Ustawianie geometrii kół.doc

Parametry opisujące geometrię ustawienia kół pojazdów osobowych i dostawczych (definicje praktyczne):

·         OŚ SYMETRII POJAZDU, to linia przebiegająca przez środek osi tylnej i przedniej.

·         GEOMETRYCZNA OŚ JAZDY, to prosta (dwusieczna) dzieląca kąt zbieżności całkowitej kół tylnych na dwa równe kąty.

·         KĄT POCHYLENIA KOŁA, to kąt zawarty pomiędzy pionem a płaszczyzną koła ustawionego do jazdy na wprost (Rys.1). Pochylenie jest dodatnie, gdy górna część koła wychyla się na zewnątrz a ujemne, gdy do wewnątrz.

·         KĄT POCHYLENIA OSI SWORZNIA ZWROTNICY (kąt pochylenia sworznia zwrotnicy), to kąt zawarty pomiędzy pionem a rzutem osi sworznia na płaszczyznę pionową prostopadłą do osi symetrii pojazdu (Rys.2). Kąt ten jest dodatni, gdy rzut ten wychylony jest na zewnątrz a ujemny, gdy do wewnątrz.

·         KĄT WYPRZEDZENIA OSI SWORZNIA ZWROTNICY (kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy), to kąt zawarty pomiędzy pionem a rzutem osi sworznia na pionową płaszczyznę równoległą do osi symetrii pojazdu (Rys.3). Kąt ten jest dodatni, gdy rzut ten pochylony jest w kierunku przodu pojazdu a ujemny w przypadku odwrotnym (tzw. opóźnienie sworznia).

·         ZBIEŻNOŚĆ CAŁKOWITA KÓŁ (PRZEDNICH BĄDŹ TYLNYCH), to kąt zawarty pomiędzy płaszczyznami bocznymi obydwu kół tej samej osi, mierzony w płaszczyźnie poziomej (Rys.5 i 7). Jest to również różnica między odległościami obręczy kół samochodu, znajdujących się na tej samej osi (przedniej lub tylnej), mierzona z tyłu i z przodu obrzeży obręczy w płaszczyźnie poziomej. Zbieżność całkowita jest dodatnia, jeżeli przecięcie obu wyznaczających ją płaszczyzn następuje przed osią mierzonych kół (patrząc w kierunku jazdy pojazdu) a ujemna, gdy przecięcie wystąpi za osią. Wartość ujemna zbieżności informuje, że koła skierowane są na zewnątrz, czyli są rozbieżne.

·         ZBIEŻNOŚĆ POŁÓWKOWA KÓŁ (PRZEDNICH BĄDŹ TYLNYCH), to dokładnie arytmetyczna połowa wartości zbieżności całkowitej z zachowaniem znaku (dodatniego lub ujemnego) tej zbieżności (Rys.4 i 6). Zbieżność połówkowa jest dodatnia, jeżeli płaszczyzna boczna danego koła przecina oś geometryczną jazdy przed jego własną osią a znak ujemny, w przypadku przeciwnym (patrząc w kierunku jazdy pojazdu).

·         RÓŻNICA KĄTÓW SKRĘTU KÓŁ PRZY SKRĘCIE KOŁA ZEWNĘTRZNEGO O 20°, to wartość arytmetyczna powstała z odejmowania od odczytanego skrętu koła liczby 20° tj. skrętu do wewnątrz uzyskanego na przeciwnym kole zewnętrznym (Rys.10).

·         MAKSYMALNY KĄT SKRĘTU KÓŁ, to największy możliwy do uzyskania danym kołem (lewym lub prawym) skręt wewnętrzny i zewnętrzny (Rys.11 i 12).

·         KĄT PRZESUNIĘCIA OSI KÓŁ tj. KĄT ODCHYLENIA OSI GEOMETRYCZNEJ JAZDY OD OSI SYMETRII POJAZDU, to kąt zawarty pomiędzy osią geometryczną jazdy a osią symetrii pojazdu (Rys.8).

·         KĄT NIERÓWNOLEGŁOŚCI OSI KÓŁ, to kąt pomiędzy prostą przechodzącą przez oś przednią pojazdu a prostą prostopadłą do osi geometrycznej jazdy (Rys.9). Jest to również kąt jaki tworzą oś przednia z osią tylną pojazdu w przypadku niezachowania wzajemnej równoległości.

·         KĄT SUMARYCZNY, to arytmetyczna suma kąta pochylenia danego koła przedniego i kąta pochylenia odpowiadającego mu osi sworznia zwrotnicy.

Geometrię ustawienia kół kontrolowano za pomocą przyrządu o nazwie „Precyzja GTO Laser” z serii NEW LINE 2000. Informacje na temat produktu zaczerpnięto ze strony producenta: http://www.precyzja.pl.

Opis produktu:

GTO Laser umożliwia dokonanie kontroli geometrii ustawienia kół w samochodach: osobowych i tzw. minivanach, a także dostawczych, posiadających obręcze kół w zakresie średnic od 12" do 18". Jest to urządzenie laserowo-mechaniczne, za pomocą, którego kąty poziome (zbieżności kół, przesunięcie kół osi przedniej i odchylenie geometrycznej osi jazdy od osi symetrii) mierzone są na drodze optycznej z wykorzystaniem niskoenergetycznych laserów półprzewodnikowych, a kąty pionowe (kąty pochylenia kół oraz kąty wyprzedzenia i pochylenia osi sworzni zwrotnic) w sposób mechaniczny. Posłużenie się wiązkami światła laserowego umożliwia pomiar nawet przy bardzo intensywnym nasłonecznieniu. Użyte lasery są w pełni bezpieczne. Zespoły pomiarowe zasilane są bateriami akumulatorów nowej generacji (bez efektu pamięciowego). Ładowanie i doładowywanie baterii akumulatorów odbywa się w pełni automatycznie, po odłożeniu zespołów pomiarowych na stanowiska odkładcze. Istnieje oczywiście możliwość pracy przewodowej.

Przeznaczenie przyrządu:

Przy jednorazowym zamocowaniu przyrząd GTO Laser umożliwia pomiar lub obliczenie następujących parametrów:

·         kątów pochylenia kół tylnych (*),

·         zbieżności połówkowych kół tylnych (*),

·         zbieżności całkowitej kół tylnych (*),

·         odchylenia geometrycznej osi jazdy od osi symetrii (*),

·         kątów wyprzedzenia osi sworzni zwrotnic,

·         kątów pochylenia kół przednich,

·         kątów pochylenia osi sworzni zwrotnic,

·         zbieżności połówkowych kół przednich,

·         zbieżności całkowitej kół przednich,

·         przesunięcia kół osi przedniej,

·         nierównoległości osi kół,

·         różnicy kątów skrętu kół przy skręcie o 20°,

·         śladowości kół (*).

UWAGA! (*) - tylko dla pomiaru przyrządem wyposażonym w 4 zespoły pomiarowe.

GTO Laser w swojej najbogatszej - czteroczujnikowej wersji pozwala wykonać pełną geometrię kół również w samochodach powypadkowych. Dzięki prostocie budowy przyrządy GTO nie wymagają praktycznie serwisu producenta. Użytkownik wykorzystując belkę kontrolną i specjalny przyrząd do sprawdzania luster, ma możliwość sprawdzenia dokładności wskazań.

Charakterystyka techniczna przyrządu – zakresy pomiarowe i rozdzielczości wskazań

Pojazdem poddanym kontroli geometrii był samochód Honda Prelude 2.0 z 1993 roku.

Parametry wymagane do ustawienia geometrii zawieszenia odczytano z Programu AUTODATA i były one następujące:

-zbieżność kół przód: 0 +/- 2 (stopnie)

-pochylenie kół przód: 0 st. 00 min. +/- 1 st. 00 min

-wyprzedzenia sworznia zwrotnicy: 2 st. 40 min +/- 1 st. 00 min.

-zbieżność kół tył: 2 +/- 2 (stopnie)

-pochylenie kół tył: -0 st. 45 min +/- 1 st. 00 min

Procedura kontroli geometrii pojazdu polegała na umieszczeniu go na kanale naprawczym, następnie montażu stelaży do aparatury pomiarowej wraz z czujnikami.

Skontrolowano oś przednią pojazdu, co wykazało nadmierne odchylenie od dopuszczalnego zakresu zbieżności kół. Odchylenie to wynosiło 3 stopnie 12 min.

Zdecydowano więc konieczności ustawienia geometrii zawieszenia w badanym pojeździe, aby wyeliminować „ściąganie samochodu” (w prawą stronę) oraz zapobiec możliwości wystąpienia niebezpiecznych sytuacji na drodze wynikających niewłaściwie ustawionej geometrii zawieszenia.

Procedura ustawienia geometrii polegała na poluzowaniu śrub mocujących końcówki drążków kierowniczych oraz ustawieniu kół względem wymaganego zakresu.

Wnioski

Geometria zawieszenia ma decydujący wpływ na zachowanie się samochodu na drodze i nawet jedna nieprawidłowa wartość może powodować ściąganie. Auto będzie ściągało, gdy nieprawidłowe jest pochylenie koła, kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy lub zbieżność. Niestety w wielu autach kąty pochylenia i wyprzedzenia nie są regulowane i można je skorygować jedynie poprzez wymianę wahacza, sprężyn lub zwrotnicy

Najogólniej mówiąc, geometria decyduje o stabilności ruchu samochodu, o jego kierowalności, ma wpływ na sposób przenoszenia sił między oponami a podłożem

Zbieżność kół jest bardzo ważna, ponieważ decyduje o stabilności jazdy na wprost, wpływa na opory ruchu oraz ma bardzo duże znaczenie dla trwałości opon.

Badanie geometrii na zajęciach laboratoryjnych pozwoliło nam poznać sens oraz istotę tej czynności oraz zrozumieć jak istotne jest to dla bezpieczeństwa ruchu pojazdów.