Na zaburzenia psychiczne składa się wiele czynników. Zwykle jeden z nich odgrywa rolę dominującą i przesądza o kategorii zaburzeń.
Patogenne czynniki chorób mogą być zawarte w trzech płaszczyznach :
1. psychologiczno – społeczna:
- cechy osobowości człowieka,
- postawy,
- droga życiowa,
- środowisko rodzinne, zawodowe, szkolne,
- niepowodzenia życiowe,
- inne sytuacje traumatyzujące
2. biologiczna: (podłoże somatyczne, biochemiczne i psychofizjologiczne człowieka):
- urazy głowy,
- nowotwory mózgu,
- infekcje OUN,
- zmiany metaboliczne i naczyniowe,
- dysfunkcje hormonalne,
- leki,
3. endogenna (uwarunkowania dziedziczno – konstytucjonalne).
ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA :
1. omamy (halucynacje) – polegają na przeżywaniu spostrzeżeń przy braku bodźca zewnętrznego i umieszczaniu ich w otaczającej rzeczywistości;
towarzyszy temu poczucie realności, chory nie ma wątpliwości, że widzi, słyszy lub czuje dotyk, smak lub zapach;
2. omamy rzekome (pseudohalucynacje) – są to również spostrzeżenia powstające bez bodźców zewnętrznych ale chory widzi je jak na filmie, w pewnej odległości przed sobą lub słyszy głosy wewnętrzne;
3. halucynoidy – są to zaburzenia spostrzegania, jednak chory potrafi ocenić je krytycznie i uważa je za objaw chorobowy; najczęściej są to krótkotrwałe błyski, szmery, dziwne smaki lub zapachy;
4. zmiany schematu ciała – np. wydłużenie się kończyn, zmiana ich położenia lub ciężaru;
ZABURZENIA MYŚLENIA – mogą obejmować zarówno
- treść myślenia (urojenia, natręctwa myślowe, idee nadwartościowe),
- jak i tok myślenia (rozkojarzenie, przyspieszenie lub spowolnienie myślenia) :
1. urojenia – są to fałszywe sądy pochodzenia chorobowego, wypowiadane z głębokim przekonaniem o ich prawdziwości i nie korygowane mimo oczywistych dowodów, że są błędne; zawsze są objawem świadczącym o istnieniu choroby psychicznej :
· prześladowcze
· odnoszące (ksobne) – polegają na odnoszeniu do siebie spraw i wydarzeń, które dzieją się wokół,
· oddziaływania,
· owładnięcia,
· wielkościowe,
· grzeszności i winy,
· nihilistyczne – poniżenia, upośledzenia, zubożenia i nicości,
· hipochondryczne – dotyczą nieuzasadnionego przekonania chorego o nieuleczalnej chorobie lub całkowitej dysfunkcji poszczególnych narządów ciała,
· zniekształcenia ciała,
· zazdrości;
Urojenia można podzielić także na:
- paranoiczne (są usystematyzowane i tworzą pewną, pozornie logiczną całość; dotyczą jednej sprawy, ważnej dla chorego)
- oraz paranoidalne (nie są usystematyzowane, brak im wewnętrznej spójności, dotyczą wielu różnych spraw);
Urojenia odnoszące, oddziaływania i owładnięcia najczęściej występują w schizofrenii.
Urojenia grzeszności, winy, poniżenia, upośledzenia i nihilistyczne mogą towarzyszyć głębokiej depresji.
2. idee nadwartościowe – to przekonania o silnym zabarwieniu emocjonalnym, które zajmują centralne miejsce w systemie wartości danego człowieka; mogą mieć cechy fanatyzmu i braku tolerancji dla innych przekonań;
3. rozkojarzenie myślenia – polega na braku logicznego związku między zdaniami lub dłuższymi fragmentami wypowiedzi;
4. przyspieszenie toku myślenia – może przybierać formę gonitwy myśli; charakterystyczne dla stanów maniakalnych lub zaburzeń świadomości;
5. zwolnienie toku myślenia – jest często objawem stanu depresyjnego; towarzyszy mu głęboki smutek i spowolnienie lub zahamowanie ruchowe;
6. zahamowanie myślenia – to nagłe przerwanie wątku, uczucie pustki; występuje głównie w schizofrenii;
7. lepkość myślenia – nadmierne trzymanie się jednego tematu i wątku;
8. rozwlekłość myślenia – to nadmierne wprowadzanie ubocznych wątków, prowadzące do zagubienia głównego tematu;
9. myślenie autystyczne – typowe dla schizofrenii; charakteryzuje się skoncentrowaniem na doznaniach chorobowych, bez poczucia rzeczywistości, z wyraźnym dystansem i oddzieleniem się od świata;
Upośledzenie zapamiętywania może mieć tło:
- psychogenne (nie jest w stanie zapamiętywać informacji)
- czynnościowe (wzruszenie, napięcie emocjonalne, znużenie, niedobór snu, nerwica)
- lub organiczne (zespół otępienny, zespół amnestyczny Korsakowa)
1. niepamięć (amnesia) – luka pamięciowa, może obejmować okres od kilku minut do kilku lat; może być następstwem zaburzeń świadomości lub uszkodzenia tkanki mózgowej :
· niepamięć śródczesna – całkowita niepamięć będąca wynikiem długotrwałej i głębokiej utraty świadomości (śpiączki);
· niepamięć wsteczna – obejmuje okres poprzedzający utratę lub zaburzenie świadomości; występuje po urazach głowy ze wstrząśnieniem mózgu, po napadach padaczki, po próbach samobójczych przez powieszenie, po elektrowstrząsach;
· niepamięć następcza – obejmuje okres, jaki miał miejsce po ustąpieniu zaburzeń świadomości lub po odzyskaniu przytomności;
2. konfabulacje – są to inaczej zafałszowania pamięci; chory wypełnia luki pamięciowe treścią zmyśloną, fałszywą lub nieprawdopodobną; są charakterystyczne dla zespołu psychoorganicznego (zespół amnestyczny Korsakowa);
Do zaburzeń uwagi należą :
- mała trwałość,
- nadmierna przerzutność
- lub zaburzenia w przerzutności uwagi na inne przedmioty.
Najczęściej są one charakterystyczne dla stanów maniakalnych lub zmian o charakterze otępiennym.
W zaburzeniach psychicznych zmianom patologicznym ulegają głównie nastroje i wzruszenia. Silne wzruszenie nosi nazwę afektu.
Afekt patologiczny – jest krótkotrwałym stanem psychotycznym, którego podłożem może być uszkodzenie mózgowia.
Występuje:
- brak kontaktu z otoczeniem,
- podniecenie,
- gniew,
- lęk,
- agresja.
Charakteryzuje go:
- nagły początek,
- burzliwy przebieg,
- krótki czas trwania,
- silne objawy wegetatywne,
- silne znużenie po wygaśnięciu emocji,
- niepamięć wsteczna.
Nastrój może być:
- patologicznie obniżony (depresja endogenna, nerwice),
- umiarkowanie podwyższony – euforia (psychozy miażdżycowe, stwardnienie rozsiane, porażenie postępujące)
- nastrój znacznie podwyższony (stany maniakalne).
Dysforia (nastrój gniewliwy) – chory jest skłonny do wybuchów gniewu i działań agresywnych. Towarzyszy temu obniżenie nastroju i drażliwość.
Charakterystyczna dla:
- padaczki,
- niedorozwoju umysłowego,
- zaburzeń osobowości,
- stanów pourazowych,
- schizofrenii
- stanów maniakalnych
Zobojętnienie uczuciowe – polega na utracie zainteresowań i emocjonalnym odsuwaniu się od najbliższych. Jest najczęściej objawem schizofrenii.
Chwiejność emocjonalna – oznacza zbyt łatwe przechodzenie z jednego nastroju w inny nastrój.
Jest charakterystyczna dla zespołu psychoorganicznego i schizofrenii.
Otępienie uczuciowe – charakteryzuje się nastrojem tępym, zmniejszoną sprawnością intelektualną, zaburzeniami pamięci i orientacji. Ma najczęściej podłoże organiczne.
1. obniżona aktywność – występuje w zespołach depresyjnych oraz w schizofrenii,
2. podwyższona aktywność – jest charakterystyczna dla stanów maniakalnych,
3. spowolnienie i zahamowanie ruchowe – występuje w depresjach, osłupieniu katatonicznym, psychozach infekcyjnych,
4. pobudzenie ruchowe – może osiągać różne natężenie,
- począwszy od lekkiego niepokoju ruchowego, takiego jak chodzenie po pokoju, niemożność siedzenia przez dłuższy czas w spokoju,
- po maniakalne podniecenie ruchowe, gdy chorzy biegają, krzyczą, chwytają przedmioty;
Może występować w psychozach starczych, alkoholowych, zaburzeniach świadomości, schizofrenii, cyklofrenii, niedorozwoju umysłowym.
1. wzmożenie lub obniżenie łaknienia : bulimia, anoreksja,
2. tendencje samobójcze – są oznaką zaburzeń popędu samozachowawczego;
- mogą występować u chorych z omamami i urojeniami,
- u chorych z zespołem depresyjnym,
- w nagłych stanach podniecenia psychoruchowego,
- w schizofrenii.
3. zaburzenia popędu płciowego – to obniżenie lub wzmożenie popędu oraz zaburzenia jego zaspokajania i ukierunkowania : pedofilia, ekshibicjonizm, oglądactwo, masochizm, sadyzm.
Przytomność jest to stan czuwania. Do utraty przytomności i do śmierci najczęściej prowadzą zmiany strukturalne w obrębie pnia mózgu.
Zaburzenia funkcjonowania tworu siatkowatego, podwzgórza i wzgórza oraz śródmózgowia powodują utratę przytomności o różnej głębokości i czasie trwania.
Utrata przytomności może być spowodowana przez :
· uraz głowy,
· zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych i mózgu,
· naczyniowe uszkodzenie mózgu,
· guzy i ropnie mózgu,
· niedotlenienie i niedokrwienie mózgu,
· zaburzenia elektrolitowe i endokrynologiczne,
· zatrucia zewnątrzpochodne i wewnątrzpochodne (śpiączka mocznicowa, cukrzycowa, wątrobowa)
Utrata przytomności może nastąpić nagle lub narastać powoli.
Przy powolnym narastaniu występuje:
- senność patologiczna (somnolentia),
- stan półśpiączkowy (sopor)
- i etap głębokiej śpiączki (coma).
...
kizimizi78