2007 r. nr 125, poz. 874)

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie

z 19 października 2006 r., sygn. VI SA/Wa 1161/06.

Dobra osobiste

to szczególna wartość

Dobra osobiste to uznane

przez system prawny warto-

ści, obejmujące fizyczną

i psychiczną integralność

człowieka, jego indywidual-

ność i pozycję w społeczeń-

stwie. Dobra te są nieodłącz-

nie związane z człowiekiem

i dlatego należą do kategorii

dóbr niemajątkowych. Jed-

nak w wyniku naruszenia

dób osobistych może po-

wstać zarówno szkoda nie-

majątkowa, jak i majątkowa.

W przypadku szkody niema-

jątkowej, jak przyjmuje się

w judykaturze Sądu Najwyż-

szego oraz doktrynie, w ra-

zie bezprawnego naruszenia

lub zagrożenia prawa osobi-

stego uprawnionemu służą

środki ochronne w postaci

powództw o: ustalenie, za-

niechanie, usunięcie skut-

ków naruszenia, zadość-

uczynienie pieniężne lub za-

płatę na cel społeczny.

W procesie cywilnym spra-

wy te określa się jako sprawy

o ochronę dóbr osobistych

(art. 24 kodeksu cywilnego).

Podstawa prawna

Ustawa z 17 grudnia 2009 r. o do-

chodzeniu roszczeń w postępowa-

niu grupowym (Dz.U. z 2010 r.

nr 7, poz. 44),

Ustawa z 24 kwietnia 1964 r.

– Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16,

poz. 93 ze zm.).

Za malowanie lokalu musi

zapłacić najemca

Kto ponosi koszty malowania wynajmowanego lokalu

użytkowego – najemca czy wynajmujący?

To zależy, co zostało ustalone w umowie najmu. Jeśli

strony nie dokonały w umowie takich ustaleń, do najmu

lokalu użytkowego stosuje się przepisy kodeksu cywilne-

go. Mówią one, że wynajmujący powinien wydać najemcy

rzecz w stanie przydatnym do umówionego użytku

i utrzymywać ją w takim stanie przez czas trwania najmu.

Jednak drobne nakłady połączone ze zwykłym używa-

niem rzeczy obciążają najemcę.

Do drobnych nakładów kodeks zalicza: drobne naprawy

podłóg, drzwi i okien, malowanie ścian, podłóg oraz we-

wnętrznej strony drzwi wejściowych. Zalicza się do nich

także drobne naprawy instalacji i urządzeń technicznych,

zapewniających korzystanie ze światła, z ogrzewania lo-

kalu, dopływu i odpływu wody.

dr Monika Rejdak

adiunkt w Katedrze Postępowania

Cywilnego i Międzynarodowego

Prawa Handlowego, WPiA UMCS,

członek zespołu ds. problematyki

konsumenckiej komisji

kodyfikacyjnej prawa cywilnego,

działającej przy ministrze

sprawiedliwości

Podstawa prawna

Art. 681 ustawy z 24 kwietnia 1964 r.

– Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.).

Teresa Siudem

redaktor prowadzący„Tygodnik Prawa Gospodarczego”

■

C 4

Tygodnik Prawa Gospodarczego

6 lipca 2010 nr 129 (2760) www.gazetaprawna.pl

Przewodnik

Jak można dochodzić roszczeń od

Przedsiębiorcy, którzy chcą wyegzekwować świadczenie od kontrahenta z Unii Europejskiej, mają

wybór: mogą wykorzystać w tym celu regulacje krajowe albo unijne. Warto skorzystać z tego dru-

giego rozwiązania. Jego zaletami są szybkość i niższe koszty postępowania.

Istnieją trzy różne postępowania będące al-

ternatywą w stosunku do postępowań krajo-

wych, mające służyć wierzycielom, którzy chcą

wyegzekwować należne świadczenie od zagra-

nicznego dłużnika. Są to:

■

postępowanie o nadanie zaświadczenia eu-

ropejskiego tytułu egzekucyjnego,

sąd, który wydał orzeczenie lub przed którym

zawarto ugodę albo który zatwierdził ugodę.

Może go wydać także sąd rejonowy właściwy

dla miejsca wydania dokumentu urzędowego.

Jeśli wierzyciel składa wniosek do polskiego

sądu, opłata stała od takiego wniosku wynosi 50

złotych. Jeśli sąd uzna, że zaistniały przesłan-

ki – wówczas wyda zaświadczenie ETE. Za-

świadczenie jest wydawane w tym samym ję-

zyku, w którym sąd wydał orzeczenie. Następ-

nie postanowienie o nadaniu zaświadczenia

ETE zostaje doręczone wierzycielowi i dłużni-

kowi.

nicza się jedynie do prawidłowości jego wysta-

wienia. Do wniosku o nadanie klauzuli wykonal-

ności należy dołączyć: tytuł egzekucyjny, odpis

zaświadczenia o nadaniu ETE, na żądanie sądu

– tłumaczenie zaświadczenia ETE. W różnych

krajach członkowskich w tym zakresie obowią-

zują odmienne regulacje. Możliwe jest zatem, że

w niektórych państwach uzyskanie klauzuli wy-

konalności nie jest konieczne. W celu wykonania

tytułu wierzyciel powinien skierować wniosek

o wszczęcie egzekucji do organu właściwego pań-

stwa wykonania, a do wniosku powinien dołączyć

także dokumenty wyżej wymienione, w tym na

żądanie organu egzekucyjnego – tłumaczenie za-

świadczenia ETE.

na ogół przedstawianych na poparcie roszczeń

pieniężnych, np. faktury, dokumenty, wezwanie

do zapłaty (pkt 14 preambuły).

W załączniku do pozwu powód może poinfor-

mować sąd, że w razie wniesienia sprzeciwu

przez pozwanego nie zgadza się on na skiero-

wanie sprawy do zwykłego postępowania cy-

wilnego w rozumieniu art. 17. Powód może zło-

żyć takie oświadczenie także później, musi to

jednak nastąpić przed wydaniem nakazu. Roz-

wiązanie to odnosi ten skutek, że w przypadku

gdy w toku postępowania pozwany nie kwestio-

nuje roszczenia (nie wnosi sprzeciwu), wów-

czas powód uzyskuje tytuł egzekucyjny i spra-

wa zostaje zakończona. W przeciwnym razie,

a więc w sytuacji gdyby dalsze postępowanie

miałoby pociągać za sobą wydatki oraz ryzyko

ewentualnej przegranej, powód może odstąpić

od jego kontynuowania.

■

postępowanie o nadanie europejskiego naka-

zu zapłaty

■

europejskie postępowanie w sprawach drob-

nych roszczeń

EUROPEJSKI TYTUŁ EGZEKUCYJNY

Rozporządzenie WE nr 805/2004 wprowadzi-

ło, w miejsce dotychczasowej procedury uzna-

wania i wykonywania orzeczeń w sprawach cy-

wilnych i handlowych, instytucję europejskie-

go tytułu egzekucyjnego (ETE). Główną zaletą

nowego postępowania ma być brak potrzeby

zatwierdzania przez organ sądowy w drugim

państwie członkowskim wydanego orzeczenia

oraz, co za tym idzie, uniknięcie opóźnień i do-

datkowych kosztów. Chodzi przede wszystkim

o to, aby wierzyciel, którego dłużnik ma miej-

sce zamieszkania w innym państwie członkow-

skim UE, mógł po uzyskaniu zaświadczenia eu-

ropejskiego tytułu egzekucyjnego prowadzić

egzekucję bez potrzeby wszczynania jakichkol-

wiek postępowań pośrednich w państwie człon-

kowskim wykonania.

Rozporządzenie to stosuje się do państw

członkowskich Unii Europejskiej, z wyjątkiem

Danii, do spraw cywilnych i handlowych o cha-

rakterze transgranicznym. Ponadto ma ono za-

stosowanie wyłącznie do roszczeń pieniężnych

bezspornych i wymagalnych. Pojęcie „roszcze-

nie bezsporne” obejmuje wszystkie te sytuacje,

w których dłużnik nie kwestionuje rodzaju i wy-

sokości dochodzonego roszczenia bądź poprzez

jego wyraźne lub dorozumiane uznanie, bądź

pasywne zachowanie w toku procesu.

