PRAWO I EKONOMIKA W OCHRONIE ZDROWIA
Głód:
- głód dotyczy od 800mln do 1 mld ludzi
- ok. 790mln ludzi zamieszkuje kraje rozwijające się
- ok. 200mln z nich stanowią dzieci poniżej 5 roku życia
- rocznie umiera 15-35mln ludzi
Przyczyny występowania głodu:
- wzrastająca liczba ludności na świecie
- ludność na świecie: w 1820r- 1mld ludzi, w 2000r- 6mld ludzi, w 2040 będzie 9 mld ludzi
- tempo przyrostu: 1820r- 1 mld/110lat, w 2000r- 1 mld/11 lat, w 2040r- 1 mld/17lat
- kurczące się areały ziemi uprawnej
- spadek jakości ziemi uprawnej i pastwisk
- niedobory wody
- klęski żywiołowe i wojny
Światowa organizacja żywności:
- obecnie każdy mieszkaniec ziemi może spożyć 3000kcal/dobę
- najwięksi producenci żywności: USA, Kanada, Australia, Nowa zelandia, Unia Europejska, Argentyna, Brazylia
Rolnictwo w UE:
- znane warunki produkcji i zbytu
- zapasy
-wspólny rynek
- dopłaty eksportowe i cła
Rynki rolnictwa w UE:
- wołowiny i cielęciny
- wieprzowiny
- baraniny i mięsa koziego
- jaj i mięsa drobiowego
- mleka i przetworów mlecznych
- zbóż i przetworów mlecznych
- suchych pasz
- ryżu
- lnu i konopi
- olejów i tłuszczów
- cukru
- owoców i warzyw
- produktów warzywno- owocowych
- chmielu
- nasion
- żywych roślin
- cebulek
- korzeni
- ciętych kwiatów i ozdobnego listowia
- tytoniu
- innych produktów rolnych nie poddawanych ścisłej regulacji rynkowej
Intensywny rozwój rolnictwa:
- bardzo duży w Azji
- duży w Ameryce Łacińskiej
- postępujący w północnej części Afryki
Organizacja Narodów Zjednoczonych do wyżywienia i rolnictwa (FAO)
- FAO utworzone z koalicji 44państw, które w 1943r powołały komisję do opracowania projektu agendy ONZ. Umowę założycielską podpisano w 1945r w Quebek
- siedziba FAO mieści się w Rzymie
- aktualnie członkami jest 190 państw w tym Polska od 1957r
- naczelnym organem FAO jest konferencja wszystkich państw członkowskich które zbiera się co 2 lata
- organem zarządzającym jest rada składająca się z 49 członków zwyczajnych, wybieranych przez konferencję
- na czele rady stoi przewodniczący Jacques Diauf z Senegalu od 1994r
FAO podzielone jest na komitety do spraw:
- rolnictwa
- surowców
- rybołówstwa i leśnictwa
- programów działań
- finansowy
- prawny
Normy według FAO:
- dostarczenie nim 2300-2700 kcal/dobę
- spożycie białka w ilości 80g/dobę w tym zawartość ok. 35% białka zwierzęcego
Podział krajów:
- kraje obfitego wyżywienia- pow. 2700kcal/dobę i pow. 80g białka/dobę
- kraje skromnego wyżywienia- 2700-2300kcal/dobę i 80-50g białka/ dobę
- kraje niedostatecznego wyżywienia- poniżej 2300kcal/dobę i poniżej 50g białka/dobę
Żywność (jakość): odpowiednia zawartość węglowodanów, białek, tłuszczy, soli mineralnych i witamin
Choroby wywołane niedożywieniem:
- kwashiorkor- jest efektem braku białka w pożywieniu. Objawem niedożywienia jest obrzęk ciała, spowodowany gromadzeniem się wody pod skórą. Dzieci takie są upośledzone fizycznie ( niski wzrost) i intelektualnie ( niepełni rozwinięte połączenie synaptyczne w mózgu)
- marazm- wywołany przez niedobór substancji energetycznych. Wówczas organizm aby funkcjonować zaczyna zużywać białko budulcowe co prowadzi do wychudzenia organizmu.
Choroby spowodowane nadmierną konsumpcją:
- cukrzyca typu 1 i 2
- otyłość- nagromadzenie się nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej w organizmie
- nadciśnienie tętnicze- choroba układu krążenia charakteryzująca się czasowym lub stałym podniesieniem ciśnienia krwi
- miażdżyca- przewlekła choroba polegająca na zmianach zwyrodnieniowych naczyń krwionośnych
Światowa organizacja zdrowia- Word health organization (WHO)
- 7.04.1948r, 88 państw ratyfikowało powołanie WHO
- obecnie należą 193 państwa
Zadania WHO:
- współpraca międzynarodowa w ochronie zdrowia
-współpraca międzynarodowa w zwalczaniu epidemii chorób zakaźnych
- programy poprawy opieki zdrowotnej na świecie
- ustalenie norm dotyczących składników leków i jakości żywienia
Sukces WHO- rok 1980 ogłoszono że po 200 latach starań człowieka udało się wyeliminować ospę
Programy WHO:
- gruźlica
- malaria
- cholera
- AIDS
- dżuma
Gruźlica:
- ponad 1/3ludzkości jest lub była narażona na prądki gruźlicy
- w 2004r 14,5mln aktywnych gruźlic
- 1,6mln zgonów
- globalny plan walki z gruźlicą
- w Polsce „narodowy program zwalczania gruźlicy”
Malaria:
- ostra choroba pasożytnicza wywołana przez pierwotniaki
- wektorem są komary
- 220mln chorych rocznie
- 1-3 mln zgonów
- od 1953r WHO prowadzi program masowego zwalczania malarii
- polska (endemicznie) 1846r, 1847r, 1854r, 1856r, 1873r, 1893r, 1920-1923r, 1946-1949r
Od 1968r WHO uznało Polskę za wolną od zimnicy endemicznej
Cholera:
- ostra zaraźliwa choroba zakaźna układu przewodu pokarmowego spowodowana spożyciem wody lub żywności zainfekowanej przecinkowcami cholery
- XIXw zmarło 40 mln ludzi
- w roku 1919 w czasie epidemii zmarło 20-25mln ludzi
WHOORS- WHO oral rehydration solution- NaCl (3,5g), cytrynian sodowy ( 2,9g), KCl (1,5g), glukoza (20g), rozpuszczone w litrze wody
AIDS
- zespół nabytego niedoboru odporności
- najwięcej zakażeń w Afryce i na Karaibach
- w europie największy rozwój pandemii to federacja rosyjska, Ukraina, państwa bałkańskie( obwód kalingradzki)
- w Afryce odsetek osób z HIV sięga 40% w tym 80% to kobiety
AIDS WHO programy profilaktyki:
- ABC: a- abstynencja, b- be faithful ( wierność), c- condoms
- obrzezanie- 50% zmniejszenie ryzyka infekcji
Kluczowe zasady koncepcji podstawowej opieki zdrowotnej:
- powszechność
- usługi zorientowane na człowieka
- zdrowa profilaktyka publiczna
- liderzy
System- wzór wzajemnie powiązanych elementów wyodrębnionych ze względu na te połączenia
Podstawowe właściwości systemu- system jest czymś więcej niż sumą elementów a jego działanie czymś więcej niż sumą poszczególnych części składowych
Teorie systemów:
- systemy nieswoiste ( techniczne, społeczne, biologiczne)
- abstrakcyjne ( język)
System zdrowotny- byłby zatem wyodrębnioną całością złożoną w wielu różnorodnych elementów
Specyfikacja elementów systemu zdrowotnego:
- zasoby ludzkie ( lekarze, pielęgniarki, personel fachowy)
- zasoby materialne ( aparatura medyczna, leki)
- specyfikacją procesu przetworzenia ( procedury medyczne)
- wyniki ( efekty związane ze zdrowiem)
Wyniki:
- efekty zdrowotne: biologiczne, fizyczne, psychiczne
- satysfakcja: postrzegana korzyść zdrowotna
Cele współczesnych systemów zdrowotnych:
- odpowiedniość i sprawiedliwość w dostępie do opieki zdrowotnej, wszyscy obywatele powinni mieć dostęp do najmniej podstawowego zakresu świadczeń zdrowotnych oraz powinny istnieć gwarancje że w zakresie usług finansowanych publicznie
- ochrona dochodów, pacjenci nie mogą być narażeni na wydatki których wielkość stanowiłaby bezpośrednie zagrożenie dla poziomu ich życia a sposób ochrony powinien uwzględnić indywidualna zdolność do płacenia ( ubezpieczenie, oszczędności, redystrybucja dochodu)
- molunoekonomiczna efektywność która polega na przeznaczeniu jedynie odpowiedniej
- mikroekonomiczna efektywność efekty zdrowotne i satysfakcja pacjentów, powinny być możliwie największe biorąc pod uwagę dostępne środki
- swoboda wyboru konsumentów
- odpowiedni zakres swobodny dla świadczeniodawców
Cechy charakteryzujące cele:
- medyczna odpowiedzialność
- dostępność
- ciągłość
- efektywność
- skuteczność
- udzielanie świadczeń z poszanowaniem osobowości i godności osób
- zapewnienie bezpieczeństwa
- punktualność
Systemy zdrowotne:
- koncepcja roemera: źródła finansowania, zasoby ludzkie, zasoby materialne
- koncepcja trójkąta: pacjent-lekarz- płatnik
- koncepcja „podmiotów uzupełniających” pacjent- lekarz, stowarzyszenie zawodów medycznych, pracownicy, prywatni ubezpieczyciele, instytucje ubezpieczenia społecznego
Uczestnicy systemu opieki zdrowotnej (OECD)
- konsumenci/ pacjenci
- wytwórcy usług zdrowotnych pierwszego szczebla
- wytwórcy usług zdrowotnych drugiego szczebla
- płatnik trzeciej strony
- rząd jako podmiot regulacyjny
Klasyczne systemy ochrony zdrowia
- bismarckowski- ubezpieczenia zdrowotne
- Siemaszki- systemy centralnie planowany
- bererdge’a- narodowej służby zdrowia
System ochrony zdrowia Siemaszki:
- finansowane przez budżet państwa
- pełna kontrola systemu przez rząd
- zapewnienie pełnej dostępności świadczeń zdrowotnych
- zatrudnienie personelu przez państwo i opłacenie wg. Tabeli płac
morgana21