Andrzejewski Jerzy - Lad serca.pdf - Andrzejewski Jerzy - ssaaggaa

Jerzy Andrzejewski

Ład serca

Spójrz: godzina przedwieczorna.

Październikowy dzień, nasiąkły deszczem, rozrywany wiatrami, szybko

ustępuje przed niecierpliwą nocą. Już nadciąga w ciężkich zwałach chmur, nisko, jak

wielkie, szeroko rozczapierzone ptaki sunące ponad ziemią. Po krótkiej ciszy znów

zrywa się wiatr. Wilgotny, nasycony oparami łąk i mokradeł sedelnickich. Wiatr

zapadłej Białorusi, dróg rozmiękłych jesienną porą, lasów, rozległych błot i wydm.

Zadzwoniły szyby w samotnej gajówce Siemiona. W kominie zagwizdał ostry

przeciąg, na strychu trzasnęły nie domknięte drzwiczki. Taisa kołysze dziecko i cicho

nuci. Tu losy zostały rzucone. Nic nie odwróci ich niszczącej siły.

Ksiądz Siecheń przyśpiesza kroku. Czy zastanie jeszcze Siemiona przy życiu?

Może już jest za późno? Nie, nie! - broni się proboszcz. Jednak niepokój każe mu

biec. Błotnista ścieżka rozstępuje się pod nogami, ostre gałęzie zahaczają o dłonie

torujące drogę, wiatr tnie prosto w twarz.

Ten sam wiatr słyszy i Anna w Sedelnikach, w małym, brudnym pokoiku

miejscowego zajazdu. Mimo zmierzchu widzi jeszcze w lustrze swoją twarz

nabrzmiałą od popołudniowego snu, wymiętą i bladą, z resztą lepkiej, rozmazanej na

policzkach szminki, z ustami, które w półmroku wydają się krwawą raną. Zza ściany,

gdzie jest wyszynk, dobiegają ochrypłe głosy pijących chłopów. W radiu brzęczą

hawajskie gitary. Trzeba ubrać się, trzeba być gotową. Gdybyż można było przespać

tę złą noc!

Mężczyzna, który wymknął się obławie i po paru dniach wytężonej ucieczki

skrył się wreszcie w odludnym miejscu opodal mokradeł Zelwianki, ten również w

głębi porzuconego prawdopodobnie przez kłusowników szałasu wsłuchuje się w

wichurę huczącą górą i dołem, bijącą zaciekle pod podszyciem gałęzi. Cały las zdaje

się być jednym wiatrem. Strzeliste sosny grzmią jak organy ożywiane niewidzialnym

oddechem. Kiedyż skończy się ta pieśń gniewu i klątwy?

O, noc, która idzie, nie zapowiada się na łagodną. Jest to jeden z tych dni,

kiedy uchodzące słońce żadnym błyskiem pocieszenia nie żegna opuszczonej ziemi.

Od wschodu do zachodu, jak ogromne jest niebo, leży smutna i beznadziejna szarość.

Wtedy wydaje się, że godziny ciemności, które nadejdą, będą nieskończone. Ich

tajemnicza groza już teraz uderza niepokojem w serce. Strach - oto czym w takich

chwilach drży samotna ziemia. Jest to czas daremnej ucieczki dla błądzących, a próby

dla tych, którzy szukają. Wystarczy natężyć słuch, aby w tej otchłani, dla wielu bez

dna, wyłowić lament i przekleństwa potępionych, a także żarliwe wołanie proszących.

Cóż przyniesie noc dzisiejsza? Jakie losy skrzyżuje? Dokąd podążą ci, którzy

tej nocy nie prześpią i czuwać będą, gdy w białej mgle wstanie godzina piejących

kogutów?

Oto noc, która wielu z nas wyrzuci ze swego odmętu na poranny brzeg, nagich

i skrwawionych.

Wtedy od nas będzie zależeć, abyśmy rzekli: Panie, nie jestem godzien...

