Metodologia - badań - opracowanie(1).doc

Metodologia badań

Cel poznania naukowego:

-związek z teorią naukową (pewne prawidłowości)

-poznanie naukowe jest uwikłane w system założeń (pozwalający osiągnąć pewną (prawdziwa) wiedze, posługując się regułami poznania

typy założeń teorii społ.:

-ontologiczne- nauka o byciu- co to jest rzeczywistość, jaka jest. Przy badaniu należy przyjąć założenie dotyczące teorii rzeczywistości, spór o to, czy taka sama jest rzeczywistość społeczna i przyrodnicza, czy świat jest jednorodny

-epistemologiczne- pozostają w nierozerwalnym związku z ontologicznym ‘jak’, dzięki niemu możliwe jest poznanie, na które wpływają założenia ontologiczne

-metodologiczna- jakie są sposoby poznania rzeczywistości, odwołanie do sfery wartości i wartościowania, sprawdzana jest poprawność czegoś

fundament teorii społecznej stanowią też język i pojęcia- spinają wszystko

niewspółmierność teorii naukowych:

-posługują się różnymi pojęciami nie nakładającymi się na siebie (np. myślenie o czasie- wartościowe/ilościowe)

-przy przełożeniu wartości na ilość jesteśmy bezradni

nieistotne jest to, co jest, ale to w co ludzie wierzą , że jest, bo wiara to fakt społeczny

pojęcia opisujące mogą być rozmaite- systemy je tworzące zmieniają się

pojęcia musza być spójne w danej teorii

metodologia zmienia się ze względu na niestabilność teorii

cele badań społecznych:

-wyjaśnianie- odpowiedz na pytanie dlaczego wystąpiło dane zjawisko, szukanie jego genezy (w. genetyczne), jaki cel miało to osiągnąć, po co (w. funkcjonalne)

wyjaśnić znaczy odpowiedzieć na pytanie o relacje między przyczyną, a skutkiem (w. przyczynowo skutkowe), wyjaśnienie nomotetyczne=dedukcyjne wywodzą się z ogólnoistniejących prawd, a indukcyjne – rządzą jakieś reguły poza prawami wyjaśniającymi przyczyny, idiograficzne odwołują się do zdarzeń poprzedzających, bo zdanie jednostkowe bez kontekstu nie da się uogólnić

-rozumienie to umiejętność odpowiedzi na pytanie jak cos działa. Tym zajmuje się socjologia rozumiejąca, nie empiryczna. Rozumienie wg M. Wezera- używać empatii- rozumieć emocje innych, mechanizm społeczny i psychologiczny dopowiada nam motywy innych.

Rozumienie predyktyczne- tradycja brytyjskiego empiryzmu logicznego- analiza reguł rządzących zachowaniem ludzi.

-przewidywanie: dedukcyjne- odwołanie się do zbioru, indukcyjne- na podstawie jednostkowej obserwacji przewiduje m prawidłowości, probabilistyczne- jakie jest prawdopodobieństwo zajścia zdarzenia

-opis to warunek konieczny dla wszystkich powyższych, wzbogaca nasza wiedze, realizuje cel badań naukowych.

Teoria społeczna, a metodologia:

-aspekty ontologiczne:

*ontologia realistyczna-rzeczywistość jest jednolita, 1 metoda naukowa, prawda to zespól twierdzeń zgodnych za tanem rzeczywistym

*ontologia relatywistyczna-różnorodny chaos rzeczywistości, metoda musi być dopasowana do charakteru badanego problemu, prawda zakorzeniona jest w społecznych podmiotach, konstrukcja będąca przedmiotem uogólnień i rozumienia konstruowana na różne sposoby

-aspekty epistemologiczne:

*epistemologia dualiztyczno- obiektywistyczna-metoda interwencyjna

*epistemologia monistyczno-syubiektywistyczna- metoda hermeneutyczna

metoda naukowa:

-zespół środków, czynności ujętych w zasady

-służy formułowaniu problemów, projektowaniu badań, gromadzeniu danych, wykorzystaniu wyników badań i budowaniu teorii

ale

-jej stosowanie nie polega tyle na stosowaniu z góry ustalonych reguł, ale na rozwoju tych reguł dzięki intuicji, wiedzy, wyobraźni badacza, na każdym etapie badań, zwłaszcza podczas formułowania problemów i/lub interpretacji wyników

metodologia to: nauka o metodach nauki, o sposobach poznania świata, o metodach postępowania innych naukowców

zadania metodologii:

opis wzorów postępowania badacz. metod konceptualizacji, problemów, zbierania analizy, interpretacji danych, budowy definicji, typologii, wyjaśnień, teorii…, wyjaśnianie procedur postępowania badacza, ujawnianie założeń, rekonstrukcja czynności badaczy, ich analiza, eksplikacja tekstów- ujawnienie milczących i nieświadomie przyjmowanych założeń, zależności między twierdzeniami, struktury wnioskowania, luk w dowodach, pytań bez odpowiedzi, siły argumentacji, konstruowanie narzędzi naukowych, zwłaszcza narzędzi i procedur badań empirycznych, ale też narzędzi analizy tekstów, wiedzy naukowej i doskonalenie warsztatu pracy socjologa, ocena sposobów postępowania badaczy i kodyfikacja norm poprawnego postępowania w nauce

ontologia realistyczna- procedura jest wynikiem postawionego pytanie badawczego, to jest podstawą doboru metody badania

Schemat procesu badań ilościowych

Hipoteza(pytanie w ankiecie już coś zakłada)->bodziec(możliwe odpowiedzi)->pomiar-> wniosek(uproszczony)

Wywiad- uzyskanie informacji interesujących dla badacza

Wyników zdobytych w małych grupach nie można uogólniać na duże grupy i odwrotnie

Przykłady planów badań wiążących techniki ilościowe i jakościowe:

- ciągłe, łączne gromadzenie obydwu rodzajów danych

-ciągła prac w terenie (zbieranie danych ilościowych) i przeprowadzane w kilku fazach badania jakościowe

-jakościowe (eksporacja)->ilościowe (kwestionariusz)->jakościowe (pogłębianie, testowanie wyników)

-ilościowe (ankieta)-> jakościowe (praca w terenie)-> ilościowe (eksperyment)

Pomiar- przypisanie badanemu obiektowi liczny charakteryzującej jakąś jego interesującą cechę (np. pomiar wiedzy nabytej w czasie lekcji)

Reguła- sposób przypisywania wartości danym obiektom to funkcja danej zmiennej

Poziomy pomiaru:

-nominalny- gdy klasyfikujemy ze względu na wystąpienie jakiejś cechy, nie można wyciągnąć średniej

-porządkowy- gdy możemy uszeregować obiekty ze względu na natężenie cechy (nie możemy powiedzieć o jednostkach)

-przedziałowy- gdy możemy porównać różnice w natężeniu cechy

ilorazowy- gdy możemy określić proporcje siły do natężenia cechy (mamy jednostkowy pomiar i punkt zero, możemy wyciągnąć średnią

poziom pomiaru zależy od:

-istoty badanego zjawiska- czy w ogóle możliwe jest mówienie o natężeniu

-zastosowanych pomiarów

od poziomu zależy:

-dopuszczalność stosowanych parametrów, średniej modalnej, mediany oraz wszystkich operacji statystycznych dokonywanych na tych parametrach

wskaźnik (S. Nowak)- zjawisko, którego zaobserwowanie pozwoli nam (w sposób bezwyjątkowy lub z określonym lub wyższym od przeciętnego prawdopodobieństwem) określić, że zaszło zjawisko

-wskaźniki na podstawie, których wnosimy o zajściu zjawiska mogą być różne, zależy to od charakteru zjawiska

typy wskaźników (wg Nowaka)

-w. empiryczne- teza o zachowaniu pewnej korelacji między wskaźnikiem, a zjawiskiem przezeń wskazywanym jest tezą empirycznie rozstrzygalną na drodze obserwacji

-w. definicyjne- dobór wskaźnika jest zdefiniowaniem pewnego terminu, ustaleniem jego znaczenia

-w. inferencyjne- z zajścia zjawiska obserwowalnego wnioskujemy zajście pewnego nieobserwowalnego zjawiska, ale mającego dla nas znaczenie niezależne od zjawiska.

Pomiar w badaniach kwestionariuszowych

-każde pytanie zawarte w k. (ankiecie) jest narzędziem pomiarowym lub jego elementem

-badanie realizuje założenie eksperymentalnego modelu badawczego

-pytanie w k. może być wskaźnikiem jakiejś cechy lub elementem indeksu lub skali

-indeksy i skale stosujemy gdy mierzone zjawisko jest zbyt złożone by można było je objąć jednym pytaniem lub gdy zależy nam na zwiększeniu trafności i rzetelności pomiaru

-problem badawczy: jakie elementy składają się na udane wakacje?

1.ładna pogoda TN

2.atrakcyjna okolica TN

3. dobre jedzenie TN

wartość indeksu określana jest przez liczbę odpowiedzi tak na tworzące go pytanie

plusy indeksu:

+dobru i. jest trafniejszy i rzetelniejszy niż jedno pytanie

+dobrze zbudowany i. pozwala na precyzyjny podział porządkowy, a nawet przedziałowy

+choć używamy do uzyskania pojedynczego syntetycznego miernika badawczego zjawiska, można analizować pojedyncze odpowiedzi i ...