Wywiad i badanie kliniczne pacjenta z schorzeniami narządu ruchu.doc

Ortopedia z traumatologią  C1

24.02.2007

Wywiad i badanie kliniczne pacjenta z schorzeniami narządu ruchu

Wywiad ortopedyczny

Dokładnie zebrany wywiad jest ważną składową diagnostyki ortopedycznej.

Rozległość i ukierunkowanie wywiadu wyznaczają główne wypowiedzi pacjenta na temat dolegliwości.

Uszkodzenia ostre

W przypadku uszkodzenia ostrego wywiad powinien dostarczyć przede wszystkim dokładnych informacji o mechanizmie urazu.

Należy zapytać pacjenta o pozycję w chwili urazu i próbować ocenić zakres i rozległość działających sił.

Czy pacjent doznał złamania miednicy w czasie wypadku w łazience czy podczas wypadku drogowego?

Czy początek dolegliwości i dysfunkcja były natychmiastowe czy narastały w czasie?

Czy po urazie czuł uciekanie stawu?

Czy w momencie urazu usłyszał – „kliknięcie”, „trzaśnięcie” itp.?

W przypadku uszkodzeń przewlekłych należy przede wszystkim ustalić porządek chronologiczny.

·         kiedy doszło po raz pierwszy do urazu?

·         czy uraz powtarzał się?

·         jakie badania wykonano?

·         jakie zastosowano leczenie?

W przypadku pacjenta u którego doszło do urazu, wywiad należy skoncentrować na mechanizmie urazu.

·         jakie siły działały

·         czy doszło do obrażeń innych narządów

·         jaka jest wydolność krążeniowo-oddechowa

·         które z obrażeń wymagają natychmiastowego zaopatrzenia

Ból

ü      Ból trudno zmierzyć i opisać.

ü      Należy poddać rzeczowej analizie skargi chorego oraz ustalić promieniowanie bólu.

ü      Powinno się wypytać pacjenta jakie ułożenie ciała czy kończyny nasila ból a jakie go łagodzi.

Badanie przedmiotowe

ü      Należy je rozpocząć w pokoju badań, przy czym badana kończyna musi być całkowicie odsłonięta.

ü      Kręgosłupa lędźwiowego nie można zbadać bez przebrania chorego w odzież szpitalną.

ü      Pacjenta należy poprosić o wskazanie miejsca największego bólu, oraz ruchów, które go nasilają bądź zmniejszają.

ü      Po obejrzeniu pacjenta należy wykonać badanie palpacyjne.

Zakres ruchomości

ü      Prawidłowy zakres ruchomości nadgarstka i stawu łokciowego

ü      Prawidłowy zakres ruchomości stawu barkowego i kręgosłupa szyjnego

Staw barkowy:

·                    Odwodzenie, przywodzenie

·                    Zgięcie, wyprost, przeprost

Obracanie barku:

·                    Zewnętrzne, wewnętrzne

Kręgosłup szyjny:

·                    Wyprost, zgięcie

·                    Ruchy na boki

·                    Obracanie

ü      Prawidłowy zakres ruchomości kręgosłupa piersiowo-lędźwiowego

·                    Zgięcie do przodu

·                    Zgięcie boczne

ü      Prawidłowy zakres ruchomości stawu biodrowego

·                    Zgięcie w stawie biodrowym

·                    Obrót biodra w zgięciu: zewnętrzny, wewnętrzny

·                    Obrót biodra w wyproście: zewnętrzny, wewnętrzny

ü      Prawidłowy zakres ruchomości stawów biodrowego, kolanowego i skokowego

·                    Staw biodrowy: odwodzenie, przywodzenie

·                    Staw kolanowy: przeprost

·                    Staw skokowy: zgięcie grzbietowe, zgięcie podeszwowe

ü      Prawidłowy zakres ruchomości stopy i palców

·                    Ruchomość kości skokowej: odwracanie, nawracanie

Siła mięśniowa

Siłę mięśni określa się w 5 stopniowej skali.

Przy czym 5 oznacza siłę pełna natomiast 0 brak czynności mięśnia.

Odruchy

Badanie to należy wykonywać u pacjentów wygodnie siedzących na stole do badania, ze stopami swobodnie zwisającymi.

Głębokie odruchy ścięgniste

W przypadku pacjenta, u którego podejrzewamy uszkodzenie rdzenia kręgowego, należy zbadać także inne odruchy - z mięśnia dźwigacza jądra i mięśnia opuszkowo-jamistego.

Brak odruchu z mięśnia opuszkowo-jamistego może dowodzić istnienia wstrząsu rdzenia przez 48 godzin po urazie.

Odruch opuszkowo-jamisty sprawdza się podczas badania per rectum- pociągnięcie za żołądź, łechtaczkę czy też za cewnik Foleya. Na istnienie prawidłowego odruchu z mięśnia opuszkowo-jamistego wskazuje zaciśnięcie mięśnia zwieracza odbytu na palcu znajdującym się w odbytnicy.

Badanie czucia

Polega na sprawdzeniu odczuwania kłucia i miękkiego dotyku w określonych dermatomach.

Uszkodzenie nerwów ręki

Nerw promieniowy – dysfunkcja zginania grzbietowego nadgarstka.

Test prostowania kciuka. Ręka uciska kciuk w pozycji przywiedzenia, prosimy pacjenta o wyprostowanie kciuka.

Nerw pośrodkowy – dysfunkcja przeciwstawiania kciuka.

Test Ochsnera - złożyć ręce jak do modlitwy, palców II i III nie można zgiąć.

Nerw łokciowy – dysfunkcja prostowania stawów międzypaliczkowych bliższych lub krzyżowania palców.

Pacjentowi poleca się zacisnąć rękę w pięść, jeżeli palce IV i V pozostają wyprostowane i ich zgięcie w stawach śródręczno-paliczkowych i międzypaliczkowych  bliższych nie jest możliwe świadczy to o uszkodzeniu nerwu łokciowego.

Badania dodatkowe

Zdjęcia przeglądowe

ü      Uwidaczniają one kości w jednym wymiarze.

ü      Do pełnej oceny szkieletu konieczne jest jego uwidocznienie co najmniej w dwóch projekcjach.

Tomografia komputerowa

ü      Doskonale uwidacznia kościec, szczególnie kręgosłup i miednicę, jest bardzo przydatna do oceny stawów.

Rezonans magnetyczny

ü      Umożliwia ocenę guzów tkanek miękkich, rdzenia kręgowego, korzeni nerwowych, chrząstek, więzadeł (kolano, bark, nadgarstek)

USG

ü      Badanie to ma zastosowanie w wykrywaniu wrodzonej dysplazji stawów biodrowych u dzieci.

® 2007 AŁ