Tytułami egzekucyjnymi podlegającymi za-

świadczeniu ETE są:

■

Prawa stron

Dłużnikowi, któremu doręczone zostało posta-

nowienie o nadaniu zaświadczenia ETE, przy-

sługują następujące środki prawne:

■

wniosek o cofnięcie zaświadczenia ETE,

POSTĘPOWANIE W SPRAWIE EUROPEJSKIEGO

NAKAZU ZAPŁATY

5 grudnia 2008 roku ustawą o zmianie ustawy

– Kodeksu cywilnego oraz niektórych innych

ustaw do kodeksu postępowania cywilnego zo-

stał wprowadzony dział VII – Europejskie po-

stępowania w sprawach transgranicznych.

Wśród postępowań o charakterze transgra-

nicznym wyróżnić możemy:

■ postępowanie w sprawie europejskiego na-

kazu zapłaty (ENZ),

■ europejskie postępowanie w sprawach drob-

nych roszczeń.

Oba te postępowania charakteryzują się od-

rębnością w stosunku do postępowań krajo-

wych, stanowią alternatywę, z której może sko-

rzystać powód chcący dochodzić roszczenia

w sprawie o charakterze transgranicznym,

a więc w takiej, w której przynajmniej jedna ze

stron ma miejsce zamieszkania lub miejsce

zwykłego pobytu w państwie członkowskim in-

nym niż państwo członkowskie sądu rozpatru-

jącego sprawę. Postępowania te nie znajdą za-

stosowania w sprawach o charakterze wyłącz-

nie krajowym.

Niezależnie od przepisów kodeksu postępo-

wania cywilnego do postępowania o ENZ sto-

suje się w Polsce bezpośrednio Rozporządze-

nie WE nr 1896/2006 ustanawiające postępo-

wanie w sprawie europejskiego nakazu zapła-

ty. Rozporządzenie to stosuje się we wszystkich

państwach członkowskich Unii Europejskiej

z wyjątkiem Danii.

Sprawy podlegające postępowaniu o nadanie

ENZ są to sprawy dotyczące roszczeń pienięż-

nych, bezspornych, wymagalnych, o oznaczo-

nej wysokości. Charakter bezsporny w zasadzie

polega na tym, że pozwany nie wniesie sprzeci-

wu od nakazu zapłaty. A więc jeśli w toku po-

stępowania pozwany zacznie kwestionować

roszczenie, wówczas ENZ upada i sąd dalej roz-

pozna sprawę w postępowaniu zwykłym prze-

widzianym przez przepisy prawa krajowego.

■

wniosek o sprostowanie zaświadczenia ETE,

wniosek o wydanie zaświadczenia o utracie

lub ograniczeniu wykonalności orzeczenia.

Wniosek o cofnięcie (uchylenie) zaświadczenia

ETE dłużnik może złożyć do sądu, który wydał

zaświadczenie, w terminie 1 miesiąca od dnia do-

ręczenia dłużnikowi postanowienia o wydaniu za-

świadczenia. Wniosek może być złożony na for-

mularzu stanowiącym załącznik nr 6 do Rozpo-

rządzenia 805/2004. Gdy właściwy jest sąd

polski, opłata stała wynosi 50 złotych (art. 71 pkt

9 ustawy o kosztach w sprawach cywilnych).

Przesłanką uzasadniającą uwzględnienie wnio-

sku jest fakt, że zaświadczenie ETE zostało

nadane oczywiście bezzasadnie, a zatem niezgod-

nie z warunkami nadawania zaświadczenia ETE,

zawartymi w Rozporządzeniu 805/2004, a przed-

stawionymi powyżej. Przed uchyleniem sąd wy-

słucha wierzyciela. Na postanowienie o uchyle-

niu albo odmowie uchylenia zaświadczenia ETE

stronom przysługuje zażalenie. Nie jest to po-

nowne rozpoznanie sprawy. Pasywny dłużnik,

który w postępowaniu nie bronił się, nie kwestio-

nował roszczenia, nie może już tego robić na tym

etapie procedury.

Jeśli chodzi o wniosek o sprostowanie za-

świadczenia ETE – nie przewidziano żadnego

terminu dla jego złożenia. Wniosek składa się

do sądu, który wydał zaświadczenie. Przyjmu-

je się, że na postanowienie o odmowie sprosto-

wania zaświadczenia ETE przysługuje zażale-

nie. Prawo do złożenia wniosku o sprostowanie

przysługuje także wierzycielowi. Wniosek

o sprostowanie zaświadczenia ETE może zo-

stać złożony na formularzu będącym załączni-

kiem nr 6 do Rozporządzenia 805/2004, jak

również na piśmie bez zastosowania formula-

rza lub ustnie do protokołu.

Wniosek o wydanie zaświadczenia o utracie

lub ograniczeniu wykonalności orzeczenia zo-

stanie wydany, jeśli nastąpiło pozbawienie, za-

wieszenie albo ograniczenie wykonalności orze-

czenia, któremu nadano zaświadczenie ETE.

Wniosek składa się w sądzie, który wydał za-

świadczenie, w dowolnym czasie. Jeśli wniosek

jest składany do polskiego sądu, to podlega

opłacie sądowej w wysokości 50 złotych.

Postępowanie sądowe

Na podstawie pozwu o wydanie europejskiego

nakazu zapłaty sąd rozpatrujący bada, czy speł-

nione są wymogi określone w Rozporządzeniu

i czy pozew wydaje się być uzasadniony. Gdy

niespełnione są przesłanki formalne pozwu, sąd

umożliwia powodowi uzupełnienie lub popra-

wienie pozwu, chyba że roszczenie jest oczywi-

ście nieuzasadnione lub pozew jest niedopusz-

czalny. W przypadku wezwania powoda do uzu-

pełnienia lub poprawienia pozwu, sąd wzywa

powoda do uzupełnienia jego braków w zakre-

ślonym terminie.

Jeśli przesłanki są spełnione tylko co do czę-

ści roszczenia, wówczas sąd powiadamia o tym

powoda, który może przyjąć lub odrzucić pro-

pozycję wydania europejskiego nakazu zapła-

ty na kwotę określoną przez sąd. W wypadku

przyjęcia propozycji przez powoda sąd wydaje

europejski nakaz zapłaty zgodnie w odniesie-

niu do części roszczenia zaakceptowanej przez

powoda. Jeżeli powód nie prześle odpowiedzi

w terminie wyznaczonym przez sąd lub odrzu-

ci propozycję sądu, sąd odrzuca w całości po-

zew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty.

Sąd odrzuca pozew, jeżeli:

■

orzeczenia sądowe,

■

ugody sądowe,

dokumenty urzędowe.

Tytuły te muszą dotyczyć roszczeń bezspor-

nych. Zaświadczenie ETE, może być nadane

wyłącznie orzeczeniom, ugodom sądowym,

ugodom przed mediatorem (zatwierdzonym

przez sąd), dokumentom urzędowym, które zo-

stały wydane, zatwierdzone lub zawarte, spo-

rządzone lub zarejestrowane po wejściu w ży-

cie omawianego rozporządzenia, czyli po 21

stycznia 2005 roku.

wymogi określone w Rozporządzeniu, takie

jak charakter sprawy (sprawa cywilna lub

handlowa, transgraniczna, obejmująca rosz-

czenie pieniężne wymagalne i bezsporne

etc.), właściwość sądu, przesłanki formalne

pozwu, nie zostały spełnione; lub

■ roszczenie jest oczywiście nieuzasadnione;

lub

■

powód nie prześle odpowiedzi na wezwanie

sądu do uzupełnienia braków pozwu w ter-

minie wyznaczonym przez sąd; lub

Przesłanki proceduralne

Do tego, by tytułowi egzekucyjnemu zostało

nadane zaświadczenie ETE muszą być spełnio-

ne poniższe warunki:

■

powód nie prześle odpowiedzi w terminie wy-

znaczonym przez sąd lub odrzuci propozy-

cję sądu dotyczącą zmiany pozwu.

Jeżeli spełnione są warunki określone w Roz-

porządzeniu, sąd tak szybko jak to możliwe,

zwykle w terminie 30 dni od wniesienia pozwu,

wydaje europejski nakaz zapłaty. Termin 30 dni

nie obejmuje czasu, który zajęły powodowi uzu-

pełnienie, poprawienie lub zmiana pozwu. Eu-

ropejski nakaz zapłaty zawiera pouczenie, że

pozwany ma obowiązek: zapłacić powodowi

kwotę wskazaną w nakazie lub wnieść sprzeciw

poprzez jego przesłanie sądowi wydania w ter-

minie 30 dni od doręczenia mu nakazu.

tytuł ten jest wykonalny w państwie wydania,

Pozew o wydanie ENZ

Pozew o wydanie europejskiego nakazu zapła-

ty składa się przy użyciu formularza A, określo-

nego w załączniku I do Rozporządzenia. Wno-

si się go w formie papierowej lub za pomocą in-

nego środka komunikacji, w tym komunikacji

elektronicznej (w Polsce niedawno powstał

pierwszy e-sąd w Lublinie, rozpatrujący drogą

elektroniczną najprostsze sprawy w trybie upo-

minawczym).

Pozew musi zawierać: informacje o stronach,

oznaczenie sądu, kwotę dochodzonego roszcze-

nia, ewentualnie także odsetki, kary umowne

i koszty. Ponadto roszczenie musi zostać uza-

sadnione w pozwie. Powód powinien wskazać

także możliwie wyczerpujący katalog dowodów

orzeczenie nie może być sprzeczne z przepi-

sami Rozporządzenia 44/2001, jeśli chodzi

o jurysdykcję wyłączną i jurysdykcję w spra-

wach ubezpieczeniowych,

■ postępowanie poprzedzające wydanie orze-

czenia musi czynić zadość prawu do obrony,

przysługującemu dłużnikowi (pkt 12 i roz-

dział III Rozporządzenia mówi o tzw. mini-

malnych standardach, którymi są m.in. poin-

formowanie dłużnika o toczącym się prze-

ciwko niemu postępowaniu, o konsekwen-

cjach w wypadku jego nieuczestniczenia etc.).

Postępowanie o nadanie zaświadczenia ETE

wszczynane jest na wniosek wierzyciela, w do-

wolnym czasie. Zaświadczenie ETE wydaje

Wykonalność tytułu egzekucyjnego

Postępowanie egzekucyjne toczy się zgodnie

z przepisami obowiązującymi w państwie wyko-

nania. Należy zatem mieć na uwadze regulację

obowiązującą w danym państwie członkowskim,

np. w Polsce wykonanie tytułu jest poprzedzone

postępowaniem o nadanie klauzuli wykonalności.

W takim postępowaniu jednak sąd nie bada

okoliczności nadania zaświadczenia ETE, ogra-

Prawo pozwanego

Pozwanemu przysługują następujące środki

prawne: sprzeciw lub wniosek o ponowne zba-

danie ENZ. Sprzeciw wnosi się na formularzu F

■

6 lipca 2010 nr 129 (2760) www.gazetaprawna.pl

Tygodnik Prawa Gospodarczego

C 5

kontrahenta z Unii Europejskiej

(załącznik nr 6 do Rozporządzenia nr

1896/2006), ale dopuszczalny jest także każdy

inny sposób, za pomocą którego pozwany wy-

raża, iż nie zgadza się z doręczonym nakazem.

Sprzeciw nie wymaga szczegółowego uzasad-

nienia. Wystarczy zatem zakwestionowanie

zasadności roszczenia, natomiast dalsza argu-

mentacja może zostać przedstawiona w kolej-

nych pismach procesowych. Wniesienie sprze-

ciwu w terminie powoduje, że dalsze postępo-

wanie odbywa się zgodnie z przepisami krajo-

wymi regulującymi zwykłe postępowanie

cywilne, chyba że powód zażądał jego zakoń-

czenia. Oznacza to, że sąd prowadził będzie pro-

ces, w trakcie którego możliwe będzie przepro-

wadzenie postępowania dowodowego odnoszą-

cego się do roszczenia objętego pozwem. W wy-

niku tego postępowania w sprawie zostanie

wydany wyrok rozstrzygający ostatecznie o je-

go zasadności. Należy pamiętać, że strona prze-

grywająca proces z reguły ponosi koszty takie-

go postępowania.

Jeśli 30-dniowy termin na zgłoszenie sprzeciwu

upłynie, wówczas rozpatrzyć należy możliwość

złożenia wniosku o ponowne zbadanie europej-

skiego nakazu zapłaty. Jest to jednak nadzwyczaj-

ny środek zaskarżenia, który może zostać wnie-

siony wyłącznie wówczas, gdy zaistniały wyjątko-

we przesłanki, tj. w przypadku gdy:

■

kaz uzyskuje walor prawomocności i stanie się

wykonalny.

powiednie, wówczas wezwie w wyznaczonym

przez siebie terminie do uzupełnienia lub sko-

rygowania danych zawartych w formularzu po-

zwu, lub dostarczenia uzupełniających infor-

macji lub dokumentów, lub do cofnięcia pozwu.

W przypadku gdy powództwo jest oczywiście

bezzasadne lub niedopuszczalne lub powód nie

uzupełni braków, w wyznaczonym terminie sąd

zwróci pozew.

Pozwany ma prawo złożyć wniosek o ponow-

ne zbadanie orzeczenia wydanego w ramach

europejskiego postępowania w sprawie drob-

nych roszczeń, jeśli:

■

Wykonalność ENZ

Europejski nakaz zapłaty podlega takim sa-

mym zasadom jak orzeczenie wydane w pań-

stwie członkowskim wykonania. Takie rozwią-

zanie jest konsekwencją zasady wzajemnego

zaufania do wymiaru sprawiedliwości państw

UE, która wymaga, aby sąd jednego państwa

przyjął, że spełnione zostały wszelkie przesłan-

ki wydania ENZ i tym samym nie badał zasad-

ności jego wydania samodzielnie. Postępowa-

nie egzekucyjne podlega prawu państwa wyko-

nania. Sąd ani inny organ państwa wykonania

nie ma uprawnienia do badania legalności lub

słuszności europejskiego nakazu zapłaty wy-

danego przez sąd zagraniczny. Będzie on miał

zatem charakter ostateczny.

doręczenie było wadliwe i zostały spełnione

łącznie dwie przesłanki:

pozew lub wezwanie na rozprawę zostały do-

ręczone bez potwierdzenia osobistego odbio-

ru przez tę stronę;

■ doręczenie nie nastąpiło w czasie wystarcza-

jącym dla umożliwienia pozwanemu przygo-

towanie się do obrony bez jego winy;

Przebieg postępowania

Jeśli pozew został złożony na prawidłowo wy-

pełnionym formularzu, sąd doręcza go pozwa-

nemu wraz z załącznikami w ciągu 14 dni od

otrzymania należycie wypełnionego formula-

rza. Pozwany ma prawo złożyć odpowiedź na

pozew w terminie 30 dni od doręczenia formu-

larza pozwu i formularza odpowiedzi, wypeł-

niając część II formularza odpowiedzi C, może

to jednak zrobić także w każdy inny sposób, tak

aby wynikało z tego, że nie uznaje roszczenia.

Dopuszczalne jest także wniesienie przez po-

zwanego powództwa wzajemnego, które skła-

da się na formularzu A w ciągu 30 dni od dorę-

czenia pozwu. Dokumenty są wysyłane powo-

dowi przez sąd w terminie 14 dni od ich otrzy-

mania od pozwanego. Powód ma 30 dni od daty

doręczenia, aby odpowiedzieć na powództwo

wzajemne.

W terminie 30 dni od otrzymania stanowisk

stron sąd wydaje orzeczenie lub:

■ żąda od stron przedstawienia dalszych szcze-

gółowych informacji dotyczących powódz-

twa w określonym terminie nieprzekraczają-

cym 30 dni;

pozwany nie miał możliwości wniesienia od-

powiedzi na pozew z powodu siły wyższej lub

z powodu nadzwyczajnych okoliczności, któ-

re były przez niego niezawinione,

W obu wypadkach warunkiem jest niezwłocz-

ne podjęcie przez pozwanego działań

Jeśli sąd uzna, że ponowne zbadanie orzecze-

nia jest uzasadnione, orzeczenie wydane w ra-

mach europejskiego postępowania w sprawie

drobnych roszczeń zostaje uchylone.

EUROPEJSKIE POSTĘPOWANIE

W SPRAWACH DROBNYCH ROSZCZEŃ

Rozporządzenie 861/2007, podobnie jak regu-

lacja dotycząca europejskiego nakazu zapłaty

obejmuje swoim zakresem wszystkie państwa

członkowskie, z wyjątkiem Danii i znajduje za-

stosowanie w cywilnych i handlowych spra-

wach transgranicznych. Warunkiem skorzysta-

nia z tego postępowania jest, aby wartość

przedmiotu sporu, z wyłączeniem wszystkich

odsetek, wydatków i nakładów, nie przekracza-

ła 2000 euro w momencie wpłynięcia formula-

rza pozwu do właściwego sądu (trybunału).

W przeciwieństwie do postępowania o wyda-

nie ENZ sprawy rozpatrywane w trybie euro-

pejskiego postępowania w sprawach drobnych

roszczeń mogą mieć charakter sporny. Postę-

powanie ma co do zasady charakter pisemny,

a sprawa rozpoznawana jest na posiedzeniu

niejawnym. Jedynie wyjątkowo sąd wyznacza

rozprawę. Oznacza to, że koszty takiego postę-

powania są istotnie obniżone.

nakaz został doręczony bez potwierdzenia

odbioru przez pozwanego,

■ doręczenie nie nastąpiło w odpowiednim cza-

sie umożliwiającym pozwanemu przygoto-

wanie się do obrony, bez winy z jego strony,

Wykonanie orzeczenia

Orzeczenie wydane w ramach europejskiego

postępowania w sprawie drobnych roszczeń

jest wykonywane na tych samych warunkach

jak orzeczenie wydane w państwie członkow-

skim wykonania. Na wniosek jednej ze stron

sąd lub trybunał wydaje zaświadczenie doty-

czące orzeczenia w europejskim postępowaniu

w sprawie drobnych roszczeń, używając do te-

go formularza D, bez dodatkowych opłat.

Strona dochodząca wykonania przedstawia

właściwemu organowi egzekucyjnemu: odpis

orzeczenia spełniający warunki niezbędne do

ustalenia jego autentyczności, kopię formula-

rza D, o którym mowa wyżej, oraz, w razie po-

trzeby, jego tłumaczenie na język urzędowy

państwa członkowskiego wykonania.

■

pozwany nie miał możliwości sprzeciwienia

się roszczeniu z powodu siły wyższej lub nad-

zwyczajnych okoliczności, które były przez

niego niezawinione,

■

przeprowadza postępowanie dowodowe

(które zawiera ułatwienia takie jak np. zezna-

nia świadków na piśmie);

■

wydanie nakazu zapłaty było w sposób oczy-

wisty błędne w świetle omawianego rozpo-

rządzenia,

wzywa strony na rozprawę, która ma odbyć

się w terminie 30 dni od wezwania.

Sąd wydaje orzeczenie w terminie 30 dni od dnia

zamknięcia rozprawy albo od otrzymania wszyst-

kich informacji niezbędnych do wydania orzecze-

nia. Orzeczenie zostaje doręczone stronom.

miały miejsce inne wyjątkowe okoliczności,

przez które w szczególności rozumieć nale-

ży oparcie nakazu na nieprawdziwych infor-

macjach zawartych w pozwie.

Wniosek o ponowne zbadanie nakazu przy-

sługuje tylko w wyżej wymienionych sytu-

acjach, a nakaz utraci moc, tylko jeśli sąd uzna,

że jego ponowne zbadanie jest uzasadnione. Je-

śli natomiast sąd wniosku nie uwzględni, co na-

stąpi w sytuacji, gdy nie zachodzi żadna z przy-

czyn opisanych powyżej – w takiej sytuacji na-

Wniesienie pozwu

Pozew w europejskim postępowaniu w sprawie

drobnych roszczeń powinien być wniesiony na

formularzu A, będącym załącznikiem I do Roz-

porządzenia. Należy w nim opisać także wszel-

kie dowody uzasadniające roszczenie. Opłata

sądowa od pozwu wynosi 100 zł. Jeśli sąd uzna,

że formularz został wypełniony niewłaściwie

lub informacje nie są dostatecznie jasne czy od-

Prawo pozwanego

Katalog środków odwoławczych jest zależny od

ustawodawstwa krajowego. W prawie polskim

środkiem takim jest apelacja, przy czym postę-

powanie apelacyjne uregulowane jest poprzez

odpowiednie stosowanie przepisów o postępo-

waniu uproszczonym.

Karolina Zierkiewicz

młodszy prawnik w Kancelarii

Agata Adamczyk & Współpracownicy w Krakowie

EKSPERT WYJAŚNIA

Przedsiębiorcy muszą określić sąd i prawo właściwe dla zawieranej umowy

Utrzymując kontakty handlowe

z zagranicą, przedsiębiorcy – we

własnym interesie – powinni za-

wrzeć porozumienie co do prawa

właściwego dla zawieranej umowy

oraz sądu, który w przyszłości roz-

strzygał będzie potencjalne spory

wynikłe na tle jej wykonania.

Jeśli w trakcie wykonywania umowy

pojawią się trudności i komplikacje,

na przykład gdy zakupiony towar bę-

dzie nienależytej jakości albo gdy

kontrahent nie zapłaci uzgodnionej

ceny – udzielenie precyzyjnych od-

powiedzi na pytania dotyczące sytu-

acji prawnej stron umowy będzie za-

leżało od treści tego porozumienia.

Jeśli strony nie dokonają wyboru są-

du, wówczas w razie sporu w przy-

padku umów z kontrahentami po-

chodzącymi z Unii Europejskiej usta-

lenia tego dokonuje się na podstawie

przepisów Rozporządzenia Rady

(WE) Nr 44/2001 z 22 grudnia 2000

r. w sprawie jurysdykcji i uznawania

orzeczeń sądowych oraz ich wyko-

nywania w sprawach cywilnych

i handlowych. Zgodnie z nim zasad-

niczo postępowanie powinno być

wszczęte przed sądem w państwie

pozwanego. W konsekwencji więc je-

śli polski przedsiębiorca pozywa

spółkę z siedzibą w Hiszpanii, powi-

nien skierować pozew do sądu hisz-

pańskiego.

Od zasady tej istnieją wyjątki okre-

ślane mianem jurysdykcji szczegól-

nej. Przykładowo w przypadku

sprzedaży rzeczy ruchomych możli-

we jest skierowanie sprawy do sądu

w państwie, w którym rzeczy te

zgodnie z umową zostały dostarczo-

ne albo miały zostać dostarczone.

Gdyby zatem polski przedsiębiorca

sprzedał przedsiębiorcy hiszpań-

skiemu rzeczy ruchome, które zosta-

łyby odebrane w magazynie w Pol-

sce, wówczas w przypadku braku za-

Agata Adamczyk

radca prawny,

Kancelaria Agata Adamczyk

& Współpracownicy w Krakowie

bardziej skomplikowana, jeśli kon-

trahentem polskiego przedsiębiorcy

jest podmiot spoza Unii.

Równie ważna jest kwestia wyboru

prawa, któremu poddana jest umo-

wa. Prawo to rozstrzyga bowiem tak

fundamentalne kwestie, jak na przy-

kład termin przedawnienia czy kwe-

stię odszkodowania. Strony powin-

ny wybrać więc prawo, które regulu-

je łączący je stosunek prawny.

Z praktycznego punktu widzenia

jest istotne również, aby prawo wła-

ściwe było znane sądowi właściwe-

mu dla sporów. Trudno bowiem spo-

dziewać się szybkiego i trafnego

rozstrzygnięcia, jeśli o sprawie miał-

by orzekać sąd polski, opierając się

na prawie niemieckim.

Ma to szczególne znaczenie, ponie-

waż w braku postanowień umow-

nych w zakresie wyboru prawa wła-

ściwego dla umowy zawartej przez

kontrahentów z terytorium UE za-

stosowanie znajdzie Rozporządzenie

WE 593/2008 w sprawie prawa wła-

ściwego dla zobowiązań umownych

(Rzym I). Zgodnie z nim na przykład

umowa sprzedaży podlega prawu

miejsca pobytu sprzedawcy. W na-

szym przykładzie byłoby to zatem

prawo polskie. Zatem w przypadku

dostawy do Hiszpanii w sprawie mu-

siałby orzekać sąd hiszpański, ale

według przepisów polskich, co kom-

plikuje i podraża proces.

Jeśli natomiast polski przedsiębior-

ca zadba o to, aby na etapie zawiera-

nia umowy dokonać wyboru prawa

polskiego i sądu polskiego, wówczas

może przed sądem polskim skorzy-

stać z ułatwień europejskich proce-

dur dochodzenia roszczeń. Z kolei

sąd oprze rozstrzygnięcie na pol-

skich przepisach bez konieczności

wdrażania skomplikowanych proce-

dur związanych na przykład z mię-

dzynarodową pomocą sądową.

płaty sprzedający mógłby skorzy-

stać z jurysdykcji szczególnej i do-

chodzić zapłaty w sądzie polskim.

W przypadku jednak gdyby dostawa

nastąpiła do Hiszpanii, sprzedający

zmuszony byłby do prowadzenia

sprawy w sądzie hiszpańskim, co po-

ciąga za sobą dodatkowe wydatki.

Sprawa ustalenia sądu właściwego

do rozstrzygania sporów jest jeszcze

■

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: