Typ: ANNELIDA                                                                      (pierścienice)

                 Gromada: Polychaeta    pє?, є – rec                              (wieloszczety)

                   Rząd: Sedentarida     pє?, є - rec

                            Rodzaj: Serpula      є - rec

Dzielą się na:

- skąposzczety,

- pijawki,

- wieloszczety (np. dżdżownica):

·         osiadłe,

·         pływające,

·         pełzające.

·          

Wieloszczety:

- żyją w środowisku morskim,

- mogą się cementować do podłoża lub drążyć w skałach i muszlach,

- ich ciało pokrywa szkielet, który ma kształt rurki (może być skręcona lub wugięta)

- wieloszczety drążące nie wytwarzają szkieletu,

- rurki mogą być zamykane wieczkiem,

- posiadają aparat szczękowy,

- mogą występować na bardzo dużych głębokościach albo przy wyziewach wulkanicznych (nie potrzebują tlenu).

Budowa:

- na każdym segmencie tułowia znajdują się dwugałęziaste odnóża – parapodia,

- mają celom,

- mają układ pokarmowy,

- zamknięty układ krwionośny,

- oddychają całą powierzchnią ciała,

- typy osiadłe mają skrzela,

- rozmnażają się płciowo i bezpłciowo,

- posiadają duże zdolności regeneracyjne,

- seta – włoski do poruszania się,

- sclerodonty – są to aparaty szczękowe kopalnych wieloszczetów wolnożyjących,

- składają się z segmentów (5-800),

- posiadają odcinek głowowy, tułowiowy i odbytowy.

Prostomium – część głowowa dwudzielna z organami zmysłów.

Perystorium – mały pierścień za głową.

Typ: BRACHIOPODA                                                                      (ramienionogi)

Ramienionogi:

- posiadają ramię które wyłapuje pokarm do otworu gębowego,

- posiadają nogę służącą do przyczepiania się do podłoża,

- mięśnie ramienionogów potrafią się tylko kurczyć,

- adjustory – wyrównują skorupki, obsługują nogę,

- po śmierci pozostają zamkniętę,

- wystepuje u nich symetria pionowa (płaszczyzna symetrii przez dwie muszle), natomiast u małży pozioma,

Ramienionogi bezzawiasowe:

- muszelka zbudowana z substancji organicznej i Ca3(PO4)2,

- układ pokarmowy zakończony odbytem,

- skorupki połączone ze sobą systemem mięśni,

- dobrze wykształcona nóżka, ale brak otworu, wystaje z tyłu przez szczelinę między skorupkami zwaną atrematytem lub też przez szczelinowaty otwór w skorupce brzusznej – neotrematyt,

- nie mają szkieletu ramienia.

RAMIENIONOGI ZAWIASOWE:

1) obecność zawiasów,

2) szkielet ramienia,

3) adduktory, diductory, adjuctory,

4) CaCO3 – kalcyt – szkielet,

5) układ pokarmowy jest zakończony ślepo,

6) otwór łóżkowy – deltyrium,

RAMIENIONOGI BEZZAWIASOWE:

1) brak zawiasu,

2) brak szkieletu ramienia,

3) skomplikowany zespół mięśni (ruch rotacyjny, 11 par mięśni),

4) substancja organiczna i Ca3(PO4)2 – fosforan wapnia – apatyt – szkielet,

5) układ pokarmowy zakończony odbytem (otwarty),

6) brak otworu łóżkowego, noga wychodzi przez szczelinę między skorupkami (neotrematyt)

                Gromada: Inarticulata  є1 - rec

                   Rząd: Lingulida є1 – rec

                            Rodzaj: Lingula      q - rec

Kształt silnie wydłużony, języczkowaty, brak otworu łóżkowego, widoczne tylko linie przyrostowe.

                Gromada: Articulata   є1 - rec

                   Rząd: Orthida  є1 - P

                            Rodzaj: Aulacella      D

Delikatne żeberka, na skorupce brzusznej płytka bruzda, muszla dwuwypukła, obie skorupki mają aree z otwartym deltyrium.

Schizophoria  S – P

Muszla dwuwypukła, liczne drobne żeberka, skorupka grzbietowa bardziej wypukła, na skorupce brzusznej wykształcone jest wydatne, haczykowato wygięte umbo.

                   Rząd: Strophomenida  q1 – J1

                            Rodzaj: Leptaena     q2 – D

Muszla wklęsło-wypukła, wydatna blaszka na przednim brzegu zwana welonem, skorupki pokryte koncentrycznymi zmarszczkami pasm przyrostowych i drobnymi żeberkami promienistymi.

Gigantoproductus   C1

Największy ze znanych ramienionogów, brzeg zawiasowy do 35 cm, szerokie wyraźne żeberka.

Schellwienella    D - C

Muszla wypukło-płaska, pokryta drobnymi żeberkami, na skorupce brzusznej wykształcona szeroka prawie prostopadła area, na której widoczne jest deltyrium.

Horridonia     P

Muszla duża, z silnie wypukłą skorupka łóżkową, skorupka ramieniowa wklęsła, skorupki opatrzone długimi, grubymi, rurkowatymi kolcami, niektóre formy mają welon.

Productella     D - C       

Muszla wklęsło-wypukła, skorupka brzuszna pokryta licznymi kolcami, brzeg zawiasowy długi, zakotwiczały się w osadzie za pomocą kolców.

                   Rząd: Spiriferida q2 – J1

                            Rodzaj: Atrypa       S1 – D3       

Muszla wypukło-płaska lub dwuwypukła, drobne żeberka nakładające się na linie przyrostowe, brzeg zawiasowy krótki, area na skorupce brzusznej słabo wykształcona, deltyrium całkowicie zarośnięte.

Spirifer     D - P            

Długi, prosty brzeg zawiasowy, muszla dwuwypukła, wydatne żebra, wydatne umbo, w miejscu styku przednich części tworzy się zygzakowata komisura, area dobrze wykształcona.

Tetractinella   T2

                   Rząd: Rhynchonellida  q2 - rec

                            Rodzaj: Rhynchonella     J3

                   Rząd: Terebratulida   S – rec

                            Rodzaj: Stringocephalus     D2 

Terebratula            Trz (miocen-pliocen)