avt5025.pdf

Mikroprocesorowy wykrywacz metali

Mikroprocesorowy

wykrywacz metali

AVT−5025

Elektroniczne detektory

metali, zwane takøe

wykrywaczami skarbÛw, naleø¹

do grupy urz¹dzeÒ, ktÛre

zawsze wzbudza³y wielkie

zainteresowanie hobbystÛw.

Jak wielkie jest

zapotrzebowanie na

urz¹dzenia tego rodzaju

moøna stwierdziÊ, przegl¹daj¹c

og³oszenia ukazuj¹ce siÍ

w†czasopismach dla

elektronikÛw.

OpisÛw budowy dobrych wy-

krywaczy metali jest w†prasie fa-

chowej jednak jak na lekarstwo.

Przyczyn¹ takiego stanu rzeczy jest

z†pewnoúci¹ fakt, øe budowa dob-

rej klasy wykrywacza jest w†wa-

runkach amatorskich doúÊ trudna.

Na najwiÍksze problemy napotyka-

my nie tylko podczas budowy

cewek wykrywaj¹cych przedmioty

metalowe, ale rÛwnieø przy reali-

zacji czÍúci elektronicznej wykry-

wacza. NajczÍúciej s¹ to bowiem

urz¹dzenia pracuj¹ce z†doúÊ wyso-

kimi czÍstotliwoúciami, realizowa-

ne w†tradycyjny sposÛb, co ozna-

cza nawijanie licznych cewek

i†dobieranie ich indukcyjnoúci.

Pomimo tych wszystkich trud-

noúci, postanowi³em ìrozpraco-

waÊî temat detektorÛw metali

i†w†krÛtkim czasie powsta³o kilka

prototypÛw takich urz¹dzeÒ. Po

selekcji wybra³em trzy z†nich,

w†ktÛrych, moim zdaniem, relacja

pomiÍdzy nak³adem pracy a†osi¹g-

niÍtymi rezultatami by³a najko-

rzystniejsza i†opis pierwszego

z†nich pozwalam sobie zaprezen-

towaÊ Czytelnikom Elektroniki

Praktycznej.

Najpopularniejsze i†jednoczeú-

nie najprostsze w†budowie s¹ wy-

krywacze z generatorem LC, ktÛ-

rego cewka o†relatywnie sporych

wymiarach umieszczona jest na

wysiÍgniku z†tworzywa sztuczne-

go. W†momencie zbliøenia takiej

cewki do metalowego przedmiotu

czÍstotliwoúÊ pracy generatora roú-

nie, o†ile mamy do czynienia

z†metalem diamagnetycznym, lub

maleje w†przypadku materia³u fer-

romagnetycznego. Zmiany czÍstot-

Elektronika Praktyczna 7/2001

P R O J E K T Y

Mikroprocesorowy wykrywacz metali

Rys. 1. Schemat elektryczny wykrywacza.

liwoúci s¹ ma³e i†aby je wykryÊ,

najczÍúciej stosowany by³ jeszcze

jeden generator, wytwarzaj¹cy

sygna³ o sta³ej czÍstotliwoúci, zbli-

øonej do czÍstotliwoúci generatora

pierwszego. Po zmieszaniu dwÛch

sygna³Ûw o tych czÍstotliwoúciach

otrzymujemy sygna³ o trzeciej

czÍstotliwoúci rÛønicowej, ktÛra

najczÍúciej mieúci siÍ w†zakresie

pasma akustycznego. Taki wykry-

wacz jest wiÍc doúÊ z³oøonym

uk³adem, trudnym do uruchomie-

nia i†regulacji.

A†gdyby sprÛbowaÊ inaczej?

Najprostsz¹ metod¹ stwierdzenia,

czy w†pobliøu cewki wykrywacza

znalaz³ siÍ jakiú metalowy przed-

miot by³by dok³adny pomiar czÍs-

totliwoúci wytwarzanej przez ge-

nerator. Takie rozwi¹zanie, naj-

prostsze i†najbardziej oczywiste,

by³o dot¹d niezbyt ³atwe do zre-

alizowania. Trudno bowiem wy-

obraziÊ sobie wykrywacz metali

po³¹czony z†miernikiem czÍstotli-

woúci, przyrz¹dem o†sporych wy-

miarach. Takøe odczyt wynikÛw

pomiarÛw by³by niezwykle k³o-

potliwy. Cz³owiek nie jest w†sta-

nie zbyt d³ugo skupiÊ siÍ na

obserwacji pola odczytowego cyf-

rowego miernika czÍstotliwoúci

i†odchy³ki pomiaru o†parÍ hercÛw

mog³yby pozostaÊ niezauwaøone.

