Ratownictwo medyczne W  9.12.2005 

Mnogie obrażenia ciała

Ø      Urazy są najczęstszą przyczyną zgonu u ludzi młodych do 40 roku życia.

Ø      Szanse pacjenta z mnogimi obrażeniami ciała wyznacza czas i bezbłędność decyzji i działań lekarskich w okresie „złotej godziny”.

Urazy mnogie – uszkodzone co najmniej dwa narządy w dwóch okolicach ciała, przy czym każdy z osobna wymaga hospitalizacji.

Urazy wielonarządowe-  uszkodzone co najmniej dwa narządy w jednej okolicy ciała.

Ø      W Polsce w wypadkach komunikacyjnych ginie 12 osób/100 wypadków. W UE w wypadkach ginie 3,5 osoby/100 wypadków.

Ø      70% okołourazowych zgonów do uniknięcia powodowanych jest błędem diagnostycznym lub leczniczym.

System leczenia mnogich obrażeń ciała:

Ø      szpitalny oddział ratunkowy (Emergency Department)

Ø      wielospecjalistyczny zespół ratunkowy (Trauma Team)

Ø      zalecenia postępowania ratowniczego (ATLS)

Szpitalny oddział ratunkowy – sektory:

Ø      Dyspozytor  (łączność alarmowa)

Ø      Zespoły wyjazdowe (działania przedszpitalne)

Ø      Segregacja przyjęć (triage)

Ø      Blok resuscytacji (sale reanimacyjno-zabiegowe)

Ø      Intensywna terapia (ogólna, ostrych zatruć, ostra dializoterapia)

Ø      Chirurgia  (chirurgia ambulatoryjna, urazowa)

Ø      Sala obserwacji i budzeń

Ø      Diagnostyka (laboratoryjna, RTG-TK, USG, endoskopowa)

Ø      Ambulatoria

Wielospecjalistyczny zespół ratunkowy – zadania:

·                                 Rozpoznanie obrażeń bezpośrednio zagrażających życiu

·                                 Resuscytacja i stabilizacja funkcji życiowych

·                                 Określenie rodzaju i rozległości pozostałych obrażeń

·                                 Przygotowanie do leczenia specjalistycznego (łącznie z transportem)

Wielospecjalistyczny zespół ratunkowy – skład:

·         Kierownik zespołu (lekarz ratunkowy, anestezjolog, traumatolog)

·         Anestezjolog (lekarz specjalista)

·         Lekarz ratownik ( 1 lub 2,lekarz specjalista)

·         Pielęgniarka ratunkowa (1 lub 2)

·         Technik radiologii

Kierownik zespołu odpowiada za:

·         Jakość i przebieg oceny wstępnej pacjenta

·         Jakość i przebieg ocen wtórnych

·         Koordynację działań zespołu

·         Stan pacjenta w okresie przedszpitalnym i w szpitalnym oddziale ratunkowym

Anestezjolog odpowiada za:

·         Drożność dróg oddechowych

·         Wentylację

·         Dostępy donaczyniowe

·         Terapię płynową

·         Terapię przeciwbólową

Lekarz ratownik odpowiada za:

·         Ekspozycję pacjenta

·         Drenaż klatki piersiowej

·         Odbarczenie osierdzia

·         Cewnikowanie pęcherza moczowego

·         Unieruchamianie złamań

Pielęgniarka ratunkowa odpowiada za:

·         Zdjęcie odzieży pacjenta

·         Pomiary funkcji życiowych

·         Monitorowanie

·         Dokumentację danych

·         Pomoc w działaniach lekarzy

·         Pobieranie materiału do analiz

Technik radiologii odpowiada za:

·         Zdjęcie kręgosłupa szyjnego

·         Zdjęcie klatki piersiowej

·         Zdjęcie miednicy

·         Inne badania zależne od wskazań

ATLS (Advanced Trauma Life Support) Program szkoleniowy Amerykańskiego Towarzystwa Chirurgów w zakresie postępowania w MOC 1988r.

Etapy postępowania:

Ø      Szybka ocena sytuacji

Ø      Wstępna ocena kliniczna i resuscytacja

Ø      Wtórna ocena kliniczna i leczenie wstępne

Ø      Leczenie specjalistyczne

Szybka ocena sytuacji:

AMPLE

Ø      Allergies

Ø      Medications

Ø      Past illness

Ø      Last meal

Ø      Events preceding accident

Wstępna ocena kliniczna i resuscytacja:

Ø      Airway

Ø      Breathing

Ø      Circulation

Ø      Dysfunction

Ø      Exposition

Airway

·         Ocena i przywrócenie drożności dróg oddechowych (z unieruchomieniem kręgosłupa szyjnego)

·                                                                                   Usunięcie ciał obcych z dróg oddechowych

·                                                                                   Rurka ustno-gardłowa

·                                                                                   Maska tlenowa

·                                                                                   Intubacja przez usta lub nos

·                                                                                   Konikotomia

·                                                                                   100% tlen

·                                                                                   Szybka ocena szyi ( obrzęk, zastój żylny, przemieszczenie tchawicy

Breathing

·         Szybka ocena oddechu własnego pacjenta (częstość, ruchomość i symetria klatki piersiowej, jakość szmerów)

·         Wspomaganie oddechu

·         Oddech kontrolowany

·         Punkcja, drenaż opłucnowy

·         Opatrzenie otwartych ran klatki piersiowej

·         Monitorowanie (Sa02, ETC02)

Circulation

·         Szybka ocena stanu krążenia (zabarwienie powłok, mikrokrążenie, tętno: promieniowe, udowe, szyjne, ciśnienie tętnicze)

·         CPR

·         Tamowanie krwawień

·         Resuscytacja płynowa (dwa duże wkłucia w czasie do 2 min.- ogrzane infuzje i.v. krystaloidów [do 2 l] i koloidów [do 2l] 

·         Spodnie przeciwwstrząsowe

·         Monitorowanie EKG,OCŻ, NIBP

·         Analiza krwi(grupa krwi, próba krzyżowa, morfologia, Hb, Ht, mocznik, elektrolity, gazometria)

Dysfunction (ocena centralnego układu nerwowego)

·         Szybka ocena neurologiczna (kontakt, źrenice, ruchomość kończyn, odruch Babińskiego)

·         Ocena wg skali Glasgow (GCS)

·         Unieruchomienie na materacu próżniowym

·         Unieruchomienie złamań

Exposition (przygotowanie do następnego etapu)

·         Pełna ekspozycja pacjenta (delikatne rozcięcie i zdjęcie odzieży)

·         Ochrona przed wychłodzeniem (ciepłe pomieszczenie, okrycie, aluminiowa folia ochronna)

Wtórna ocena kliniczna i leczenie wstępne:

·         Ponowne, szczegółowe: A→ B →  C → D

·         Obowiązkowe badania radiologiczne:

-                     zdjęcie AP klatki piersiowej

-                     zdjęcie kręgosłupa szyjnego (C1-Th1)

...