Metateza.pdf

(119 KB) Pobierz
Metateza
Metateza
http://xpicto.republika.pl/slavonia/zagadnienia/metateza.html
Metateza
Pewne grupy głosek uległy przestawieniu i pojawiają się one dziś w
odwrotnym kierunku. Proces ten nazwano przestawką, czyli metatezą .
Poniżej opisałem pewne przestawki słowiańskie. Proszę pamiętać, że T
oznacza spółgłoskę.
ărT, ălT →
1.
na zachodzie i wschodzie:
brak wydłużenia samogłoski pod intonacją cirkumfleksową
roT-, loT-
POL: róść, równy
DŁU: rosć rowny
GŁU: rosć
CZE: růst, rovný
SŁA: →
roT-, loT-: rovný, robiť,
raT-, laT-: rásť, lakeť, ražeň
ROS: локоть NB! czasami raT-, laT- (wpływ języka
staro-cerkiewno-słowiańskiego), np.: разум, работать, равный, рало.
a.
b.
wydłużenie samogłoski pod intonacją samogłoskową
raT-, laT-
POL: ramię, radło
DŁU: ramje, radło
GŁU: ramjo, radło
CZE: rameno, rádlo
SŁA: rameno, radlo
2.
na południu:
wydłużenie:
raT-, laT- , np:
SCS: ravьnъ, rabъ, rasti, ramo, ralo, lakъtь, ladii, lani
TărT →
1.
w PŁB brak wydłużenia i brak przestawki TorT
PŁB: chornə, stornə, gord
2.
w KSZ:
wydłużenie samogłoski (bez przestawki)
KSZ: warna, barda, gard, starna, Starogard
a.
1 z 4
2008-06-10 16:48
10770333.001.png
Metateza
http://xpicto.republika.pl/slavonia/zagadnienia/metateza.html
b.
przestawka i brak wydłużenia samogłoski TroT
KSZ: broda, krowa, droga
3.
w POL, DŁU, GŁU:
przestawka + brak wydłużenia samogłoski
POL: krowa, brona, gród
DŁU: broda, strona, grod
GŁU: wróna, broda, strona, hród
4.
na wschodzie:
pełnogłos + brak wydłużenia samogłoski (tj. ă → o)
ROS, UKR: корова, борона, город
BIA: карова, горад
5.
na południe od Karpat i Sudetów (tj. języki południowosłowiańskie + CZE
i SŁA)
przestawka + wydłużenie samogłoski (tj. ă → a)
CZE: strana, kráva, hrad, brada
SŁA: strana, krava, hrad, brada
SCH: grad, strana, krava, brada
BUŁ, MAC: град, страна, крава, брада
SCS: brada, strana, vrata
TĕrT →
1.
na wschodzie:
pełnogłos + brak wydłużenia samogłoski (tj. ĕ → e)
ROS: берёза, дерево, берег
UKR: береза, дерево, берег
BIA: бяроза, бераг
2.
w POL, DŁU, GŁU:
przestawka + brak wydłużenia samogłoski
POL: brzezina, drzewo, brzeg (dodatkowo przejście r' w ž, š zapisywane jako
rz )
GŁU: brěza, drjewo, brjóh
DŁU: drjewo, brjog
3.
na południe od Karpat i Sudetów (tj. języki południowosłowiańskie + CZE
i SŁA)
przestawka + wydłużenie samogłoski (tj. ĕ → e, ě)
SCH: brijeg, brijeza
SCS: brěgъ
TălT →
2 z 4
2008-06-10 16:48
 
Metateza
http://xpicto.republika.pl/slavonia/zagadnienia/metateza.html
1.
na wchodzie: → tolot
ROS: голова, золота, молодой, полотно
2.
na zachodzie: → tłot
POL: głowa, płótno, złoto, młody
GŁU: hłowa, płótno, złoto, młody
3.
na południe od Karpat i Sudetów: → tlat (metateza + wydłużenie)
CZE: mladý, hlava, zlato
TĕlT →
1.
na wchodzie:
TołoT (większość)
ROS: молоко, полоба
UKR: полон
a.
b.
TeleT
ROS: селёдка, селезень, пелена
UKR: ожеледь, челен
2.
w języku polskim :
TleT
mleko, plewy, śledź, śledziona, pleć, mleć, wlec
a.
b.
TłoT (rzadko)
młokos, młodziwo
3.
górnołużycki:
TlóT, TloT
GŁU: mloko [-ó-] , mlóč, čłónk, płowy, žłob, čłowjek
a.
b.
TleT
GŁU: wlec
4.
dolnołużycki:
TloT
DŁU: mloko, płowy, cłonk, cłowjek, žłob
a.
b.
TlaT
DŁU: wlac
5.
czeski i słowacki:
metateza + wzdłużenie: TleT
CZE: po č, ž, š różnie: člen : článek, žleb
SŁA: mlieko
6.
na południu: metateza + wzdłużenie TleT
SCS: mlěko, plěva, plěnъ
BUŁ: мляко, плява
SCH: mlijeko, plijeva, mlijeti
3 z 4
2008-06-10 16:48
 
Metateza
http://xpicto.republika.pl/slavonia/zagadnienia/metateza.html
po č, ž, š: TlaT
SCS: član, žlijeb
BUŁ: член, шлем
SŁE: član, žleb
Wstecz Spis treści Wstęp Na początek strony
4 z 4
2008-06-10 16:48
10770333.002.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin