Rekomendacje w zapaleniu gardła 2010.pdf

(1688 KB) Pobierz
Rekomendacje 021209 A4.indd
Rekomendacje postępowania
w pozaszpitalnych zakażeniach
układu oddechowego
2010
Rekomendacje postępowania
w pozaszpitalnych zakażeniach
układu oddechowego
2010
AUTORZY
Prof. dr hab. n. med. Waleria Hryniewicz
Narodowy Instytut Leków, Warszawa
Dr n. med. Tomasz Ozorowski
Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego, Poznań
Prof. dr hab. n. med. Andrzej Radzikowski
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Dr n. med. Tadeusz M. Zielonka
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Dr n. med. Piotr Albrecht
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Dr hab. n. med. Witold Lukas
Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice
Prof. dr hab. n. med. Ewa Niżankowska-Mogilnicka
Uniwersytet Jagielloński CM, Kraków
Prof. dr hab. n. med. Jerzy Kozielski
Śląski Uniwersytet Medyczny, Zabrze
Dr n. med. Paweł Grzesiowski
Narodowy Instytut Leków, Warszawa
Dr n. med. Józef Meszaros
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Elżbieta Hassmann-Poznańska
Uniwersytet Medyczny, Białystok
Prof. dr hab. n. med. Antoni Krzeski
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Jan Kuś
Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Michał Pirożyński
CMKP, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Tadeusz Płusa
Wojskowy Instytut Medyczny, Warszawa
222143361.014.png 222143361.015.png 222143361.016.png 222143361.017.png 222143361.001.png 222143361.002.png 222143361.003.png 222143361.004.png 222143361.005.png 222143361.006.png 222143361.007.png 222143361.008.png
ZESPÓŁ RECENZUJĄCYCH EKSPERTÓW
(w porządku alfabetycznym)
Prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak
Akademia Medyczna, Wrocław
Dr n. med. Marek Beniowski
Śląski Uniwersytet Medyczny, Chorzów
Prof. dr hab. n. med. Stanisław Betlejewski
Kujawsko-Pomorskie Centrum Zdrowia Publicznego,
Bydgoszcz
Prof. dr hab. n. med. Anna Bręborowicz
Uniwersytet Medyczny, Poznań
Dr hab. n. med. Sławomir Chlabicz
Uniwersytet Medyczny, Białystok
Prof. dr hab. n. med. Mieczysław Chmielik
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Stanisław Chodynicki
Uniwersytet Medyczny, Białystok
Dr n. med. Sławomir Czachowski
Uniwersytet Mikołaja Kopernika,
Collegium Medicum im. L. Rydygiera, Bydgoszcz
Prof. dr hab. n. med. Mieczysława Czerwionka-Szaflarska
Uniwersytet Mikołaja Kopernika,
Collegium Medicum im. L. Rydygiera, Bydgoszcz
Prof. dr hab. n. med. Jan Duława
Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice
Prof. dr hab. n. med. Tomasz Durko
Uniwersytet Medyczny, Łódź
Prof. dr hab. n. med. Antoni Dyduch
Śląski Uniwersytet Medyczny, Zabrze
Prof. dr hab. n. med. Danuta Dzierżanowska
Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, Warsza-
wa
Dr n. med. Katarzyna Dzierżanowska-Fangrat
Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Andrzej Emeryk
Uniwersytet Medyczny, Lublin
Dr hab. n. med. Krzysztof Fyderek
Uniwersytet Jagielloński CM, Kraków
Prof. dr hab. n. med. Stefania Giedrys-Kalemba
Pomorska Akademia Medyczna, Szczecin
Dr n. med. Maciej Godycki-Ćwirko
Uniwersytet Medyczny, Łódź
Prof. dr hab. n. med. Zbigniew Gaciong
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Wiesław Gołąbek
Uniwersytet Medyczny, Lublin
Prof. dr hab. n. med. Teresa Goździk-Żołnierkiewicz
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Paweł Górski
Uniwersytet Medyczny, Łódź
Prof. dr hab. n. med. Jacek Grygalewicz
CMKP, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Michał Grzegorowski
Uniwersytet Medyczny, Poznań
Prof. dr hab. n. med. Iwona Grzelewska-Rzymowska
Uniwersytet Medyczny, Łódź
Lek. med. Zbigniew Gugnowski
NZOZ Poradnia Lekarzy Medycyny Rodzinnej, Giżycko
Dr hab. n. med. Andrzej Horban
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Wanda Horst-Sikorska
Uniwersytet Medyczny, Poznań
Dr hab. n. med. Jacek Imiela
Międzyleski Szpital Specjalistyczny, Warszawa
Dr n. med. Grażyna Jagiełło
Kujawsko-Pomorskie Centrum Pulmonologii, Bydgoszcz
Prof. dr hab. n. med. Karina Jahnz-Różyk
Wojskowy Instytut Medyczny, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Renata Jankowska
Akademia Medyczna, Wrocław
Dr n. med. Małgorzata Jędrzejczak
Wojewódzki Specjalistyczny ZOZ Gruźlicy i Chorób
Płuc Czerwona Góra, Chęciny
Prof. dr hab. n. med. Dariusz Jurkiewicz
Wojskowy Instytut Medyczny, Warszawa
Dr n. med. Bogdan Kibiłda
Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, Olsztyn
Dr hab. n. med. Alicja Konarska
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1, Szczecin
Prof. dr hab. n. med. Maria Korzon
Akademia Medyczna, Gdańsk
Dr n. med. Maria Kotowska
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Tadeusz Kozielec
Pomorska Akademia Medyczna, Szczecin
Prof. dr hab. n. med. Marian Krawczyński
Uniwersytet Medyczny, Poznań
Prof. dr hab. n. med. Tomasz Kręcicki
Akademia Medyczna, Wrocław
Prof. dr hab. n. med. Marek Kulus
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Lek. med. Lech Kunicki
Wojewódzkie Centrum Medyczne, Opole
Prof. dr hab. n. med. Ryszard Kurzawa
Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Rabka
Dr n. med. Aleksandra Lewandowicz
Dolnośląskie Centrum Pediatryczne, Wrocław
Prof. dr hab. n. med. Eugeniusz Małafiej
Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki, Łódź
Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego NPOA 2009
Dr n. med. Joanna Marciniak-Sroka
Szpital Uniwersytecki, Kraków
Prof. dr hab. n. med. Michał Matysiak
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Dr n. med. Artur Mierzecki
Regionalny Ośrodek i Pracownia Kształcenia Lekarzy
Rodzinnych, Szczecin
Prof. dr hab. n. med. Andrzej Milanowski
Instytut Matki i Dziecka, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Janusz Milanowski
Uniwersytet Medyczny, Lublin
Prof. dr hab. n. med. Grzegorz Namysłowski
Śląski Uniwersytet Medyczny, Zabrze
Dr hab. n. med. Waldemar Narożny
Akademia Medyczna, Gdańsk
Prof. dr hab. n. med. Kazimierz Niemczyk
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Bernard Panaszek
Akademia Medyczna, Wrocław
Prof. dr hab. n. med. Władysław Pierzchała
Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice
Dr n. med. Adam Piziewicz
Wojewódzki Szpital Dziecięcy, Bydgoszcz
Prof. dr hab. n. med. Anna Przondo-Mordarska
Akademia Medyczna, Wrocław
Lek. med. Ludwik Rduch
Grupowa Praktyka Lekarza Rodzinnego, Kędzierzyn-
Koźle
Lek. med. Andrzej Rosłan
Samodzielny Publiczny Zespół Gruźlicy i Chorób Płuc,
Olsztyn
Prof. dr hab. n. med. Kazimierz Roszkowski-Śliż
Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Warszawa
Lek. med. Piotr Rudzki
Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy, Olsztyn
Dr n. med. Michał Ryglewicz
Uniwersytet Medyczny, Poznań
Prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Janusz Siebert
Akademia Medyczna, Gdańsk
Dr n. med. Janusz Siedlecki
Wojewódzki Szpital Zespolony, Kielce
Prof. dr hab. n. med. Jacek Składzień
Uniwersytet Jagielloński CM, Kraków
Prof. dr hab. n. med. Jan Marek Słomiński
Akademia Medyczna, Gdańsk
Prof. dr hab. n. med. Jerzy Stańczyk
Uniwersytecki Szpital Kliniczny Nr 4, Łódź
Prof. dr hab. n. med. Czesław Stankiewicz
Akademia Medyczna, Gdańsk
Prof. dr hab. n. med. Andrzej Steciwko
Akademia Medyczna, Wrocław
Dr n. med. Elżbieta Stefaniuk
Narodowy Instytut Leków, Warszawa
Prof. dr hab. n. med. Danuta Stera-Gryczyńska
Uniwersytet Medyczny, Łódź
Prof. dr hab. n. med. Hanna Szajewska
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Dr n. med. Mieczysław Szalecki
Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy, Kielce
Lek. med. Barbara Szczepanik
Wojewódzkie Centrum Medyczne, Opole
Prof. dr hab. n. med. Leszek Szewczyk
Uniwersytet Medyczny, Lublin
Prof. dr hab. n. med. Witold Szyfter
Uniwersytet Medyczny, Poznań
Prof. dr hab. n. med. Joanna Szymura-Oleksiak
Uniwersytet Jagielloński CM, Kraków
Prof. dr hab. n. med. Paweł Śliwiński
Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Warszawa
Lek. med. Elżbieta Tomiak
NZOZ „VITA” Zespół Lekarza Rodzinnego, Otyń
Dr hab. n. med. Mieczysław Walczak
Pomorska Akademia Medyczna, Szczecin
Prof. dr hab. n. med. Kazimierz A. Wardyn
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Dr n. med. Adam Windak
Uniwersytet Jagielloński CM, Kraków
Prof. dr hab. n. med. Jerzy Wójtowicz
Uniwersytet Medyczny, Poznań
Prof. dr hab. n. med. Jacek Wysocki
Uniwersytet Medyczny, Poznań
Lek. med. Alfreda Zawierucha-Rubak
ZOZ, Górno
Dr hab. n. med. Katarzyna Życińska
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego NPOA 2009
1. Rekomendacje – Podsumowanie
5
2. Wprowadzenie
16
3. Zasady ogólne
17
4. Ostre zapalenie gardła lub migdałków
25
5. Ostre zapalenie ucha środkowego
37
6. Ostre zapalenie jam nosowych i zatok przynosowych
43
7. Ostre zapalenie oskrzeli i oskrzelików
50
8. Infekcyjne zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP)
62
9. Pozaszpitalne zapalenie płuc u dzieci
71
10. Pozaszpitalne zapalenie płuc u dorosłych
82
11. Zastosowanie leków objawowych w zakażeniach układu oddechowego
95
12. Oświadczenie o konflikcie interesów autorów rekomendacji
110
Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego NPOA 2009
1
REKOMENDACJE – PODSUMOWANIE
Rozdział ten zawiera jedynie hasłowy zbiór zaleceń postępowania diagnostycznego i terapeutycznego w pozaszpitalnych zakażeniach
układu oddechowego z zaznaczeniem kategoryzacji tych zaleceń (rekomendacji). Szczegółowe dane, dotyczące badań na jakich oparto
rekomendacje Czytelnik znajdzie w dalszych rozdziałach oznaczonych w „Pods” odpowiednimi odnośnikami.
Ostre zapalenie gardła lub migdałków
(str. 26)
Rekomendacja 1
• u dzieci o masie ciała poniżej 40 kg w dawce 100 000-
-200 000 j.m./kg/dobę w 2 dawkach podzielonych
przez 10 dni [AI].
W przypadku złej współpracy chorego lub trudności
z przyjmowaniem antybiotyków doustnie zalecane jest
podanie domięśniowe benzylpenicyliny benzatynowej
[AI]:
• u dorosłych i dzieci o masie ciała powyżej 40 kg
w dawce 1,2 mln j.m. jednorazowo;
• u dzieci o masie ciała poniżej 40 kg w dawce
600 000 j.m. jednorazowo [AI].
W celu ograniczenia szerzenia się zakażenia, chory na
paciorkowcowe zapalenie gardła lub migdałków nie po-
winien kontaktować się z innymi osobami w przedszko-
lu, szkole lub w pracy przez okres 24 godz. od zastoso-
wania skutecznego antybiotyku [BII].
Rekomendacja 2
W celu różnicowania między bakteryjnym i wirusowym
zapaleniem gardła lub migdałków, zalecane jest stoso-
wanie skali punktowej opartej na wywiadzie oraz bada-
niu przedmiotowym [AII].
Ocena kliniczna pozwala na rozpoznanie zakażenia wi-
rusowego gardła lub migdałków [AII].
Zapalenie gardła lub migdałków spowodowanego przez
Streptococcus pyogenes nie można rozpoznać jedynie
na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego [EII].
Rekomendacja 5
W leczeniu skorygowanym paciorkowcowego zapalenia
gardła lub migdałków można zastosować cefadroksyl:
• u chorych ze stwierdzoną w wywiadzie nadwrażliwo-
ścią na penicyliny (z wyjątkiem reakcji typu natychmia-
stowego) [AII];
• u nosicieli Streptococcus pyogenes [BI].
Cefadroksyl powinien być stosowany przez 10 dni w jed-
norazowej dawce dobowej wynoszącej dla dorosłych
i dla dzieci o masie ciała powyżej 40 kg 1 g, a dla dzieci
o masie poniżej 40 kg 30 mg/kg.
Rekomendacja 3
Zapalenie gardła lub migdałków o etiologii paciorkow-
cowej rozpoznaje się na podstawie wyniku badania mi-
krobiologicznego [AII].
U chorych na ostre zapalenie gardła lub migdałków wy-
konanie badania mikrobiologicznego (wymaz z gardła
lub test na antygen) zaleca się, gdy na podstawie wywia-
du i badania przedmiotowego podejrzewa się zakażenie
o etiologii paciorkowcowej. Dotyczy to zwłaszcza cho-
rych, u których stwierdzono powyżej 2 punktów wg
Centora/McIssaca, albo wysokie lub średnie ryzyko wg
Walsha [AII].
Nie wykrycie antygenu Streptococcus pyogenes u osób
dorosłych nie musi być potwierdzane wynikiem posiewu
wymazu z gardła [DII].
Nie wykrycie antygenu Streptococcus pyogenes u dzieci
powinno zostać potwierdzone posiewem wymazu z gar-
dła, jeżeli czułość zastosowanego testu jest mniejsza
niż 90% [BII].
Rekomendacja 6
W paciorkowcowym zapaleniu gardła lub migdałków
makrolidy należy rezerwować jedynie dla pacjentów
z nadwrażliwością natychmiastową na beta-laktamy
[AII].
Ze względu na trudną do przewidzenia antybiotykow-
rażliwość, zastosowaniu makrolidu w paciorkowcowym
zapaleniu gardła lub migdałków powinno towarzyszyć
określenie lekooporności na erytromycynę [BII].
Makrolidy w ostrym zapaleniu gardła lub migdałków na-
leży stosować:
• erytromycyna u dorosłych i dzieci o masie ciała powy-
żej 40 kg 0,2-0,4 g co 6-8 godz., a u dzieci o masie
poniżej 40 kg 30-50 mg/kg/dobę w 3-4 dawkach przez
10 dni;
• klarytromycyna u dorosłych i dzieci o masie ciała
powyżej 40 kg 250-500 mg co 12 godz., a u dzieci
o masie poniżej 40 kg 15 mg/kg/dobę w 2 dawkach
przez 10 dni;
• azytromycyna jedynie u dzieci o masie ciała poniżej
40 kg w jednorazowej dawce dobowej 12 mg/kg przez
5 dni lub 20 mg/kg/dobę przez 3 dni.
Rekomendacja 4
W leczeniu zapalenia gardła lub migdałków wywołane-
go przez Streptococcus pyogenes należy zastosować
fenoksymetylpenicylinę doustnie:
• u dorosłych i dzieci o masie ciała powyżej 40 kg
w dawce 2-3 mln j.m./dobę w 2 dawkach podzielonych
przez 10 dni [AI];
1. Rekomendacje – Podsumowanie
5
222143361.009.png 222143361.010.png 222143361.011.png 222143361.012.png 222143361.013.png
 
Zgłoś jeśli naruszono regulamin