Niewiele z dnia, który ma się teraz ku końcowi, zapamięta Taisa. Noc

poprzednia, noc pożegnania Siemiona - to był koniec. Cóż się mogło jeszcze stać? To,

co uczyni za kilka godzin, dokonało się w niej już wówczas, kiedy trzymała w

ramionach umęczone bólem ciało Siemiona. Wtedy właśnie postanowiła zabić

dziecko i siebie. Na śledztwie zdarzenia późniejsze, nawet odwiedziny proboszcza z

Sedelnik, zatrą się jej w pamięci. Gdy po kilku miesiącach opuści szpital i w

więzieniu wojewódzkim oczekiwać będzie rozprawy, godziny, które wszystko w jej

życiu zmieniły, pozostawią w wyobraźni tylko niejasny obraz nieruchomych,

zastygłych zdarzeń, ciężki, ciemny osad. Czas tych chwil skurczy się, jakby

cierpienie zamknęło jego bieg w twardą skorupę. Ale to już inna, późniejsza historia:

dzieje Taisy, gdy uniewinniona znajdzie się w wielkim mieście.

Siemion umierał spokojnie. To było jej zwycięstwo. Do ostatka chciała go

mieć takim, jakim był dla niej zawsze i jakiego kochała: wspaniałego i

nieustraszonego.

Przytomność zachował do końca. Mały Józik spał w kołysce. Fiodor wałęsał

się przed chatą. Widziała jego smukłą sylwetkę ostro rysującą się w zmierzchu.

Majstrował coś przy płocie, wiatr rozchylił mu koszulę na piersi, rozwichrzył włosy.

Nigdy nie wydał się jej tak podobny do Siemiona. Miał ten sam zarys rozrośniętych

ponad swoje siedemnaście lat ramion, to samo śmiałe osadzenie głowy, podobną

zwięzłość bioder. Odwróciła się.

Siemion leżał nieruchomy, z dłońmi złożonymi na kołdrze. Oddech miał

krótki, ledwie dosłyszalny. Jego młodą twarz zapadłą na policzkach, z wyostrzonym

nosem, znaczyły już śmiertelne cienie. Jak kłąb robaków toczyły bezbronne ciało. Ale

mimo okrutnych zmian był w nim spokój. W oczach czujnie rozwartych leżała cisza.

Wchłaniał ostatnie chwile zachodu, jakby ten obraz tak szybko mający się rozpaść

chciał zatrzymać, zamknąć pod powiekami i z sobą zabrać.

Okno było na wprost łóżka.

Odsłaniało widok na leżący w dole jar, w dnie pogodne nasłoneczniony i

spokojnie skupiający gładką gęstwinę młodych sosen, teraz jak ciemne jezioro w

czasie burzy skłębiony w gwałtownych skurczach. Głębokie leje rozwierały dygocący

zagajnik, a mrok, jakby tylko czekał na podstępną pracę wiatru, wciskał się zaraz w

szczeliny, wypełniał je nocą, która rosła czarną kurzawą. Wyżej, na urwistym zboczu,

las, teraz już bezkształtny, chylił się ku kotlinie niby ogromne zwierzę przyczajone do

skoku.

Stamtąd szedł wiatr. Słychać było, jak wraz z gęstniejącą ciemnością ciągnął

ogromny szum, zrazu jednostajny, od ziemi do nieba jednolity i zwarty, lecz gdy

zbliżał się pełen chrzęstów liści i jak wirujący słup wyrastał ponad dachem - rozpadał

się nagle na tysiąc zmieszanych głosów, z których jeden wszystkimi, żekłbyś,

kierujący był głosem nowego natarcia. I tak zlewały się w całość: głosy bliskie z

jednym odległym, który je powoływał i podsycał.

Jesień już była w pełni. Gdy raz tu rozpoczął się czas wiatrów i słoty, ciągnął

się zwykle aż do pierwszych śniegów. Wielu nazywało ów okres czasem diabła.

Pewien stary chłop z Sedelnik teraz jeszcze opowiadał, że w roku, który łączył dwa

wieki, o takiej właśnie porze, ciemną nocą, spotkał czarta na kamienistym wzgórzu

tudroskim koło cmentarza dla samobójców. Gdy dął wicher, matki mówiły dzieciom:

to diabły tak harcują i czatują na niedobrych ludzi.

Rzeczywiście złe to były miesiące. Jeśli zdarzyło się w okolicy jakieś

nieszczęście, prawie zawsze jesienią. Ludzi wtedy najwięcej śmierć zabierała, kłótnie

najzacieklejsze przyjaciół rozdzielały, chłopcy rzucali dziewczyny, grzech miał swoje

używanie, zło kusiło ponad ludzkie siły.

A przecież Siemion lubił tutejszą jesień. Przed rokiem, nie zważając na

ostrzeżenia, właśnie w październiku ożenił się z Taisą. Wierzył w przesądy, ale nie

wierzył, aby mogły zwrócić się przeciw niemu. A deszcz i wiatr to nie były

przeszkody dla jego młodości. Dzień, często i noc jedną i drugą spędzić na słocie

niewiele dla niego znaczyło. Jak nikt zrósł się z tymi stronami.

I czyż mógł przypuścić, że szum sosen, wśród którego od dzieciństwa

wzrastał, tak szybko będzie go żegnać? Tutejsze lasy nie kryły przed nim żadnej

tajemnicy. Znał wszystkie ścieżki i każde chyba drzewo na całej przestrzeni, od błot

sedelnickich aż do wydmy Chorożówki. A jednak zapuściwszy się raz z Fiodorem w

głąb puszczy nie przewidział, że korzenie pewnej znanej mu starej sosny, podmyte

strugami ulewnego deszczu, nadwątlone wiatrem, nie wytrzymają silniejszego

podmuchu i olbrzymie drzewo runie nagle, grzebiąc go wśród swego gąszczu. To

było przedwczoraj, też o porze wieczornej. Fiodor stracił głowę. Zostawił brata i

pobiegł po pomoc. Ale najbliższe osiedle było daleko. Siemion parę godzin przeleżał,

zanim przyszli ludzie i zabrali się do podźwignięcia ogromnej kłody. Ocknął się

dopiero w ciemnościach. Uczuł, że jest niesiony, a wysoko ponad czarnymi splotami

drzew ujrzał niebo pogodne i ciężkie od gwiazd. Potem, niedaleko gajówki, przy

migotliwym świetle łuczywa, zobaczył Taisę. Nie płakała. Szła obok podtrzymując

mu głowę. Chciał uśmiechnąć się, powiedzieć coś, gdy krew rzuciła mu się ustami.

Nazajutrz przyjechał doktor z Sedelnik. Obejrzał pobieżnie chorego,

stwierdził jakieś wewnętrzne obrażenia, mówił o potrzebie operacji, ale nie kazał

wieźć do powiatowego miasteczka. Za daleka i za ciężka była droga.

O jak długie wydawały się teraz godziny! Taisa po cichu kręciła się po chacie,

ani chwili nie była bezczynna, ciągle wyszukiwała jakąś robotę. A kiedy już żadnej

pracy pod ręką nie miała, wyjmowała z kołyski małego Józika i nucąc chodziła tam i

z powrotem. Burczała na Fiodora, gdy osowiały siedział w kącie. Pędziła go na dwór,

to żeby drzewa narąbał, to znów wody naciągnął. Wszystko w domu i gospodarstwie

musiało iść swoim zwykłym porządkiem. Czasami tylko i jakby w przerwie pomiędzy

innymi zajęciami przysiadała na łóżku. Pytała wtedy Siemiona, czy nie chce jeść,

kołdrę mu poprawiła, poduszkę pod głową lepiej ułożyła. I już jej nie było.

Tak minął pierwszy dzień. Przyszła noc. Siemion czuł, że słabnie. Leżał

bezwładny, jak drzewo, które go przygniotło. Tępy ból łamał mu piersi, targał

wnętrzności, głowę głuchy szum rozsadzał, dłonie, gdy chciał je unieść, leciały

bezsilnie, oddech stawał się coraz krótszy. Nie mógł zasnąć.

Taisa ułożyła się na podłodze. Ale i ona nie spała. Leżała cicha, nie ruszała

się, lecz po oddechu poznał, że czuwała. Z sąsiedniej izby dobiegało chrapanie

Fiodora. Las szumiał monotonnie. Drobny deszcz siepał w szyby, tłukł o dach, woda

dzwoniła w rynnie. Jakże inna była ta noc od wszystkich poprzednich. Za oknami

czaiła się ciemność wroga i natarczywa. To już nie był ten sam nocny gąszcz, który

Siemion tyle razy pokonywał szybkim krokiem i pewnym ramieniem. Cały dom drżał

od tajemniczych szmerów. Ściany rozdzierało ciche kwilenie. Gdzieś w pobliżu

nawoływała sowa.

Długo leżał Siemion z otwartymi oczami. Wreszcie zapadł w płytki sen.

Zbudził go straszny ból w brzuchu. Ciemność była taka sama, tylko deszcz ustał i

wiatr ucichł. Po raz pierwszy w życiu ogarnął go lęk. W ciszy, jaka teraz zaległa, ból

Andrzejewski Jerzy - Lad serca.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: