Psychologia – słowo pochodzi z greckiego psyche – dusza logos- nauka wiedza
Anima – inny termin duszy w języku starogreckim.
Arystoteles napisał pierwsze dzieło o duszy De Amina
Na początku psychologia była częścią filozofii.
W oświeceniu odrodzeniu zaczęto wątpić czy życie psychiczne ma coś wspólnego z dusza.
W XIX wielu ostatecznie stwierdzono że życie psychiczne nie ma nic wspólnego z dusza a z mózgiem, spowodowane to było postępem medycyny.
Charles Bell – Amerykanin wzbogacił wiedze o układzie nerwowym i opisał funkcje nerwów sensorycznych i motorycznych , wyróżnił 2 grupy – wysyłające bodźce – sensoryczne i odbierające motoryczne.
Włoch- Rolando wykrył związek pomiędzy uszkodzeniem mózgu a chorobami psychicznymi , zauważył, że osoby zdrowe które nie miały uszkodzenia mózgu zachowały się normalnie a te same po uszkodzeniu mózgu zachowywały się inaczej np.afazja
Franz Gall- Austriak – koncepcja craniologia – twierdził, że charakter człowieka można okreslic na podstawie wyglądu czaszki.
Pierre Floureus – Francuz opracował koncepcje lokalizacji niektórych czynności psychicznych w mózgu.
Wihelm Wundt- Niemiec – 1879 w Lipsku zorganizował pierwsze w świecie laboratorium psychologiczne – rozpoczyna się rozwój psychologii jako nauki empirycznej
(doświadczalnej)
I Psychologia teoretyczna;
1. Psychologia ogólna , bada ogólne prawidłowości rządzące procesami psychicznymi, bada prawa rządzące zapamiętywaniem , opisują model normalnej osobowości człowieka, interesuje się norma psychiczną
2. Psychologia rozwojowa – interesuje ją rozwój życia psychicznego od urodzenia do śmierci , przez całe życie człowieka – podejście LIFE SPAN PSYCHOLOGY – psychologia całego ciągu życia
3. Psychologia społeczna- zajmuje się zachowaniem jednostek będących członkami jakiejś grupy społecznej , grupa wywiera ogromny wpływ na jednostkę.
II Psychologia stosowana- w dziale tym będą i dyscypliny szczegółowe , której zadaniem jest wykorzystywaniem tych dyscyplin szczegółowych w praktyce
1. Psychologia wychowania – zastosowanie wiedzy psychologicznej teoretycznej wzięte z psychologii rozwojowej i społecznej do praktyki wychowania i dydaktycznej
2. Psychologia kliniczna- zajmuje się zaburzeniami w zachowaniu występującym u dzieci, młodzieży i dorosłych. Zakres psychologii klinicznej jest szerszy niż psychiatrii, zajmuje się przypadkami z pogranicza
Choroba psychiczna- kiedy dane zaburzenie w swym rozwoju wykazuje dynamikę , zmienność
3. Psychologia pracy- zajmuje się zachowaniem człowieka w procesie pracy zawodowej , rozwiązuje problemy; jakie czynniki psychologiczne wpływają na wydajność pracy, na czym polega przydatność do danego zawodu
4. Psychologia sportu- bada warunki psychofizycznych od jakich zależy osiągnięcie sukcesów w jakiejś dyscyplinie
5. Psychologia religii- zajmuje się szeroką gamą problemów np.postawami religijnymi
Podstawową jednostką strukturalną UN jest komórka nerwowa, składające się z ciała komórki, zawierającego jądro komórkowe w nim zachodzą procesy metaboliczne, które dostarczają komórka energii potrzebna do życia, funkcjonowania oraz wytworzenia potencjałów bioelektrycznych. W ciele komórki zachodzą procesy psychiczne ,ciała komórki nerwowej stanowią podstawę zapamiętywania , druga część neuronu – neuryt ( aksjon) – włókna osiowe.
Funkcja aksjonu jest przewodzenie bodźca nerwowego do następnego neuronu. Zwykle akscjony maja długość niewielką- długość różna
Kolejnym elementem jest dendryt – liczne wypustki nerwowe, które odbierają pobudzenie od poprzedniego neuronu, jeśli są pierwsze w szeregu łącza się z receptorami. – przewodzenie odbywa się z góry na dół
Budowa komórki nerwowe:
- ciało komórki
- dendryt
- jądro komórkowe
- wypustka – neuryt, aksjon
- osłonka mielinowa neurytu
Na styku między neuronami ( miedzy dendrytami a aksjonami znajdują się synapsy , w ich okolicy są wydzielane substancje zwane transmiterami ; blokujące i hamujące ,
Opóźniające – inhibitory
Rodzaje neuronów
1. neurony receptoryczne – odbierają bodźce pobudzeniowe
2. efektoryczne – pobudzająca narządy
3. konektoryczne – łączą obydwa rodzaje neuronów
Neurony tworzą grupy zwana nerwami.
Oprócz nerwów mamy także ośrodki nerwowe które są skupiskami komórek nerwowych.
Nerwy tworzą drogi nerwowe, które dzielimy na;
- drogi dośrodkowe ( doprowadzające , afferentne) doprowadzają pobudzenie do mózgu
- drogi odprowadzające odśrodkowe- drogi efferentne przewodzą impulsy z mózgu do efektorów
Układ nerwowy składa się
I ośrodkowego UN
II obwodowego UN
III autonomicznego UN
Ad.I
1. mózgowie ; pień mózgu, móżdżek, 2 półkul mózgowych
Pień mózgu ;
- rdzeń przedłużony
- śródmózgowie
- międzymózgowie
Znajdują się tam ośrodki podkorowe , które pełnia funkcje – układ siatkowaty – reguluje stany czuwania i snu
Ośrodki podkorowe- regulują proste stany emocjonalne i motywacyjne- np. ośrodek głodu
Uszkodzenie pnia mózgu -= śmierć.
Móżdżek – liczne ośrodki nerwowe koordynują ruchy mięśni, ośrodek regulujący napięcie mięśniowe, równowagę ciała
2 półkule mózgowe- pokryte są korą mózgową ,która jest najważniejszą częścią UN, jest pofałdowana- w procesie ewolucji doszło do pofałdowania by zmniejszyć powierzchnie mózgu przy małej objętość.
1,4 kg przeciętna waga mózgu
Na powierzchni mózgu wyróżniamy ośrodki , które się wyspecyjalizowały w pewne czynności – okolice projekcyjne
W płatach czołowych – okolica projekcyjna funkcji ruchowych
Płat ciemieniowy- funkcje czuciowe
Płat skroniowy- ośrodki słuchowe ( uch zdrowe , uszkodzony ośrodek słuchowy w płacie skroniowym = głuchota)
Płat polityczny – ośrodki wzrokowe ( ślepota korowa)
2. Rdzeń kręgowy – zaczyna się poniżej mózgowia , rdzenia przedłużonego, mieści się w kanale kręgowym i ma kształt długiej cewki i w przekroju poprzecznym cewka ta ma stosunkowo grube ścianki za pomocą nerwów rdzeniowych połączony jest z Obwodowym UN , znajdują się tu drogi nerwowe i ośrodki nerwowe, np. ośrodki nerwowe regulujące czynności mięśni ośr. Unerwiającego narządy wewnętrzne, drogi nerwowe ( wstępujące, zstępujące) przenoszące impulsy do mózgu.
II OBWODOWY UN składa się:
- 12 par nerwów czaszkowych
- 31 par nerwów rdzeniowych , które dzielą się na :
Nerwy czaszkowe:
1. n. węchowy
2. n. wzrokowy
3. n. okoruchowy
4. n. bloczkowy
5. n. trójdzielny
6. n. obwodowy
7. n. twarzowy
8. n. przedsionkowo- ślimakowy
9. n. językowo- gardłowy
10. n. błędny
11. n. dodatkowy
12. n. Podjęzykowy
III AUTONOMICZNY UN – wegetatywny-
reguluje funkcje organów wewnętrznych odpowiedzialne za wegetacje, przeżycie na co dzień, działa niezależnie od naszej woli.
Układ autonomiczny dzieli się na :
1 Sympatyczny- położony jest po obu stronach rdzenia kręgowego i działa jako całość np. w stanie pobudzenia nerwowego przyśpiesza akcje serca, rozszerza naczynia krwionośne mięśni i serca ale zwężą naczynia krwionośne i hamuje trawienie
2. Parasympatyczny – przywspółczulny , pobudza akcje trawienną żołądka , zwalnia akcje serca i rozszerza naczynia krwionośne skóry, działa bez świadomości człowieka , nie mamy na niego wpływu
Wykład nr.2. 28.05.20006
Receptory
Jest to pojedyncza komórka zdolna do zamiany danego rodzaju energii na impuls nerwowy.
Receptor jest zdolny do odbioru jednego określonego rodzaju energii.
Rodzaje receptorów:
- receptory wewnętrzne odbierają informacje pochodzące z wnętrza organizmu np. ból z jakiegoś narzadu wew. Poczucie głodu czy sytości.
- receptory relacyjne – odbieraja informacje o zjawiskach zew np. hałas , dzielą się na
Rodzaje receptorów
1. receptor zmysłu wzroku- to są pręciki, czopki umieszczone na sietkówce oka, reszta to urzadzenia pomocnicze- pręcikami widzimy barwy, czopkami widzimy w nocy, człowiek widzi tylko część promieniowania elektromagnetycznego – od 390-710 milikmikronów
2. receptorem zmysłu słuchu są komórki włoskowate na błonie podstawowej w uchu wewnętrznym, zakres słyszalności człowieka waha się od 16hz do 20 tyś Hz- psy słyszą do 40 tyś Hz, nietoperze 100tyś Hz
3. receptorem zmysłu węchu- komórki plamki węchowej znajdujące się w kanale węchowym , są one wrażliwe na substancje chemiczne rozpuszczone w gazach, człowiek jest słabym węchowcem, reaguje na mocna zapachy- z owadów ćma ma najlepszy węch z saków świnia, pies
4. receptorem zmysłu smaku są kubki smakowe- człowiek rozróżnia 4 smaki słony, słodki, gorzki, kwasny
5. receptory dotyku;
· receptory zimna- komórki cialka Krausego
· receptory ciepła – komórki Ruffiniego
· dotyk właściwy- komórki ciałka Pucciniego, kom ciałka Meissnera
6. receptor bólu- wolne zakoczenia nerwowe
7. receptor zmysłu kinestetycznego- komórki wrzecionowe umieszczone w mięśniach, stawach, ścięgnach- są niezmiernie waznymi komórkami- np. wychodzenie po schodach
8. receptor zmysłu równowagi- są to komórki umieszczone w przedsionku i w kanałach półkolistych
9. receptorem zmysłu organicznego sa komórki umieszczone w ściamach narządów wew, dzieki czemu jesteśmy informowani o stanach fizjologicznych i patologicznych
Procesy poznawcze
Podział procesów poznawczych
1. procesy poznania zmysłowego( nizsze)- wrazenia, spostrzeżenia, wyobrazenia
2. procesy poznania umysłowego ( wyższe)- myślenie, pamięć
Wrażenia- to prosty proces poznawczy polegający na odzwierciedleniu w świadomości jakieś pojęcie własności, cechy przedmiotu lub zjawisk
Wrażenia dzielimy na;
· wzrokowe
· słuchowe
· węchowe
· smakowe
· dotyk
· ból
· ciepła
· kinestetyczne
· równowagi
· oraz organiczne – ustrojowe np. poczucie sytości, bólu , nudności
Ludzie różnia się miedzy sobą wrażliwością.
Wrażliwość- minimalna ilość bodzca jaka jest potrzebna do odbioru i powstania wrażenia.
I.Spostrzeżenia – to proces psychiczny poznawczy polegający na odzwierciedleniu w świadomości całokształtu, całego przedmiotu lub zjawiska oddziałującego w danej chwili na nasze analizatory.
Analizator jest pojęciem szerszym niż narząd zmysłowy. Składa się z receptora wraz z narzędziami pomocniczymi ( narząd zmysłowy) druga część to nerw odprowadzający, trzecia część – korowa reprezentacja danego narządu zmysłu.
Analizator wzroku- gałka oczna + nerw wzrokowy + oś . wzroku w ok. potylicznej.
W praktyce nie doznajemy pojedynczych spostrzeżen.
Podział spostrzeżeń;
1. podział ze względu na dominujący rodzaj narzadu zmysłowego, jeśli dominuje n.wzroku- spostrzeżenia wzrokowe.
2. podział ze względu na rodzaj spostrzeganych przedmiotów
· spostrzeżenia przestrzeni, stosunków przestrzennych, ocena odległości , co jest na prawo, na lewo
· spostrzeżenia czasu- upływ czasu, jest kategorią subiektywna , z wiekiem się skraca
· spostrzeżenia ruchu
· spostrzeganie przestrzeni trójwymiarowej
Mechanizmy spostrzegania przestrzeni trójwymiarowej
1. mechanizmy biologiczne –
· akomodacja oka polega na zmianie krzywizny soczewki w zalezności od odległości od spostrzeganego przedmiotu
· konwergencja oczu- polega na zbieżności kata widzenia obu gałek ocznych
· mechanizm widzenia dwuocznego
2. mechanizmy nabyte- zależne od życiowego doświadczenia
· perspektywa geometryczna- te same przedmioty o tej samej wielkości spostrzegane z bliska wygladają się duże a spostrzegane z daleka wydaja się małe
· prespektywa powietrzna- powietrze stanowi swojego rodzaju warstwie która może rozmywać obraz
3. względna pozycja przedmiotów wobec siebie- przedmioty widziane z bliska widziane w całości ( góry- te blisko całe , daleko tylko szczyty)
Te mechanizmy się nawzajem nakładają i widzimy przestrzen trójwymiarowa.
II. Złudzenie- to zniekształcone spostrzeżenie rzeczywiście istniejących przedmiotów;\
- złudzenia fizjologiczne - ß----------à
>-------------<
- złudzenia patologiczne
Co sprzyja złudzeniom- nasz stan emocjonalny, lęk strach.
Różnica między złudzeniami fizjologicznymi a patologicznymi – złudzenie fizjologiczne człowiek może poprawić, a patologiczne nie , będzie twierdzić że tak jest.
Omamy – polegają na spostrzeganiu przedmiotów i zjawisk bez bodzców zewnętrznych czemu towarzyszy przekonanie o ich prawdziwości – u chorych psychicznie.
III. wyobrażenia- jest to odzwierciedlenie w świadomości poprzednio spostrzeganych przedmiotó...
Florencja2013