A†jednak, pomimo tych zastrze-

øeÒ, zdecydowa³em siÍ w³aúnie na

budowÍ wykrywacza, w ktÛrym

wykorzystano bezpoúredni pomiar

czÍstotliwoúci. Przecieø informa-

cja o†czÍstotliwoúci sygna³u, wy-

twarzanego przez generator wy-

krywacza nie jest nam w³aúciwie

do niczego potrzebna. Interesuj¹

nas tylko zmiany tej czÍstotliwoú-

ci i†to, czy po zbliøeniu cewki do

metalowego przedmiotu czÍstotli-

woúÊ wzros³a, czy zmala³a. A†za-

tem moøna by ustaliÊ jak¹ú war-

toúÊ czÍstotliwoúci wzorcowej, za-

deklarowan¹ jako sta³a w†progra-

mie miernika, i†porÛwnywaÊ j¹

z†aktualn¹ czÍstotliwoúci¹ genera-

tora. Niestety, takie rozwi¹zanie

okaza³o siÍ nie do przyjÍcia ze

wzglÍdu na d³ugoterminow¹ nie-

stabilnoúÊ generatora. Poniewaø

jednak interesuj¹ nas tylko krÛt-

koterminowe zmiany czÍstotliwoú-

ci (zachodz¹ce w†czasie od u³am-

kÛw do pojedynczych sekund), to

rozwi¹zaniem problemu by³oby

ustalenie czÍstotliwoúci odniesie-

nia bezpoúrednio przed badaniem

terenu wykrywaczem. W†takim

przypadku uk³ad mÛg³by zawsze

pracowaÊ z†maksymaln¹ czu³oú-

ci¹, niezaleønie od warunkÛw ze-

wnÍtrznych i†w³aúciwoúci magne-

tycznych gruntu.

Urz¹dzenie oparte na takich

za³oøeniach zosta³o przeze mnie

skonstruowane oraz przesz³o

wszystkie stosowne testy i†prÛby

praktyczne. Mam wraøenie, øe

uda³o mi siÍ ìwycisn¹Êî z†tego

Podstawowe dane techniczne

wykrywacza:

Czułość mierzona w warunkach

laboratoryjnych:

płytka metalowa o powierzchni 100cm 2

i grubości 1mm była wykrywana

z odległości ok. 40..50cm,

płytka metalowa o powierzchni ok.

1000cm 2 i grubości 1mm była wykrywana

z odległości 90..100cm,

toroidalny transformator sieciowy 100W

był wykrywany z odległości 80cm.

Trzy przełączane zakresy pomiarowe: mała

czułość, średnia czułość i największa czułość

(reakcja na zmiany częstotliwości o 1Hz).

Dodatkowa możliwość bezpośredniego

pomiaru częstotliwości użytecznej podczas

testowania układu.

Ustalanie częstotliwości wzorcowej za

pomocą przycisku.

Akustyczna sygnalizacja wykrycia

metalowego przedmiotu: im większa zmiana

częstotliwości, tym wyższa częstotliwość

generowanych sygnałów akustycznych.

Graficzna sygnalizacja na wyświetlaczu

alfanumerycznym LCD wykrycia

metalowych przedmiotów i stopnia

odstrojenia generatora.

Identyfikacja własności magnetycznych

wykrytego obiektu.

Elektronika Praktyczna 7/2001

Mikroprocesorowy wykrywacz metali

Rys. 2. Rozmieszczenie elementów

na płytce drukowanej.

kiem czÍstotliwoúci wyposaøonym

w†kilka dodatkowych funkcji. Pro-

gram steruj¹cy prac¹ tego mierni-

ka jest tak prosty, øe moøemy

zapoznaÊ siÍ z†nim praktycznie

w†ca³oúci, pomijaj¹c jedynie ma³o

istotne fragmenty.

Czego w³aúciwie potrzebujemy,

aby wykonaÊ miernik czÍstotliwoú-

ci? Musimy mieÊ do dyspozycji

licznik, ktÛry bÍdzie zlicza³ nad-

chodz¹ce impulsy, i†uk³ad, ktÛrego

zadaniem bÍdzie bramkowanie te-

go licznika. Obydwa te bloki

funkcjonalne s¹ zawarte w†struk-

turze procesora AT89C2051. S¹ to

Timer0 i† Timer1 , ktÛre przygotuje-

my do pracy za pomoc¹ nastÍpu-

j¹cych poleceÒ konfiguracyjnych

(w Bascomie):

Config Timer1 = Timer, Gate =

Internal, Mode = 1

Config Timer0 = Counter, Gate =

External, Mode = 1

On Timer0 Frequency

Enable Interrupts

Enable Timer0

Enable Timer1

Start Timer0

Start Timer1

Rejestry Timera0 przeznaczone

zosta³y do zliczania impulsÛw

podawanych na wejúcie INT0 pro-

cesora, natomiast zadaniem Time-

ra1 bÍdzie odmierzanie sekundo-

wych odcinkÛw czasu.

WewnÍtrzny oscylator procesora

pracuje z†czÍstotliwoúci¹

11059200Hz, co wynika z†zastoso-

wania taniego i†popularnego rezo-

natora kwarcowego o†tej w³aúnie

czÍstotliwoúci rezonansowej. PamiÍ-

tajmy jednak, øe czÍstotliwoúÊ ta

jest wewnÍtrznie dzielona przez 12

i†dopiero sygna³ o takiej czÍstotli-

woúci jest uøywany jako sygna³

zegarowy procesora. A†zatem realna

czÍstotliwoúÊ taktowania procesora

wynosi 11059200/12=921600Hz.

Liczba ta znacznie przekracza

pojemnoúÊ zastosowanego licznika,

ktÛry wobec tego bÍdzie kilkukrot-

nie przepe³niony w†ci¹gu sekundy.

NastÍpnym krokiem bÍdzie zatem

znalezienie jak najwiÍkszej liczby,

ktÛra spe³nia nastÍpuj¹cy warunek:

wynik dzielenia 921600 przez tÍ

liczbÍ jest liczb¹ ca³kowit¹ mniej-

sz¹ lub rÛwn¹ 65536.

Liczb¹ t¹ jest 15: 11059200/

15 = 61440, co oznacza, øe

bÍdziemy wykorzystywaÊ prawie

ca³¹ pojemnoúÊ licznika. W†trybie

1†maksymalna pojemnoúÊ licznika

jest okreúlona liczb¹ dwubajtow¹

i†wynosi 65536. Wynika z†tego,

øe aby osi¹gn¹Ê przepe³nienie

licznika i†wygenerowanie prze-

rwania we w³aúciwym czasie,

licznik musi za kaødym razem

rozpocz¹Ê zliczanie od wartoúci

65536-61440=4096. Teoretycznie!

Nie zapominajmy bowiem, øe na

zatrzymanie, prze³adowanie i†po-

nowne uruchomienie timera pro-

cesor potrzebuje takøe trochÍ cza-

su. Z†obliczeÒ i†z†doúwiadczeÒ

przeprowadzonych podczas sy-

mulacji programowej wynika, øe

na te operacje procesor ìzuøyjeî

54 takty zegarowe. A†zatem licz-

ba ³adowana do rejestrÛw timera

musi wynosiÊ 4150.

Wszystkie dokonane przez nas

obliczenia nie s¹ konieczne, ponie-

waø w†naszym przyrz¹dzie nie in-

teresuje nas zbytnio rzeczywista

wartoúÊ mierzonej czÍstotliwoúci,

ale jej krÛtkoterminowe zmiany.

Poniewaø jednak jedn¹ z†opcji przy-

rz¹du jest praca w†trybie normal-

nego miernika czÍstotliwoúci, co

moøe byÊ przydatne podczas uru-

chamiania uk³adu, wyniki pomia-

rÛw bÍd¹ odpowiada³y rzeczywistej

czÍstotliwoúci pracy generatora.

OmÛwienia wymagaj¹ jeszcze

dwa elementy widoczne na sche-

macie: S1 i†S2. Z³¹cze S1 s³uøy

do do³¹czenia do uk³adu przycis-

ku chwilowego, za pomoc¹ ktÛ-

rego moøemy w†dowolnej chwili

przypisaÊ wartoúÊ zmierzonej czÍs-

totliwoúci wzorcowej, czyli ìwy-

zerowaÊî uk³ad przygotowuj¹c go

do kolejnych cykli pomiarowych.

