Swój/Obcy/Inny
Naszą współczesność określa się jako kulturę naznaczoną emigracyjnością i poczuciem obcości.
Pogranicze (wg Antoniny Kłoskowskiej) – terytorium położone między 2 obszarami państwowymi lub regionalnymi, charakteryzujące się przemieszaniem etnicznym lub narodowościowym wynikającym z bliskości przestrzennej.
W szerszym rozumieniu pogranicze, to wszelkie sąsiedztwo kultur narodowych mogące wynikać z etnicznie mieszanej genealogii, małżeństw, sytuacji emigracyjnej, mniejszości narodowej. Pogranicze może być też psychologiczne, nieterytorialne.
Obcy (wg Baumana) – ucieleśnienie nowoczesnego ,,brudu” w systemach społecznych, które z natury rzeczy ciążą ku jasności i klarowności. Pojawienie się obcego w jakimkolwiek ustabilizowanym społeczeństwie ,,wywołuje efekt podobny do trzęsienia ziemi”. Obcy wstrząsa skałą, na której wspiera się bezpieczeństwo codziennego życia. Przybywa z daleka, nieświadomy miejscowych zwyczajów i dlatego ,,staje się tym człowiekiem, który kwestionuje nieomal wszystko, co z punktu widzenia grupy, do której wkracza, nie ulega kwestii”.
Przybysz może lepiej rozeznać się w wartościach danego środowiska niż miejscowy.
Kategoria istnienia pomiędzy.
Międzykulturowość (interkulturowość) – kultury, które się mieszają wchodzą ze sobą w reakcje, splatają się itd., należą jednak do różnych społeczeństw i wciąż zawarta jest w nich różnica kulturowa.
Modele zachowania się na emigracji:
1. Asymilacyjny – szybkie wtapianie się w daną kulturę.
2. Separacyjny – niechęć do wtapiania się w nowe środowisko, tworzenie ,,wysp” np. ,,Kultura” w Paryżu.
Stereotypy:
Obcy etnos stawał się za każdym razem lustrem, w którym przeglądaliśmy się my sami. Kultura cudza określa i opisuje kulturę własną.
Obcy jest w sytuacji ciągłego dramatu, porzuca ziemię (matkę), wybiera model ojca, który szuka w świecie spełnienia, dominujące pragnienie zmierzenia się ze światem. Obcy wciąż dokonuje konfrontacji między swoim wczoraj a dzisiaj, żyje pomiędzy. Jego bogactwem jest suma doświadczeń. Cały czas gra z otoczeniem, musi pokona problem językowy albo dialektalny.
Tłumacząc tekst tłumaczymy obcą kulturę. Tłumaczenie jest interpretacją. Dobry tłumacz powinien umieć oddać aluzyjność tekstu. Tłumaczenie jest czynnością interkulturową.
Centrum kulturowe – jednolite
Pogranicze kulturowe – rozsadzane od wewnątrz zbyt dużą liczbą sił.
Dziś powszechnie doświadczamy pogranicza kulturowego, brakuje wyrazistego centrum. Na zatarcie wyraźnych granic kulturowych ma wpływ kultura masowa. Mówimy językiem standardowym (jęz. Szkoły, gazet, telewizji).
sunka