W POSZUKIWANIU TOŻSAMOŚCI
FRUTTI DI MARE
- historia świta:
o 1973- kryzys paliwowy
o 70-te- ZSRR- zastój epoki Breżniewa
- historia:
o XII 1970- podwyżki cen; obalenie Gomułki
o 1970- władzę przejmuje Edward Gierek, górnik, reemigrant z Francji
§ program technokratyczny
o 1974- Kościół otwiera coroczne tygodnie kultury chrześcijańskiej
§ możliwość spotkania się artystów nie tylko chrześcijańskich
§ już czas cenzury
o 1976- powstanie „drugiego obiegu”
§ Biuletyn Informacyjny „KOR-u”
§ periodyk „Zapis”
o XII 1975- sekretarz KC Edward Babiuch projekt poprawek do konstytucji:
§ nienaruszalność więzi z ZSRR
§ prawne uznanie roli partii
§ uzależnienie praw obywateli od wypełniania przez nich obowiązków
o 1977- powstaje Niezależna Oficyna Wydawnicza (NOWA) związana z KOR-em
o VIII 1980- strajk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina
§ duszpasterzem ks. Józef Tischner
§ „frutti di mare”- określenie z powieści Czesława Dziekanowskiego- odnoszące się do owoców strajku w stoczni
o IX 1980- Nagroda Nobla dla Czesława Miłosza
o 11- 13 XII 1981- Kongres Kultury Polskiej
§ Teatr Dramatyczny w Warszawie
§ skupienie ok. 41 stowarzyszeń
§ bez funduszy państwowych
§ 13 XII- rozwiązany; wielu uczestników internowano
o 12- 13 XII 1981- stan wojenny
- polityka ekipy Gierka:
o reforma kraju→ powiększenie liczby województw, zmniejszenie władzy wojewodów na rzecz aparatu centralnego
o załagodzenie konfliktów z Kościołem, przekazanie mu na własność majątku na Ziemiach Zachodnich
o odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie
o kredyty→ 1970-75 wzrost płac o 50%. ale rozrzutność i brak planu prowadzi do nierentowności inwestycji (zakopywanie maszyn!)
- bunty:
o organizacje:
§ inteligencka grupa „Ruch”
§ Polskie Porozumienie Niepodległościowców
§ Komitet Obrony Robotników (KOR)
· Jacek Kuroń, Zbigniew Romaszewski, Jan Józef Lipski
· zjednoczenie:
o eksrewizjonistów
o pepesowców
o katolików
o eksakowców
o masonów
o narodowców
· → zamienione w Komitet Samoobrony Społecznej (KSS „KOR”)
o genialny pomysł- jawnej opozycji wobec systemu trudnej do zwalczenia
§ oparcie się o strajk rewolucyjny (a nie o żądania niepodległościowe)
§ tradycja romantyczna połączona z brakiem chaosu nowo wykształconej klasy robotniczej
- NSZZ „Solidarność”
o 10 milionów
o poparcie kościoła
o doradcy: Tadeusz Mazowiecki, Adam Michnik, Jan Strzelecki, Lech Bądkowski
- prasa oficjalna:
o „Polityka”
§ pierwsze wywiady z Wałęsą
§ artykuły M. F. Rakowskiego z hasłem „szanowania partnera”
§ sekretarz KC Łukasiewicz groził pismu zamknięciem
- prasa „drugiego obiegu”:
o charakterystyka:
§ związki z emigracją, ale nie na zasadzie bycia „filią” emigracji
§ związana z Uniwersytetem Latającym, Towarzystwem Kursów Naukowych
o czasopisma:
§ „Zapis”
· red.: Jerzy Andrzejewski, Stanisław Barańczak, Jacek Bocheński, Kazimierz Brandys, Tomasz Burek, Marek Nowakowski, Barbara Toruńczyk, Wiktor Woroszylski
- charakterystyka po 1980:
o zalegalizowanie Solidarności
o utrata władzy przez Gierka
o brak chęci porozumienia Solidarności i PZPR (jedynie Kościół wystawiał takie postulaty)
- literatura w epoce gierkowskiej:
o szykany na młodych twórcach „Nowej Fali”
o 1980- wydanie ocenzurowane Miazgi
o 1988- wydanie ocenzurowane Dzienników Dąbrowskiej
o cenzura (→ lista około 130 nazwisk) opublikowana w Londynie w 1977 jako „czarna lista cenzury”
************************ „NOWA FALA” *************************
- charakterystyka:
o środowisko studenckie; pismo „Student”
o początkowo znowu tradycja kontestacji
- działania:
o „Orientacja Poetycka Hybrydy”
§ wewnątrzstudencki
§ rezonans społeczny nieporównywalnie mniejszy od pokolenia 56
§ pierwsze publikacje Ryszarda Krynickiego, Stanisława Barańczaka, Krzysztofa Karaska, Jarosława Markiewicza
STANISŁAW BARAŃCZAK
- twórczość:
o Nieufni i zadufani 1971
§ zbiór szkiców najpierw drukowanych w „Orientacji”
§ podtytuł: Romantyzm i klasycyzm w młodej poezji lat sześćdziesiątych
· podział nie jest jednak literacki, ale filozoficzni; na → nieufnych- zadufanych
§ analiza nowej poezji lingwistycznej:
o Tymoteusz Karpowicz
o Miron Białoszewski
o Witold Wirpsza
o Edward Balcerzan
§ język jako główny punkt programu literackiego
· podejście strukturalne
· język jest w stanie zagrożenia
· trzeba wyzwolić język z metafor i nieznaczących formuł
o demaskacja nowomowy
§ Spójrzmy prawdzie w oczy
§ Daję ci słowo, że nie ma mowy
§ Ja wiem, żę to niesłuszne
o Zmieniony głos Settebriniego 1975
§ autorytetem staromodny intelektualista, liberał, w przeciwieństwie od prefaszysty Naphty
§ tekst oburzał Karaska i Zagajewskiego- za bezceremonialność wobec „Czarodziejskiej Góry”
ŚWIAT NIE PRZEDSTAWIONY 1974
- Julian Kornhauser, Adam Zagajewski (grupa poetycka „Teraz”)
- program:
o literatura nie tylko nie przedstawia świata, ale nawet nie zakreśla jego paradygmatu
o literatura musi rozpoznać rzeczywistość- podstawowy warunek jej funkcjonowania
o mówienie wprost→ zaprzeczenie „pseudonimowaniu” Paipera
- honorowa postać Tadeusza Peipera→ konstruktywizm i ontologia poetycka (przedstawienie całości świata z jego zmienną skórą)
- zarzucanie Herbertowi braku konkretyzowania „zła”
**** NOWA FALA ****
o 8 XII 1973- wieczór zapoznawczy poetów pokolenia 70’ w Związku Literatów
o 1974- Demokratyzacja poezji- młodzi poeci wśród nowej publiczności („Polityka”)
o po 1974- wzrastają szykany na nowofalowcach; wyrzucenie z uniwersytetu Barańczaka, zaostrzona cenzura
daty końcowe
o 1973- 75- wg Nyczka, krytyka „Nowej Fali”
o Zagajewski i Barańczak przechodzą do „Zapisu”
o Kornhauser Język to dzikie mięsiwo- dawne oskarżenia wobec Herberta uznaje za pomyłkę
o jedna z wielu grup literackich pokolenia 68, która przebiła się
o pierwotnie związana z krakowskim „Studentem”
- wpływ:
o marcowe reperkusje na studentach
o zajścia na Wybrzeżu
- twórcy:
o już po debiucie, ale otwarci jeszcze na nowe poglądy
- program (brak wyszczególnionego, ale możliwy do określenia na podstawie twórczości)
o lingwizm
§ przeciw „Hybrydom”
· przeestetyzowany, zmitologizowany, zmetaforyzowany
· degradacja komunikatywnej funkcji
§ komunikatywność
§ eksperymenty językowe czy igraszki słowne łączone z doświadczeniem współczesnego człowieka
§ odwołanie do form i ich demaskacja:
· komunikat,
·...
Scintilla