Jest to jedna z†najwaøniejszych

funkcji uk³adu, ktÛra umoøliwia

osi¹gniÍcie maksymalnej precyzji

poszukiwaÒ. Natomiast z³¹cze S2,

do³¹czone do kolektora tranzysto-

ra T2, zosta³o umieszczone

w†uk³adzie jedynie na wszelki

wypadek. S³uøy ono do do³¹cze-

nia do uk³adu zewnÍtrznego mier-

nika czÍstotliwoúci i†by³o wyko-

rzystywane podczas testowania

prototypu. Licz¹c siÍ z†tym, øe

niejeden spoúrÛd CzytelnikÛw ze-

chce sam napisaÊ program steru-

j¹cy miernikiem nie usun¹³em

tego z³¹cza ani ze schematu, ani

z†p³ytki obwodu drukowanego.

uk³adu wszystko, co moøna uzys-

kaÊ z†wykrywacza metalu zbudo-

wanego na tak prostej zasadzie

i†wyposaøonego w†jedn¹ tylko son-

dÍ pomiarow¹.

Opis dzia³ania

Schemat elektryczny mikropro-

cesorowego wykrywacza metalu

pokazano na rys. 1 . Jest to typowa

aplikacja procesora AT89C2051

z†do³¹czonym ciek³okrystalicznym

wyúwietlaczem alfanumerycznym

i†czterema klawiszami steruj¹cy-

mi. Przestrajany indukcyjnoúci¹

generator Collpitsa zosta³ zbudo-

wany z†wykorzystaniem tranzysto-

ra T1. CzÍstotliwoúÊ pracy gene-

ratora okreúlona jest wartoúci¹

indukcyjnoúci cewki do³¹czanej

z†zewn¹trz do z³¹cza CON2 i†po-

jemnoúci¹ kondensatora C9. Z†war-

toúciami parametrÛw tych elemen-

tÛw podanymi na schemacie wy-

nosi ona oko³o 32kHz.

Sygna³ wytwarzany przez gene-

rator jest wzmacniany przez tran-

zystor T2 i†kierowany na wejúcie

T0 procesora. I†w³aúnie w†tym

momencie koÒczy siÍ opis sche-

matu elektrycznego wykrywacza,

poniewaø aby dowiedzieÊ siÍ cze-

goú wiÍcej o†jego dzia³aniu, mu-

simy ìzajrzeÊî do wnÍtrza proce-

sora i†przeanalizowaÊ steruj¹cy

nim program.

Nasz wykrywacz metali nie

jest w†rzeczywistoúci niczym in-

nym, jak uproszczonym mierni-

Montaø i†uruchomienie

Na rys. 2 pokazano rozmiesz-

czenie elementÛw na p³ytce ob-

wodu drukowanego wykonanego

Elektronika Praktyczna 7/2001

Mikroprocesorowy wykrywacz metali

Rys. 3. Sposób wykonania cewki.

nania sondy, ktÛry zastosowa³em,

oúmielam siÍ twierdziÊ, øe z dos-

kona³ym rezultatem. Najpierw jed-

nak wymienimy materia³y, w jakie

musimy siÍ zaopatrzyÊ.

1. Potrzebny bÍdzie odcinek

aluminiowej, a†w³aúciwie duralu-

miniowej rurki o†úrednicy zew-

nÍtrznej 10mm i†o†úciankach

gruboúci 1mm. Cewka bÍdzie mia-

³a 30cm úrednicy i†do jej wyko-

nania potrzebny bÍdzie odcinek

rurki o†d³ugoúci minimum 150cm,

z†ktÛrej niestety czÍúÊ siÍ zmar-

nuje. Najprawdopodobniej zamiast

rurki duraluminiowej moglibyúmy

uøyÊ rurki mosiÍønej, ale ja nie

przeprowadzi³em takich prÛb.

2. NastÍpnym materia³em nie-

zbÍdnym do wykonania sondy

bÍdzie izolowany przewÛd o†d³u-

goúci 4750cm, no powiedzmy

50m. Cewka prototypowej sondy

zosta³a nawiniÍta kynarem, ale

moøna zastosowaÊ dowolny inny

przewÛd, oczywiúcie po uprzed-

nim sprawdzeniu, czy jego 50

zwojÛw zmieúci siÍ w†rurce

o†úrednicy wewnÍtrznej 8mm. Pa-

miÍtajmy, øe cewka nie moøe byÊ

nawiniÍta ìna wciskî i†øe w†rurce

musi zostaÊ nieco wolnego miej-

sca, aby umoøliwiÊ swobodny

przep³yw Epidianu podczas im-

pregnowania cewki.

3. Materia³em pomocniczym bÍ-

dzie walec o†úrednicy 30cm, od-

powiednio twardy, aby moøna

by³o na nim wygi¹Ê rurkÍ sondy.

Podczas wykonywania prototypu

wykorzysta³em w†tym celu zwyk³y

garnek kuchenny.

4. Pozosta³e materia³y to taúma

izolacyjna, przewÛd ekranowany

o†d³ugoúci ok. 1,5m i†klej Poxipol.

Jeøeli bÍdziemy chcieli wykonaÊ

sondÍ w†wersji wyj¹tkowo odpor-

nej na wp³ywy zewnÍtrzne, to

potrzebna bÍdzie jeszcze pewna

iloúÊ Epidianu lub innej øywicy

chemoutwardzalnej.

Wygl¹d gotowej cewki zosta³

pokazany na rys. 3 . KolejnoúÊ

postÍpowania bÍdzie nastÍpuj¹ca:

1. Pierwszym i†najtrudniejszym

etapem pracy bÍdzie wygiÍcie

rurki na kszta³t okrÍgu o†úrednicy

30cm. Wbrew pozorom, pomimo

niewielkiej úrednicy rurki, jej wy-

giÍcie bÍdzie wymaga³o pewnej

krzepy. RurkÍ wyginamy stopnio-

wo, ca³y czas dociskaj¹c j¹ mocno

do walca -†wzorca. Ostatecznym

wynikiem naszej pracy powinien

byÊ kszta³t, z†grubsza tylko przy-

pominaj¹cy okr¹g, jak pokazano

na rys. 4 .

2. Kolejnym etapem pracy bÍ-

dzie przeciÍcie rurki w†miejscu

oznaczonym na rys. 4. CzynnoúÊ

t¹ moøemy wykonaÊ za pomoc¹

pi³ki do metalu. Po przeciÍciu

rurki uzyskujemy okr¹g ze szcze-

lin¹ na jego obwodzie.

3. NastÍpnie musimy wywier-

ciÊ w†rurce otwÛr o†úrednicy oko-

³o 3mm, zlokalizowany dok³adnie

naprzeciwko szczeliny. Brzegi ot-

woru musimy takøe bardzo do-

k³adnie wyg³adziÊ za pomoc¹ pil-

nika iglaka.

4. Wewn¹trz tak przygotowanej

rurki naleøy nawin¹Ê 50 zwojÛw

przewodu. Istniej¹ dwie moøli-

woúci: pierwsza przeznaczona tyl-

ko dla wyj¹tkowo cierpliwych

i†posiadaj¹cych palce iluzjonisty:

przewÛd, szczegÛlnie jeøeli uøy-

jemy kynaru w†izolacji teflonowej,

moøna po prostu wsun¹Ê do rur-

ki. PrÛbowa³em w†ten sposÛb wy-

konaÊ cewkÍ, ale po wsuniÍciu do

jej wnÍtrza 20 zwojÛw, bÍd¹c ca³y

opl¹tany k³Íbami przewodu, da-

³em sobie spokÛj i†postanowi³em

przeci¹Ê rurkÍ wzd³uø jej brzegu,

tak jak pokazano na rys. 4. Aby

wykonaÊ w†rurce szczelinÍ po-

trzebn¹ do szybkiego nawiniÍcia

przewodu, musimy zamocowaÊ j¹

w†imadle i†przeci¹Ê za pomoc¹

pi³ki do metalu.

5. Po przeciÍciu rurki nawiniÍ-

cie uzwojenia cewki nie powinno

juø przedstawiÊ najmniejszego

k³opotu. PamiÍtajmy tylko, øe za-

rÛwno pocz¹tek, jak i†koniec uzwo-

jenia musz¹ zostaÊ wyprowadzone

przez otwÛr wykonany naprzeciw-

ko przerwy w†obwodzie ko³a. Mu-

simy takøe zwracaÊ uwagÍ, aby

podczas nawijania cewki przerwa

w†rurce os³ony siÍ nie zamknÍ³a.

Najlepiej w³oøyÊ pomiÍdzy koÒce

rurki jak¹ú przegrodÍ (nie metalo-

w¹!) o†gruboúci 5..10mm. ZarÛwno

pocz¹tek, jak i†koniec uzwojenia

musz¹ zostaÊ wyprowadzone przez

otwÛr zlokalizowany naprzeciwko

przerwy w†rurce.

6. Po nawiniÍciu cewki do³¹-

czamy do koÒcÛw jej uzwojenia

przewÛd ekranowany, ktÛry po-

s³uøy do po³¹czenia sondy z†czÍú-

ci¹ elektroniczn¹ wykrywacza. Ek-

ran przewodu musi byÊ do³¹czony

do metalowej rurki ekranuj¹cej

uzwojenie cewki.

na laminacie dwustronnym z†me-

talizacj¹. Montaø czÍúci elektro-

nicznej uk³adu wykrywacza roz-

poczynamy od wlutowania w†p³yt-

kÍ elementÛw o†najmniejszych ga-

barytach, a†koÒcz¹c na kondensa-

torach elektrolitycznych. Trudno

tu o†jakiekolwiek pomy³ki, a†uk³ad

zmontowany ze sprawdzanych ele-

mentÛw powinien dzia³aÊ popra-

wnie (oczywiúcie po w³oøeniu

w†podstawkÍ zaprogramowanego

procesora i†do³¹czeniu cewki -

sondy wykrywacza i w³¹czeniu

zasilania). O†ile jednak wykonanie

czÍúci elektronicznej uk³adu by³o

banalnie proste, to podczas budo-

wy cewki -†sondy moøemy napo-

tkaÊ na spore trudnoúci. Dlatego

teø temu etapowi budowy wykry-

wacza poúwiÍcimy wiÍcej uwagi.

Wykonanie cewki sondy

wykrywacza

Jest to najwaøniejsza czynnoúÊ

podczas budowy wykrywacza i†od

jej poprawnego i†starannego wyko-

nania zaleøeÊ bÍdzie funkcjonowa-

nie naszego przyrz¹du. Tak jak

czÍúÊ elektroniczna wykrywacza

zaprojektowana zosta³a w†niekon-

wencjonalny sposÛb, tak i†wykona-

nie cewki bÍdzie odbiegaÊ od

ìreceptî zwykle podawanych

w†pismach dla elektronikÛw. Cew-

ka musi byÊ zrobiona wyj¹tkowo

solidnie, tak øe wszystkie ìpaten-

tyî polegaj¹ce na nawijaniu zwo-

jÛw na szablonie wykonanym z†na-

bitej gwoüdziami deski, a†nastÍp-

nie owijanie wykonanej cewki taú-

m¹ izolacyjn¹ i†paskami folii mu-

simy wyrzuciÊ do kosza. Podam

Wam teraz dok³adny opis wyko-

Elektronika Praktyczna 7/2001

Mikroprocesorowy wykrywacz metali

krywacz metali nie oznacza, øe za

jego pomoc¹ natychmiast bÍdzie-

my w†stanie odnajdywaÊ metalo-

we przedmioty ukryte w†ziemi.

Praca z†wykrywaczem metali,

niezaleønie od jego typu i†czu-

³oúci, wymaga z†zasady znacznej

wprawy i†treningu. Dlatego teø

radzi³bym Wam przeprowadziÊ

szereg prÛb praktycznych w†tere-

nie, wykorzystuj¹c w†tym celu

celowo zakopane w†ziemi metalo-

we przedmioty. Musimy np. nau-

czyÊ siÍ odrÛøniaÊ z†pozoru iden-

tyczne reakcje na ma³y przedmiot

ukryty bezpoúrednio pod powierz-

chni¹ ziemi od reakcji na czo³g

zakopany kilka metrÛw pod zie-

mi¹. Zasad¹ jest, øe poszukiwania

rozpoczynamy z†wykrywaczem

ustawionym na najwiÍksz¹ czu-

³oúÊ. W†przypadku zlokalizowania

jakiegoú metalowego przedmiotu

staramy siÍ najpierw zgrubnie

okreúliÊ jego po³oøenie, wielokrot-

nie zeruj¹c wykrywacz i†podcho-

dz¹c do ìpodejrzanegoî miejsca

z†rÛønych kierunkÛw. NastÍpnie,

o†ile bÍdzie to moøliwe zmniej-

szamy czu³oúÊ i†powtarzamy seriÍ

poszukiwaÒ aø do maksymalnie

dok³adnego okreúlenia po³oøenia

poszukiwanego przedmiotu.

