kryminalistyka2.doc

TEMAT: RODZAJE ŚLADÓW KRYMINALISTYCZNYCH ORAZ WNIOSKOWANIA NA ICH PODSTAWIE

DAKTYLOSKOPIA

Daktyloskopia (daktylom- palec; skopeo- oglądam)- dział kryminalistyki zajmujący się identyfikowaniem ludzi na podstawie obrazu tworzonego przez listewki skórne (linie papilarne) na opuszkach palców, dłoniach i stopach. Układają się one w swoiste wzory (łukowe, pętlicowe, wirowe) oraz drobne elementy zwane minucjami ( haczyk, oczko, odcinek, rozwidlenie, mostek, złączenie, itp.).

Wnioskowanie ze śladów daktyloskopijnych:

1. Ślad jest nawarstwiony/ odwarstwiony,
2. Ślad jest odbitką/ odciskiem (w podłożu plastycznym),
3. Ślad jest widoczny, małowidoczny, niewidoczny gołym okiem,
4. To miejsce dotykano palcami,
5. W tym miejscu widać odbitkę całej dłoni,
6. Przedmiot był dotykany krawędzią dłoni,
7. Przedmiot był chwytany z użyciem wielkiego palca,
8. Widać w jaki sposób sprawca chwytał szybę- komplet palców,
9. Przedmiot był trzymany prawą/ lewą ręką (mańkut),
10. To może być odbitka dłoni mężczyzny (duże rozmiary),
11. To może być odbitka dłoni kobiety, dziecka (małe rozmiary),
12. Mała i duża odbitka dłoni dwóch sprawców ( dziecko i dorosły),
13. Linie papilarne są wyraźne/ słabe, płytkie (starte opuszki),
14. Wzory linii papilarnych są całe/ ciągłe,
15. Wzory linii papilarnych są uszkodzone/ fragmenty wzorów,
16. Że ślad linii papilarnych ma wzory łukowe,
17. Że odbitka palca ma wzór pętlicowy,
18. Że odcisk palca ma wzór wirowy,
19. Dłonie/ palce dotykające były ubrudzone,
20. Palce były ubrudzone farbą/ krwią,
21. Widać zamazania śladu (próba wycierania),
22. Ślady są rozmazane (ręka była przemieszczana).

MECHANOSKOPIA

Mechanoskopia- dział kryminalistyki zajmujący się m. in. badaniami śladów powstałych wskutek wzajemnego mechanicznego oddziaływania na siebie różnych przedmiotów i ustaleniem tożsamości narzędzi przestępstw, na podstawie śladów pozostawionych przez te narzędzia. Ponadto mechanoskopia bada ślady odłamań i rozerwań jednolitego dotychczas materiału (przedmiotu) oraz uszkodzeń zmęczeniowych.

Mechanoskopia zmierza do: identyfikacji narzędzi na podstawie pozostawionych śladów, ustalenia, iż dwa lub więcej śladów obiektów badań (części) stanowiło uprzednio całość.

Wnioskowanie ze śladów mechanoskopijnych:

1. Z jakiego kierunku było działanie siły,
2. Ślad spowodowany działaniem wielkiej/ małej siły,
3. Przedmiot poruszał się z  dużą/ średnią prędkością,
4. Do zmiany cyfry/ litery użyto nietypowy wzornik,
5. Numer identyfikacyjny jest sfałszowany,
6. Była ingerencja w pole numerowe (klepanie, szlifowanie),
7. Użyte narzędzie było sprawne/ niesprawne,
8. Pozostawiony ślad wskazuje na umiejętne/ niefachowe posługiwanie się narzędziem,
9. Odłamany kawałek metalu to ząb piłki do metalu,
10. Są opiłki (przecinanie przy pomocy piłki do metalu),
11. Brak opiłków, bo zostały sprzątnięte lub użyto inne narzędzie,
12. Brak opiłków- upozorowano kradzież z włamaniem,
13. Kabłąk kłódki przecięto nożycami do cięcia drutu,
14. Opiłki są magnetyczne/ ferromagnetyczne,
15. Powstały ślad odzwierciadla geometrię wiertła,
16. Czy było możliwe wykonanie cięcia w tym kierunku (tak, nie),
17. Drewno pocięto piłą tarczową (łuki po zębach piły),
18. Drzewo zostało ścięte przy użyciu piły łańcuchowej,
19. Powierzchnia drewna jest wystrugana/ wyszlifowana,
20. Gałąź obcięta przy pomocy siekiery/ tasaka/ noża,
21. Gałąź była nacięta, a później złamana,
22. Szybę przecięto krajakiem (rysa szeroka, biała),
23. Uderzenie w szybę było od strony zewnętrznej/ wewnętrznej,
24. Szyba przecinana była diamentem (rysa ciemna, wąska),
25. Rozerwanie węża, bo za duże ciśnienie gazu/ płynu,
26. Linka się rozerwała/ przerwała, bo przegniły włókna,
27. Dwa kawałki lakieru samochodowego stanowiły pierwotnie jedną całość,
28. Część haka holowniczego odłamała się na skutek przeciążenia.

TRASEOLOGIA

Traseologia- dział kryminalistyki obejmujący ujawnianie, utrwalanie i badanie (identyfikację) śladów lokomocji, czyli przemieszczania się ludzi, zwierząt, pojazdów (kołowych i innych) oraz przesuwania, wleczenia przedmiotów, np. nart, sań, zwłok, worka z łupem, itp.

Przez ślady przemieszczania się ludzi najczęściej rozumiemy ślady obuwia, ale mogą być także ślady gołej stopy (lub w skarpecie), które występują jako ślady

·         wgłębione np. w glebie, w śniegu,

·         nawarstwione np. gdy podeszwa była pokryta kurzem,

·         odwarstwione (oderwanie od podłoża), np. przyklejony do podeszwy kurz, pył, gęsta ciecz, pasta.

Śladem traseologicznym może być pojedynczy odcisk spodu obuwia lub ciąg odcisku obu nóg tworzących ścieżkę chodu (biegu) zwaną ichnogramem.

Ichnogram oraz pojedynczy ślad traseologiczne pozwalają wnioskować o:

1. Wielkość obuwia, pośrednio o wzroście człowieka;
2. Rodzaju obuwia (może on świadczyć o płci), np. obcas damskiego pantofla;
3. Sile nacisku (mało, dużo wgłębiony ślad);
4. Tym, że osoba (sprawca) coś niósł (czasem koło ichnogramu jest odwzorowanie przedmiotu, rzeczy jaką niósł i gdzie odpoczywał);
5. Sposobie używania obuwia i czasie (przytarcia obcasów);
6. Rodzaju obuwia i czasie jego użytkowania;
7. Rozstawieniu stóp (w ichnogramie);
8. Sposobie stawiania stóp i linii chodu (krok zaplatany, dłuższy, krótszy, jedna noga chora; linia prosta, łamana);
9. Tym, że da się odnaleźć (lub nie) cechy indywidualne (fotografować dokładnie i z przymiarem oraz wykorzystaniem oświetlenia bocznego)- starannie odwzorować ślad- dobry odlew gipsowy;
10. Tym, że da się odwzorować (lub nie)- wykonać odlew w substancji sypkiej, pylistej (na śniegu posiewanie gipsu; w piachu podłoże najpierw utwardzić lakierem w aerozolu);
11. Możliwości przeniesienia śladu nawarstwionego na folię;
12. Niesieniu czegoś ciężkiego albo, że sprawca miał dużą masę ciała (głębokie ślady);
13. Tym, że sprawca podpierał się laską, kijem i jakie zakończenia miały te przedmioty;
14. Tym, że mamy do czynienia z przestępstwem przeciwko życiu/ zdrowiu (ofiara uciekała na boso);
15. Tym, że przy ichnogramie chodu występują odwzorowania innych części ciała, np. przy zeskokach, potknięciach (odbicia kolana, ręki, itp.).

Należy zwrócić uwagę na fałszowanie śladów, np. przejścia odcinka trasy tyłem dla zmylenia pościgu.

Ichnogram chodu powinien być opisany i naniesiony na plan (szkic) miejsca zdarzenia.

Wnioskowanie ze śladów traseologicznych pojazdów o :

1. Rozstawienie kół, płóz, gąsienic;
2. Odstępie osi albo ich ilości (postój na gruncie);
3. Typie opon (od samochodu ciężarowego, osobowego, ciągnika rolniczego, zimowe, letnie, itp.);
4. Kierunku jazdy (poruszania się pojazdu):

·         szczególnie na łukach drogi- koło przednie toczy się po zewnętrznej części łuku, a tylne wykonuje skręt o łagodniejszym profilu,

·         z rozprysków przy przejeżdżaniu przez kałuże wody,

·         z odrzuconych grudek ziemi, gałązek, patyków, itp.,

·         z intensywności hamowania,

·         ze śladów kapania płynów smarnych, chłodzących bądź rozprysków z rury wydechowej (gdy pojazd był zatrzymany),

·         ze śladów powodowanych przez przedmioty, które wypadły lub zostały wyrzucone z jadącego pojazdu);

5. Odwzorowaniu boków opony (miękko, mało powietrza);
6. Tym, jaki był napęd: tylni/ przedni- z odrzucania do tyłu i na boki grudek i sypkich elementów nawierzchni, szczególnie przy gwałtownym ruszaniu;
7. Tym, że głębokie ślady opon w gruncie spowodowane są ciężarem pojazdu lub jego ładunkiem;
8. Możliwość wykonania (lub nie) odlewów gipsowych śladów opon;
9. Uszkodzeniu opony ( ślady raf- opona bez powietrza, obręcz);
10. Napompowaniu opon (niskie ciśnienie- szeroki ślad opony);
11. Pojeździe jedno-, dwu-, trzy- lub czterośladowym;
12. Pozostawieniu śladu przez konkretny pojazd (gąsienicowy, sanie, bryczka, siewnik konny, kopaczka do ziemniaków, itp.);
13. Tym, że ślad pozostawił pojazd z kołem (obręczą) bez opony;
14. Podejmowania „manewrów obronnych” (hamowanie, skręt w lewo, w prawo);
15. Hamowania, blokowaniu kół;
16. Braku hamowania, blokowania kół lub posiadania ABS;
17. Tym, że pojazd był w poślizgu;
18. Dobrym (głębokim) lub zużytym bieżniku.

Przy złych warunkach atmosferycznych- zabezpieczyć ślady przed deszczem lub śniegiem.

ŚLADY BIOLOGICZNE

Biologia to dział kryminalistyki zajmujący się identyfikowaniem substancji, rzeczy na podstawie pozostawionych przez nie śladów biologicznych, np. krwi, włosów, wydzielin ciała ludzkiego, mogą to być także części ciała ludzkiego (palec, noga) czy tkanki.

W biologii kryminalistycznej zmieszczą się również badania roślin.

Substancja spod paznokci, złuszczony naskórek, ślina, wymiociny, śluz z nosa, sperma, wydzielina z pochwy, siara (mleko kobiece po porodzie), kał, mocz, pot, ropa (stany zapalne), itd.- mogą wskazywać na pewne czynności dokonywane przez sprawcę na miejscu zdarzenia lub dostarczać informacji o człowieku, który je pozostawił (np. przedmioty z krwią menstruacyjną pozwalają wnioskować, że miała z nimi kontakt kobieta, ale nie zawsze).

Wnioskowanie ze śladów biologicznych:

Np. z plam krwi człowieka można wywnioskować (wyprowadzić informacje):

1. Dotyczące rodzaju substancji (krwi, farby, innego płynu);
2. Wykrycia śladów krwi w roztworach (woda) po próbach usuwania plam;
3. Ustalenia gatunkowego krwi (od człowieka, od zwierzęcia);
4. Ustalenia właściwości grupowych krwi;
5. Określenia ilości wynaczynionej krwi i jej jednorodności;
6. Czasem określenia płci osoby krwawiącej, np. krew menstruacyjna;
7. Niekiedy ustalenia wieku osoby krwawiącej (noworodek);
8. Genotypu- identyfikacji indywidualnej DNA;
9. Określenia upływu czasu od wynaczynienia krwi;
10. Określenie źródła krwawienia;
11. Określenia w przybliżeniu wysokości spadania kropel krwi;
12. Oznaczenie w przybliżeniu ciśnienia wypływu krwi (z palca, z tętnicy);
13. Wyznaczenie kąta padania krwi;
14. Określenie kierunku grawitacyjnego spływu krwi (przed zmianą położenia powierzchni, po której spływała krew);
15. Sprecyzowanie czy plama jest efektem nacisku, kopania, przeniesienia drogą pośrednią, czy jest wtórnym rozmazem, rozpryskiem;
16. Ustalenie przedmiotu, którym spowodowano przeniesioną plamę krwi;
17. Określenie kolejności powstawania plam (względem innych śladów krwawych);
18. Wnioskowanie o zaplamieniach części ciała lub przedmiotów znajdujących się poza miejscem zdarzenia;
19. Wnioskowanie o zawarciu trucizn, a także alkoholu czy narkotyków;
20. Po badaniach można ustalić, czy osoba była zarażona wirusem HIV;
21. Uwzględniając warunki otoczenia (środowisko) medyk sądowy może określić rozwój stanów zapalnych (ropa, gojenia ran) oraz zmiany gnilne (potrzebne przy ustaleniu czasu zgonu);
22. Badając rośliny można określić ich rodzaj, gatunek, a przede wszystkim przynależność do grup narkotykowych, trujących lub tropikalnych, itp.

DOKUMENTY

Dokument- każdy przedmiot lub zapis na komputerowym nośniku informacji, każdy przedmiot związany z określonym prawem lub ze względu na zawartą w nim treść. Stanowiący dowód prawa, dowód stosunku prawnego lub okoliczności mogące mieć znaczenie prawne. Art. 115 § 14 KK [ Dokument z terminem zawitym z datą w umowie, raty w terminie].

Dokument (w kryminalistyce)- jest to każdy rzeczowy środek dowodowy, zawierający tekst, obraz lub inne znaki wykonane ręcznie albo innymi środkami, mający znaczenie w sprawie.

Wnioskowanie ze śladów dokumentów i pisma:

1. Jest to dokument oryginalny (na prawidłowym formularzu, pieczątki);
2. Jest to dokument stanowiący kopie (ksero, drugi lub trzeci egzemplarz kalkowy);
3. Jest to napisany odręcznie dokument;
4. Ten dokument jest wydrukowany;
5. Ten dokument został wydrukowany za pomocą drukarki komputerowej (igłowa, atramentowa, laserowa);
6. Ten dokument jest sporządzony na maszynie do pisania (mechaniczna, elektryczna, elektroniczna);
7. Można określić rodzaj użytego podłoża(papieru);
8. To jest bibuła, papier, karton;
9. To jest papier: gładki, w kratkę, karton;
10. Dokument ten posiada specjalną siatkę (gilosz);
11. To jest dokument na formularzu, papierze firmowym;
12. Dokument jest sfałszowany (podrobiony, przerobiony);
13. Na dokumencie widoczny jest prześwit (mechaniczne naruszenie podłoża);
14. Na dokumencie występują plamy koloru….;
15. Powierzchnia papieru w niektórych miejscach jest matowa/ porowata;
16. Widoczne ślady wygładzania powierzchni;
17. Występują zacieki na liniach załamania dokumentu;
18. Na dokumencie nie widać uszkodzeń podłoża;
19. Są różnice w środku kryjącym- narzędziu pisarskim;
20. Są różnice szczegółów w tekście (Bąk- Bąkiewicz, 25- 250);
21. Widać różnice kroju czcionek;
22. Rozmieszczenie tekstu jest niewłaściwe;
23. Źle dobrano papier (gatunek, format);
24. Widoczne są odbitki niewłaściwego stempla (kształt, format);
25. Brak jest zgodności (kontynuacji) suchej pieczęci przy zmianie zdjęcia;
26. Dokument jest niewłaściwie wypełniony (osoba niekompetentna);
27. Dokument nie posiada stosownych pieczęci, podpisów;
28. Dokument jest spalony/ nadpalony;
29. Dokument jest podarty;
30. Dokument jest zmrożony/ zmoczony;
31. Na dokumencie widać pismo wgłębione;
32. Pismo ręczne z cechami trezoru starczego (drżenie rąk).

BROŃ PALNA

Bronią palną jest niebezpieczne dla życia lub zdrowia urządzenia, które w wyniku działania sprężonych gazów, powstających na skutek spalania materiału miotającego, jest zdolne do wystrzelenia pocisku lub substancji z lufy albo z elementu zastępującego lufę, a przez to do rażenia celów na odległość.

Na podstawie zbioru łusek i pocisków można ustalić czy:

·         zakwestionowana broń była użyta do dokonania innych przestępstw (gdy łuski i pociski przesłano wcześniejsze przesłano do zbiorów);

·         z tej samej broni ( nie odzyskanej), z której pochodzi zabezpieczona łuska (albo pocisk) odstrzelono nabój, którego łuskę lub pocisk znaleziono na miejscu dokonania przestępstwa (o ile z poprzednich zdarzeń przesłano do zarejestrowania).

W kartotece broni utraconej lub zaginionej można określić prawowitego właściciela egzemplarza broni (gdy był zarejestrowany).

Wnioskowanie ze śladów użycia broni palnej:

1. Gdzie te ślady pozostały: na broni, amunicji, ciele ofiary lub jej odzieży, innych przedmiotach;
2. Systemie, kalibrze, ewentualne modelu (wzorze) broni palnej;
3. Stanie technicznym broni;
4. Stanie technicznym amunicji;
5. Typie i wzorze naboju na podstawie znalezionej łuski, pocisku;
6. Systemie, modelu (wzorze) użytej broni na podstawie zabezpieczonej łuski;
7. Czy zabezpieczony pocisk, czy łuska wystrzelone zostały z badanej broni;
8. Czy dane uszkodzenia spowodowane zostały bronią palną;
9. Kierunek kanału postrzałowego (między otworem wlotowym i wylotowym);
10. Odległości i miejsca, z którego oddano strzał;
11. Jaka była siła perkusyjna pocisku wystrzelonego z badanej broni (biegły- ekspert- badania);
12. Czy z zakwestionowanej broni (domowej produkcji) można wystrzelić nabój;
13. Czy powstał rąbek otarcia;
14. Czy powstał rąbek osmolenia;
15. Który otwór jest wlotowy, który wylotowy;
16. Czy pozostawiony ślad ma cechy rykoszetu;
17. Czy mamy do czynienia z rewolwerem/ pistoletem;
18. Że jest to broń: palna, gazowa, pneumatyczna, sygnałowa;
19. Że jest to broń: myśliwska, sportowa, specjalna (rzeczoznawca, biegły);
20. Czy jest to broń z lufą gładką;
21. Czy jest to broń z lufą gwintowaną;
22. Czy jest to broń śrutowa/ na pociski gumowe.