I†jeszcze jedno, moøe najwaø-

niejsze: chcia³bym zaapelowaÊ

w†szczegÛlnoúci do m³odszych,

a†tym samym mniej rozwaønych

KolegÛw o†ostroønoúÊ. Odnalezio-

ny w†ziemi przedmiot niekoniecz-

nie musi byÊ mieszkiem pe³nym

dukatÛw. Istnieje ogromne praw-

dopodobieÒstwo, øe znalezisko

moøe okazaÊ siÍ ìzardzewia³¹

úmierci¹î! ApelujÍ zatem o†zacho-

wanie ogromnej ostroønoúci i†roz-

wagi podczas wydobywania z†zie-

WYKAZ ELEMENTÓW

Rezystory

PR1: 1k

Ω

R8: 100

Ω

Kondensatory

C1..C3: 100nF

C4..C6: 100

F/16V

C7, C8: 27pF

C9: 22nF(*)

C10: 560pF

C11: 4,7

Rys. 4. Proponowany sposób

wykonania słony cewki

wykrywacza.

F/16V

Półprzewodniki

IC1: 78L05

IC2: AT89C2051

T1: BC557

T2: BC548

Różne

DP1: wyświetlacz alfanumeryczny

LCD 16*1

Q1: rezonator kwarcowy

11,059MHz

Q2: przetwornik piezo w obudowie

S3, S4, S5, S6: mikroprzełączniki

Po wykonaniu tych czynnoúci

moøemy do³¹czyÊ sondÍ do p³ytki

z uk³adem elektronicznym wykry-

wacza i†rozpocz¹Ê pierwsze prÛby

w†warunkach laboratoryjnych. Jeøeli

prÛby te wypadn¹ pomyúlnie, to

musimy jeszcze zabezpieczyÊ sondÍ

przed wp³ywem czynnikÛw zewnÍt-

rznych i†wyposaøyÊ j¹ w†odpowied-

ni uchwyt, na ktÛrym zamocujemy

takøe czÍúÊ elektroniczn¹ wykrywa-

cza. Jeúli chodzi o†zaimpregnowanie

cewki, to poleca³bym tu sprawdzo-

n¹, lecz nieco pracoch³onn¹ metodÍ.

RurkÍ sondy naleøy uszczelniÊ za

pomoc¹ taúmy izolacyjnej, pozosta-

wiaj¹c tylko jeden otwÛr, a†nastÍp-

nie nalaÊ do úrodka Epidianu, ktÛry

po utwardzeniu uczyni cewkÍ od-

porn¹ na jakiekolwiek wp³ywy at-

mosferyczne.

Pozosta³e prace mechaniczne

pozostawiam juø pomys³owoúci

CzytelnikÛw. ZachÍcam takøe do

eksperymentÛw z†cewkami o†innej

úrednicy. Zastosowanie cewek

o†mniejszej úrednicy ogranicza za-

siÍg pracy wykrywacza, ale u³at-

wia okreúlenie po³oøenia ma³ych

przedmiotÛw.

Na zakoÒczenie jeszcze kilka

uwag. To, øe zbudowaliúmy wy-

mi metalowych przedmiotÛw.

W†przypadku najmniejszych na-

wet podejrzeÒ, øe zlokalizowany

przedmiot moøe byÊ niewybu-

chem lub inn¹ ìpami¹tk¹î

z†okresu wojny, naleøy natych-

miast przerwaÊ wszelkie prace

i†zawiadomiÊ PolicjÍ . Takie zna-

leziska moøe wydobywaÊ z†ziemi

tylko fachowiec - saper.

Zbigniew Raabe, AVT

zbigniew.raabe@ep.com.pl

Wzory p³ytek drukowanych w for-

macie PDF s¹ dostÍpne w Internecie

pod adresem: http://www.ep.com.pl/

?pdf/lipiec01.htm oraz na p³ycie

CD-EP07/2001B w katalogu PCB .

Elektronika Praktyczna 7/2001

Ω

R1, R3..R7: 10k

R2: 1k

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: